«Ιρένα Σέντλερ»: Πλήρες Κριτήριο Συνετέξασης Γ Λυκείου Εκδόσεις Χατζηθωμά

Ζιλμπέρ Σινουέ «Ιρένα Σέντλερ»

Από το 1942, με κίνδυνο της ζωής της, η Ιρένα Σέντλερ, υπάλληλος της Κοινωνικής Πρόνοιας στη Βαρσοβία, κατάφερε να φυγαδεύσει περίπου δυόμισι χιλιάδες παιδιά από το εβραϊκό γκέτο, ενώ φυλασσόταν νύχτα και μέρα από τους Ναζί.

Η μικρή Εστέρ φορούσε ένα γκρι πανωφόρι και ένα μάλλινο σκουφάκι που κάλυπτε τις καστανές μπούκλες της. Δεν ήταν πάνω από επτά ετών. Κρατούσε από το χέρι την Ιρένα και οι δυο τους βάδιζαν πίσω από έναν άντρα ο οποίος πριν από μία ώρα τούς ήταν τελείως άγνωστος. Ο Όλεκ τον είχε συστήσει ως τον άνθρωπο που θα τις έβγαζε από το γκέτο και του οποίου έπρεπε να ακολουθήσουν κατά γράμμα τις οδηγίες.
Ήταν δέκα η ώρα το πρωί όταν έφτασαν μπροστά σε ένα οίκημα από τούβλο, μισοκατεστραμμένο, που ακουμπούσε στον ανατολικό τοίχο του γκέτο. Συρματοπλέγματα κάλυπταν τη στέγη και τα περισσότερα παράθυρα είχαν από ένα μόνο παραθυρόφυλλο. Τη στιγμή
που διέσχιζαν την είσοδο, η Ιρένα έσκυψε προς το παιδί.
«Εστέρ, καλή μου, όταν περάσουμε αυτή την πόρτα, να θυμάσαι πως δεν θα ονομάζεσαι πια Εστέρ παρά μόνο βαθιά μες στην καρδιά σου. Για όλο τον κόσμο είσαι η Αλεξάνδρα.
Δείξε μου ότι ξέρεις να κάνεις το σημείο του σταυρού…»
Το παιδί έκανε τις κινήσεις που του είχε μάθει η Ιρένα. «Ωραία. Θυμάσαι και την προσευχή που σου έμαθα;» Η Εστέρ άρχισε να λέει: «Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς, αγιασθήτω το όνομά σου…»
Η Ιρένα της έδωσε ένα φιλί στο μέτωπο.
«Πολύ καλά. Πολύ καλά, Αλεξάνδρα. Τώρα θα προχωρήσουμε μαζί σε πολλούς διαδρόμους. Μπορεί να συναντήσουμε ανθρώπους με στολή που θα σε τρομάξουν. Αν σου πουν κάτι, εσύ δεν πρέπει να τους απαντήσεις, παρά μόνο να τους κοιτάξεις χαμογελώντας. Ξέρω
ότι μπορείς να το κάνεις. Η μαμά σου μου μίλησε για σένα και μου είπε ότι έπαιζες θέατρο πριν έρθεις στο γκέτο. Θα παίξεις λοιπόν λίγο θέατρο και σήμερα. Ο ρόλος σου είναι αυτός ενός φρόνιμου κοριτσιού που συνοδεύει τη θεία του που ήρθε να πάρει κάτι χαρτιά από ένα γραφείο. Κατάλαβες, Αλεξάνδρα;»
«Μάλιστα, θεία». […]
Ο Στέφαν ήπιε μια τελευταία γουλιά μπίρα.
«Τελικά, σε ποιον εμπιστεύτηκες τη μικρή;»
«Σε μια πολωνική οικογένεια από το Προύσκοβ. Η μητέρα δεν κατάφερε ν’ αποκτήσει ποτέ παιδιά. Την υποδέχτηκαν με μεγάλη χαρά. Συνομίλησα αρκετή ώρα μαζί της για να βεβαιωθώ ότι ήταν καλοί άνθρωποι. Κι έτσι θα γίνεται στο μέλλον. Όπως και να ‘χει, έχω
καταλάβει ότι κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή».

Χωρίς να το θέλει, έκλεισε τα μάτια. Οι εικόνες της άφιξής της στο σπίτι του ζεύγους πέρασαν σαν αστραπή από το μάτι του νου της. Ο άντρας και η γυναίκα είχαν δείξει μεγάλη τρυφερότητα και είχαν τη σύνεση να μην πάρουν το κορίτσι αγκαλιά. Δεν ήθελαν να το τρομάξουν. Περιορίστηκαν σε λόγια που λέει κανείς σε τρομαγμένα παιδιά. Ύστερα η γυναίκα είχε οδηγήσει τη μικρή στο δωμάτιο που από δω και πέρα θα ήταν δικό της. Μια κούκλα και ένα αρκουδάκι ήταν πάνω στο κρεβάτι. «Είναι δικά σου», της είπε. Το κοριτσάκι δίστασε λιγάκι, αλλά μετά προχώρησε, πήρε την κούκλα και την έσφιξε πάνω της. Από εκείνη τη στιγμή, η Ιρένα ανέπνεε λίγο καλύτερα.
«Βέβαια», είπε ο Στεφάν, «κανείς δεν ξέρει αν οι γονείς αυτών των παιδιών θα είναι ακόμα στη ζωή όταν τελειώσει ο πόλεμος. Και όταν γίνει αυτό, ξέρεις καλά ότι θα θελήσουν να τα ξαναπάρουν. Το έχεις σκεφτεί;»
Η Ιρένα κατένευσε.
«Από την αρχή σημειώνω τα πάντα σε ένα τετράδιο. Τα νέα ονόματα των παιδιών, τα ονόματα των γονέων τους και των ανθρώπων στους οποίους τα έχω εμπιστευτεί. Όλα.»
Ο Στεφάν δεν έκρυψε την ανησυχία του.
«Πρόσεχε! Αν το βρουν οι Γερμανοί, δεν κινδυνεύεις μόνο εσύ, αλλά και τα παιδιά και εκείνοι που τα φιλοξενούν!»

