Λατινικά  Ενότητα 18

Ο Ηρακλής στην Ιταλία

Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Hercules: ονομαστική ενικ. του (ανώμ.) ουσ. Hercules, Herculis / Herculi (αρσ. γ΄ κλ.) = ο Ηρακλής. [Δεν έχει πληθ. αριθμό.]

boves: αιτιατική πληθ. του (ανώμ.) ουσ. bos, bovis (αρσ. γ΄ κλ.) = το βόδι. [Γενική πληθ.: bovum & boum. Δοτική και αφαιρετική πληθ.: bobus & bubus.]

Geryonis: ονομαστική ενικ. του (ανώμ.) ουσ. Geryon & Geryones, Geryonis & Geryonae (αρσ. γ΄ κλ.) = ο Γηρυόνης. [Δεν έχει πληθ. αριθμό.]

ex: πρόθεση (+ αφαιρετική) = από.

Hispania: αφαιρετική ενικ. του ουσ. Hispania, Hispaniae (θηλ. α΄ κλ.) = Η Ισπανία.

in: πρόθεση (+ αιτιατική) = σε, προς.

eum: αιτιατική ενικ., αρσ. γένους, της δεικτικής (ως επαναληπτικής) αντων. is, ea, id = αυτός, αυτή, αυτό.

locum: αιτιατική ενικ. του ουσ. locus, loci (αρσ. β΄ κλ.) = ο τόπος, το μέρος. [Πληθ. αριθμός: (αρσ.) loci, locorum (= χωρία βιβλίου) και (ουδ.) loca, locorum (= τόποι) (ετερογενές).]

adduxisse: απαρέμφατο παρακειμένου ενεργ. φων. του ρήμ. adduco, adduxi, adductum, adducere (3) = παρασύρω, παρακινώ· εδώ: οδηγώ προς.

dicitur: γ΄ ενικ. οριστικής ενεστώτα παθητ. φων. του ρήμ. dico, dixi, dictum, dicere (3) = λέω.

ubi: αναφορικό τοπικό επίρρ. = όπου.

postea: χρονικό επίρρ. = αργότερα, έπειτα.

Romulus: ονομαστική ενικ. του ουσ. Romulus, Romuli (αρσ. β΄ κλ.) = ο Ρωμύλος. [Δεν έχει πληθ. αριθμό.]

urbem: αιτιατική ενικ. του ουσ. urbs, urbis (θηλ. γ΄ κλ.) = η πόλη. [Γενική. πληθ.: urbium.]

Romam: αιτιατική ενικ. του ουσ. Roma, Romae (θηλ. α΄ κλ.) = η Ρώμη. [Δεν έχει πληθ. αριθμό.]

condidit: γ΄ ενικ. οριστικής παρακειμένου ενεργ. φων. του ρήμ. condo, condidi, conditum, condere (3) = χτίζω.

prope: πρόθεση (+ αιτιατική) = κοντά σε.

Tiberim: αιτιατική ενικ. του ουσ. Tiberis, Tiberis (αρσ. γ΄ κλ.) = ο Τίβερης. [Αιτιατική ενικ.: Tiberim. Αφαιρετική ενικ.: Tiberi. Δεν έχει πληθ. αριθμό.]

fluvium: αιτιατική ενικ. του ουσ. fluvius, fluvii (αρσ. β΄ κλ.) = ο ποταμός.

Hercules: ονομαστική ενικ. του (ανώμ.) ουσ. Hercules, Herculis / Herculi (αρσ. γ΄ κλ.) = ο Ηρακλής. [Βλ. παραπάνω.]

boves: αιτιατική πληθ. του (ανώμ.) ουσ. bos, bovis (αρσ. γ΄ κλ.) = το βόδι. [Βλ. παραπάνω.]

refecisse: απαρέμφατο παρακειμένου ενεργ. φων. του ρήμ. reficio, refeci, refectum, reficere (3, 15 σε -io) = ξεκουράζω.

fertur: γ΄ ενικ. οριστικής ενεστώτα παθητ. φων. του ανώμ. ρήμ. fero, tuli, latum, ferre (3) = φέρνω· εδώ: fertur = λέγεται.

et: συμπλεκτικός (παρατακτικός) σύνδεσμος = και.

ipse: ονομαστική ενικ., αρσ. γένους, της δεικτικής (ως οριστικής) αντων. ipse, ipsa, ipsum = ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο.

de: πρόθεση (+ αφαιρετική) = από, εξαιτίας.

