ΜΜΕ-Fake News Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) – Απαντήσεις
Για να μεταφερθείτε σε κάποια άλλη ενότητα των Νέων Ελληνικών Γενικής Παιδείας της Β’ Λυκείου επιλέξτε την αντίστοιχη σελίδα από το παρακάτω μενού:
ΜΜΕ-Fake News Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) – Απαντήσεις
ΘΕΜΑ 1ο
- Ακόμα και μορφωμένοι και ευφυείς άνθρωποι ή ηγέτες χωρών έχουν πέσει θύματα ψευδών ειδήσεων. Αυτό συμβαίνει, καθώς δεν διασταυρώνουμε τις ειδήσεις αλλά εμπιστευόμαστε την αληθοφάνειά τους που ενισχύεται από τον τρόπο διατύπωσής τους ή από εικόνες που οπτικοποιούν αυτό που διαβάζουμε. Παράλληλα, η επανάληψη μιας δήλωσης ή είδησης στο ίδιο το κείμενο ή σε άλλα άρθρα μας εξοικειώνουν μ΄ αυτήν και την καθιστούν αποδεκτή παρά τις αρχικές επιφυλάξεις. (69 λέξεις)
- Ο αρθρογράφος στο συγκεκριμένο απόσπασμα αλλά και σε άλλα σημεία του κειμένου του έχει επιλέξει το α πληθυντικό πρόσωπο (π.χ. πιστεύουμε, να πιστέψουμε κ.λ.π.), γιατί θεωρεί το ζήτημα καθολικής σημασίας, αφού αφορά όλους και ταυτόχρονα όλοι είμαστε συνυπεύθυνοι για τον τρόπο με το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε το θέμα της παραπληροφόρησης. Επίσης, ο αρθρογράφος εντάσσει τον εαυτό του σε ένα σύνολο ανθρώπων που τους απασχολεί το ίδιο θέμα. Τέλος, η χρήση του α΄ πληθυντικού προσώπου κάνει το κείμενο πιο άμεσο, ζωντανό και παραστατικό.
- Στο άρθρο γίνεται ευρεία χρήση παραδειγμάτων, καθώς ο αρθρογράφος προσπαθεί να τεκμηριώσει τις θέσεις του, να ενισχύσει τα επιχειρήματά του και να γίνει πιο κατανοητός. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιεί το παράδειγμα για τις ψευδείς ειδήσεις για τον ιό HIV τις προηγούμενες δεκαετίες για να αποδείξει τη θέση του: «Τα fake news για την πανδημία δεν αποτελούν φαινόμενο του 2020», «για να αντιληφθούμε ότι η παραπληροφόρηση ανέκαθεν συνόδευε κάθε νέα ασθένεια που απειλούσε τις ζωές των ανθρώπων». Επίσης, χρησιμοποιεί το παράδειγμα των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους στο Ιράν καταναλώνοντας οινόπνευμα βιομηχανικής χρήσης ως φάρμακο κατά του κορονοϊού, για να αποδείξει τη θέση του : «Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ίδιες οι πληροφορίες μπορούν να γίνουν επικίνδυνες».
- α. Η σύνταξη που επιλέγεται στη συγκεκριμένη περίοδο («Αυτή η αληθοφάνεια μπορεί να επιτευχθεί με πολλούς τρόπους, ξεκινώντας από τον ίδιο τον τρόπο με τον οποίο είναι διατυπωμένη η πληροφορία») είναι η παθητική. Επιλέγεται, γιατί ενισχύει την αποδεικτικότητα της άποψης που διατυπώνεται, κάνει το ύφος πιο τυπικό και επίσημο, προσδίδει αντικειμενικότητα και νοηματική ποικιλία. Τέλος, ο πομπός θέλει να επικεντρωθεί στην πράξη της επίτευξης της αληθοφάνειας των ειδήσεων.
β. Μπορούμε να πετύχουμε την αληθοφάνεια με πολλούς τρόπους, ξεκινώντας από τον ίδιο τρόπο με τον οποίο διατυπώνουμε την πληροφορία. ( στη μετατροπή από παθητική σε ενεργητική μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και γ ενικό πρόσωπο: π.χ Μπορεί κανείς να πετύχει την αληθοφάνεια… με τον οποίο διατυπώνει την πληροφορία).
ΘΕΜΑ 2ο
Επικοινωνιακό πλαίσιο: άρθρο = τίτλος: «Θύματα … της παραπληροφόρησης» ή «Fake news : η κατάρα της εποχής μας!»