Ζιλμπέρ Σινουέ «Ιρένα Σέντλερ», Εκδόσεις Ψυχογιός, 2018

1ο ΘΕΜΑ

1. Σε κάθε μία από τις ακόλουθες διαπιστώσεις να δώσετε τον χαρακτηρισμό «Σωστό» ή «Λάθος», ανάλογα με το αν αποδίδουν σωστά το νόημα του κειμένου. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στο κείμενο.
   α) Η Ιρένα γνωρίζει πολύ καιρό τη γυναίκα στην οποία θα εμπιστευτεί τη μικρή Εστέρ.
   β) Η Εστέρ συνοδεύει τη θεία της που πηγαίνει να πάρει κάτι χαρτιά από ένα γραφείο.
   γ) Οι νέοι «γονείς» της Εστέρ είναι Πολωνοί.
   δ) Η Ιρένα και η Εστέρ ακολουθούν τον Όλεκ, που τις οδηγεί έξω από το γκέτο.
   ε) Η Ιρένα συμβουλεύει την Εστέρ να μη μιλήσει σε κανέναν από τους ανθρώπους που θα συναντήσουν.

Μονάδες 10

2. Να παρουσιάσετε βασικά στοιχεία του χαρακτήρα της Ιρένα, όπως αυτά προκύπτουν από το κείμενο που σας δόθηκε. (50 – 60 λέξεις)

Μονάδες 20

2ο ΘΕΜΑ

1. α) Ποιος αφηγηματικός τρόπος κυριαρχεί στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου (Ήταν δέκα η ώρα το πρωί… έσκυψε προς το παιδί.) και σε τι, κατά τη γνώμη σας, αποσκοπεί η χρήση του;

Μονάδες 4

β) «Το κοριτσάκι δίστασε λιγάκι, αλλά μετά προχώρησε, πήρε την κούκλα και την έσφιξε πάνω της. Από εκείνη τη στιγμή, η Ιρένα ανέπνεε λίγο καλύτερα.» Πώς θεωρείτε ότι ερμηνεύει η Ιρένα την κίνηση του μικρού κοριτσιού;

Μονάδες 5

2. α) Στο απόσπασμα: «Χωρίς να το θέλει, έκλεισε τα μάτια… Από εκείνη τη στιγμή, η Ιρένα ανέπνεε λίγο καλύτερα.», ποια μορφής αναχρονία υπάρχει και ποια θεωρείτε πως είναι η λειτουργία της;

Μονάδες 5

β) Στο κείμενο αξιοποιείται η μίμηση ή η διήγηση; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας.

Μονάδες 6

3. α) Πώς επιτυγχάνει ο αφηγητής να παρουσιάσει το πειθήνιο του χαρακτήρα της μικρής Εστέρ;

Μονάδες 5

β) Στο πλαίσιο της αφήγησης υπάρχουν προϊδεασμοί για πιθανά μελλοντικά γεγονότα. Να τους εντοπίσετε και να τους καταγράψετε.

Μονάδες 5

3ο ΘΕΜΑ

Η ηρωίδα, που αποτελεί πραγματικό πρόσωπο, θέτει σε κίνδυνο τη ζωή της για να σώσει εκατοντάδες μικρά παιδιά. Ποιες σκέψεις σας προκαλεί η δράση της; Θεωρείτε πως είναι εύκολο να υπαγορεύεται η δράση των ανθρώπων από ανθρωπιστικά ιδεώδη; Να καταγράψετε τις απόψεις σας σε ένα ενιαίο κείμενο 150 – 200 λέξεων.

Μονάδες 40

Το κριτήριο που μόλις διαβάσατε προέρχεται από το νέο βιβλίο των Εκδόσεων Χατζηθωμά για τη Γ Λυκείου σύμφωνα με τον νέο τρόπο εξέτασης του μαθήματος, ο οποίος περιλαμβάνει τη συνεξέταση Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας. Το νέο βιβλίο καλύπτει πλήρως τις απαιτήσεις μαθητών και καθηγητών με διεξοδική ανάλυση 88 ενοτήτων και 62 κριτήρια συνεξέτασης.

Πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο για δείτε το Μη Λογοτεχνικό Κείμενο με το οποίο ολοκληρώνεται το παρόν κριτήριο.

Μη Λογοτεχνικό Κείμενο

Για να μεταβείτε σε κάποια άλλη από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την εκπαίδευση ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.