Πατρίδα και οικογένεια (Ενιαία Εξέταση)

Πατρίδα και οικογένεια

Μπορεί κανείς να επιμείνει στον θεμελιώδη ρόλο της οικογενείας και της εντοπιότητος για την κοινωνία μας, αλλά οφείλει να αναδείξει επίσης το βάρος της συναισθηματικής τους εμβιώσεως και να την αντιπαραβάλει με τη θέση του εθνικού κράτους στη συνείδησή μας, όταν επί παραδείγματι θεωρούμε αυτονόητο να κάνουμε ευνοϊκές εξαιρέσεις για το άτομό μας, οπότε στην πράξη αρνούμαστε την ισότητα με τους άλλους, παρά όσα πολιτικώς ορθά διακηρύσσουμε.

Ελεύθερο έθνος και κράτος ανεξάρτητο τα νεώτερα χρόνια συνυπάρχουν. Το μεν κράτος καλύπτει με τη νομοθετική και τη διοικητική του λειτουργία άμεσες ανάγκες της κοινωνίας, ενώ το έθνος στερεώνει πολιτισμικά την εσωτερική ενότητα του κράτους. Το πρώτο ενεργεί βάσει της λογικής του αιτίου και του αποτελέσματος· το άλλο τροφοδοτεί και τροφοδοτείται από την κοινωνία με συναισθήματα. Εν προκειμένω βαραίνει η εκδήλωση των συναισθημάτων και όχι ο λόγος που τα προκάλεσε.

Η πατρίδα και η οικογένεια είναι και για τους Έλληνες πανίσχυρες κοιτίδες συναισθήματος ως δεσμοί εντοπιότητος και αίματος. Χρόνος τής μιας είναι η σταθερή παραμονή του ανθρώπου σε σημείο της γης· της άλλης η αδιάσπαστη συνέχεια. Και οι δύο αποτελούν προνεωτερικούς συντελεστές κοινωνικής ενότητος προηγουμένους του εθνικού κράτους και συγχρόνως καταστατικούς παράγοντες μερικότητος στη σφαίρα του πολιτισμού. Όσο επικρατεί στον πολιτισμό η παράδοση του παρελθόντος τόσο εκείνος κλειδώνεται στα τελετουργικά· όσο ο πολιτισμός προσβλέπει αναγεννητικά σε αξίες τόσο καλλιεργεί την ψυχική άνοιξη και την καθολικότητα.

Σε συνθήκες ελλείψεως κεντρικής εξουσίας, η ευρύτερη οικογένεια αναλαμβάνει ρόλο πολιτικού στηρίγματος της κοινωνικής τάξεως. Το περιγράφει ευθύβολα ο Τζων Πετρόπουλος  προκειμένου να παρουσιάσει τον σχηματισμό των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα κατά την επαναστατική περίοδο. Διότι αυτό που ονομάζουμε «συντηρητικό» συνδέεται με την πολιτική παράδοση του προνεωτερικού τοπικισμού και του σογιού, ενώ το «προοδευτικό» αναφέρεται κυρίως στις ανάγκες του εθνικού κράτους, χωρίς τα πράγματα να είναι τόσο απλά όσο τα ονόματα.

