Διάλογος Κριτήριο Αξιολόγησης (Τράπεζα Θεμάτων)

Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Τα χαρακτηριστικά του αυθεντικού διαλόγου

Το παρακάτω κείμενο δημοσίευσε η Βασιλική Παππά, Συμβουλευτική Ψυχολόγος, υπογραμμίζοντας τις προϋποθέσεις του εποικοδομητικού διαλόγου στη διαπροσωπική επικοινωνία των ανθρώπων.

Ο διάλογος αποτελεί βασική παράμετρο της επικοινωνίας. Τα λεκτικά μηνύματα που ανταλλάσσουν δύο ή περισσότερα άτομα, μαζί με τα παραγλωσσικά αλλά και τα κατεξοχήν μη λεκτικά μηνύματα, συνιστούν τη διαπροσωπική επικοινωνία.
Αποτελεί μια ευκαιρία για εκμάθηση και προσωπική βελτίωση και όχι απλώς για έκθεση και προβολή των προσωπικών μας απόψεων και θέσεων. Είναι η συζήτηση που λαμβάνει χώρα ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα άτομα, με την οποία γίνεται ανταλλαγή ιδεών και απόψεων. Απαραίτητη προϋπόθεση του διαλόγου είναι η προσεκτική ακρόαση εκ μέρους των συνομιλητών, αλλά και η αποδοχή και κατανόηση της διαφορετικότητας του ενός από τον άλλο.
Ωστόσο, η διεξαγωγή ουσιαστικού διαλόγου δε συμβαίνει συχνά, καθώς οι άνθρωποι συνήθως συνδιαλέγονται μεταξύ τους μόνο φαινομενικά. Ανυπομονούν, βιάζονται να πουν τη γνώμη τους, δε μιλούν με τη σειρά αλλά ταυτόχρονα και τις περισσότερες φορές διακόπτουν ο ένας τον άλλο, πριν ολοκληρώσει ο καθένας αυτό που έχει να πει. Άλλες φορές ο ένας μιλάει και ο άλλος δεν ακούει πραγματικά, σκέφτεται κάτι διαφορετικό και άλλες φορές ο ένας μιλάει και ο άλλος δεν ακούει, γιατί σκέφτεται αυτό που θα πει μετά ο ίδιος. Τέλος, υπάρχει ακόμη περίπτωση ο ένας να μιλάει και ο άλλος να σκέφτεται ότι δεν πρόκειται να του αλλάξει γνώμη με κανέναν τρόπο, οπότε δεν υπάρχει λόγος να απαντήσει.
Έτσι, ο πραγματικός διάλογος σπάνια επιτυγχάνεται, αλλά, εάν αυτό επιτευχθεί, τότε δημιουργεί θετικά συναισθήματα, χαρίζει την αίσθηση της πληρότητας και αυξάνει την αυτοεκτίμηση. Κάθε συνομιλητής είναι δεκτικός στις απόψεις του άλλου και έτοιμος να αναθεωρήσει τις δικές του απόψεις, αν χρειάζεται. Έτσι οδηγείται στην αυτοβελτίωση και μαθαίνει περισσότερα πράγματα τόσο για τον εαυτό του όσο και για τους άλλους.
Συγκεκριμένα, στον αυθεντικό διάλογο, επιδιώκουμε να κατανοήσουμε τον άλλο, επιδεικνύουμε σεβασμό στη διαφορετική άποψη που εκφέρεται από τον συνομιλητή μας, ακούμε ενεργητικά, έχοντας την προσοχή μας στραμμένη στον συνομιλητή μας και φυσικά επιδεικνύουμε εμπιστοσύνη και εχεμύθεια.
Σε ό,τι αφορά τη σχέση γονέα – παιδιού, ο διάλογος είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη μιας ουσιαστικής επικοινωνίας και την οικοδόμηση μιας παραγωγικής σχέσης. Ο γονιός χρησιμοποιεί τον διάλογο όταν θέλει να μάθει πώς σκέφτεται και πώς νιώθει το παιδί του, όταν θέλει να μάθει πράγματα για την καθημερινότητά του, όταν προσπαθεί να θέσει όρια στη συμπεριφορά του, όταν θέλει να επιχειρηματολογήσει για τις δικές του απόψεις ή όταν βοηθά το παιδί να επιλύσει τυχόν συγκρούσεις. Γενικά ο διάλογος αποτελεί το κλειδί για τη δημοκρατική διαπαιδαγώγηση.

Βασιλική Παππά (11.9. 2017). «Τα χαρακτηριστικά του αυθεντικού διαλόγου»,
psychologynow.gr (διασκευή)

ΘΕΜΑ 1

ΘΕΜΑ 1α

Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε σύμφωνα με το κείμενο της παρακάτω διαπι­στώσεις γράφοντας δίπλα σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. Να δικαιολογήσετε τις απαντήσεις σας με αποσπάσματα από το κείμενο.