via: αφαιρετική ενικ. του ουσ. via, viae (θηλ. α΄ κλ.) = ο δρόμος.

fessus: ονομαστική ενικ., αρσ. γένους, του επιθ. της β΄ κλ. fessus, fessa, fessum = κουρασμένος. [Χρησιμοποιήθηκε και ως μετοχή παθητικού παρακειμένου του fatisco , –, –, fatiscere και fatiscor, –, –, fatisci.]

ibi: τοπικό επίρρ. = εκεί.

dormivisse: απαρέμφατο παρακειμένου ενεργ. φων. του ρήμ. dormio, dormi(v)i, dormitum, dormire (4) = κοιμάμαι.

tum: χρονικό επίρρ. = τότε.

Cacus: ονομαστική ενικ. του ουσ. Cacus, Caci (αρσ. β΄ κλ.) = ο Κάκος. [Δεν έχει πληθ. αριθμό.]

pastor: ονομαστική ενικ. του ουσ. pastor, pastoris (αρσ. γ΄ κλ.) = ο βοσκός.

fretus: ονομαστική ενικ., αρσ. γένους, του επιθ. της β΄ κλ. fretus, –a, –um = αυτός που έχει πεποίθηση, εμπιστοσύνη.

viribus: αφαιρετική πληθ. του ουσ. vis (θηλ. γ΄ κλ.) = η δύναμη. [Ενικ.: vis, –, –, vim, –, vi. Πληθ.: vires, virium, viribus, vires (& viris), vires, viribus.]

boves: αιτιατική πληθ. του (ανώμ.) ουσ. bos, bovis (αρσ. γ΄ κλ.) = το βόδι. [Βλ. παραπάνω.]

quosdam: αιτιατική πληθ., αρσ. γένους, της αόριστης επιθετικής αντων. quidam, quaedam, quoddam = κάποιος, κάποια, κάποιο. [Αντίστοιχη αόριστη ουσιαστική αντων.: quidam, quaedam, quiddam.]

in: πρόθεση (+ αιτιατική) = σε, προς.

speluncam: αιτιατική ενικ. του ουσ. spelunca, speluncae (θηλ. α΄ κλ.) = η σπηλιά.

caudis: αφαιρετική πληθ. του ουσ. cauda, caudae (θηλ. α΄ κλ.) = η ουρά.

traxit: γ΄ ενικ. οριστικής παρακειμένου ενεργ. φων. του ρήμ. traho, traxi, tractum, trahere (3) = σύρω, τραβώ.

aversos: αιτιατική πληθ., αρσ. γένους, της μετοχής παρακειμένου παθητ. φων. του ρήμ. averto, averti, aversum, avertere (3) = γυρίζω ανάποδα.

ubi: χρονικός σύνδεσμος = μόλις, όταν.

Hercules: ονομαστική ενικ. του (ανώμ.) ουσ. Hercules, Herculis / Herculi (αρσ. γ΄ κλ.) = ο Ηρακλής. [Βλ. παραπάνω.]

e(x): πρόθεση (+ αφαιρετική) = από. [Αν μετά την πρόθεση ex ακολουθεί λέξη που αρχίζει από σύμφωνο, τότε συνήθως αποβάλλεται το x. Αν ακολουθεί λέξη που αρχίζει από φωνήεν ή h, το x διατηρείται.]

somno: αφαιρετική ενικ. του ουσ. somnus, somni (αρσ. β΄ κλ.) = ο ύπνος.

excitatus: ονομαστική ενικ., αρσ. γένους, της μετοχής παρακειμένου παθητ. φων. του ρήμ. excito, excitavi, excitatum, excitare (1) = σηκώνω· // excitor e somno = σηκώνoμαι από τον ύπνο, ξυπνώ.

gregem: αιτιατική ενικ. του ουσ. grex, gregis (αρσ. γ΄ κλ.) = το κοπάδι.

aspexit: γ΄ ενικ. οριστικής παρακειμένου ενεργ. φων. του ρήμ. aspicio, aspexi, aspectum, aspicere (3, 15 σε -io) = κοιτάζω, βλέπω.

et: συμπλεκτικός (παρατακτικός) σύνδεσμος = και.

partem: αιτιατική ενικ. του ουσ. pars, partis (θηλ. γ΄ κλ.) = το μέρος, το τμήμα.

