Γλωσσικές ποικιλίες Κριτήριο Αξιολόγησης (Τράπεζα Θεμάτων)-Απαντήσεις

Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΘΕΜΑ 1

ΘΕΜΑ 1α

1. Σωστό Οι λέξεις όμως ανταποκρίνονται σε νοητικές έννοιες. Κατά συνέπεια, εί­ναι λάθος να τις θεωρούμε απλές ταμπέλες ή ετικέτες για τα ίδια τα πράγματα στον κόσμο γύρω μας.
2. Σωστό Πρώτα απ’ όλα, το σύνολο των λέξεων που διαθέτει μια γλώσσα δεν παραμένει σταθερό και αναλλοίωτο.
3. Λάθος Αρχαίες λέξεις έχουν εκλείψει προ πολλού από την ελληνική γλώσσα, ταυτό­χρονα όμως έχουν προστεθεί χιλιάδες άλλες κάποτε με δανεισμό, κάποτε με βάση γραμματικές διαδικασίες και κάποτε με αλλαγή της σημασίας παλιότερων λέξεων.
4. Σωστό Ο δανεισμός μεταξύ γλωσσών δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση σημε­ρινό ή ασυνήθιστο φαινόμενο. Το αντίθετο, μάλιστα.
5. Λάθος Επομένως (μια) γλώσσα δεν είναι μόνον οι λέξεις, αλλά και οι γραμματι­κοί κανόνες που διέπουν τον συνδυασμό των λέξεων (σύνταξη), οι γραμματικοί κανόνες σχηματισμού των λέξεων (μορφολογία) και οι γραμματικοί κανόνες για το πώς προφέρεται μια γλώσσα (φωνολογία).

ΘΕΜΑ 1β

Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι το σύνολο των λέξεων μιας γλώσσας μπο­ρεί να μεταβληθεί. Αυτό είναι πιθανό να πραγματοποιηθεί με τη βοήθεια του δανεισμού, της γραμματικής και της απόδοσης διαφορετικής σημασίας σε παλιότερες λέξεις. Πιο συγκεκριμένα, ο συγγραφέας αναφέρει ότι ο δανει­σμός αποτελεί μια διαχρονική συνήθεια που έχει υιοθετηθεί από τους χρή­στες διαφόρων γλωσσών. Ωστόσο, το μεγάλο ποσοστό χρήσης λέξεων μιας άλλης γλώσσας δεν μπορεί να επηρεάσει την αρχική της σύσταση, καθώς δι­απιστώνει ότι η γλώσσα είναι μια σύνθετη έννοια. (79 λέξεις)

Εναλλακτικά

ΘΕΜΑ 1β

Ο συγγραφέας παρομοιάζει τις λέξεις με δομικά υλικά για να αποδείξει ότι η γλώσσα δεν σχετίζεται μόνο με τις λέξεις. Πιο συγκεκριμένα, όπως τα δομικά υλικά δεν αρκούν για να κατασκευαστεί ένα κτήριο καθώς χρειάζονται σχέδια, τεχνική και κανόνες, έτσι και η γλώσσα πέρα από τις λέξεις συναποτελείται από τη σύντα­ξη, τη γραμματική και τη φωνολογία. Με αυτόν τρόπο αποδεικνύει ότι η γλώσσα αποτελεί μια σύνθετη έννοια. (67 λέξεις)

ΘΕΜΑ 2

ΘΕΜΑ 2α

Ο βασικός ισχυρισμός του συγγραφέα είναι ότι ο αριθμός των λέξεων μιας γλώσ­σας αλλάζει με την πάροδο των χρόνων. Για να πείσει και για να εξηγήσει καλύτε­ρα την άποψη του χρησιμοποιεί ως τρόπο ανάπτυξης τα παραδείγματα. Συγκε­κριμένα χρησιμοποιεί παραδείγματα από την ελληνική γλώσσα. Αρχικά, αναφέρει «Αρχαίες λέξεις έχουν εκλείψει προ πολλού από την ελληνική γλώσσα, ταυτόχρο­να όμως έχουν προστεθεί χιλιάδες άλλες», στη συνέχεια δίνει ως παράδειγμα τη λέξη «τηλέφωνο» (όταν οι ομιλητές της ελληνικής χρειάστηκαν μια λέξη για το τηλέφωνο, τη δανείστηκαν από τα γαλλικά) και ακόμη παραθέτει ως παράδειγμα τον τρόπο που δημιουργήθηκαν νέες ελληνικές λέξεις (χρειάζονται έναν όρο για κάποιον κολλημένο στο κινητό του, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις γραμματι­κές δυνατότητες της ελληνικής και να παράγουν το «κινητ–άκιας»). Με αυτό τον τρόπο θέλει να παρουσιάσει την άποψη του με σαφή και παραστατικό τρόπο στον αναγνώστη.

Εναλλακτικά

ΘΕΜΑ 2α

Με άλλα λόγια: δηλώνει επεξήγηση.

Μπορεί να αντικατασταθεί: Πιο συγκεκριμένα, Δηλαδή.

Όμως: δηλώνει αντίθεση. Μπορεί να αντικατασταθεί: Αντίθετα, Ωστόσο.

Κατά συνέπεια: δηλώνει αποτέλεσμα/συμπέρασμα. Μπορεί να αντικατασταθεί: Επομένως, Συνεπώς.