1. Η επικοινωνία των ατόμων στηρίζεται αποκλειστικά στα λεκτικά μηνύματα που χρησιμοποιούν για να ανταλλάξουν πληροφορίες.
2. Βασική προϋπόθεση του διαλόγου αποτελεί η ανάλυση και προβολή των προσωπικών θέσεων του ομιλητή.
3. Η διεξαγωγή ενός επιτυχημένου διαλόγου συμβαίνει σπάνια, καθώς οι συνομιλητές δεν ενδιαφέρονται για την ακρόαση της άποψης της άλλης πλευράς.
4. Ο ουσιαστικός και αυθεντικός διάλογος μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την βελτίωση της αυτοπεποίθησης των ατόμων.
5. Ο διάλογος αποτελεί βασικό όργανο διαπαιδαγώγησης στις σχέσεις γονιών και παιδιών.

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ 1β

«Έτσι, ο πραγματικός διάλογος… το κλειδί για τη δημοκρατική διαπαιδαγώγηση». Να παρουσιάσετε συνοπτικά (70-80 λέξεις) τα οφέλη του διαλόγου στηριζόμενοι στο παραπάνω απόσπασμα του κειμένου.

Μονάδες 20

Εναλλακτικά

ΘΕΜΑ 1β

«Ωστόσο, η διεξαγωγή ουσιαστικού… δεν υπάρχει λόγος να απαντήσει». Ποιοι είναι οι λόγοι που εμποδίζουν την επίτευξη ενός ουσιαστικού διαλόγου σύμφωνα με τη συγγραφέα; (80-90 λέξεις)

Μονάδες 20

ΘΕΜΑ 2

ΘΕΜΑ 2α

i. Με ποια νοηματική σχέση συνδέεται η δεύτερη με την τρίτη παράγραφο του κειμένου; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας λαμβάνοντας υπόψη σας το περιεχόμενό τους.

Μονάδες 20

ii. Να αντικαταστήσετε καθένα από τα υπογραμμισμένα ρήματα στις παρακάτω φράσεις με ένα συνώνυμό του χωρίς να αλλοιώνεται το νόημα τους:
1. η συζήτηση που λαμβάνει χώρα ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα άτομα
2. οι άνθρωποι συνήθως συνδιαλέγονται μεταξύ τους
3. χαρίζει την αίσθηση της πληρότητας
4. αυξάνει την αυτοεκτίμηση
5. επιδιώκουμε να κατανοήσουμε τον άλλο

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ 2β

(Τράπεζα Θεμάτων 2020)

Δίνονται οι παρακάτω περίοδοι λόγου του κειμένου:
«Σε ό,τι αφορά τη σχέση γονέα – παιδιού, ο διάλογος είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη μιας ουσιαστικής επικοινωνίας και την οικοδόμηση μιας παραγωγικής σχέσης».
«Γενικά ο διάλογος αποτελεί το κλειδί για τη δημοκρατική διαπαιδαγώγηση».
Για καθεμία από τις επιτονισμένες λέξεις να γράψεις δύο προτάσεις· στη μία να χρησιμοποιείται η λέξη δηλωτικά (κυριολεκτικά) και στην άλλη συνυποδηλωτικά (μεταφορικά). [Μπορείς να διαφοροποιήσεις τα ουσιαστικά ως προς την πτώση και τον αριθμό.]

Μονάδες 10

Εναλλακτικά

ΘΕΜΑ 2β

Να σχολιάσετε την σκοπιμότητα των παρακάτω εκφραστικών επιλογών στην πέμπτη παράγραφο του κειμένου:
i. τη χρήση α’ πληθυντικού ρηματικού προσώπου.
ii. τη χρήση ασύνδετου σχήματος.

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ 3

(Τράπεζα Θεμάτων 2020)

Μια εκδήλωση που οργανώθηκε με την ευθύνη του δεκαπενταμελούς του σχολείου σου έχει ως θέμα «Ο διάλογος στην εκπαίδευση». Ως εκπρόσωπος της τάξης σου ανέλαβες να εκφωνήσεις ομιλία με θέμα «Ο διάλογος αποτελεί το κλειδί για τη δημοκρατική διαπαιδαγώγηση». Να παρουσιάσεις την ομιλία σου, τεκμηριώνοντας τη θέση σου. Να ληφθεί υπόψη ότι στην εκδήλωση, εκτός των συμμαθητών σου, συμμετέχουν και εκπαιδευτικοί και γονείς. (250-300 λέξεις)

Μονάδες 40

Για να δείτε τις απαντήσεις αυτού του κριτηρίου επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο:

Διάλογος Κριτήριο Αξιολόγησης (Τράπεζα Θεμάτων)-Απαντήσεις

Για να μεταφερθείτε στο αντίστοιχο λογοτεχνικό κείμενο επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο:

Επιτάφιος (Απόσπασμα) Γιάννης Ρίτσος Κριτήριο Αξιολόγησης Λογοτεχνίας Α Λυκείου (Τράπεζα Θεμάτων)

Το κριτήριο που μόλις διαβάσατε αποτελεί ευγενική προσφορά Εκδόσεων Χατζηθωμά  με αφορμή την ανάρτηση της  Τράπεζας Θεμάτων για τη Α Λυκείου και στόχο έχει να προσφέρει μια ποιοτική πρόταση για την μορφή που μπορούν να έχουν τα κριτήρια αξιολόγησης που στηρίζονται στα θέματα που προέρχονται από αυτή.

Για να μεταβείτε σε Στοιχεία Θεωρίας  της Νεοελληνικής Γλώσσας Α’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο στοιχείο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Α’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.