Λατινικά Ενότητα 19
Για να μεταφερθείτε σε κάποια άλλη ενότητα των Λατινικών Προσανατολισμού της Β’ Λυκείου επιλέξτε την αντίστοιχη σελίδα από το παρακάτω μενού:
Λατινικά Ενότητα 19
Η συνωμοσία του Κατιλίνα
Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Marco Tullio Cicerone
et Gaio Antonio consulibus,
Lucius Sergius Catilina,
vir nobilissimi generis
sed pravissimi ingenii,
coniuravit contra rem publicam.
Consecuti erant eum quidam clari
sed improbi viri.
Catilina expulsus est
ex urbe
a Cicerone.
Socii eius deprehensi sunt
et strangulati sunt in carcere.
Catilina ipse,
proelio victus cum exercitu suo,
αb Antonio, altero consule
interfectus est.
Gaius Sallustius tradit
multos etiam milites Romanos
occisos esse
in eadem cruentissima pugna,
multos autem vulneratos esse graviter.
Όταν ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας
και ο Γάιος Αντώνιος ήταν ύπατοι,
o Λεύκιος Σέργιος Κατιλίνας,
(ένας) άνδρας πάρα πολύ αριστοκρατικής καταγωγής,
αλλά πάρα πολύ διεφθαρμένου χαρακτήρα,
συνωμότησε ενάντια στην πολιτεία.
Τον είχαν ακολουθήσει μερικοί ένδοξοι,
αλλά φαύλοι άνδρες.
Ο Κατιλίνας διώχτηκε
από την πόλη
από τον Κικέρωνα.
Οι σύντροφοί του συνελήφθησαν
και στραγγαλίστηκαν στη φυλακή.
Ο ίδιος ο Κατιλίνας,
αφού νικήθηκε σε μάχη μαζί με το στρατό του,
από τον Αντώνιο, τον άλλο ύπατο,
σκοτώθηκε.
Ο Γάιος Σαλλούστιος παραδίδει
ότι πολλοί ακόμα Ρωμαίοι στρατιώτες
σκοτώθηκαν
στην ίδια φονικότατη μάχη,
πολλοί εξάλλου τραυματίστηκαν βαριά.
Γλωσσικά – Γραμματικά σχόλια
Marco: αφαιρετική ενικ. του ουσ. Marcus, Marci (αρσ. β΄ κλ.) = ο Μάρκος.
Tullio: αφαιρετική ενικ. του ουσ. Tullius, Tullii / Tulli (αρσ. β΄ κλ.) = ο Τούλλιος. [Κλητική ενικ.: Tulli.]
Cicerone: αφαιρετική ενικ. του ουσ. Cicero, Ciceronis (αρσ. γ΄ κλ.) = ο Κικέρωνας.
et: συμπλεκτικός (παρατακτικός) σύνδεσμος = και.
Gaio: αφαιρετική ενικ. του ουσ. Gaius, Gaii / Gai (αρσ. β΄ κλ.) = ο Γάιος. [Κλητική ενικ.: Gai.]
Antonio: αφαιρετική ενικ. του ουσ. Antonius, Antonii / Antoni (αρσ. β΄ κλ.) = ο Αντώνιος. [Κλητική ενικ.: Antoni.]
consulibus: αφαιρετική πληθ. του ουσ. consul, consulis (αρσ. γ΄ κλ.) = ο ύπατος.
Lucius: ονομαστική ενικ. του ουσ. Lucius, Lucii / Luci (αρσ. β΄ κλ.) = ο Λεύκιος. [Κλητική ενικ.: Luci.]
Sergius: ονομαστική ενικ. του ουσ. Sergius, Sergii / Sergi (αρσ. β΄ κλ.) = ο Σέργιος. [Κλητική ενικ.: Sergi.]
Catilina: ονομαστική ενικ. του ουσ. Catilina, Catilinae (αρσ. α΄ κλ.) = ο Κατιλίνας.
nobilissimi: γενική ενικ., ουδ. γένους, του επιθ. της β΄ κλ. nobilissimus, –a, –um. [Είναι υπερθετικός βαθμός του επιθ. της γ΄ κλ. nobilis, –is, –e = ευγενής, αριστοκρατικός.]
generis: γενική ενικ. του ουσ. genus, generis (ουδ. γ΄ κλ.) = το γένος, η γενιά, η καταγωγή.
vir: ονομαστική ενικ. του ουσ. vir, viri (αρσ. β΄ κλ.) = ο άνδρας.
sed: αντιθετικός (παρατακτικός) σύνδεσμος = αλλά.
ingenii: γενική ενικ. του ουσ. ingenium, ingenii / ingeni (ουδ. β΄ κλ.) = το πνεύμα· εδώ: ο χαρακτήρας.