Οι δεσμοί συγγενείας και εντοπιότητος είναι προνεωτερικά αδιάλυτοι και πανίσχυροι. Η ευρεία οικογένεια αποτελεί εν πολλοίς μέχρι σήμερα την εδραία οικονομικοπολιτική μονάδα της ελληνικής κοινωνίας. Στους δεσμούς με τους αδελφούς, εξαδέλφους, κουνιάδους, συμπεθέρους, κουμπάρους, μπατζανάκηδες, το ομαδικό συμφέρον συμπίπτει με το ατομικό, καθώς το δεύτερο απορροφάται από το πρώτο και συνάμα υπηρετεί τους οικογενειακούς ανταγωνισμούς για την εξουσία, που υπό το κρατικό σύστημα αποκτούν πολιτικές προεκτάσεις. Κατά την περίοδο της επαναστάσεως το συμφέρον της πατριάς ως ομάδος συγγενών εξ αίματος ή εξ αγχιστείας, ετίθετο υπεράνω του έθνους, εννοίας ομιχλώδους για τους πολεμιστές, αφού ξεπερνούσε τα χειροπιαστά δεδομένα της εντοπιότητος και της συγγενείας.
Το είδαμε στους δύο εμφυλίους πολέμους και σε περιστατικές συμπεριφορές οπλαρχηγών πρώτης γραμμής, όπως ο Βαρνακιώτης, ο Ανδρούτσος ή ο Καραϊσκάκης είτε στην ανατίναξη από τον Μιαούλη της φρεγάτας «Ελλάς» και της κορβέτας «Ύδρα» εν ονόματι του αντικαποδιστριακού αγώνος. Τον ατομικισμό έθρεφε η εικόνα τους ως ηγητόρων, το αίσθημα της τιμής που είχε διαβρωθεί από το πάθος. Το βαθύ εγωκεντρικό της παραδόσιμης μερικότητος υπερίσχυε ολοσχερώς του εν γένει καθολικού της εθνικής κοινότητος. Από τα χρόνια της εθνεγερσίας η ευρύτερη οικογένεια προεκτείνεται σε πολιτικό κόμμα. Θα ακολουθήσουν κατά πόδας η λογική του, ενεργού ακόμα, πελατειακού συστήματος και ατέρμονες, σοβαρές έως εμφύλιες, διενέξεις με ιδεολογική αμφίεση, καθώς οι μονομάχοι επεδίωκαν αρχαϊκά ολοκληρωτική συντριβή του αντιπάλου αντί συνθέσεων με αμοιβαίες υποχωρήσεις. Αυτό υπηρετούσε ανέκαθεν η παροχή «διευκολύνσεων» σε ημετέρους, από το πρώτο κιόλας δάνειο τη ανεξαρτησίας, με αποτέλεσμα τη μόνιμη δημοσιονομική μας κρίση.

Τα δίκτυα των πολιτικών σχέσεων μετέτρεψαν βαθμηδόν τους οικογενειακούς δεσμούς σε πολιτική πατρωνεία, η οποία είχε την επιτηδειότητα να εκμαυλίζει εξίσου παραδοσιακές και νεόκοπες συσσωματώσεις. Τι χρειάζεται η κρατική, η κοινοτική είτε η κομματική οργάνωση όταν ηγεμονεύει το σύστημα των συγγενειών; Το σόι και ο συμπατριωτισμός επιτίθενται στους κοινωνικούς ρόλους και η δοσοληψία επιβάλλεται στο περί δικαίου αίσθημα. Η νεωτερική δημοκρατία προϋποθέτει αρχές και κριτική ενέργεια στο πνεύμα του γενικού συμφέροντος αλλά κινδυνεύει από ιδεοληψίες ψυχικής καταγωγής και προελεύσεως.

Εάν μας ενδιαφέρει να υπερβούμε σε εθνικό ορίζοντα τα προνεωτερικά κοιτάσματα της συγγενείας και της εντοπιότητος χωρίς να τα καταπνίγουμε, ας έχουμε πάντα κατά νου τη σταθερά μιας διαρκούς και παραγωγικής συμπράξεως της πολιτείας με τον πολιτισμό και τις αξίες του ως παιδεία πρωτίστως και όχι ως εκπαίδευση. Εν προκειμένω σημαντικό δεν είναι τόσο να ξέρουμε ποια είναι όντως η πραγματικότητα, όσο πώς την αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι με προνεωτερική ψυχή, ποια μυστικά που κρύβει εννοούν να ανακαλύπτουν. Στα κλειστά συστήματα της οικογενείας και τοπικισμού τα νομίσματα προσδιορίζουν τα πράγματα καθώς διαμορφώνουν εικόνα εαυτού εξιδανικεύοντας με φαντασιακές προβολές τη μερικότητά τους.

