Δ. Σολωμός: Ο Εθνικός Βάρδος

Στην ελληνική λογοτεχνία υπήρχαν ανέκαθεν τεράστιες προσωπικότητες, που με το πνεύμα τους και την λογοτεχνική τους οντότητα, κόσμησαν τον άκρως αισθαντικό αυτό χώρο• προσωπικότητες, που άγγιξαν τις καρδιές πολλών αναγνωστών με τα συναισθήματα που προκάλεσαν και τις συνειδήσεις που αφύπνισαν. Κανένας όμως εξ αυτών δεν έγραψε με πιο χρυσά γράμματα για την ιστορία, τον πολιτισμό και τη ταυτότητα της Ελλάδας, πλην του Διονυσίου Σολωμού. Ο Σολωμός χάραξε με την πένα του τις μνήμες των συνανθρώπων μας• αφουγκράστηκε την ανάγκη μας για Ελευθερία και όντας επαναστατικός νους, εμπότισε με ιδανικά την ποίησή του. Ο Ζακυνθινός ποιητής ήταν αυτός που έγραψε τον εθνικό μας ύμνο και περιέγραψε, απογυμνωμένα, τον αγώνα για λευτεριά σε 158 ολόκληρες στροφές. Απεβίωσε το 1857, αλλά κατάφερε αυτό που του άξιζε δικαιωματικά. Αναγορεύθηκε ως Εθνικός  Ποιητής της Ελλάδας και πέρασε στο πάνθεον της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

”Είδες να μαδάνε την κότα και ο αέρας να συνεπαίρνει τα πούπουλα; Έτσι πάει το έθνος”.

Η ζωή του Δ. Σολωμού

Ο Διονύσιος Σολωμός γεννιέται στις 08/04/1798 στη Ζάκυνθο με καταγωγή που, όπως θα δούμε στη συνέχεια, έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση. Η οικογένειά του ήταν εύπορη. Ο πατέρας του Νικόλαος Σολωμός έφερε τον τίτλο τον Κόντε  και ήταν ο άρχοντας του καπνού στο νησί, αφού του παραχωρήθηκε από τη Βενετική ηγεσία της Ζακύνθου το μονοπώλιο στο εμπόριο ταμπάκου.

Αξίζει να σημειωθεί όμως, ότι την περίοδο γέννησης του Διονυσίου Σολωμού, έστω και προσωρινά, το νησί βρίσκονταν υπό γαλλική επικυριαρχία. Η μητέρα του ποιητή, Αγγελική Νίκλη, ήταν λαϊκής καταγωγής και υπηρετούσε την οικογένεια από μικρή ηλικία. Ο Σολωμός είχε κι έναν μονάκριβο αδελφό, τον Δημήτρη.

 

Ο πατέρας του Σολωμού δεν επέδειξε την ίδια συμπεριφορά στο δημόσιο βίο του με αυτή που τήρησε στον ιδιωτικό (βίο). Φαινόταν ένας ευυπόληπτος επιχειρηματίας όμως, όταν έκλεινε η κάμαρα της οικίας του, η ελευθεριότητα των ηθών ήταν έκδηλη. Δε δίστασε να συνάψει δεσμό, μακροχρόνιο και σοβαρό, με την υπηρέτρια του σπιτιού, η οποία ήταν κατά 44 χρόνια (!!!) μικρότερή του, ίσως επηρεασμένος από τα βενετικά ήθη! Πριν αποβιώσει, στις 27/02/1807, όντας στο κρεβάτι του, δήλωσε για τα παιδιά του ότι «τ’αγαπά ως λεγκίτιμα» και τα αναγνώρισε επίσημα (εξ αρχής τα παιδιά ζούσαν με τον πατέρα στο ίδιο σπίτι αλλά λόγω της σχέσης του πατέρα με την ”παράνομη” υπηρέτρια θεωρούνταν ”νόθα”). Μάλιστα, δημοσιοποίησε και την-μέχρι τότε-παράνομη σχέση του.

”Το έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικόν ό,τι είναι αληθές”.

Τα παιδικά χρόνια και οι σπουδές του Σολωμού

Ο Σολωμός δεν ήταν όπως όλα τα παιδιά της ηλικίας του, που ζούσαν σε ένα παιδικό περιβάλλον ανέμελο, με πρωταγωνιστή τα παιχνίδια και το γέλιο. Σαφώς όμως, δεν ήταν κάτι που τον ενοχλούσε• ούτε καν δυσφορούσε.

