Π.Ε.Φ: Έγγραφη Διαμαρτυρία για τις Αλλαγές στο Λύκειο και για την Παιδεία.
Η Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων αλλά και σύσσωμος ο φιλολογικός κόσμος είχε από καιρό εκφράσει την αντίθεσή της στις υπουργικές εξαγγελίες διατυπώνοντας συγκεκριμένες και τεκμηριωμένες προτάσεις σχετικά με τις αλλαγές στο Λύκειο, αλλά δεν εισακούστηκε. Το Υπουργείο μάλιστα αρνήθηκε τον διάλογο με την ΠΕΦ και την ακαδημαϊκή κοινότητα. Έτσι, το Υπουργείο προχώρησε μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα(!) στην ψήφιση ενός νόμου με βάση τον οποίο επανασχεδιάζεται η Παιδεία στη χώρα μας. Μάλιστα, η ψήφισή του από μόλις 147 βουλευτές σε μία εκλογική χρονιά, γεγονός που δεν εγγυάται την εφαρμογή του από την επόμενη κυβέρνηση προκαλεί εύλογα ερωτήματα για τη σπουδή και τη σκοπιμότητα αυτής της πρωτοβουλίας.
Τα επιχειρήματα του Υπουργείου αρχίζουν και τελειώνουν με την επίκληση της απαξίωσης του μορφωτικού χαρακτήρα της Γ’ τάξης του Λυκείου καθώς όλα υποτάσσονται στις προτεραιότητες των εισαγωγικών εξετάσεων. Τις τελευταίες δεκαετίες κυριαρχεί η αντιπαιδαγωγική λογική της διάκρισης μεταξύ δήθεν «χρήσιμων» και «περιττών» γνωστικών αντικειμένων με κριτήριο πάντοτε τις πανελλήνιες εξετάσεις αλλά και μία αγοραία ωφελιμιστική αντίληψη. Αντιμετωπίζει όμως αυτές τις υπαρκτές παθογένειες ο νέος νόμος; Απαλλάσσει τους μαθητές και τους γονείς από το δυσβάσταχτο κόστος της καταφυγής στα φροντιστήρια; Εν τέλει, αποκαθιστά τον παιδευτικό και μορφωτικό ρόλο του Λυκείου; «Πολλοῦ δέ καί δεῖ». Κινείται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση, παροξύνοντας τα σημερινά προβλήματα καθώς θεσμοθετείται η αποκλειστική λειτουργία της Γ΄ τάξης ως τάξης – φροντιστήριο, επικρατεί συντριπτικώς η πιο ακραία εκδοχή της χρηστικής αντιμετώπισης της γνώσης, ως κατάρτισης δηλαδή, και όχι ως πολιτισμικού αγαθού ενώ αυξάνει την ανάγκη για καταφυγή στα φροντιστήρια αφού καταργεί τη λειτουργία των Ομάδων Προσανατολισμού στη Β΄ Λυκείου! Επιπλέον, αντί να αναβαθμίσει και να αναδείξει την ωφέλεια των αυριανών πολιτών από τη γενική παιδεία και ιδίως την ανθρωπιστική, την περιορίζει στο ελάχιστο. Τέλος, αυξάνει τις ώρες διδασκαλίας των μαθημάτων των Ομάδων Προσανατολισμού σε τέτοιο βαθμό που το προβλέψιμο αποτέλεσμα θα είναι η κόπωση, ο κορεσμός και πιθανόν η ανάπτυξη αισθήματος απώθησης των μαθητών αλλά και των διδασκόντων για τα αγαπημένα τους μαθήματα.
Συγκεκριμένα και σε ό,τι αφορά τα φιλολογικά μαθήματα με αυτόν τον νόμο αλλά και το σύνολο των μέτρων που έχουν ληφθεί τα τελευταία χρόνια:
-Η κατάργηση της διδασκαλίας του μαθήματος των Λατινικών στην Ομάδα Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών αποτελεί ένα σοβαρότατο πλήγμα για την παιδευτική και ευρύτερη μορφωτική αξία των Λατινικών, βάσης τόσων ευρωπαϊκών γλωσσών. Η αντικατάστασή τους ως πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος, από την Κοινωνιολογία καταδεικνύει την υποκρισία του Υπουργείου σε ό,τι αφορά την δήθεν έγνοιά του για την καταπολέμηση της παπαγαλίας καθώς αντικαθιστά ένα γλωσσικό από ένα θεωρητικό μάθημα που, για τα δεδομένα των πανελλήνιων εξετάσεων, δεν επιτρέπει καμία κριτική προσέγγιση.
-Η κατάργηση της διδασκαλίας της Ιστορίας του Σύγχρονου Κόσμου ως μαθήματος Γενικής Παιδείας στην Γ΄ Λυκείου στερεί από τους αυριανούς πολίτες την απαραίτητη γνώση για να κατανοήσουν τις σύγχρονες εξελίξεις. Γενικότερα σε ό,τι αφορά το μάθημα της Ιστορίας με τις δρομολογούμενες αλλαγές, η αφήγηση σχεδόν εξαφανίζεται, οι αναφορές στην προσφορά του ελληνισμού στον παγκόσμιο πολιτισμό περιορίζονται, η μακραίωνη αγωνιστική παράδοση του ελληνικού αλλά και άλλων λαών συνειδητά υποβαθμίζεται ενώ παράλληλα δίνεται έμφαση σε δευτερεύουσες και επιμέρους πλευρές της ανθρώπινης δράσης σε μία εμφανή προσπάθεια κατακερματισμού της γνώσης. Με τον τρόπο αυτό υπονομεύεται η δυνατότητα συγκρότησης μιας ενιαίας αντίληψης για την Ελλάδα και τον κόσμο αλλά και η διαμόρφωση πολιτών με δημοκρατικό αγωνιστικό φρόνημα που αγαπούν την πατρίδα τους χωρίς συμπλέγματα και μισαλλοδοξία. Τέλος, είναι απαράδεκτος ο περιορισμός της διδασκαλίας της Ιστορίας στα ΕΠΑΛ σε μία μόνο ώρα και στην Α΄ τάξη αποκλειστικά.