Στέλιος Ράμφος, Εφημερίδα Καθημερινή 27.07.2021

Ο διάσημος Ελληνοαμερικάνος συγγραφέας Κρίστοφερ Κόσμος (Christopher Cosmos) μιλάει για το… Υψηλάντι στο Μίσιγκαν των ΗΠΑ, τους αδελφούς Υψηλάντη, την επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση και τη σημασία της για τους Έλληνες της διασποράς. Ο διάσημος συγγραφέας παίρνει ως αφορμή μια μικρή πόλη στο Μίσιγκαν που ονομάζεται Ypsilanti (Υψηλάντι), από τους αδελφούς Αλέξανδρο και Δημήτρη Υψηλάντη, ήρωες του Αγώνα της Ελλάδας για απελευθέρωση από τους Τούρκους, και περιγράφει τη σημασία της επετείου του ελληνικού αγώνα για την ανεξαρτησία για όλους τους Έλληνες της Διασποράς.

Αυτή τη χρονιά, στις 25 Μαρτίου 2021 θα εορταστεί η 200η επέτειος της Ελληνικής Επανάστασης και Ανεξαρτησίας. Είμαι Ελληνοαμερικανός, μεγάλωσα στις κεντροδυτικές πολιτείες της Αμερικής, και πρόκειται για μια σημαντική στιγμή, περίσταση και επέτειο για όλους εμάς που είμαστε μέλη της ευρύτερης ελληνικής διασποράς, καθώς και για άλλους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο που έχουν επηρεαστεί από αυτή τη μέρα και τα γεγονότα που εορτάζονται, είτε τα γνωρίζουν είτε όχι.

Ο αριθμός των πόλεων που έχουν ελληνικά ονόματα, μερικά λεπτά από την περιοχή που μένω (Σπάρτη, Σμύρνη και Ιωνία είναι μόνο μερικά που έρχονται στο μυαλό), μαρτυρούν την επιρροή και τη δύναμη της διασποράς, του πολιτισμού και της μνήμης. Όμως, κάθε χρόνο στις 25 Μαρτίου, είναι μια πόλη και ένας συγκεκριμένος δήμος που σκέφτομαι περισσότερο από όλους.

Φοίτησα στο Αν Άρμπορ του Μίσιγκαν, που είναι πέντε λεπτά μακριά από μια μικρή πόλη που ονομάζεται Υψηλάντι (Ypsilanti), η οποία βρίσκεται εντός μιας μεγαλύτερης δημοτικής ενότητας με το όνομα αυτό.

Σαν πολλά άλλα μέρη στον κόσμο, χιλιάδες άνθρωποι περνούν από το Υψηλάντι κάθε μέρα, χωρίς να γνωρίζουν πότε και πώς ιδρύθηκε και πως είναι ένα μέρος που πήρε το όνομά του από τους δύο Έλληνες αδερφούς, τον Δημήτριο Υψηλάντη (από αυτόν ονομάστηκε η πόλη) και τον Αλέξανδρο Υψηλάντη (από αυτόν ονομάστηκε ο δήμος), που ήταν ηγέτες στην Ελληνική Επανάσταση και τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας.

Ο Δημήτριος, μαζί με τον πιο διάσημο αδερφό του, ήταν Φαναριώτες, γεννημένοι στην Κωνσταντινούπολη. Μεγάλωσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, φοίτησαν στη Γαλλία και έγιναν μέλη και αξιωματικοί του Αυτοκρατορικού Ρωσικού στρατού, μαζί με τον οποίο ταξίδεψαν και πολέμησαν στους Ναπολεόντειους Πολέμους. Έτσι, ο Δημήτριος και ο Αλέξανδρος ήταν κατά πολλούς τρόπους πολίτες του κόσμου. Όμως, παρόλο που ήταν πολίτες του κόσμου και συμμετείχαν στα ζητήματα του κόσμου, οι καρδιές τους ήταν ξεκάθαρα και παρέμειναν για πάντα ελληνικές.

Η σύνδεσή τους με την πατρίδα τους ήταν τόσο μεγάλη, παρά τα ταξίδια τους και τη γενέτειρά τους και τη θέση του, που ο Δημήτριος και ο αδερφός του έγιναν μέλη της Φιλικής Εταιρείας, της οποίας ηγέτης ήταν ο Αλέξανδρος. Η Φιλική Εταιρεία ένωσε τους Έλληνες από όλη τη διασπορά και βοήθησε να ξεκινήσει η διαμάχη στην Ελλάδα, η οποία στη συνέχεια εξελίχθηκε στον Ελληνικό Πόλεμο για την Ανεξαρτησία ενάντια στην Οθωμανική εταιρεία.

