Συνηρημένα Ρήματα σε -έω

Συνηρημένα Ρήματα  Β΄ Τάξης σε -έω, -ῶ

Γενικά Χαρακτηριστικά

• Συνηρημένα είναι τα φωνηεντόληκτα ρήματα, των οποίων ο χαρακτήρας –α-, -ε- ή -ο- συγχωνεύεται (συναιρείται) με το ακόλουθό του φωνήεν της κατάληξης. Αυτή η συγχώνευση ονομάζεται συναίρεση (πβ. ν.ε.: αγαπάει, αγαπά). Αλλιώς αποκαλούνται περισπώμενα, γιατί στο α΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα Ε.Φ. παίρνουν περισπωμένη.

• Οι συναιρέσεις αφορούν μόνο τον Ενεστώτα και τον Παρατατικό σε όλες τις εγκλίσεις τους. Ορισμένοι Μέλλοντες σχηματίζονται επίσης κατά τα συνηρημένα (σε -έω) .
• Κλίνουμε την ασυναίρετη μορφή ακολουθώντας πλήρως τα βαρύτονα ρήματα.
• Κατόπιν συναιρούμε το θεματικό φωνήεν με το φωνήεν ή τη δίφθογγο που ακολουθεί αμέσως μετά σύμφωνα με τον Οδηγό Συναιρέσεων που ακολουθεί:

Ενεστώτας

Παρατατικός

Ενεστώτας

Παρατατικός

• Αποφασίζουμε τη θέση του τόνου ως εξής:

1. i) Αν στο ασυναίρετο ο τόνος βρισκόταν έξω από τα συναιρούμενα, μένει εκεί που ήταν και όποιος ήταν (π.χ. ἐποίεον > ἐποίουν).
2. ii) Αν στο ασυναίρετο ο τόνος βρισκόταν πάνω σε ένα από τα συναιρούμενα, τώρα τίθεται στο αποτέλεσμα της συναίρεσης (π.χ. ποιέω > ποιῶ).

• Αποφασίζουμε το είδος του τόνου ως εξής:

1. i) Αν η τονούμενη συναίρεση είναι λήγουσα, περισπάται.
2. ii) Αν η τονούμενη συναίρεση είναι προπαραλήγουσα, οξύνεται.

iii) Αν η τονούμενη συναίρεση είναι παραλήγουσα, ακολουθούμε το γνωστό κανόνα.

• Προκειμένου να σχηματίσουν τους υπόλοιπους χρόνους τους (πλην Ενεστώτα και Παρατατικού), τα συνηρημένα τρέπουν το χαρακτήρα τους σε η (-έω)[π.χ. ποιήσω].

• Τα ασυναίρετα ρήματα σε -έω με μονοσύλλαβο θέμα (π.χ. πλέω, πνέω κ.λπ.) γίνονται συνηρημένα, όπου το –ε του θέματος συναντά –ε ή –ει. Εξαίρεση αποτελεί το β΄ ενικό Οριστικής του ρήματος δέομαι, που παραμένει δέει (π.χ. πλέω, πλεῖς, πλεῖ, πλέομεν, πλεῖτε, πλέουσιν).

Στη συνέχεια ακολουθούν υποδείγματα κλίσης στην ενεργητική και παθητική φωνή.

Ενεστώτας

Παρατατικός

Μέση Φωνή

Ενεστώτας

Παρατατικός

Στο παρακάτω απόσπασμα να εντοπίσετε τους τύπους των συνηρημένων ρημάτων της β’ τάξης και να γράψετε τους αντίστοιχους τύπους στην υποτακτική του ενεστώτα:

Κῦρος τοὺς στρατιώτας παρελαύνειν ἐκέλευσεν ὅπως εἴ τί που ἐναντιοῖτο αὐτῷ͵ ἀπαντῴη ἔχων τὴν ἰσχὺν ἐν τάξει καὶ μάχοιτο. Κῦρος μὲν δὴ οὕτως ἦγε τὸ στράτευμα· οὐ μέντοι αὐτός γε μιᾷ χώρᾳ ἐχρῆτο͵ ἀλλ΄ ἄλλοτε ἀλλαχῇ περιελαύνων ἐφεώρα τε καὶ ἐπεμελεῖτο͵ εἴ του δέοιντο.

