Έτσι θα Γράψετε Άριστη Περίληψη στις Πανελλήνιες

Η σύνταξη της περίληψης αποτελεί μία ιδιαίτερα απαιτητική άσκηση για τους υποψηφίους των πανελλήνιων εξετάσεων. Καλούνται να αποδώσουν περιληπτικά το περιεχόμενο ενός αγνώστου -μέχρι εκείνη τη στιγμή- κειμένου σε αυτούς χωρίς να ξεπεράσουν το δοθέν όριο λέξεων. Καθοριστικό παράγοντα για την επιτυχή έκβαση της προσπάθειας αποτελεί η συμπερίληψη όλων των καίριων στοιχείων του αρχικού κειμένου σε ένα υφολογικά, δομικά και συντακτικά άρτιο νέο κείμενο. Επιδιώκοντας να βοηθήσουμε τους υποψηφίους στην προσπάθειά τους παρουσιάζουμε τις ακόλουθες οδηγίες, οι οποίες ευελπιστούμε ότι θα τους συνδράμουν στην προσεχή εξέταση.

Οδηγίες για τη σύνταξη περίληψης

Είναι σημαντικό, πριν απαντήσουν οι μαθητές σε οποιαδήποτε άσκηση, να κατανοήσουν πρώτα τι ακριβώς αξιολογείται μέσα από αυτήν. Έτσι, μέσα από την περίληψη καλούνται να δείξουν πως είναι σε θέση να κατανοήσουν το περιεχόμενο και τη δομή ενός κειμένου, δηλαδή τόσο το κεντρικό νόημα όσο και τα επιμέρους και τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται, να διακρίνουν τα σημαντικά στοιχεία που το συνθέτουν και να το αποδώσουν με δικά τους λόγια μέσα στο όριο των λέξεων που τους δίνεται με τρόπο σαφή, φροντίζοντας να μην αλλοιώσουν τα λεγόμενα του συγγραφέα.

Οι μαθητές δεν θα πρέπει να κάνουν προσωπικά σχόλια κατά την απόδοση της περίληψης, να τη χωρίζουν σε παραγράφους ούτε να υπερβαίνουν το δοθέν όριο λέξεων.

Πιο συγκεκριμένα:

1. Οι μαθητές θα πρέπει να ξεκινήσουν με μια πρώτη προσεκτική ανάγνωση. Σε αυτή τη φάση τούς ενδιαφέρει να αποκτήσουν μια γενική εικόνα του κειμένου.
2. Έπειτα, συνεχίζουν με μια δεύτερη πιο προσεκτική αυτή τη φορά ανάγνωση του κειμένου. Στόχος τώρα είναι να αποκτήσουν μια καλύτερη εικόνα για το κείμενο, καλύπτοντας κενά που άφησε η πρώτη ανάγνωση.
   Διαβάστε Επίσης: Οδηγός Πανελλαδικών: Πώς Γράφουμε Καλή Έκθεση;

Ιδέες για την καλύτερη κατανόηση των κειμένων:

• Είναι σημαντικό οι μαθητές να μη «κολλάνε» σε σημεία του κειμένου που τους δυσκολεύουν, γιατί έτσι χάνουν πολύτιμο χρόνο, τις περισσότερες φορές χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Αυτό που μπορούν να κάνουν είναι να προσπαθήσουν να κατανοήσουν δυσνόητα σημεία του κειμένου, λαμβάνοντας υπόψη το συγκείμενο, δηλαδή το υπόλοιπο κείμενο που περιβάλλει το δυσνόητο σημείο (που μπορεί να είναι λέξη, φράση, πρόταση, περίοδος) έτσι, ώστε να αποκτήσουν μια καλύτερη εικόνα του σημείου αυτού και να πλησιάσουν περισσότερο το νόημά του.
• Όταν η δυσκολία έγκειται στη κατανόηση ολόκληρης παραγράφου, μπορούν πιο εύκολα να βρουν το κεντρικό της νόημα μέσα από τη θεματική περίοδο. Αυτή μπορεί να βρίσκεται στην αρχή ή, σπανίως, στο τέλος ή στη μέση της παραγράφου.
  Διαβάστε Επίσης: Λεξικό Συνωνύμων Αντωνύμων Για Έκθεση Λυκείου