ΠΡΟΛΟΓΟΣ:
Διανύουμε ήδη την Τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα. Όλα έχουν αλλάξει στο κόσμο που ζούμε. Η επιστήμη έχει φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη, το ίδιο και η τεχνολογία. Η μόρφωση έχει γίνει αγαθό προσιτό σε πολλούς ανθρώπους στον πλανήτη. Η αμάθεια νικιέται σιγά – σιγά και ο άνθρωπος ετοιμάζεται για νέα θαύματα. Θα έλεγε κανείς πως είμαστε εξυπνότεροι και καλύτερα προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε όλους όσοι επιθυμούν να μας χειραγωγήσουν μέσω της διασποράς ψευδών ειδήσεων και της διάχυσης fake news. Κι όμως δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα…
ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ:
ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΕΦΤΟΥΝ ΘΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΣΕ ΜΙΑ ΑΝΕΠΤΥΓΜΕΝΗ ΕΠΟΧΗ ΣΑΝ ΤΗ ΔΙΚΗ ΜΑΣ;
- Τεράστιος όγκος πληροφοριών που διαχέεται στα Μέσα μαζικής ενημέρωσης και στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εύκολη η σύγχυση του δέκτη.
- Μεγάλη η δύναμη πολλών Μέσων και δημοσιογράφων που δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στη γνώμη τους παρά στα γεγονότα.
- Διαπλοκή ισχυρών οικονομικών κέντρων με κέντρα εξουσίας και δημοσιογραφικούς ομίλους.
- Παθητικοποίηση, αλλοτρίωση και μαζοποίηση του κοινού.
- Απώλεια εμπιστοσύνης από την πλευρά των απλών ανθρώπων σε πολιτικούς και δημοσιογράφους με αποτέλεσμα να ασπάζονται άκριτα θεωρίες συνωμοσίας.
- Κυριαρχία της εικόνας και της ταχύτητας μετάδοσης της είδησης με αποτέλεσμα την έλλειψη χρόνου επεξεργασίας της από την πλευρά του δέκτη.
- Λειτουργικός αναλφαβητισμός : οι άνθρωποι διαβάζουν, αλλά δεν κατανοούν σε βάθος τα νοήματα.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ:
Αναμφισβήτητα ζούμε σε έναν κόσμο που αλλάζει με ταχύτητα που συχνά δεν μπορούμε να συλλάβουμε. Αυτό όμως δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για να αφήσουμε αυτόν το νέο κόσμο να εξελιχθεί και να διαμορφωθεί ερήμην μας. Γι αυτό θα πρέπει να σταθούμε εμπόδιο στην παραπληροφόρηση και σε όσους την υποκινούν για οποιοδήποτε λόγο και σκοπιμότητα. Μόνο η ενεργοποίησή μας θα μας επιτρέψει να έχουμε λόγο για την ίδια μας τη ζωή και τον κόσμο στον οποίο ονειρευόμαστε να ζήσουμε.
ΘΕΜΑ 3ο
Στο ποίημα: «fake news» το ποιητικό υποκείμενο νιώθει πως η ύπαρξή του ακυρώνεται: «πληθαίνουν τελευταία/ οι αναφορές/ Περί της εγκυρότητος/ της ύπαρξής μου». Νιώθει επίσης πως κάποιοι – δεν ορίζει ποιοι και παραμένουν ανώνυμοι σε όλο το ποίημα, γι αυτό και επιλέγεται η παθητική σύνταξη – τον χαρακτηρίζουν ( τον «σταμπάρουν») ως αναξιόπιστο. Οι αναρτήσεις του ποιητικού υποκειμένου –προφανώς στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης- επισημαίνονται «ως δήθεν επικίνδυνες, προκλητικές , προσβλητικού περιεχομένου». Νιώθει πως αυτοί που τον ελέγχουν θεωρούν πως τους εξαπατά γι αυτό και το παρενθετικό σχόλιο με την μορφή ερώτησης: «(Λέτε να πίστεψαν/πως από κει πηγάζει η εξαπάτηση;)». Το ποιητικό υποκείμενο παρουσιάζει τον εαυτό του ως θύμα όσων πιστεύουν πως ο ίδιος αποτελεί πηγή παραπληροφόρησης και εξαπάτησης και οι αναρτήσεις του είναι «Fake news». Ο ίδιος θεωρεί πως απειλείται με ύπουλο θάνατο κι αυτό οφείλεται στην αξία και στη σημασία που του αποδίδουν: «Δεν ήξερα πως άξιζε τόσο η αφεντιά μου/ να με ενδύουν στα στερνά μου με πουκάμισα του Νέσσου» κάνοντας μια σαφή αναφορά στο γνωστό μύθο για το θάνατο του Ηρακλή. Επίσης, θεωρεί πως οι άγνωστοι διώκτες του θα ηρεμούσαν, αν κοίταζαν την ηλικία του στο προφίλ του στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης». Επομένως, ο τίτλος συνδέεται άμεσα με το περιεχόμενο του ποιήματος , γιατί το ποιητικό υποκείμενο αισθάνεται πως κάποιοι παρουσιάζουν τις δημόσιες αναρτήσεις του ως προϊόν παραπληροφόρησης ( fake news) και την προσωπικότητά του ως αναξιόπιστη και έτσι μετατρέπει σε πιο προσωπικό βίωμα μια γενικότερη κατάσταση που επικρατεί στο πεδίο της ενημέρωσης μέσω των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης».
