Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης Κριτήριο Αξιολόγησης

Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης Κριτήριο Αξιολόγησης Α Λυκείου

Ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας

Τα τελευταία χρόνια βρισκόμαστε μάρτυρες μιας απογοητευτικής κατάπτωσης των κοινωνικοπολιτικών ηθών στη χώρα μας. Δε θα μιλήσω εδώ για ευθύνες της πολιτικής ηγεσίας, στην οποία συνηθίζουμε να φορτώνουμε τα στραβά του τόπου αυτού, για να ξεφορτωθούμε τις δικές μας ευθύνες. Αλλά θα εντοπίσω την παρατήρησή μου στη συμπεριφορά της κοινωνικής εξουσίας. Και ως τέτοια θεωρώ κατά κύριο λόγο τον Τύπο.

Τον Τύπο που διαμορφώνει συνειδήσεις, που μορφώνει κοινωνικά, που κατευθύνει ιδεολογικά, που προσανατολίζει πολιτικά, σήμερα περισσότερο από το Σχολείο και από την Εκκλησία, τους κλασικούς αυτούς ιδεολογικούς μηχανισμούς της κατεστημένης εξουσίας.

Και θα ήθελα να θέσω το ερώτημα –απλώς για προβληματισμό– αν ο σεβασμός της αξιοπρέπειας του ανθρώπου, που αποτελεί υποχρέωση της Πολιτείας σύμφωνα με τη συνταγματική επιταγή, απασχολεί όσο πρέπει όλους τους φορείς της λεγόμενης «τέταρτης εξουσίας», έτσι ώστε να νομιμοποιούνται στην επίκλησή του, όταν αυτός ο σεβασμός παραμερίζεται από τους εκάστοτε ασκούντες την κρατική εξουσία.

Γιατί, πώς θα αξιώνεται ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας από το Κράτος, όταν καθημερινά από εφημερίδες μας κατασπιλώνονται υπολήψεις, κατασυκοφαντούνται επώνυμοι και ανώνυμοι πολίτες, θίγεται «ελαφρά τη καρδία» η τιμή απλών ανθρώπων για χάρη μιας δήθεν δημοκρατικής ενημέρωσης της κοινής γνώμης και ενός κακώς εννοούμενου «ελέγχου» της κοινωνικής ζωής;

Και δε θα σταθώ στις προσβολές των επωνύμων, των δημοσίων προσώπων, που και περισσότερες δυνατότητες άμυνας έχουν και στο κάτω – κάτω από τη φύση της δουλειάς τους βρίσκονται εκτεθειμένοι στη δημόσια (καλόπιστη, μα και κακόπιστη) κριτική. Θα εντοπίσω το θέμα κυρίως στους απλούς ανθρώπους που έτυχε να εμπλακούν σε μια οικογενειακή ή κοινωνική περιπέτεια και έγιναν βορά του κυκλοφοριακού ανταγωνισμού των εφημερίδων και στόχος του επαγγελματικού ζήλου φιλόδοξων δημοσιογράφων. Οι περιγραφές των εγκλημάτων από τις στήλες ορισμένων, με την «εισβολή» της δημοσιότητας και στις πιο προσωπικές πτυχές της ζωής του ανθρώπου, μας πείθουν πως η ανθρώπινη αξιοπρέπεια πολύ λίγο υπολογίζεται στην άσκηση του δημοσιογραφικού λειτουργήματος από ορισμένους φορείς του.

Η απόδοση εγκληματικής ετικέτας όπως «δράκος», «καταχραστής», «τρομοκράτης», αμέσως μετά την αποκάλυψη κάποιου εγκλήματος και πριν καλά – καλά αρχίσει η ανάκριση γι’ αυτό, αποτελεί συνηθισμένη πρακτική της μεγαλύτερης μερίδας του Τύπου μας. Για να μη μιλήσουμε για τους εντός εισαγωγικών χαρακτηρισμούς, όπως «μάνα», «πατέρας», που υποδηλώνουν την αναξιότητα του ανθρώπου να φέρει την αντίστοιχη ιδιότητα.