Ήταν μια επανάσταση η οποία εν μέρει γεννήθηκε, σχεδιάστηκε και υποστηρίχθηκε έξω από το μέρος που επρόκειτο να απελευθερωθεί, από πολλούς Έλληνες και φιλέλληνες από όλο τον κόσμο, καθώς και από Έλληνες που βρίσκονταν στην Ελλάδα.

Η σύγχρονη διασπορά παραμένει με πολλούς τρόπους ίδια. Υπάρχουν τόσοι πολλοί Έλληνες που έχουν εξαπλωθεί τόσο μακριά από την Ελλάδα. Αυτοί οι Έλληνες, όπως οι αδελφοί Υψηλάντη, είναι περισσότερο πολίτες του κόσμου περισσότερο από οποιονδήποτε ή οτιδήποτε άλλο, με πόλεις σε μακρινές ηπείρους που έχουν ονομαστεί για εμάς και την επιρροή της σκέψης, της γλώσσας και του πολιτισμού που έχει διαπλάσσει κυβερνήσεις και τρόπους ζωής σε τόσα πολλά μέρη και λαούς.

Πραγματικά, βοηθήσαμε να δημιουργηθεί και να χτιστεί ο υπόλοιπος κόσμος στον οποίο τώρα ζούμε. Την ώρα που εμείς οι Έλληνες της διασποράς, όπως οι αδελφοί Υψηλάντη πριν από εμάς, είμαστε περισσότερο μέρη του νεότερου κόσμου τώρα και της μεγάλης ελληνικής κοινότητας του εξωτερικού, η οποία παραμένει ζωντανή και δυνατή, πού βρίσκονται όμως οι καρδιές μας; Οι καρδιές μας, όπως των αδελφών Υψηλάντη και των άλλων Ελλήνων επαναστατών, παραμένουν χωρίς καμία απολύτως αμφιβολία ελληνικές. Και αυτό είναι κάτι που θα παραμείνει για πάντα αληθινό, ενώ ο χρόνος και οι γενιές συνεχίζονται και πολλοί από εμάς απομακρυνόμαστε όλο και περισσότερο από την πατρίδα μας, τόσο γεωγραφικά όσο και χρονολογικά.

Γι’ αυτόν τον λόγο κάθε χρόνο στις 25 Μαρτίου, όταν σκεφτόμαστε την Ελληνική Επανάσταση και τον αγώνα για την Ανεξαρτησία για την οποία πολέμησαν οι επαναστάτες, θα μπορούσαμε ίσως να σκεφτούμε περισσότερο τη μικρή πόλη και τον δήμο Υψηλάντι, που είναι μόλις πέντε λεπτά από το πανεπιστήμιό μου, καθώς τόσοι πολλοί την προσπερνούν κάθε ώρα, μέρα, εβδομάδα και χρόνο, χωρίς να γνωρίζουν την ιστορία της και από ποιους ονομάστηκε έτσι. Και κάθε χρόνο στις 25 Μαρτίου – και ειδικά τη φετινή 25η Μαρτίου με την επέτειο των 200 ετών – σκέφτομαι τους αδελφούς Υψηλάντη –κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει αυτή τη σκέψη: τι, ενδεχομένως, έδωσαν, αισθάνθηκαν και ονειρεύτηκαν για να την πραγματοποιήσουν. Σκέφτομαι τον Δημήτριο και τις επιτυχείς εκστρατείες του στον Νότο. Είναι σχεδόν αδύνατο να μη σκέφτομαι τον Αλέξανδρο και τις αποτυχημένες προσπάθειές του στον Βορρά και πώς πέθανε μόνος και πάμφτωχος στη Βιέννη, έχοντα δώσει για τον αγώνα κυριολεκτικά όλα του τα υπάρχοντα. Σκέφτομαι πως δεν είδε την ανατολή του ήλιου στο ελεύθερο ελληνικό κράτος, όπως έκανε ο αδερφός του, και σκέφτομαι πως η τελευταία του ευχή ήταν να αφαιρεθεί η καρδιά του από το σώμα του, μετά τον θάνατό του, και να μεταφερθεί στην Ελλάδα, όπου παραμένει ακόμα για πάντα – στην πατρίδα του, εκεί όπου πάντα βρισκόταν η καρδιά του, όσο ήταν ζωντανός, ακόμα και αν ο ίδιος δεν ήταν εκεί.