Μεγαλώνοντας και ήδη από μικρή ηλικία, ο πατέρας ώθησε τους υιούς του στη μελέτη κειμένων, στη δυνατότητα εξερεύνησης της γνώσης και στη διεύρυνση των πνευματικών τους οριζόντων.

Σε ηλικία 10 ετών, ο μικρός Διονύσιος είχε τη δυνατότητα να επιδίδεται σε μικρά στιχουργήματα ενώ ήδη εξελισσόταν πνευματικά μέσω του μεγάλου και αγαπημένου του δασκάλου, Ντο Σάντο Ρώσση. Ο πατέρας του φρόντισε ιδιαίτερα για την μόρφωσή του και προσέλαβε δάσκαλο κατ’οίκον για τη διδασκαλία της ιταλικής γλώσσας. Με το θάνατο του κόντε Νικολάου Σολωμού, τη κηδεμονία του μικρού Διονυσίου ανέλαβε ο κόμης Νικόλαος Μεσσαλάς. Ο Μεσσαλάς έστειλε τον Σολωμό μαζί με τον Ρώσση στην Ιταλία (1808) για σπουδές.

Ο ποιητής φοίτησε στο γυμνάσιο της Κρεμόνα έχοντας για καθηγητές τους Πίνι και Μπελίνι (φιλέλληνας ο δεύτερος) από τους οποίους διδάχθηκε  ιταλική και λατινική φιλολογία. Αποφοίτησε το 1815 και αμέσως γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της Παβίας προκειμένου να σπουδάσει νομική για 3 χρόνια. Κατάφερε να λάβει το «Πτυχίο του Δοκίμου», το 1817. Η νομική όμως, ήταν μια επιστήμη που ποτέ δεν τον έλκυε. Κατά τη διαμονή του στην Ιταλία ήρθε σε επαφή με εξέχοντες λογοτέχνες της εποχής όπως ήταν οι Μόντι, Τόρτι και Μαντσόνι και διαμόρφωσε την προσωπικότητά του, διαπνεόμενος από τις αρχές του νεοκλασικισμού, φιλελευθερισμού και της Δημοκρατίας, αρχές που διέθεταν οι Ιταλοί λόγιοι της εποχής.

”Δυστυχισμένε μου λαέ καλέ και αγαπημένε.
Πάντα ευκολόπιστε και πάντα προδομένε”.

Ο Σολωμός και η Ζάκυνθος:

Τα χρόνια της ωριμότητας

Ο Σολωμός το 1818 επιστρέφει στην γενέτειρά του, που τότε ήταν αγγλική αποικία. Παρέμεινε για 10 χρόνια.

Εκεί είχε την πολύτιμη ευκαιρία να συναναστραφεί με σπουδαίους λογίους και ποιητές όπως ήταν ο κόμης Παύλος Μερκάτης, ο Αντώνης Μάτεσις, ο Γεώργιος Τερτσέτης, ο Διονύσιος Ταγιοπιέρας κ.ά.

Η λόγια αυτή συντροφιά επένδυε το χρόνο της στον αυτοσχεδιασμό ποιημάτων στην ιταλική γλώσσα, ως επί το πλείστον.Έτσι, ο νεόκοπος ποιητής του Τζάντε (Ζάκυνθος στην τοπική διάλεκτο), είχε την ευκαιρία να μυηθεί σε μία ενασχόληση, που έμελλε να του καθορίσει τη ζωή, δίπλα σε εξέχοντες εκπροσώπους της.

Ο Σολωμός συνήθιζε να γράφει στην ελληνική γλώσσα στις πρώτες, άγουρες ακόμα, στιχουργικές προσπάθειες, που δεν ήταν όμως καθόλου ανάξιες! Φανερά πολιτικοποιημένος, στιγμή δεν το έκρυψε, συμμετείχε έμπρακτα στις δημόσιες διαμαρτυρίες των φιλελεύθερων συμπατριωτών του συνυπογράφοντας μάλιστα, το 1821 (23/02), κείμενο κατά της αγγλικής ηγεμονίας και των πρακτικών της.

Στα τέλη του 1822 η πνευματική εξέλιξη του Σολωμού πια είναι μεγάλη. Στρέφεται προς την ελληνική ποίηση και στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. Οι παράγοντες που διαμόρφωσαν την ποίησή του ήταν οι προσολωμικοί ποιητές, η δημοτική ποίηση, η κρητική λογοτεχνία, τα γεγονότα της ελληνικής επανάστασης και οι προεπαναστατικές ποιητές. Οι άξονές του ήταν η φύση, η γυναίκα (εξιδανικευμένη), ο θάνατος και ο έρωτας τέλος, αν και όχι ξεκάθαρα, η πατρίδα.