pravissimi: γενική ενικ., ουδ. γένους, του επιθ. της β΄ κλ. pravissimus, –a, –um. [Είναι υπερθετικός βαθμός του επιθ. της β΄ κλ. pravus, –a, –um = διεστραμμένος.]
contra: πρόθεση (+ αιτιατική) = κατά, εναντίον.
rem publicam: αιτιατική ενικ. της συνεκφοράς res publica = η πολιτεία.
coniuravit: γ΄ ενικ. οριστικής παρακειμένου ενεργ. φων. του ρήμ. coniuro, coniuravi, coniuratum, coniurare (1) = συνωμοτώ.
eum: αιτιατική ενικ., αρσ. γένους, της δεικτικής (ως επαναληπτικής) αντων. is, ea, id = αυτός, αυτή, αυτό.
clari: ονομαστική πληθ., αρσ. γένους, του επιθ. της β΄ κλ. clarus, –a, –um = ένδοξος, επιφανής.
quidam: ονομαστική πληθ., αρσ. γένους, της αόριστης επιθετικής αντων. quidam, quaedam, quoddam = κάποιος, κάποια, κάποιο.
sed: αντιθετικός (παρατακτικός) σύνδεσμος = αλλά.
improbi: ονομαστική πληθ., αρσ. γένους, του επιθ. της β΄ κλ. improbus, –a, –um = χρείος.
viri: ονομαστική πληθ. του ουσ. vir, viri (αρσ. β΄ κλ.) = ο άνδρας.
consecuti erant: γ΄ πληθ. οριστικής υπερσυντελίκου του ρήμ. consequor, consecutus sum, consequi (3, αποθ.) = ακολουθώ.
Catilina: ονομαστική ενικ. του ουσ. Catilina, Catilinae (αρσ. α΄ κλ.) = ο Κατιλίνας.
a(b): πρόθεση (+ αφαιρετική) = από.
Cicerone: αφαιρετική ενικ. του ουσ. Cicero, Ciceronis (αρσ. γ΄ κλ.) = ο Κικέρωνας.
ex: πρόθεση (+ αφαιρετική) = από.
urbe: αφαιρετική ενικ. του ουσ. urbs, urbis (θηλ. γ΄ κλ.) = η πόλη. [Γεν. πληθ.: urbium.]
expulsus est: γ΄ ενικ. οριστικής παρακειμένου παθητ. φων. του ρήμ. expello, expuli, expulsum, expellere (3) = διώχνω.
socii: ονομαστική πληθ. του ουσ. socius, socii (αρσ. β΄ κλ.) = ο σύντροφος.
eius: γενική ενικ., αρσ. γένους, της δεικτικής (ως επαναληπτικής) αντων. is, ea, id = αυτός, αυτή, αυτό.
deprehensi sunt: γ΄ πληθ. οριστικής παρακειμένου παθητ. φων. του ρήμ. depre(he)ndo, deprehendi, deprehensum, depre(he)ndere (3) = συλλαμβάνω, πιάνω.
et: συμπλεκτικός (παρατακτικός) σύνδεσμος = και.
in: πρόθεση (+ αφαιρετική) = σε.
carcere: αφαιρετική ενικ. του ουσ. carcer, carceris (αρσ. γ΄ κλ.) = η φυλακή.
strangulati sunt: γ΄ πληθ. οριστικής παρακειμένου παθητ. φων. του ρήμ. strangulo, strangulavi, strangulatum, strangulare (1) = στραγγαλίζω.
ab: πρόθεση (+ αφαιρετική) = από.
Antonio: αφαιρετική ενικ. του ουσ. Antonius, Antonii / Antoni (αρσ. β΄ κλ.) = ο Αντώνιος. [Κλητική ενικ.: Antoni.]
altero: αφαιρετική ενικ., αρσ. γένους, της αόριστης αντων. alter, altera, alterum = ο άλλος, η άλλη, το άλλο (από τους δύο).
consule: αφαιρετική ενικ. του ουσ. consul, consulis (αρσ. γ΄ κλ.) = ο ύπατος.
Catilina: ονομαστική ενικ. του ουσ. Catilina, Catilinae (αρσ. α΄ κλ.) = ο Κατιλίνας.
ipse: ονομαστική ενικ., αρσ. γένους, της δεικτικής (ως οριστικής) αντων. ipse, ipsa,
ipsum = ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο.
cum: πρόθεση (+ αφαιρετική) = με.
exercitu: αφαιρετική ενικ. του ουσ. exercitus, exercitus (αρσ. δ΄ κλ.) = ο στρατός.
suo: αφαιρετική ενικ., αρσ. γένους, της κτητικής αντων. του γ΄ προσ. για έναν κτήτορα suus, sua, suum = ο δικός του, η δική του, το δικό του.
proelio: αφαιρετική ενικ. του ουσ. proelium, proelii / proeli (ουδ. β΄ κλ.) = η μάχη.
victus: ονομαστική ενικ., αρσ. γένους, της μτχ. παρακειμένου παθητ. φων. του ρήμ. vinco, vici, victum, vincere (3) = νικώ.
interfectus est: γ΄ ενικ. οριστικής παρακειμένου παθητ. φων. του ρήμ. interficio, interfeci, interfectum, interficere (3, 15 σε -io) = σκοτώνω.