Και έτσι πολλοί από εμάς, που δεν μένουμε μια στην Ελλάδα όπως οι αδελφοί Υψηλάντη, και δεν μένουμε εκεί για γενεές ολόκληρες, παρόλο που δεν ζούμε εκεί, πού βρίσκονται οι καρδιές μας; Κάθε χρόνο στις 25 Μαρτίου και ειδικά φέτος, όπου και αν είμαστε, θυμάμαι ότι – όπως οι αδελφοί Υψηλάντη πριν από εμάς, που οι καρδιές του παρέμειναν εκεί – και εμάς οι καρδιές μας βρίσκονται στην Ελλάδα.

Το ΒΗΜΑ, 12.03.2021

Ο Γουίλιαμ Μπάτλερ Γέητς υπήρξε πυλώνας της ιρλανδικής και της βρετανικής λογοτεχνίας και στα τελευταία χρόνια της ζωής του, υπηρέτησε ως ιρλανδός γερουσιαστής για δύο θητείες. Ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από την ιρλανδική λογοτεχνική αναβίωση και ένας από τους ιδρυτές του Θεάτρου Abbey. Το 1923, τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, για εκείνη την ‘εμπνευσμένη ποίηση, η οποία σε μια άκρως καλλιτεχνική μορφή εκφράζει το πνεύμα ενός ολόκληρου έθνους.

ΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΜΟΥ (1922)

Στοχασμοί από την εποχή του εμφυλίου πολέμου

Ως ήμουν τυχερός και πνεύμα ρωμαλέο κληρονόμησα

Απ’ τους προπάτορες, οφείλω όνειρα ανάλογα να τρέφω

Και απογόνους μου ν’ αφήσω μια γυναίκα κι έναν άντρα

Το ίδιο ρωμαλέους στο μυαλό, και παρά ταύτα η ζωή μου

Ίσα που κατορθώνει να κρατά στον άνεμο ένα  άρωμα,

Μόλις ν’ απλώνει λίγη δόξα  στο εωθινό το φως.

Όμως σκισμένα πέταλα στρώνουν το έδαφος του κήπου˙

Για ν’ απομείνει η χυδαία πρασινάδα, μόνο αυτό.

Κι αν οι απόγονοί μου  χάσουν το άνθος

Από μια φυσική αδυναμία της ψυχής,

Από τη ματαιόσπουδη τρεχάλα τους στο χρόνο,

Απ’ τα παιχνίδια τα πολλά, ή κι απ’ το γάμο μ’ ένα βλάκα;

Ίσως η κλίμακα η περίτεχνη κι ο αυστηρός της πύργος

Ρημάδι άσκεπο να γίνουν,  κι η κουκουβάγια

Θα φωλιάσει στη σπασμένη του ξυλοδεσιά θρηνώντας

Σ’ ουρανό απελπισμένο τη μαύρη της απελπισιά.

Το πρώτο Κινούν που μας έπλασε

Όρισε και οι γλαύκες κύκλω να πετούν˙

Κι εγώ, που θεωρώ τον εαυτό μου ευτυχή,

Βλέποντας  γύρω  να καρποφορούν αγάπη και φιλία,

Για τη φιλία ενός γέρου γείτονα διάλεξα  αυτό το σπίτι.

Το αναστήλωσα και το σανίδωσα για την αγάπη μιας κοπέλας,

Και ξέρω, πως  κι αν ανθίσει ή μαραθεί,

Αυτές οι πέτρες, μνημείο δικό τους και δικό μου  θ’ απομείνουν εσαεί.