ΘΕΜΑ 2β

«ποια γλώσσα έχει τις περισσότερες λέξεις»: Ο συγγραφέας παραθέτει αυτούσια τα λόγια κάποιου άλλου σε ευθύ λόγο.

«κινητ–άκιας»: Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τα εισαγωγικά γιατί πρόκειται για νε­ολογισμό.

«στοιχηματ–άκιας»: Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τα εισαγωγικά γιατί πρόκειται για νεολογισμό.

«εισαγόμενο»: Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τη λέξη με μεταφορική σημασία. 7

Εναλλακτικά

ΘΕΜΑ 2β

Συνήθως όταν (οι άνθρωποι) μιλούν για γλώσσα, είτε γενικά για το φαινόμενο της γλώσσας είτε για συγκεκριμένες γλώσσες, αναφέρονται στις λέξεις και μόνο. Με άλλα λόγια, αντιλαμβάνονται τη γλώσσα σαν να ήτανε λέξεις και μόνο λέξεις. Οι λέξεις όμως ανταποκρίνονται σε νοητικές έννοιες. Κατά συνέπεια, είναι λάθος να θεωρούνται απλές ταμπέλες ή ετικέτες για τα ίδια τα πράγματα στον κόσμο γύρω από τους ανθρώπους.

Με το γ’ πληθυντικό πρόσωπο το ύφος του κειμένου γίνεται αντικειμενικό και απο­στασιοποιημένο, καθώς το α’ πληθυντικό προσδίδει συλλογικότητα και οικειότη­τα στο ύφος.

ΘΕΜΑ 3

Τίτλος: Η γλώσσα και οι πολλές σημασίες της

Πρόλογος: Η γλώσσα αποτελεί μια έννοια με την οποία όλοι νιώθουμε οικειότητα, καθώς είναι το μέσο που μας επιτρέπει να επικοινωνούμε και επιδρούμε μεταξύ μας. Με αφορμή την μελέτη του βιβλίου του κ. Παναγιώτιδη για την γλωσσολογία και την άποψη που διατυπώνει σχετικά με τον πολυδιάστατο και πολυσήμαντο χαρακτήρα της γλώσσας, θα διερευνήσουμε και θα επιβεβαιώσουμε αυτόν τον χαρακτήρα της.

Κύριο Μέρος: Πιο συγκεκριμένα, η γλώσσα αποτελεί ένα σύνολο συμβόλων νοητικών εννοιών στις οποίες ανταποκρίνονται οι λέξεις που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι καθημερινά. Λόγω αυτής της ιδιότητας, οι άνθρωποι καταφέρνουν να επικοινωνούν, αφού η γλώσσα διευκολύνει και αναπτύσσει την κοινωνικότητα του ατόμου. Η ορθή χρήση της γλώσσας δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για τη σύνα­ψη κοινωνικών επαφών και προάγει τη συνεργασία των ανθρώπων.

Επιπρόσθετα, η γλώσσα αποτελεί και πνευματικό αγαθό αφού η δόκιμη χρήση και η ολοκληρωμένη γνώση της προσφέρει στο άτομο γνώσεις και διευρύνει το πνευματικό του επίπεδο. Ακόμη, με τη βοήθεια της γλώσσας αποτυπώνονται και οι συνήθειες και η ιστορία ενός λαού στο πέρασμα του χρόνου. Έτσι, η γλώσσα μπορεί να αναδείξει και να ενισχύσει τον πνευματικό τομέα τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.

Επίλογος: Συμπερασματικά, η γλώσσα έχει και κοινωνική λειτουργία ως βασικό μέσο επικοινωνίας και πνευματική λειτουργία ως όργανο σκέψης και αποτύπω­σης των σημαντικών στοιχείων. Άρα, η γλώσσα δεν αποτελεί μια μονοδιάστατη έννοια, αφού μέσω των διαφορετικών λειτουργιών της εξελίσσει και αναπτύσσει τον τρόπο λειτουργίας και τον πολιτισμό του κοινωνικού συνόλου.

Για να μεταφερθείτε στο αντίστοιχο μη λογοτεχνικό κείμενο επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο:

Γλωσσικές ποικιλίες Κριτήριο Αξιολόγησης (Τράπεζα Θεμάτων)

Για να μεταφερθείτε στο αντίστοιχο λογοτεχνικό κείμενο επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο:

Ταξιδεύοντας. Ιταλία-Αίγυπτος-Σινά-Ιερουσαλήμ-Κύπρος-Ο Μοριάς (απόσπασμα) Κριτήριο Αξιολόγησης Λογοτεχνίας Α Λυκείου (Τράπεζα Θεμάτων)

Οι απαντήσεις που μόλις διαβάσατε αποτελούν ευγενική προσφορά Εκδόσεων Χατζηθωμά  με αφορμή την ανάρτηση της  Τράπεζας Θεμάτων για τη Α Λυκείου και στόχο έχουν να προσφέρει μια ποιοτική πρόταση για την μορφή που μπορούν να έχουν τα κριτήρια αξιολόγησης που στηρίζονται στα θέματα που προέρχονται από αυτή.

Για να μεταβείτε σε Στοιχεία Θεωρίας  της Νεοελληνικής Γλώσσας Α’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο στοιχείο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Α’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.