-Η γλωσσική διδασκαλία έχει καταστεί απλουστευμένη και πολύ περιορισμένων απαιτήσεων μετά την ουσιαστική κατάργηση της περίληψης και τη συρρίκνωση της παραγωγής λόγου σ’ ένα συνοπτικής παρουσίασης θέσεων και απόψεων κείμενο 4-5 παραγράφων.-Τα κείμενα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στη συνεξέτασή τους με τη Νεοελληνική Γλώσσα προσεγγίζονται πλέον περισσότερο ως αφορμή για γλωσσικές ασκήσεις και κοινωνιολογικού χαρακτήρα αναλύσεις αντί να δίνεται έμφαση στην καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, στην απόλαυση της λογοτεχνικότητας αλλά και στην χρονολογική παρακολούθηση και κατανόηση της εξέλιξης και των ρευμάτων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Διατηρούνται, ωστόσο, και ενισχύονται οι απαιτήσεις που αφορούν την τεχνική του συγγραφέα, τις αφηγηματικές τεχνικές και τους εκφραστικούς τρόπους, η επισήμανση των οποίων, όπως και η ορολογία, ταλαιπωρεί ακόμη και έμπειρους φιλολόγους.
– Η κατάργηση της διδασκαλίας του μαθήματος της Φιλοσοφίας από το Γενικό Εσπερινό Λύκειο στερεί από τους μαθητές του την επαφή τους με τον φιλοσοφικό λόγο και σκέψη.
– Τέλος, σε ό,τι αφορά την διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών, έχουμε να κάνουμε με πλήρη απαξίωση του μαθήματος. Η εξαίρεσή του από τις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις στο Γυμνάσιο και στη Β΄ Λυκείου, η … συγχώνευση της διδασκαλίας δύο εκ των εμβληματικότερων κειμένων της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς, του Επιταφίου Λόγου του Περικλέους και της Αντιγόνης του Σοφοκλέους, οι αλλαγές στον τρόπο εξέτασης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος, που είτε απαιτούν γνώσεις αποφοίτων κλασικής φιλολογίας είτε περιορίζουν τη σημασία της κορυφαίας πνευματικής άσκησης όπως είναι η μετάφραση, όλα αυτά συντελούν στην περαιτέρω υποβάθμιση του μαθήματος. Αντί να υπάρξει μέριμνα για εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών και των διδακτικών μεθόδων, τα Αρχαία Ελληνικά αποψιλώνονται και αυτά ως περιττά…
Συμπερασματικά, με τον νέο νόμο αλλά και με πολλά από τα μέτρα που έχει λάβει η παρούσα κυβέρνηση, καταρχήν πλήττεται το κύρος των κλασικών σπουδών στη χώρα μας ενώ θα έπρεπε να ενισχυθούν και να αναβαθμιστούν καθώς αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα. Η δε ιστορική γνώση και συνείδηση σε μία χώρα με τέτοιο ιστορικό βάθος αντιμετωπίζεται περίπου ενοχικά, παρόλο που η Ιστορία εξακολουθεί να καθορίζει τις τύχες της χώρας και της ευρύτερης περιοχής μας. Η πλούσια λογοτεχνική μας παράδοση απαξιώνεται και τέλος, αντί να έχουμε αναβάθμιση και ενίσχυση της γλωσσικής διδασκαλίας, έχουμε, δυστυχώς, την αντιμετώπισή της ως ενός απλού χρηστικού οργάνου επικοινωνίας και όχι ως του χαρακτηριστικότερου στοιχείου της ταυτότητας και του πολιτισμού μας, ως φορέα καλλιέργειας και ήθους με αυτοτελή παιδευτική αξία.
Καλούμε επομένως την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να αναστείλει την εφαρμογή του νόμου κι αφού λάβει υπόψη του τις θέσεις των Φιλολόγων και της ακαδημαϊκής κοινότητας, να προχωρήσει σε μία αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών με γνώμονα την ενίσχυση της ανθρωπιστικής παιδείας στη χώρα που τη γέννησε και την ελίκνισε. Το όραμα και η πρότασή μας δεν αποτελούν μία ακόμη συντεχνιακή διεκδίκηση. Η Παιδεία οφείλει να συμβάλει στην ανασυγκρότηση της χώρας η οποία έχει τη δυνατότητα να καταστεί διεθνές κέντρο κλασικών, φιλοσοφικών και θεατρικών σπουδών, όπως επίσης και Ορθόδοξης Θεολογίας, κλασικού αθλητισμού και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης αξιοποιώντας δημιουργικά την παράδοση, τον πολιτισμό και το φυσικό της πλούτο στο πλαίσιο μιας ανάπτυξης με σεβασμό στο περιβάλλον και την ιστορική μας κληρονομιά.
Τάσος Χατζηαναστασίου, Δρ Ιστορίας, Μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων
Η Ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την εκπαίδευση ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook, και διαβάστε παρόμοια προτεινόμενα θέματα της επικαιρότητας ακριβώς από κάτω!
Η Ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την εκπαίδευση ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook, και διαβάστε παρόμοια προτεινόμενα θέματα της επικαιρότητας ακριβώς από κάτω!