[Γεν. πληθ. partium. Ο πληθ. αριθμός partes, partium, εκτός από τη σημασία «τα μέρη», έχει και τη σημασία «η (πολιτική ή στρατιωτική) παράταξη» (ετερόσημο).] abesse: απαρέμφατο ενεστώτα του ρήμ. absum, afui, –, abesse = απουσιάζω. [Μτχ. ενεστώτα: absens, absens, absens (γενική: absentis).]

sensit: γ΄ ενικ. οριστικής παρακειμένου ενεργ. φων. του ρήμ. sentio, sensi, sensum, sentire (4) = αισθάνομαι, αντιλαμβάνομαι.

pergit: γ΄ ενικ. οριστικής ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. pergo, perrexi, perrectum, pergere (3) = κατευθύνομαι.

ad: πρόθεση (+ αιτιατική) = σε, προς.

proximam: αιτιατική ενικ., θηλ. γένους, του επιθ. της β΄ κλ. proximus, –a, –um =(πάρα) πολύ κοντινός.

speluncam: αιτιατική ενικ. του ουσ. spelunca, speluncae (θηλ. α΄ κλ.) = η σπηλιά.

sed: αντιθετικός (παρατακτικός) σύνδεσμος = αλλά.

postquam: χρονικός σύνδεσμος = αφού.

boum: γενική πληθ. του (ανώμ.) ουσ. bos, bovis (αρσ. γ΄ κλ.) = το βόδι. [Βλ. παραπάνω.]

vestigia: αιτιατική πληθ. του ουσ. vestigium, vestigii / vestigi (ουδ. β΄ κλ.) = το ίχνος.

foras: τοπικό επίρρ. = προς τα έξω.

versa: αιτιατική πληθ., ουδ. γένους, της μετοχής παρακειμένου παθητ. φων. του ρήμ. verto, verti, versum, vertere (3) = στρέφω.

vidit: γ΄ ενικ. οριστικής παρακειμένου ενεργ. φων. του ρήμ. video, vidi, visum, videre (2) = βλέπω.

confusus: ονομαστική ενικ., αρσ. γένους, της μετοχής παρακειμένου παθητ. φων. του ρήμ. confundo, confudi, confusum, confundere (3) = συγχέω.

gregem: αιτιατική ενικ. του ουσ. grex, gregis (αρσ. γ΄ κλ.) = το κοπάδι.

ex: πρόθεση (+ αφαιρετική) = από.

loco: αφαιρετική ενικ. του ουσ. locus, loci (αρσ. β΄ κλ.) = ο τόπος, το μέρος. [Βλ. παραπάνω.]

infesto: αφαιρετική ενικ., αρσ. γένους, του επιθ. της β΄ κλ. infestus, –a, –um = εχθρικός.

amovere: απαρέμφατο ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. amoveo, amovi, amotum, amovere (2) = απομακρύνω.

coepit: γ΄ ενικ. οριστικής παρακειμένου ενεργ. φων. του ελλειπτικού ρήμ. coepi,

coepisse (3) = άρχισα.

sed: αντιθετικός (παρατακτικός) σύνδεσμος = αλλά.

bovum: γενική πληθ. του (ανώμ.) ουσ. bos, bovis (αρσ. γ΄ κλ.) = το βόδι. [Βλ. παραπάνω.]

mugitus: ονομαστική ενικ. του ουσ. mugitus, mugitus (αρσ. δ΄ κλ.) = το μουγκρητό.

ex: πρόθεση (+ αφαιρετική) = από.

spelunca: αφαιρετική ενικ. του ουσ. spelunca, speluncae (θηλ. α΄ κλ.) = η σπηλιά.

auditus: ονομαστική ενικ., αρσ. γένους, της μετοχής παρακειμένου παθητ. φων. του ρήμ. audio, audi(v)i, auditum, audire (4) = ακούω.

Herculem: αιτιατική ενικ. του (ανώμ.) ουσ. Hercules, Herculis / Herculi (αρσ. γ΄ κλ.) = ο Ηρακλής. [Βλ. παραπάνω.]

convertit: γ΄ ενικ. οριστικής ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. converto, converti, conversum, convertere (3) = γυρίζω, στρέφω κάποιον προς τα πίσω.

tum: χρονικό επίρρ. = τότε.

