Κοινωνική Αλληλεγγύη Κριτήριο Αξιολόγησης ΕΠΑΛ

Κοινωνική Αλληλεγγύη Κριτήριο Αξιολόγησης ΕΠΑΛ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

Κοινή και η μετά την πανδημία μοίρα

Εισαγωγικό σημείωμα: Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί άρθρο της Τασούλας Καραϊσκάκη, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 14-01-2022.

Ποτέ άλλοτε στη μεταπολεμική εποχή δεν ήταν τόσο εμφανής η διασύνδεση των πολύπλοκων συστημάτων που κάνουν τον κόσμο να λειτουργεί. Ποτέ άλλοτε στην πρόσφατη ιστορία η συμπεριφορά και η τύχη του ενός δεν συνδέθηκε τόσο στενά με τη στάση ζωής και τη μοίρα των άλλων. Η υγεία από ατομική υπόθεση έγινε κοινωνική. Η ασθένεια απέκτησε ξανά μια ηθική διάσταση. Η συνεργασία για τον έλεγχο της πανδημίας έγινε ο απώτερος στόχος. Αν και όχι όλων.

Πόσο βαθιά θα επηρεάσουν όλα αυτά τη μετά πανδημία ζωή μας; Διότι η πανδημία κάποτε θα λήξει. Διάγουμε την ασταθή και ασαφή τελευταία φάση της πανδημίας αναμένοντας τη μετάβαση στις συνθήκες που θα μας επιτρέψουν να ορθοποδήσουμε σε έναν κόσμο που αλλάζει. Σύμφωνα με την έκθεση Global Trends του Αμερικανικού Συμβουλίου Πληροφοριών, η «μεταπανδημική εποχή» θα χαρακτηρίζεται από όλο και συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα, γήρανση του πληθυσμού, βραδύτερα παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη. Παράλληλα, από τεχνολογικές εξελίξεις, ο ρυθμός και η εμβέλεια των οποίων θα αυξάνονται ολοένα πολλαπλασιάζοντας τις ανθρώπινες δυνατότητες, αλλά και δημιουργώντας εντάσεις και κατακερματισμούς εντός και μεταξύ των κρατών που θα διαταράξουν τη ζωή και τα μέσα διαβίωσης πολλών ανθρώπων. Κρατικοί και ιδιωτικοί κολοσσοί θα διεκδικήσουν την ηγεσία στην επιστήμη και στην τεχνολογία με πιθανές επιπτώσεις στην οικονομική, στρατιωτική και κοινωνική ασφάλεια.

Η έκθεση παρουσιάζει πέντε σενάρια, το πιο αισιόδοξο από τα οποία περιγράφει μια αναγέννηση των δημοκρατιών και της προόδου και τα λιγότερο αισιόδοξα έναν κόσμο οξυμένων ανταγωνισμών, όπου η παγκοσμιοποίηση θα καταρρεύσει, θα αναδυθούν ισχυρά μπλοκ για την προστασία των κρατών από αυξανόμενες απειλές, θα ενταθεί η αμφισβήτηση σε όλα τα πεδία, θα ενδυναμωθούν οι αντιμαχόμενες ιδεολογίες και οι αντικρουόμενες απόψεις για τη βελτίωση της κατάστασης των ανθρώπων.

Στο αβέβαιο μεταπανδημικό σύμπαν, το περισσότερο ή λιγότερο φωτεινό, η αναγνώριση της κοινής μοίρας θα ήταν ίσως η πιο χρήσιμη μνήμη στην αποκλιμάκωση των συγκρούσεων.

ΚΕΙΜΕΝΟ Α

Α1.α) Να παρουσιάσετε σε μια παράγραφο 70-80 λέξεων το βασικό θέμα του άρθρου.

Μονάδες 10

β) Να επισημάνετε τον τρόπο με τον οποίο η αρθρογράφος επιλέγει να αναπτύξει τη δεύτερη παράγραφο του κειμένου. Να αναφέρετε τα σχετικά χωρία καθώς και τον λόγο για τον οποίο επέλεξε τον συγκεκριμένο τρόπο ανάπτυξης. (μονάδες 5)

Μονάδες 5

Α2. α) «Πόσο βαθιά θα επηρεάσουν όλα αυτά τη μετά πανδημία ζωή μας; Διότι η πανδημία κάποτε θα λήξει. Διάγουμε την ασταθή και ασαφή τελευταία φάση της πανδημίας αναμένοντας τη μετάβαση στις συνθήκες που θα μας επιτρέψουν να ορθοποδήσουμε σε έναν κόσμο που αλλάζει.» Τι πετυχαίνει η αρθρογράφος με τη χρήση α΄ πληθυντικού προσώπου στο παραπάνω χωρίο της 2^ης παραγράφου;

Μονάδες 5

β) Για καθεμιά από τις επιτονισμένες λέξεις των παρακάτω προτάσεων να γράψετε ένα συνώνυμο:

Ποτέ άλλοτε στη μεταπολεμική εποχή δεν ήταν τόσο εμφανής η διασύνδεση των πολύπλοκων συστημάτων που κάνουν τον κόσμο να λειτουργεί.

Η ασθένεια απέκτησε ξανά μια ηθική διάσταση.

αλλά και δημιουργώντας εντάσεις και κατακερματισμούς εντός και μεταξύ των κρατών…

τα λιγότερο αισιόδοξα έναν κόσμο οξυμένων ανταγωνισμών…

η πιο χρήσιμη μνήμη στην αποκλιμάκωση των συγκρούσεων.