Gaius: ονομαστική ενικ. του ουσ. Gaius, Gaii / Gai (αρσ. β΄ κλ.) = ο Γάιος. [Κλητική ενικ.: Gai.]
Sallustius: ονομαστική ενικ. του ουσ. Sallustius, Sallustii / Sallusti (αρσ. β΄ κλ.) = ο Σαλλούστιος. [Κλητική ενικ.: Sallusti.]
tradit: γ΄ ενικ. οριστικής ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. trado, tradidi, traditum, tradere (3) = παραδίδω, αναφέρω.
multos: αιτιατική πληθ., αρσ. γένους, του επιθ. της β΄ κλ. multus, -a, -um = πολύς, [Παραθετικά κυρίως στον πληθ.: ΣΥΓΚΡ.: plures, -es, -a. ΥΠΕΡΘ.: plurimi, -ae, -a.]
etiam: συμπλεκτικός (παρατακτικός) σύνδεσμος = ακόμα, επιπλέον.
milites: αιτιατική πληθ. του ουσ. miles, militis (αρσ. γ΄ κλ.) = ο στρατιώτης.
Romanos: αιτιατική πληθ., αρσ. γένους, του επιθ. της β΄ κλ. Romanus, –a, –um = ρωμαϊκός.
in: πρόθεση (+ αφαιρετική) = σε.
eadem: αφαιρετική ενικ., θηλ. γένους, της δεικτικής (ως επαναληπτικής) αντων. idem, eadem, idem = ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο.
cruentissima: αφαιρετική ενικ., θηλ. γένους, του επιθ. της β΄ κλ. cruentissimus, –a, –um. [Είναι υπερθετικός βαθμός του επιθ. της β΄ κλ. cruentus, –a, –um = αιματηρός, φονικός.]
pugna: αφαιρετική ενικ. του ουσ. pugna, pugnae (θηλ. α΄ κλ.) = η μάχη.
occissos esse: απαρέμφατο παρακειμένου παθητ. φων. του ρήμ. occido, occidi, occisum, occidere (3) = σκοτώνω.
multos: αιτιατική πληθ., αρσ. γένους, του επιθ. της β΄ κλ. multus, –a, –um = πολύς. [Βλ. παραπάνω.]
autem: αντιθετικός (παρατακτικός) σύνδεσμος = πάλι, εξάλλου.
graviter: τροπικό επίρρ. = σοβαρά, βαριά. [Προέρχεται από το επίθ. της γ΄ κλ. gravis, –is, –e.]
vulneratos esse: απαρέμφατο παρακειμένου παθητ. φων. του ρήμ. vulnero, vulneravi, vulneratum, vulnerare (1) = τραυματίζω.
Συγκεντρωτική Παρουσίαση Γραμματικών Τύπων
Ουσιαστικά
A΄ κλίση
Θηλυκά
Catilina, -ae
pugna, -ae
Β΄ κλίση
Αρσενικά
Marcus, -i (δεν έχει πληθυντικό)
Tullius, -ii, (-i) (δεν έχει πληθυντικό)
Gaius, -ii, (-i) (δεν έχει πληθυντικό)
Antonius, -ii, (-i) (δεν έχει πληθυντικό)
Lucius, -ii, (-i) (δεν έχει πληθυντικό)
Sallustius, -ii, (-i) (δεν έχει πληθυντικό)
Sergius, -ii, (-i) (δεν έχει πληθυντικό)
socius, -ii
vir, -i
Ουδέτερα
ingenium, –ii
proelium, -ii
Γ΄κλίση
Αρσενικά
carcer, carceris
consul, consulis
miles, militis
Ουδέτερο
genus, generis
Δ΄κλίση
Αρσενικό
exercitus, -us
Ε΄κλίση
Θηλυκό
res, rei
Παραθετικά Επιθέτων
Β΄Κλίση
Θετικός
clarus, -a, -um |
cruentus, -a, -um |
improbus, -a, -um |
multus, -a, -um |
pravus, -a, -um |
Συγκριτικός
clarior, -ior, -ius |
cruentior, -ior, -ius |
improbior, -ior, -ius |
(plus) |
pravior, -ior, -ius |
Υπερθετικός
clarissimus, -a, -um |
cruentissimus, -a, -um |
improbissimus, -a, -um |
plurimus, -a, -um |
pravissimus, -a, -um |
Γ΄Κλίση
Θετικός
nobilis, -is, -e |
Συγκριτικός
nobilior, -ior, -ius
Υπερθετικός
nobilissimus, -a, -um
Αντωνυμίες
alter, altera, alterum
idem, eadem, idem ipse, ipsa, ipsum is, ea, id quidam, quaedam, quoddam suus,-a, -um |
αόριστη επιθετική
δεικτική (ως επαναληπτική) δεικτική (ως οριστική) δεικτική αόριστη επιθετική κτητική |
Αρχικοί Χρόνοι Ρημάτων
ΕΝΕΣΤ. | ΠΑΡΑΚ. | ΣΟΥΠ. | ΑΠΑΡΕΜΦ. | ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ |
Α΄ ΣΥΖΥΓΙΑ | ||||
coniuro | coniuravi | coniuratum | coniurare | |
strangulo | strangulavi | strangulatum | strangulare | |
vulnero | vulneravi | vulneratum | vulnerare | |
Γ΄ ΣΥΖΥΓΙΑ | ||||
consequor | consecutus sum | consequi | ||
deprehendo/ deprendo | deprehendi | deprehensum | deprehendere | |
expello | expuli | expulsum | expellere | |