Τον Δεκέμβριο του 1828, ώριμος πλέον και κατασταλαγμένος, ο Σολωμός μετοικίζει μόνιμα στην Κέρκυρα, όπου και θα αφήσει την τελευταία του πνοή χρόνια μετά. Εκεί θα καταπιαστεί με την γερμανική ποίηση και φιλοσοφία με μεταφραστές-αρωγούς του, τους Λούντζη και Πολυλά. Ειδικά ο τελευταίος στάθηκε μεγάλος υπερασπιστής του έργου του συμπεριλαμβάνοντας μεγάλο μέρος ανέκδοτων ιστοριών και σημειώσεών του στα ‘’Ευρισκόμενα’’.

”Η δύναμή σου πέλαγο κι η θέλησή μου βράχος”.

Η Κέρκυρα και ο Σολωμικός Κύκλος

Στην Κέρκυρα, ο Σολωμός θα αισθανθεί ηρεμία, ψυχική ανάταση, και γαλήνη, ό,τι ακριβώς έψαχνε. Πέραν όμως, των συνθηκών ηρεμίας που θα βιώσει, θα περάσει και κάποιες σημαντικές οικογενειακές περιπέτειες.

Ο Ίων Λεονταράκης, ετεροθαλής αδελφός των Σολωμών, διεκδίκησε δια της νομικής οδού την αναγνώρισή του ως γνήσιο τέκνο του Νικολάου Σολωμού. Η πολύκροτη δίκη (διήρκησε 5 χρόνια, 1835-1838) που διεξήχθη, βρήκε νικήτρια την οικογένεια του ποιητή.

Το σύνολο της περιόδου αυτής, ήτοι 1833-1838 είναι το πιο δημιουργικό για τον Διονύσιο Σολωμό, καθώς ο βάρδος είτε προσπάθησε είτε συνέθεσε εντέλει ολοκληρωμένα ποιητικά έργα.

Λίγο καιρό μετά, για οικογενειακούς λόγους αναγκάζεται να αφήσει την Κέρκυρα για τη Ζάκυνθο, έστω προσωρινά. Θα επιστρέψει στην Κέρκυρα για τελευταία φορά. Δε θα ξαναφύγει. Δε θα μπορέσει και δεν θα θελήσει. Ζει μοναχικά. Απομονωμένος. Συναναστρέφεται με λίγους κι εκλεκτούς φίλους, σπουδαίους στο πνεύμα όπως ο Νικόλαος Μάντζαρος, ο μετέπειτα συνθέτης του Εθνικού Ύμνου, ο Ίων Ζαμπέλιος, ο Γεράσιμος Μαρκοράς, ο Ιάκωβος Πολυλάς κ.ά.

Στις 03/02/1849 θα τιμηθεί, επί βασιλείας Όθωνα με τον Χρυσό Σταυρό για τα ελληνικά του αισθήματα: «εις πολλές ποιήσεις, αίτινες διήγειραν ενθουσιασμό κατά τον υπέρ της Εθνικής Ανεξαρτησίας Αγώνα».

Μετά από λίγα χρόνια η υγεία του μεγάλου ζακυνθινού ποιητή κλονίζεται. Απανωτά εγκεφαλικά επεισόδια του στερούν τη δυνατότητα ανάκαμψης. ”Σβήνει” στις 09 ή 21/ 02/1857 στην Κέρκυρα. Η νεκρώσιμος ακολουθία, που τελέσθηκε, ήταν λαμπρότατη και παρευρέθησαν άνθρωποι από όλα τα κοινωνικά στρώματα. Ακούσθηκαν νεκρολογίες, επικήδειοι και φυσικά ποιήματα δικά του.

Τον Ιανουάριο του 1968, έναν αιώνα μετά, στο Μαυσωλείο Σολωμού και Κάλβου, κοσμείται προτομή του σπουδαίου ποιητή από τους αδελφούς Φυτάλη. Στην πλατεία Σολωμού στη Ζάκυνθο επίσης, υπάρχει πιστό αντίγραφο (το πρωτότυπο καταστράφηκε στο μεγάλο σεισμό της Ζακύνθου το 1953) της προτομής του ποιητή.

”Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία και γλώσσα”;

Το Σολωμικό έργο

Μεγάλη σημασία έχει να δούμε πότε πρωτοεμφανίζεται ο Σολωμός  στα ελληνικά γράμματα. Αυτό γίνεται για πρώτη φορά το 1822 με τα πρώτα του ποιήματα να είναι θρησκευτικού περιεχομένου («Rime improvvisate del nobil signore, Dion. Conte Salamon Zacintios, Corfu»).

Δεν έχει βρει ακόμα την ποιητική του ταυτότητα κι έτσι πειραματίζεται με πολλά είδη και ύφη. Επί παραδείγματι, την περίοδο 1818-1822 (πρώτη περίοδος) συνθέτει τα πρώτα λυρικά αποσπάσματα και πιο συχνά ελεγείες όπως η Ξανθούλα και Το όνειρο. Κατά την περίοδο αυτήν, ο ποιητής γνωρίζεται με τον Σπυρίδωνα Τρικούπη, έπειτα από επίμονη προσπάθεια του δεύτερου να τον δει. Ο Τρικούπης είδε και διάβασε την Ωδή για πρώτη λειτουργία και είπε: «Η Ελλάδα περιμένει τον Δάντη της». Ο Σολωμός, κατά τη διάρκεια της καριέρας του, αποπειράθηκε να μεταφράσει και λυρικά κείμενα. Όπως συνήθιζε να λέει «η αρμονία του στίχου δεν είναι πράγμα όλο μηχανικό, είναι ξεχείλισμα της ψυχής».

Η δεύτερη περίοδος (1823-33) για τον εκπρόσωπο της Επτανησιακής Σχολής ήταν η πιο δημιουργική. Ο στίχος του παρουσιάζεται καλοδουλεμένος και επεξεργασμένος, με ωριμότητα και γόνιμος. Η τρίτη περίοδος (1833- 1847) περιλαμβάνει τους Ελεύθερους Πολιορκημένους, τη Γυναίκα της Ζάκυθος (1826) και έργα πατριωτικά όπως  Η καταστροφή των Ψαρών, Εις τον θάνατον του Λόρδου Μπάιρον (1824) και ελεγειακά ποιήματα όπως η Φαρμακωμένη (1826).

Τέλος, η τέταρτη και τελευταία περίοδος (1847-κ.εξ, που ουσιαστικά είναι ως συνέχεια της τρίτης)  περιλαμβάνει υψηλούς στόχους και ενσάρκωση της σκέψης στο λόγο. Έχουμε τον Κρητικό (1833-4) με κρητικές και μεταφυσικές επιρροές, την Τρίχα (1833), τον Πόρφυρα (1847-9), Στο θάνατο του Στ. Μαρκορά (1852) λόγω της αγάπης του ποιητή προς εκείνον. Οι άξονες του έργου του περιελάμβαναν: Τη γυναικεία μορφή (εξιδανικευμένη), τη φύση, τον έρωτα, την πατρίδα, τη θρησκεία και γενικά συνήθιζε να προσφέρει δύσκολα νοήματα προς απογοήτευση του κοινού, όπως μαθαίνουμε από τα Ευρισκόμενα του Ιάκ. Πολυλά.

”Πάντ’ ανοιχτά, πάντ’ άγρυπνα τα μάτια της ψυχής μου”.

Ύμνος εις την Ελευθερία

Πότε ξεκίνησαν όλα

Το 1821, υπό το κύμα των καταιγιστικών εξελίξεων, ο Σολωμός νιώθει την ανάγκη να εκφραστεί. Όντας 25 ετών, αποφασίζει σε έναν μήνα (Μάιος 1823) να γράψει τον Ύμνο εις την Ελευθερία.

Ένα ποίημα δυναμικό, γενναίο, πολεμικό, νεανικό, χειμαρρώδες, που ξεπερνούσε σε ποιότητα τα προηγούμενα ποιήματά του. Δεσπόζουσα μορφή η Ελευθερία, αληθινή, καθάρια, πολεμική έννοια, που για αυτήν 15 γενιές Ελλήνων περίμεναν καρτερικά.