Ξενοφῶν, Κύρου Παιδεία 5.3.57- 59 (διασκευή)

Να συμπληρώσετε τους τύπους που σας ζητούνται στον παρακάτω πίνακα.

Να συμπληρώσετε τις φράσεις με τους σωστούς τύπους των συνηρημένων ρημάτων που δίνονται στις παρενθέσεις:

α. Οἱ δὲ ἔφοροι ἐπεὶ ἤκουσαν τὸ πάθος͵ ………………………… (λυπέομαι–οῦμαι, παρατ. γ’ πληθ.)

β. Προεῖπαν (= είπαν προκαταβολικά) δὲ ταῖς γυναιξὶ μὴ ……………………… (ποιέω-ῶ, απαρ.) κραυγήν͵ ἀλλὰ σιγῇ (=σιωπηλά) τὸ πάθος φέρειν..

γ. Τὰ μηδέν ……………………… (ὠφελέω-ῶ, μτχ. ενεστ.) μὴ ……………………… (πονέω-ῶ= κοπιάζω, β΄ εν. προστ. ενεστ.) μάτην (=μάταια).

δ. Νοῦν ἡγεμόνα ……………………… (ποιέομαι-οῦμαι, β’ εν. προστ. ενεστ.)

ε. Πάντα ………………………, (ῥέω, γ’εν. οριστ. ενεστ.) ἒστι δὲ παγίως(=σταθερό) οὐδέν.

στ. ……………………… (θέω= τρέχω, γ΄ εν. παρατ.) δὲ τις ἀγγελλῶν τὸ γεγονός.

Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τους ζητούμενους τύπους.

Να συμπληρώσετε τα κενά βάζοντας τα ρήματα που βρίσκονται στην παρένθεση στον τύπο που σάς ζητείται.

• Νή Δία, ……………………………. γάρ ἄνθρωποι καί ὑπερβάλλουσιν ἀνοίᾳ. (κακοδαιμονέω-ῶ, υποτακτική)
• Ἀθηναῖοι ᾠκοδόμησαν μακρά τείχη Μεγαρεῦσι (= για τους Μεγαρείς) καί αὐτοί ……………………………. (=οι ίδιοι) (φρουρέω-ῶ παρατατικός).
• Ἀθηναῖοι …………………………….(= σέβονταν) μᾶλλον(= περισσότερο) τήν ἀρετήν Ἡρακλέους ἤ (= παρά) ……………………………. τόν ἑαυτῶν κίνδυνον. (αἰδέομαι- οῦμαι παρατατικός, φοβέομαι-οῦμαι παρατατικός).
• Δεινόν ἄν εἴη, εἰ συγγνώμην ἔχοιτε τοῖς κλέπτουσι καί τοῖς ……………………………. (δωροδοκέω-ῶ μετοχή)
• Ἀγόρατος ἔπραξε ταῦτα δι’ ἅ εἰκότως (=για τα οποία εύλογα) ……………………………. νυνί ὑπ’ ἐμοῦ.(μισέομαι- οῦμαι οριστική)
• Ἐάν μή Ἀγόρατος ἔχει (= δεν μπορεί) ἀποδεῖξαι ἀποκτεῖναι Φρύνιχον, ……………………………. αὐτόν ἐπεί καί ἠκκλησίαζε καί ……………………………. (τιμωρέομαι-οῦμαι, β’ πληθυντικό οριστικής, συκοφαντέω-ῶ γ’ ενικό παρατατικός)
• Σωκράτης ἐδίδασκεν ὅτι μάλιστα δέονται(= έχουν ανάγκη, χρειάζονται) παιδείας αἱ φύσεις αἱ ……………………………. (= που φαίνονται) εἶναι ἄρισται. (δοκέω-ῶ μετοχή)
• Αἱ πόλεις ……………………………. (= αν και μισούσαν) μάλιστα (= πάρα πολύ) τούς Ὀλινθίους ὅμως οὐκ ἐτόλμησαν πέμπειν μεθ’ ὑμῶν πρεσβείας. (μισέω-ῶ μετοχή)

Για να μεταβείτε σε άλλες Ενότητες Γραμματικής, επιλέξτε την αντίστοιχη ενότητα από τον παρακάτω πίνακα:

Η Ομάδα του filologika.gr

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν τα Φιλολογικά μαθήματα ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.