interficio | interfeci | interfectum | interficere | |
trado | tradidi | traditum | tradere | |
occido | occidi | occisum | occidere | |
vinco | vici | victum | vincere |
Συντακτική Ανάλυση
- Marco Tullio Cicerone et Gaio Antonio consulibus, Lucius Sergius Catilina, nobilissimi generis vir sed ingenii pravissimi, contra rem publicam coniuravit. Κύρια πρόταση
coniuravit: ρήμα, Lucius Sergius Catilina: υποκείμενο, contra rem publicam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της εναντίωσης στο coniuravit, vir: παράθεση στο Lucius Sergius Catilina, generis, ingenii: γενικές της ιδιότητας στο vir, nobilissimi: επιθετικός προσδιορισμός στο generis, pravissimi: επιθετικός προσδιορισμός στο ingenii, Marco Tullio Cicerone et Gaio Antonio consulibus: ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη που δηλώνει χρόνο στο coniuravit· αποτελείται ειδκότερα από τα υποκείμενα της εκφράσεως Marco Tullio Cicerone et Gaio Antonio και από τον κατηγορηματικό προσδιορισμό σε αυτά consulibus.
- Eum clari quidam sed improbi viri consecuti erant. Κύρια πρόταση
consecuti erant: ρήμα, viri: υποκείμενο, eum: αντικείμενο, clari, quidam, improbi: επιθετικοί προσδιορισμοί στο viri.
- Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est. Κύρια πρόταση
expulsus est: ρήμα, Catilina: υποκείμενo, a Cicerone: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στο expulsus est, ex urbe: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της απομάκρυνσης στο expulsus est.
- Socii eius deprehensi sunt. Κύρια πρόταση
deprehensi sunt: ρήμα, Socii: υποκείμενο, eius: γενική κτητική στο Socii.
- in carcere strangulati sunt. Κύρια πρόταση
strangulati sunt: ρήμα, socii: (ενν.) υποκείμενο, eius: (ενν.) γενική κτητική στο socii, in carcere: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου που δηλώνει στάση στο strangulati sunt.
- Ab Antonio, altero consule, Catilina ipse cum exercitu suo, proelio victus, interfectus est. Κύρια πρόταση
interfectus est: ρήμα, Catilina: υποκείμενο, ipse: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο Catilina, victus: επιρρηματική χρονική μετοχή, με υποκείμενο Catilina (συνημμένη), ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο interfectus est, proelio: αφαιρετική του μέσου στο victus, Ab Antonio: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στo victus, consule: παράθεση στο Antonio, altero: επιθετικός προσδιορισμός στο consule, cum exercitu: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συνοδείας στο victus, suo: επιθετικός προσδιορισμός στο exercitu.
- Gaius Sallustius tradit multos etiam milites Romanos in eadem cruentissima pugna occisos esse, multos autem graviter vulneratos esse. Κύρια πρόταση
tradit: ρήμα, Gaius Sallustius: υποκείμενο, occisos esse: αντικείμενο, ειδικό απαρέμφατο, με υποκείμενο milites (ετεροπροσωπία), multos, Romanos: επιθετικοί προσδιορισμοί στο milites, in pugna: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στα occisos esse, vulneratos esse, eadem, cruentissima: επιθετικός προσδιορισμός στο pugna, vulneratos esse: αντικείμενο, ειδικό απαρέμφατο, με υποκείμενο (ενν.) milites (ετεροπροσωπία), multos: επιθετικός προσδιορισμός στο milites, graviter: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο vulneratos esse.
Για να μεταβείτε σε άλλη Ενότητα των Λατινικών Β’ Λυκείου, επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:
Η ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.