Cacus: ονομαστική ενικ. του ουσ. Cacus, Caci (αρσ. β΄ κλ.) = ο Κάκος. [Δεν έχει πληθ. αριθμό.]

vi: αφαιρετική ενικ. του ουσ. vis (θηλ. γ΄ κλ.) = η δύναμη· εδώ: η βία. [Βλ. παραπάνω.]

prohibere: απαρέμφατο ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. prohibeo, prohibui, prohibitum, prohibere (2) = εμποδίζω.

eum: αιτιατική ενικ., του αρσ. γένους, της δεικτικής (ως επαναληπτικής) αντων. is, ea, id = αυτός, αυτή, αυτό.

conatus: ονομαστική ενικ., αρσ. γένους, της μετοχής παρακειμένου παθητ. φων. του ρήμ. conor, conatus sum, conari (1, αποθ.) = προσπαθώ.

Herculis: γενική ενικ. του (ανώμ.) ουσ. Hercules, Herculis / Herculi (αρσ. γ΄ κλ.) = ο Ηρακλής. [Βλ. παραπάνω.]

clava: αφαιρετική ενικ. του ουσ. clava, clavae (θηλ. α΄ κλ.) = το ρόπαλο.

interficitur: γ΄ ενικ. οριστικής παρακειμένου παθητ. φων. του ρήμ. interficio, interfeci, interfectum, interficere (3, 15 σε -io) = σκοτώνω.

Ουσιαστικά 

A΄ κλίση

Θηλυκά

clava, -ae

cauda, -ae

Hispania, -ae (δεν έχει πληθυντικό)

Roma, -ae (δεν έχει πληθυντικό)

spelunca, -ae

via, -ae

Β΄ κλίση

Αρσενικά

Cacus, -i (δεν έχει πληθυντικό)

fluvius, -ii

locus, -i (ετερογενές)

Romulus, -i (δεν έχει πληθυντικό)

somnus, -i

Ουδέτερο

vestigium, -ii, (-i)

Γ΄κλίση

Αρσενικά

bos, bovis

Geryon, Geryonis /(Geryones, ae) (δεν έχει πληθυντικό)

grex, gregis

Hercules, -is (-i) (δεν έχει πληθυντικό)

pastor, -is

Tiberis, -is (δεν έχει πληθυντικό)

Θηλυκά

pars, partis

urbs, urbis

vis, –

Ουδέτερο

corpus, corporis

Δ΄κλίση

Αρσενικό

mugitus, -us

Παραθετικά Επιθέτων 

Β΄Κλίση

Αντωνυμίες

Αρχικοί Χρόνοι Ρημάτων

1. Hercules boves Geryonis ex Hispania in eum locum adduxisse dicitur. Κύρια πρόταση

dicitur: ρήμα, Hercules: υποκείμενο, adduxisse: αντικείμενο, ειδικό απαρέμφατο, με υποκείμενο Hercules (ταυτοπροσωπία· άρση λατινισμού λόγω εξάρτησης από παθητικό τύπο λεκτικού ρήματος), boves: αντικείμενο στο adduxisse, Geryonis: γενική κτητική στο boves, in locum: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου που δηλώνει κατεύθυνση στο adduxisse, eum: επιθετικός προσδιορισμός στο locum, ex Hispania: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου που δηλώνει αφετηρία/απoμά-κρυνση στο adduxisse.

2. ubi postea Romulus urbem Romam condidit. Δευτερεύουσα ονοματική αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση, ως επεξήγηση στο eum locum της εξάρτησής της.

condidit: ρήμα, Romulus: υποκείμενο, urbem: αντικείμενο, Romam: επεξήγηση στο urbem, postea: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο condidit, ubi: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στο condidit.

3. Prope Tiberim fluvium Hercules boves refecisse fertur. Κύρια πρόταση

fertur: ρήμα, Hercules: υποκείμενο, refecisse: αντικείμενο, ειδικό απαρέμφατο, με υποκείμενο Hercules (ταυτοπροσωπία· άρση λατινισμού λόγω εξάρτησης από παθητικό τύπο λεκτικού ρήματος), boves: αντικείμενο στο refecisse, Prope Tiberim: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου που δηλώνει το εγγύς στο refecisse, fluvium: παράθεση στο Tiberim.

4. ipse de via fessus ibi dormivisse. Κύρια πρόταση

fertur: (ενν.) ρήμα, Hercules: (ενν.) υποκείμενο, dormivisse: αντικείμενο, ειδικό απαρέμφατο, με υποκείμενο Hercules (ταυτοπροσωπία· άρση λατινισμού λόγω εξάρτησης από παθητικό τύπο λεκτικού ρήματος), ipse: κατηγορηματικός πρισδιορισμός στο (ενν.) Hercules, ibi: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στο dormivisse, fessus: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο (ενν.) Hercules μέσω του dormivisse, de via: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο fessus.