Ένα έργο, που λόγω της τεράστιας αποδοχής που έτυχε, οδήγησε στην ανάπτυξη του Φιλελληνισμού. Ο Σολωμός κατέγραψε τα βιώματά του αλλά και τα γεγονότα όπως τα έζησε ο ίδιος. Άκουγε τις κανονιές, έβλεπε τα γεγονότα και αποφάσισε στο έργο του να τα εκθέσει, απογυμνωμένα, ακριβή και τόσο ρεαλιστικά που τα χυμένα μυαλά, τα άδεια κρανία, οι νεκροί χτυπημένοι βάναυσα, να δημιουργούν αίσθηση απέχθειας και οίκτου για τα όσα ζούσαν τότε οι Έλληνες πριν τη μεγάλη έξοδο του Μεσολογγίου. Ο μεγάλος όμως ποιητής, δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το έργο του.

Το έργο

Ο Σολωμός επιλέγει-λόγω των όσων γίνεται μάρτυρας-να γράψει τον Ύμνο εις την Ελευθερία (1823) σε ηλικία μόλις 25 ετών. Ένα ποίημα 158 τετράστιχων στροφών, σε ιαμβικό τροχαϊκό ομοιοκατάληκτο στίχο. Συνέθεσε «τον πρώτο γνήσιο καρπό της ελληνικής φαντασίας, ύστερ’από είκοσι αιώνες του μαρασμού της». Κυρίαρχη μορφή είναι η Ελευθερία και επιχειρείται το πάντρεμα μεταξύ Ελευθερίας-Ελλάδας-Θρησκείας. Έχουμε γρήγορες εικόνες, που εναλλάσσονται, γρήγορο ρυθμό και αρχαϊκό λόγο. Δημιουργούνται εικόνες και αναπαράσταση γεγονότων στο μυαλό του αναγνώστη.

Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στη Συλλογή των δημοτικών τραγουδιών του Φωριέλ (1825) και το ίδιο έτος στο Μεσολόγγι από τον Γκρασέτι στα ιταλικά σε πεζή μορφή. Μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και το 1865 (Ιούλιος) οι δύο πρώτες στροφές καθιερώθηκαν με βασιλικό διάταγμα να γίνουν ο Εθνικός Ύμνος και την μελοποίηση, όπως είναι ήδη γνωστό, ανέλαβε ο Νικόλαος Μάντζαρος. Με το θάνατο του ποιητή τυπώθηκε σε χαρτί και με μουσική (Λονδίνο 1873) με χρήματα των ομογενών της Αγγλίας.

Η έντυπη μορφή του και ο Θεσσαλονικιός τυπογράφος

Το 1825, δύο χρόνια μετά από τη συγγραφή του, ο θεσσαλονικιός τυπογράφος Δημήτρης Μεσθενεύς αποφασίζει να τυπώσει το έργο του Σολωμού και μάλιστα να διαθέσει και μεταφρασμένη έκδοση στα ιταλικά. Ο προαναφερθείς τυπογράφος των Ελληνικών Χρονικών (εφημερίδα που κυκλοφορούσε στο Μεσολόγγι) διέθετε ιδιόκτητο τυπογραφείο στο οποίο εκτός του σολωμικού ποιήματος τύπωσε και το  «Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος». Επρόκειτο για την πρώτη αυτοτελή έκδοση του Ύμνου εις την Ελευθερία εκτός από τη δημοσίευση του Φωριέλ στο βιβλίο Ελληνικά Δημοτικά τραγούδια που εκδόθηκε το 1824-25 στο Παρίσι. Ο Σολωμός ικανοποιήθηκε πολύ τόσο από τη μετάφραση όσο και από το αποτέλεσμα ώστε ζήτησε να διανεμηθεί δωρεάν στους φτωχούς και επί πληρωμή στους πλούσιους, με τα έσοδα των εισπράξεων να διατίθενται στην ανέγερση του νοσοκομείου του Ναυπλίου. Για την ιστορία ο Μεσθενεύς σκοτώθηκε στις 10/04/1826, όντας από τους πρώτους που βγήκαν από το “ενδοξότατο αλωνάκι”.

Σολωμός: Ο θάνατος

Ο θάνατος του Σολωμού παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον όπως και η ζωή του, καθώς δεν επρόκειτο για κάτι απλό.

Οι συνεχείς ενοχλήσεις στον εγκέφαλο και στην καρδιά δημιουργούσαν προστριβές και έντονες διαφωνίες στους κόλπους των ιατρικών συμβουλίων.