Μονάδες 10

Α3. Με αφορμή το άρθρο που διαβάσατε, να γράψετε μία ομιλία, την οποία θα απευθύνεστε στους συμμαθητές και στις συμμαθήτριές σας με θέμα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα μιας κοινωνίας πολιτών. (200-250 λέξεις)

Μονάδες 30

Αφήγηση

Εισαγωγικό σημείωμα: Το ποίημα «Αφήγηση» ανήκει στον Γιώργο Σεφέρη και προέρχεται από την συλλογή «Ημερολόγιο Καταστρώματος Α΄».

Αυτός ο άνθρωπος πηγαίνει κλαίγοντας

κανείς δεν ξέρει να πει γιατί

κάποτε νομίζουν πως είναι οι χαμένες αγάπες

σαν αυτές που μας βασανίζουνε τόσο

στην ακροθαλασσιά το καλοκαίρι με τα γραμμόφωνα.

Οι άλλοι άνθρωποι φροντίζουν τις δουλειές τους

ατέλειωτα χαρτιά παιδιά που μεγαλώνουν, γυναίκες

που γερνούνε δύσκολα

αυτός έχει δυο μάτια σαν παπαρούνες

σαν ανοιξιάτικες κομμένες παπαρούνες

και δυο βρυσούλες στις κόχες των ματιών.

Πηγαίνει μέσα στους δρόμους ποτέ δεν πλαγιάζει

δρασκελώντας μικρά τετράγωνα στη ράχη της γης

μηχανή μιας απέραντης οδύνης

που κατάντησε να μην έχει σημασία.

Άλλοι τον άκουσαν να μιλά

μοναχό καθώς περνούσε

για σπασμένους καθρέφτες πριν από χρόνια

για σπασμένες μορφές μέσα στους καθρέφτες

που δεν μπορεί να συναρμολογήσει πια κανείς.

Άλλοι τον άκουσαν να λέει για τον ύπνο

εικόνες φρίκης στο κατώφλι του ύπνου

πρόσωπα ανυπόφορα από τη στοργή.

Τον συνηθίσαμε είναι καλοβαλμένος και ήσυχος

μονάχα που πηγαίνει κλαίγοντας ολοένα

σαν τις ιτιές στην ακροποταμιά που βλέπεις απ’ το τρένο

ξυπνώντας άσκημα κάποια συννεφιασμένη αυγή.

Τον συνηθίσαμε δεν αντιπροσωπεύει τίποτε

σαν όλα τα πράγματα που έχετε συνηθίσει

και σας μιλώ γι’ αυτόν γιατί δε βρίσκω

τίποτε που να μην το συνηθίσατε·

προσκυνώ.

Γιώργος Σεφέρης, Ποιήματα, σελ. 177-178, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα 2004

ΚΕΙΜΕΝΟ Β

Β1. Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 50-60 λέξεων το θέμα που θίγεται στο ποίημα κατά τη γνώμη σας.

Μονάδες 15

Β2. α) «Τον συνηθίσαμε δεν αντιπροσωπεύει τίποτε

σαν όλα τα πράγματα που έχετε συνηθίσει

και σας μιλώ γι’ αυτόν γιατί δε βρίσκω

τίποτε που να μην το συνηθίσατε∙

προσκυνώ.»

Στους παραπάνω στίχους υπάρχει μια εναλλαγή στη χρήση των ρηματικών προσώπων. Να την εντοπίσετε και να καταγράψετε τον λόγο για τον οποίο, κατά τη γνώμη σας, ο ποιητής καταφεύγει σε αυτήν την επιλογή.

Μονάδες 6

β) Να εντοπίσετε στο ποίημα ένα σχήμα λόγου και να το καταγράψετε. (μονάδες 9)

Μονάδες 9

Β3. «Οι άλλοι άνθρωποι φροντίζουν τις δουλειές τους

ατελείωτα χαρτιά παιδιά που μεγαλώνουν, γυναίκες

που γερνούνε δύσκολα

αυτός έχει δυο μάτια σαν παπαρούνες

σαν ανοιξιάτικες κομμένες παπαρούνες

και δυο βρυσούλες στις κόχες των ματιών».

Πώς θα χαρακτηρίζατε τη στάση των ανθρώπων στους στίχους αυτούς απέναντι στο συνεχές κλάμα του ανθρώπου που αναφέρεται στους προηγούμενους στίχους; Πιστεύετε ότι η στάση αυτή αποτελεί χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνιών; Να απαντήσετε και στα δύο ερωτήματα σε ένα ενιαίο κείμενο 100-150 λέξεων, αιτιολογώντας τις απόψεις σας.

Μονάδες 20

Για να δείτε τις απαντήσεις αυτού του κριτηρίου επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο:

Κοινωνική Αλληλεγγύη Κριτήριο Αξιολόγησης ΕΠΑΛ-Απαντήσεις

Το υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό υλικό που μόλις διαβάσατε προέρχεται τις προσωπικές σημειώσεις της συναδέλφου  συγγραφέα Άννας Σιάτρα, η οποία στη συνέχεια το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Ανταποκρίνεται πλήρως στον νέο τρόπο εξέτασης του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας στη Β Λυκείου ΕΠΑΛ.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας B’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.