5. Tum Cacus pastor, fretus viribus, boves quosdam in speluncam caudis traxit Κύρια πρόταση

traxit: ρήμα, Cacus: υποκείμενο, pastor: παράθεση στο Cacus, boves: αντικείμενο, quosdam: επιθετικός προσδιορισμός στο boves, in speluncam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου που δηλώνει κατεύθυνση στο traxit, Tum: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο traxit, fretus: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο Cacus μέσω του traxit, viribus: αφαιρετική οργανική του μέσου στο fretus, caudis: αφαιρετική του μέσου στο traxit, aversos: επιρρηματική χρονική μετοχή, με υποκείμενο boves (συνημμένη), ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο traxit.

6. 6. Ubi Hercules, e somno excitatus, gregem aspexit. Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο pergit της εξάρτησής της. Εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο ubi και εκφέρεται με οριστική, γιατί δηλώνει κάτι το πραγματικό.

aspexit: ρήμα, Hercules: υποκείμενο, gregem: αντικείμενο, excitatus: επιρρηματική χρονική μετοχή, με υποκείμενο Hercules (συνημμένη), ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο aspexit, e somno: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει έξοδο από κατάσταση στο excitatus.

7. partem abesse sensit. Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, ως επιρρηματι-κός προσδιορισμός του χρόνου στο pergit της εξάρτησής της. Εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο ubi (γιατί συνδέεται παρατακτικά με την προηγούμενη) και εκφέρεται με οριστική, γιατί δηλώνει κάτι το πραγματικό.

sensit: ρήμα, Hercules: (ενν.) υποκείμενο, abesse: αντικείμενο, ειδικό απαρέμφατο, με υποκείμενο partem (ετεροπροσωπία).

8. pergit ad proximam speluncam. Κύρια πρόταση

pergit: ρήμα, Hercules: (ενν.) υποκείμενο, ad proximam speluncam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου που δηλώνει κατεύθυνση στο pergit, proximam: επιθετικός προσδιορισμός στο speluncam.

9. Sed confusus gregem ex loco infesto amovere coepit. Κύρια πρόταση

coepit: ρήμα, Hercules: (ενν.) υποκείμενo, amovere: αντικείμενο, τελικό απαρέμφατο, με υποκείμενο Hercules (ταυτοπροσωπία), gregem: αντικείμενο στο amovere, ex loco: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου που δηλώνει απομάκρυνση στο εγγύς στο amovere, infesto: επιθετικός προσδιορισμός στο loco, confusus: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή, με υποκείμενο (ενν.) Hercules (συνημμένη), ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο coepit.

10. postquam boum vestigia foras versa vidit. Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο coepit της εξάρτησής της. Εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο postquam και εκφέρεται με οριστική, γιατί δηλώνει κάτι το πραγματικό.

vidit: ρήμα, Hercules: (ενν.) υποκείμενο, vestigia: αντικείμενο, versa: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο vestigia, foras: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου που δηλώνει κατεύθυνση στο versa, boum: γενική κτητική στο vestigia.

11. Sed bovum mugitus ex spelunca auditus Herculem convertit. Κύρια πρόταση

convertit: ρήμα, mugitus: υποκείμενο, Herculem: αντικείμενο, bovum: γενική υποκειμενική στο mugitus, auditus: επιθετική μετοχή, με υποκείμενο mugitus, ως επιθετικός προσδιορισμός στο mugitus, ex spelunca: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της προέλευσης στο auditus.

12. Tum Cacus, vi prohibere eum conatus, Herculis clava interficitur. Κύρια πρόταση

interficitur: ρήμα, Cacus: υποκείμενο, clava: αφαιρετική του οργάνου στο interficitur, Herculis: γενική κτητική στο clava, Tum: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο interficitur, conatus: επιρρηματική χρονική μετοχή, με υποκείμενο Cacus (συνημμένη), ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο interficitur, prohibere: αντικείμενο στο conatus, τελικό απαρέμφατο, με υποκείμενο Cacus (ταυτοπροσωπία), eum: αντικείμενο στο prohibere, vi: αφαιρετική του τρόπου στο prohibere.

Για να μεταβείτε σε άλλη Ενότητα των Λατινικών Β’ Λυκείου, επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.