Οι ιατροί χωρισμένοι ή καλύτερα παγιδευμένοι ανάμεσα σε δύο γνωματεύσεις (πρόβλημα στην καρδιά η μία, πρόβλημα στον εγκέφαλο η δεύτερη) διαφωνούσαν σχετικά με το τι έχει και πώς θα μπορούσε να γιατρευτεί ο Σολωμός. Ο ίδιος πάντως δεν είχε πρόβλημα, μέχρι το Νοέμβριο του 1825, να ζει μια ζωή χωρίς πόνους και ενοχλήσεις.

Περί τα τέλη του ίδιου μήνα προσβάλλεται από εγκεφαλική συμφόρηση και υποβάλλεται σε αυστηρή δίαιτα. Μένει άγρυπνος τα βράδια. Η αναπνοή του βαριά, δύσκολη. Έχει όμως, γερή κράση. Καταφεύγει στους γιατρούς. Υποβάλλεται σε θεραπεία. Οι γιατροί λίγες μέρες πριν εκπνεύσει έχουν βάσιμες ελπίδες ότι θα ανακάμψει. Το πρόβλημα στον εγκέφαλο όμως έχει λάβει τέτοιες διαστάσεις ώστε πλέον η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη. Το επόμενο διάστημα, και μέχρι να εκπνεύσει, βυθίζεται σε ολική νάρκωση. Στις 21 (ή 9) Νοεμβρίου το 1857 ”φεύγει” χωρίς πόνο, χωρίς μάχη. Με αξιοπρέπεια, όπως έζησε.

Η αποδοχή

Η Επτανησιακή Βουλής διακόπτει ομόφωνα τη συνεδρία της για να τιμήσει τη μνήμη του, η δημοτική αρχή διακόπτει τις δημόσιες εκδηλώσεις, το θέατρο του νησιού κλείνει και πλήθος κόσμου με σύσσωμο τον κλήρο και άτομα από κάθε κοινωνικό στρώμα τον τιμούν στη νεκρώσιμη ακολουθία. Ο Σολωμός, όπως συνηθίζεται άλλωστε στη χώρα αυτή, γνωρίζει την καταξίωση μετά θάνατον. Τότε αναπτύχθηκε το κριτήριο της αντίληψης και της κριτικής ικανότητας των Ελλήνων της εποχής και ανεγνώρισαν στο πρόσωπό του αξίες, την εμβρίθεια του έργου του και την γενικότερη προσφορά του.

Ο Ιάκωβος Πολυλάς ήταν αυτός που θαύμασε περισσότερο από όλους και με ανιδιοτέλεια τον Σολωμό. Στενός του φίλος, θέλησε να αναδείξει το έργο του. Τόσο στα ”Προλεγόμενα”, όσο και στα ”Ευρισκόμενα” το έπραξε παρά τις όποιες αντιξοότητες. Ο ίδιος ο αδελφός του ποιητή είχε έντονες αντιρρήσεις, επέτρεψε με τεράστια δυσκολία να δημοσιευθούν τα ανέκδοτα έργα του. Ο Πολυλάς τον αγνόησε έτσι κι αλλιώς και τα δημοσίευσε τάχιστα. Το ίδιο έπραξε και στα ιδιόχειρα ποιήματά του, που συμπεριέλαβε στα ”Ευρισκόμενα”, κίνηση που ενέκριναν ένθερμα οι Μάτεσις, Μαρκοράς και Κουαρτάνος.

Επίλογος

Ο Σολωμός, και δεν χρειάζεται να το πω εγώ, υπήρξε σπουδαίος. Ανέδειξε την αλήθεια, την Ελευθερία, την Ελλάδα μέσα από το έργο του. Ένα έργο διαποτισμένο με αρχές, ιδανικά. Εντός αυτού ο Σολωμός έβαζε τον εαυτό του, άφηνε να αργοσβήσει, να εξαντληθεί σε αυτό, να προσφέρει τα πάντα και όταν ολοκληρωνόταν η αποστολή του, αναδυόταν ξανά για νέα δεδομένα. Ο Σολωμός είναι η Ελλάδα, το έθνος μας, ο άνθρωπος!

Πηγές:

Λ.Πολίτης, Ιστορία της Νεολληνικής Λογοτεχνίας, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 2010.

ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΡΓΑ  ΔΙΟΝ. ΣΟΛΩΜΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΛΒΟΥ, Εκδόσεις Πάπυρος, 1995.

Άλλες πηγές: 1,2

Χάρης Αβραμίδης για την ομάδα του filologika.gr

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την εκπαίδευση ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook, και διαβάστε παρόμοια προτεινόμενα θέματα της επικαιρότητας ακριβώς από κάτω!