Βία Κριτήριο Αξιολόγησης
Βία Κριτήριο Αξιολόγησης
Η τρομοκρατία των πολέμων
Επιστήμες με αντικείμενο τη μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς έχουν ένα θλιβερό προνόμιο, να εμπλουτίζονται μέσα από τα φαινόμενα της βίας και της ακρότητας. Όσο πιο οριακό το ερέθισμα, τόσο πιο σημαντική η γνώση που παράγεται για τη λειτουργία του ανθρώπινου ψυχισμού.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο πόλεμος προσέφερε μια ιδιαίτερη δυνατότητα παραγωγής ψυχολογικής γνώσης. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο όρος «ψυχιατρικό περιστατικό» (case study) εμφανίζεται για πρώτη φορά στον επιστημονικό ορίζοντα κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου.
Μελετώντας τη συμπεριφορά στρατιωτών, ψυχίατροι και ψυχολόγοι οδηγούνται στην επισήμανση μιας νέας διαγνωστικής κατηγορίας που ονομάζουν «νεύρωση της μάχης» και εκδηλώνεται με απώλεια μνήμης και συναισθημάτων, ανεξέλεγκτα ουρλιαχτά, αλαλία, απάθεια. Το 1941 ο Kardiner δημοσιεύει το έργο «Οι τραυματικές νευρώσεις του πολέμου» ενώ αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δύο ψυχίατροι, οι Appel και Beel, αναφέρουν ότι λίγες μήνες πολέμου αρκούν για να προκαλέσουν κατάρρευση και του πιο δυνατού στρατιώτη! Έκτοτε κύλησε πολύ μελάνι στα γραφεία των επιστημόνων και πολύ αίμα στα πεδία της μάχης. Η έρευνα εξελίχθηκε και μαζί της και η καταστροφική μηχανή του πολέμου. Ο κάθε πόλεμος παρήγαγε εκτός από θύματα, και το δικό του οπλοστάσιο γνώσης για την κατανόηση της συμπεριφοράς των θυμάτων.
Ως θύματα του πολέμου δεν λογίζονται μόνον όσοι έχασαν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, τον τόπο, το βιός και την περιουσία τους αλλά και όλοι εκείνοι που έχασαν τα λογικά τους. Η μελέτη τους συγκρότησε μια πολύτιμη γνώση που οδήγησε στην εμβάθυνση των πολύπλοκων μηχανισμών κατάρρευσης αλλά και επανόρθωσης, κατολίσθησης αλλά και επιβίωσης.
Ως αδίστακτος και όχι «ως φερόμενος» τρομοκράτης, ο πόλεμος δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας στην επιστήμη ώστε να μπορέσει αυτή να τεκμηριώσει το αυτονόητο. Είναι απόλυτα ξεκάθαρος ως προς τις επιπτώσεις του. Ο πόλεμος τραυματίζει τον εγκέφαλο και την ψυχή. Πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα το τεκμηριώνουν αβίαστα. Έτσι, σημαντική απώλεια εγκεφαλικών κυττάρων παρατηρήθηκε σε βετεράνους που είχαν λάβει μέρος στον Πόλεμο του Κόλπου. Ίλιγγοι, κούραση, ζαλάδες, ψυχική αναστάτωση είναι μερικά από τα ήπια φαινόμενα, ενώ τα πιο σοβαρά είναι αντίστοιχα με εκείνα ασθενών που εμφανίζουν εγκεφαλικές και εκφυλιστικές νευρολογικές διαταραχές, όπως η πλάγια μυατροφική σκλήρυνση, η άνοια και η σκλήρυνση κατά πλάκας. Ναι! Όποιος επιστρέφει δεν είναι ο ίδιος με εκείνον που έφυγε. Μια σειρά «παράξενων» εγκλημάτων αξίζει να προκαλέσει το ενδιαφέρον μας. Οι δράστες δολοφονούν άγρια τις γυναίκες τους, ορισμένοι έπειτα αυτοκτονούν. Είναι όλοι τους Αμερικανοί στρατιώτες που μόλις επέστρεψαν από τις επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν. Η βία παράγει βία. Η βία εκδικείται. Με παρθενογένεση φέρνει στον κόσμο τα παιδιά της. Δεν χρειάζεται ερωτικό σύντροφο, το ίδιο το σώμα της βίας γεννοβολά τη βία.
Πώς να θεραπεύσεις τον πάσχοντα από τον πόλεμο ψυχισμό; Η επιστήμη εδώ δοκιμάζει τα όριά της. Το πεπερασμένο των δυνατοτήτων της. Ποια είναι η λύση; Μα να μην υπάρχει πόλεμος, θα απαντήσει με αφοπλιστική αφέλεια η παιδική φωνή. Ζούμε όμως σε έναν ενήλικο κόσμο. Μετέχουμε στη σιωπή. Στην κουλτούρα της σιωπής. Μόνον ως ουτοπικά παιδικόμορφη και εν τέλει άτοπη και άχρονη εισπράττεται η φωνή, που εις πείσμα των καιρών θα μιλούσε για έναν ειρηνικό κόσμο.