Γουίλιαμ Μπάτλερ Γέητς

(μετάφραση Μαριάννα Παπουτσοπούλου, από το βιβλίο Η Λήδα και ο Κύκνος (Ιρλανδοί ποιητές και Γ. Μπ. Γέητς),

εκδόσεις ΑΩ Αύγουστος 2021)

Θέμα Α

Να παρουσιάσετε συνοπτικά και χωρίς δικά σας σχόλια (70-90 λέξεις) το περιεχόμενο των παραγράφων 5 και 6 του Κειμένου Ι.

Μονάδες 15

Θέμα Β

Β1. Να γράψετε δίπλα από κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό ή Λάθος, ανάλογα με το αν νομίζετε ότι η πρόταση αποδίδει ορθά το νόημα του Κειμένου Ι. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας παραθέτοντας τα αντίστοιχα χωρία από το κείμενο.

1. Η συναισθηματική θεώρηση των Ελλήνων για την οικογένεια-εντοπιότητα-ελληνικό κράτος οδηγεί στην κατάργηση της έννοιας της ισότητας σε πολιτειακό επίπεδο.
2. Η εμμονή του ανθρώπου στις εθιμοτυπικές τελετουργίες που τον προσδένουν στο παρελθόν επιτρέπει την πολιτισμική αναγέννηση.
3. Η επαναστατική περίοδος των Ελλήνων κατά το 1821 ανέδειξαν την υπεροχή του τοπικισμού και της οικογένειας λόγω της ύπαρξης κεντρικής εξουσίας.
4. Οι εμφύλιες διαμάχες κατά την επαναστατική και μετά περίοδο της Ελλάδας είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα υπονόμευσης της εθνικής ενότητας και υιοθέτησης από τα κόμματα του πελατειακού συστήματος.
5. Η λύση στη σχέση τοπικισμού-οικογένειας-κράτους κατά τον Στ. Ράμφο βρίσκεται στην παραγωγική σχέση του πολιτισμού με την πολιτεία όπου καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσει το εκπαιδευτικό σύστημα.

Μονάδες 10

Β2. Ο συντάκτης του Κειμένου ΙΙ στη 10^η παράγραφο «Γι’ αυτόν τον λόγο κάθε χρόνο στις 25 Μαρτίου … ακόμα και αν ο ίδιος δεν ήταν εκεί.) εμφανίζεται επιφυλακτικός για την άποψή του. Με ποιες γλωσσικές επιλογές (εγκλίσεις, σχήματα λόγου, λέξεις ή φράσεις) δείχνει την αβεβαιότητά του; Να αναφέρετε παραδείγματα μέσα από το κείμενο. Συμμερίζεστε αυτή την επιφύλαξη; Δικαιολογήστε την απάντησή σας.

Μονάδες 15

Β3. Σε ποιο σημείο συσχετίζονται τα Κείμενα Ι και ΙΙ ως προς τις απόψεις που διατυπώνουν για τη σχέση πατρίδας-οικογένειας: Να αναπτύξετε την απάντησή σας σε 90-100 λέξεις.

Μονάδες 15

Θέμα Γ

Να παρουσιάσετε το κεντρικό θέμα του ποιήματος σε 150-200 λέξεις αξιοποιώντας τους κειμενικούς δείκτες που ενδείκνυνται.

Μονάδες 15

Θέμα Δ

Μία από τις σοβαρές παθογένειες του νεοελληνικού κράτους, όπως αυτό διαμορφώθηκε και οργανώθηκε μετά την επανάσταση του 1821, αποτελούν οι πελατειακές σχέσεις που εκτρέφουν μία νοσηρή αντίληψη για τη σχέση πολίτη-Κράτους και υπονομεύουν την πρόοδο της χώρας. Σε μια ομιλία (300-400 λέξεις) που θα εκφωνήσετε στη Βουλή των Εφήβων να επισημάνετε τους λόγους για τους οποίους αυτό το φαινόμενο είναι βλαβερό και να προτείνετε τρόπους αντιμετώπισής του.

Μονάδες 30

Για να δείτε τις ενδεικτικές απαντήσεις στις ερωτήσεις του κριτηρίου επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Πατρίδα και οικογένεια (Ενιαία Εξέταση) Απαντήσεις

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις του συναδέλφου Κωνσταντίνου Μαγκλή, ο οποίος το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.