ΘΕΜΑ 4ο
«Σταμπάρονται παλιές φωτογραφίες μου
-με γκρι σημάνσεις- ως αναξιόπιστες.
Σημάνσεις και για τις απόψεις και τις αναρτήσεις μου
ως δήθεν επικίνδυνες, προκλητικές, προσβλητικού περιεχομένου.»
Στους παραπάνω στίχους το ποιητικό υποκείμενο χρησιμοποιεί τις πρακτικές που υιοθετούνται στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης για να μιλήσει για την ίδια τη ζωή και ύπαρξη του. «Σταμπάρονται» από κάποιους – χρησιμοποιείται η παθητική σύνταξη για να μην οριστούν ποιοι- οι παλιές φωτογραφίες ως αναξιόπιστες. Οι παλιές φωτογραφίες συμβολίζουν την ίδια τη ζωή και ύπαρξη του ποιητικού υποκειμένου, άρα αυτός τελικά παρουσιάζεται από κάποιους ως αναξιόπιστος και η ίδια του η ύπαρξη αμφισβητείται. Το παρενθετικό σχόλιο – με γκρι επισημάνσεις- αποτελεί ένα σχόλιο αμφισβήτησης : κάτι που δεν είναι ούτε μαύρο ούτε άσπρο και γι αυτό είναι αμφισβητήσιμο. Η επανάληψη της λέξης : «σημάνσεις» αποκαλύπτει πως το ποιητικό υποκείμενο αισθάνεται πως είναι στο στόχαστρο, τόσο ο ίδιος όσο και οι απόψεις του: «Σημάνσεις και για τις απόψεις και τις αναρτήσεις μου ως δήθεν επικίνδυνες, προκλητικές, προσβλητικού περιεχομένου.». Το ασύνδετο σχήμα: «επικίνδυνες, προκλητικές προσβλητικού περιεχομένου» αφενός δίνει ένταση και δύναμη στο λόγο αφετέρου δίνει έμφαση στον τρόπο με το οποίο αυτοί οι ανώνυμοι άλλοι κρίνουν τις απόψεις και τις αναρτήσεις του ποιητικού υποκειμένου. Έτσι, με αφορμή τις πρακτικές που ακολουθούνται στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, το ποιητικό υποκείμενο μιλά για την αμφισβήτηση της ίδιας του της ύπαρξης, των ιδεών και των απόψεών του. Ο σύγχρονος άνθρωπος γενικότερα και όχι μόνο το ποιητικό υποκείμενο μέσα στη σύγχυση και τη χαώδη ατμόσφαιρα των ΜΚΔ χάνει τον εαυτό του και οι απόψεις του γίνονται αντικείμενο αμφισβήτησης, πέφτει θύμα της παραπληροφόρησης αλλά και ο ίδιος παραπληροφορεί και παραπλανά.
Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο:
ΜΜΕ-Fake News Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)
Το υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό υλικό που μόλις διαβάσατε προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις της συναδέλφου Γιώτα Μπάγκα, η οποία στη συνέχεια το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.
Ανταποκρίνεται πλήρως στον νέο τρόπο εξέτασης του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας στη Β Λυκείου.
Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.
Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:
Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης της Νεοελληνικής Γλώσσας B’ Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:
Η ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.