Οι πόλεμοι είναι των ενηλίκων. Κι όμως οι προτεινόμενες θεραπείες για τα θύματα είναι δέσμιες μιας παιδικής αφέλειας και μιας ουτοπικής μέριμνας που θυμίζει συγκάλυψη και ψευδο-ανακούφιση. Η ψυχολογία εδώ λειτουργεί αναπόφευκτα σαν ένας χρεοκοπημένος μάγος ταχυδακτυλουργός.
Παράδειγμα οι διάσπαρτες στην Αμερική ψυχοθεραπευτικές κλινικές που απευθύνονται στους βετεράνους των πολέμων, του Βιετνάμ, του Κόλπου, του Αφγανιστάν, και πάει λέγοντας… Μελετώνται διάφορες στρατηγικές θεραπείας με στόχο να επανακτήσει ο πάσχων την κατακερματισμένη του ταυτότητα, να ξαναβρεί τον χαμένο έλεγχο του εαυτού του.
Η γάζα που απλώνεται στο τραύμα για να «θεραπεύσει» την ακατάσχετη αιμορραγία.
– «Αιμορραγώ», «πεθαίνω».
– Μην κάνεις έτσι, έλα να σου δώσω μια γάζα, ένα χάπι, μια συνεδρία, έλα να σε γειάνω.
Όμως η αιμορραγία είναι ακατάσχετη. Και το κόκκινο απλώνεται παντού. Και τι αλήθεια να σου κάνει η ψυχολογία σε μικρόψυχους καιρούς; Αν είναι ένα χρυσό άλλοθι, τουλάχιστον ας το γνωρίζει. Οι πόλεμοι δεν θεραπεύονται στις κλινικές.
Φωτεινή Τσαλίκογλου, Τα Νέα, 19/11/2002
Παρατηρήσεις
Α. Να αποδώσετε την περίληψη του κειμένου (100-120 λέξεις)
Μονάδες 25
Β1. «Ως θύματα του πολέμου δεν λογίζονται. . . εκείνοι που έχασαν τα λογικά τους». Έχοντας ως θεματική πρόταση την δοσμένη φράση να σχηματίσετε μια δική σας παράγραφο (λέξεις 80-100).
Μονάδες 10
Β2. Να παρουσιάσετε και να ερμηνεύσετε:
α) τη λειτουργία που εξυπηρετούν τα συνεχή ερωτήματα στην έκτη παράγραφο του κειμένου.
Μονάδες 3
β) τη λειτουργία που εξυπηρετεί ο διάλογος στην προτελευταία παράγραφο του κειμένου.
Μονάδες 3
Β3. «παιδικόμορφη»: Αφού αναλύστε τα συνθετικά της λέξης να δημιουργήσετε δύο νέες σύνθετες λέξεις με δεύτερο συνθετικό το πρώτο συνθετικό της δοθείσης λέξης και δύο σύνθετες λέξεις με δεύτερο συνθετικό το δεύτερο συνθετικό της δοθείσης λέξης.
Μονάδες 6
Β4. Να βρείτε μία συνώνυμη λέξη για κάθε δοσμένη λέξη του κειμένου: προκαλέσουν, εμβάθυνση, αδίστακτος, αφοπλιστική, κατακερματισμένη.
Μονάδες 5
Β5. Να εντοπίσετε τη δομή της πέμπτης παραγράφου του κειμένου («Ως αδίστακτος και όχι «ως φερόμενος» τρομοκράτης . . . το σώμα της βίας γεννοβολά τη βία».)
Μονάδες 3
Β6. Να δώσετε έναν τίτλο στο κείμενο χωρίς σχόλιο.
Μονάδες 5
Γ. Παραγωγή λόγου
Είναι γεγονός ότι σε παγκόσμια κλίμακα παρατηρείται τον τελευταίο καιρό έξαρση της βίας. Σε ένα άρθρο που θα δημοσιευθεί σε τοπική εφημερίδα καλείστε να καταγράψετε τους λόγους έξαρσης της βίας σε παγκόσμιο επίπεδο και να προτείνετε στη συνέχεια κάποια μέτρα με σκοπό την καταστολή της. Το άρθρο σας να έχει έκταση 500-600 λέξεις.
Μονάδες 40
Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:
Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης της Νεοελληνικής Γλώσσας B’ Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:
Το υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό υλικό που μόλις διαβάσατε προετοίμασε ο εκλεκτός συνάδελφος Αβραμίδης Χάρης, ο οποίος στη συνέχεια το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.
Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.
Η ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.