Αλλά, για να αποδοθεί σε κάποιον ο χαρακτηρισμός του εγκληματία, χρειάζεται τουλάχιστον αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση, πλήρως αιτιολογημένη, από ισόβιους και ανεξάρτητους (κατά το Σύνταγμα) δικαστές, ύστερα από δημόσια διαδικασία και προηγούμενη απαραίτητη ακρόαση του κατηγορουμένου. Όλα αυτά –που αποτελούν συνταγματικές επιταγές και ιστορικές κατακτήσεις του ανθρώπου στον αγώνα του για ελευθερία και αξιοπρέπεια– αντικαθίστανται στον τόπο μας από το δημοσιογραφικό ρεπορτάζ!

Όταν ύστερα από πολλούς μήνες η Δικαιοσύνη καλείται να μιλήσει, έρχεται δεύτερη και καταϊδρωμένη! Και αν βέβαια η απόφασή της είναι καταδικαστική, το κακό –που δεν είναι λίγο– εντοπίζεται σ’ αυτή την ίδια έλλειψη σεβασμού της αξιοπρέπειας του ανθρώπου από τα μέσα που υποτίθεται πως την υπηρετούν και την προστατεύουν. Αν όμως, όπως πολλές φορές συμβαίνει, η απόφαση είναι αθωωτική, τότε τι γίνεται με το «δράκο» και τον «τρομοκράτη» ή την «άστοργη μάνα»; Η (καθυστερημένη) κρατική δικαιοσύνη τού αποδόθηκε, βέβαια. Η κοινωνική του, όμως, θέση έχει ανεπανόρθωτα κουρελιαστεί.

Δεν αρκεί να φωνάζουμε σε όλους τους τόνους «ποτέ πια φασισμός» σε κάθε επέτειο δημοκρατικής αποκατάστασης. Το τέρας του φασισμού βρίσκεται «δυνάμει» μέσα μας και άθελά μας το τροφοδοτούμε για μια εφήμερη ικανοποίηση των ενστίκτων μας. Αν ο σεβασμός της αξιοπρέπειας του ανθρώπου δε μας γίνει καθημερινό βίωμα, καμιά συνταγματική επιταγή δε θα μπορέσει να τον εξασφαλίσει, ακόμα και σε περίοδο πλήρους δημοκρατίας.

Ιωάννης Μανωλεδάκης, εφ. «Τα Νέα», 3/10/1985

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου (120-150 λέξεις).

Β1. Να εντοπίσετε στην 5^η παράγραφο του κειμένου («Και δε θα σταθώ… φορείς του») τις αναφορικές προτάσεις και να αναγνωρίσετε το είδος τους (ονοματικές – επιρρηματικές, προσδιοριστικές – παραθετικές).

Β2. Ο Τύπος χαρακτηρίζεται ως «τέταρτη εξουσία». Να αιτιολογήσετε το χαρακτηρισμό αυτόν σε μία παράγραφο (60-80 λέξεις).

Β3. Στο παραπάνω άρθρο, τα εισαγωγικά εμφανίζονται σε πληθώρα. Ο ρόλος, όμως, που διαδραματίζουν δεν είναι πάντα ο ίδιος. Να επισημάνετε κάποιες από τις λειτουργίες τους χρησιμοποιώντας παραδείγματα από το κείμενο.

Β4. α. Να βρείτε από ένα συνώνυμο για τις ακόλουθες λέξεις του κειμένου: διαμορφώνει, επιταγή, κατασπιλώνονται, βορά, πτυχές.

β. Για τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε ένα αντώνυμο: ζήλου, αποκάλυψη, καταδικαστική, εφήμερη, πλήρους.

Β5. Να γράψετε περιόδους λόγου χρησιμοποιώντας τις παρακάτω λέξεις / φράσεις, έτσι ώστε να φανερώνεται η σημασία τους: ελαφρά τη καρδία, δεύτερος και καταϊδρωμένος, αμετάκλητος, δυνάμει.

Παραγωγή Λόγου

Γ. Έχετε προσκληθεί ως στέλεχος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης να μιλήσετε σε έναν πολιτιστικό σύλλογο για την ορθή στάση του ατόμου απέναντι στα Μ.Μ.Ε. Το κείμενο του λόγου σας περιορίζεται στις 400-500 λέξεις.

Για να μεταβείτε σε Στοιχεία Θεωρίας  της Νεοελληνικής Γλώσσας Α’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο στοιχείο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Α’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Το υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό υλικό που μόλις διαβάσατε προέρχεται από τις φροντιστηριακές σημειώσεις του εκλεκτού συναδέλφου Μινόπετρου Νικολάου, ο οποίος τις παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.