1. Πριν ξεκινήσουν να γράφουν την περίληψη, καλό είναι να κρατήσουν μερικές σημειώσεις:
   • Αρχικά καλό είναι να καταγράψουν το τι εξετάζει το κείμενο στο σύνολό του. Αυτό αποτελεί την πληροφοριακή περίληψη του κειμένου και προϋποθέτει μεγαλύτερη αφαιρετική ικανότητα από τον μαθητή. Σε αυτή τη περίπτωση η Περίληψη ξεκινά ως εξής: «Το κείμενο αναφέρεται…», «Θέμα του κειμένου είναι…» κ.ά. Ωστόσο, οι μαθητές αν το επιθυμούν και αν τους διευκολύνει περισσότερο μπορούν να κάνουν και απλή περίληψη, δηλαδή να ξεκινήσουν χωρίς να δώσουν το κεντρικό νόημα όλου του κειμένου.
   • Στη συνέχεια, διαβάζοντας προσεκτικά τη κάθε παράγραφο ξεχωριστά, μπορούν να υπογραμμίσουν τα βασικά της σημεία και να καταγράψουν το νόημά της. Πρέπει να προσέχουν να μην αναφέρουν στοιχεία που δεν είναι σημαντικά, δηλαδή δευτερεύουσες ιδέες που απλώς συμπληρώνουν το κεντρικό νόημα. Η καταγραφή του κεντρικού νοήματος της κάθε παραγράφου μπορεί να γίνει και μέσα από πλαγιότιτλους, ωστόσο αν ο μαθητής θέλει να προχωρήσει στη περίληψη με βάση τους πλαγιότιτλους θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός, καθώς πρέπει να αναφέρει σε αυτούς όλα τα σημαντικά στοιχεία των παραγράφων και να φροντίσει να συνδέσει τους πλαγιότιτλους σωστά.
     Διαβάστε Επίσης: Πώς Απαντάμε στις Ασκήσεις της Έκθεσης στις Πανελλήνιες

4. Αφού τελειώσουν με το 3ο βήμα ή στο ενδιάμεσο της ανάλυσης της κάθε παραγράφου, οι μαθητές πρέπει να φροντίσουν να βρουν τη δομή του κειμένου, δηλαδή τον τρόπο που συνδέονται οι παράγραφοι μεταξύ τους, καταγράφοντας τον τρόπο σύνδεσης στις σημειώσεις τους, προκειμένου να χρησιμοποιήσουν τις κατάλληλες συνδετικές λέξεις ή φράσεις στη περίληψη. Σε αυτό θα τους βοηθήσουν οι συνδετικές λέξεις/φράσεις που υπάρχουν ήδη μέσα στο κείμενο.

5. Τέλος, πρέπει να προσέξουν πολύ το ύφος, το λεξιλόγιο και τις εκφράσεις που θα χρησιμοποιήσουν στο κείμενο της περίληψης. Επίσης, πρέπει να φροντίσουν να μη κάνουν ορθογραφικά και συντακτικά λάθη ή λάθη στα σημεία στίξης, να μην μεταφέρουν αυτούσιες φράσεις του κειμένου και να προσέξουν την αισθητική του γραπτού τους, ενώ παράλληλα να ελέγξουν αν ο γραφικός τους χαρακτήρας είναι ευανάγνωστος.

Ενδεικτικά ρήματα που μπορούν να χρησιμοποιούν οι μαθητές στη Περίληψή τους σχετικά με τον συγγραφέα του κειμένου και με το τι κάνει κάθε φορά είναι:

Στην Αρχή της Περίληψης: αναφέρεται, καταγράφει, υποστηρίζει, διαπιστώνει, προβληματίζεται, περιγράφει κ.ά.

Στο Κύριο Μέρος της Περίληψης: αιτιολογεί, εξηγεί, αναλύει, ερευνά, αντικρούει κ.ά.

Στο Τέλος της Περίληψης: καταλήγει, συμπεραίνει, προτείνει, εύχεται κ.ά.

Καλό είναι οι μαθητές να επιλέγουν ρήματα τα οποία αποκαλύπτουν την εννοιολογική σύνδεση του κειμένου και όχι την χρονολογική.

Αξιολόγηση περίληψης

Περιεχόμενο: 9/20

Γλώσσα/Έκφραση: 7/20

Δομή: 4/20

ΠΡΟΣΟΧΗ

1) Οι μαθητές δεν πρέπει να αναφέρουν προσωπικά σχόλια ή τη γνώμη τους στη περίληψη.

2) Οι μαθητές δεν πρέπει να τη χωρίζουν σε παραγράφους.

3) Στις πρώτες 3-4 σειρές της περίληψης καλό είναι να μετρήσουν τις λέξεις που έγραψαν και να υπολογίσουν κατά προσέγγιση το σημείο του τετραδίου στο οποίο θα πρέπει να έχουν ολοκληρώσει τη περίληψη, φροντίζοντας αυτό το σημείο να βρίσκεται στο ενδιάμεσο του μικρότερου και μεγαλύτερου ορίου λέξεων που τους δίνονται. Αν δεν λάβουν υπόψη το όριο των λέξεων, κινδυνεύουν να γράψουν πολύ λιγότερα ή πολύ περισσότερα από αυτά που πρέπει κι έτσι να χάσουν μονάδες. Η απόκλιση των λέξεων δε θα πρέπει να ξεπερνά το 10% του ορίου.

 

Τις παραπάνω οδηγίες επιμελήθηκε η Κυριακή Θεοδοσιάδου

Φιλόλογος, Υπ. Διδάκτωρ Παιδαγωγικής ΠΔΜ και ιδιοκτήτρια στο Φιλολογικό Διδασκαλείο

 

 

Η ομάδα του filologika.gr

---

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την εκπαίδευση ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook, και διαβάστε παρόμοια προτεινόμενα θέματα της επικαιρότητας ακριβώς από κάτω!