Ελεύθερος Χρόνος & Ψυχαγωγία Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) – Απαντήσεις

Ελεύθερος Χρόνος Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)-Απαντήσεις

Α1. Τα περισσότερα παιδιά ενθουσιάζονται κατά την πρώτη τους επαφή με τους υπολογιστές. Η ενασχόλησή τους όμως  με τα τεχνολογικά μέσα ενέχει κινδύνους. Σύμφωνα με το κείμενο, περιορίζεται η εξέλιξη του νου και της φαντασίας του νέου, καθώς η ακοή και η όραση του ασκούνται μόνο σε αντανακλαστικές κινήσεις. Λόγω της εξ αποστάσεως επικοινωνίας μέσω του υπολογιστή, η διαπροσωπική επαφή ελαττώνεται δημιουργώντας πλήγμα την κοινωνικοποίηση του νέου. Η εξοικείωση του νεαρού θεατή με τα βίαια βιντεοπαιχνίδια εγκυμονεί τον κίνδυνο υιοθέτησης βίαιης συμπεριφοράς, ενώ παράλληλα οι νέοι ενδέχεται να πέσουν θύματα διαδικτυακής εξαπάτησης.

Α2. α) Η δεύτερη παράγραφος του Κειμένου 1 αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων και πιο συγκεκριμένα με αίτιο- αποτέλεσμα και αιτιολόγηση. Αναλυτικότερα, αναφέρονται ποικίλες θετικές επιδράσεις που έχει το παιχνίδι στη σωματική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, όπως η καλλιέργεια της φαντασίας, το αίσθημα χαράς και ευφορίας, η ικανοποίηση της δημιουργικότητάς του και η επαφή του με τον περιβάλλοντα χώρο. Αιτιολογείται η σημαντικότητα της επαφής του παιδιού με τον εξωτερικό χώρο και η δημιουργική του παρέμβαση σε αυτόν μέσω του παιχνιδιού. Ο συντάκτης υποστηρίζει πως αυτή η επαφή αναδεικνύει την ανάγκη του παιδιού για αλλαγή και επιβολή της δημιουργικής του τάσης στον χώρο.

β) Η 3^η με την 4^η παράγραφο συνδέονται νοηματικά με τη σχέση της αντίθεσης. Στην 3^η παράγραφο αναφέρεται πως το παιχνίδι, και συγκεκριμένα το ομαδικό, βοηθάει τα παιδιά να μάθουν πώς πρέπει να λειτουργούν και να συμπεριφέρονται ως μέλη μιας ομάδας και πως αυτό τα προετοιμάζει να ενταχθούν στην κοινωνία. Αντιθέτως, στην 4^η παράγραφο ο συντάκτης αναφέρει πως το παιχνίδι σε τέτοια μορφή έχει σχεδόν αντικατασταθεί από την τεχνολογία, καθώς τα παιδιά πλέον προτιμούν να περνούν τον ελεύθερο τους χρόνο μπροστά από υπολογιστές και τηλεοράσεις. Η νοηματική σχέση της αντίθεσης φανερώνεται και από τη χρήση της διαρθρωτικής λέξης «Ωστόσο» στην αρχή της 4^ης παραγράφου. Το κείμενο έτσι αποκτά συνοχή και ο λόγος ρέει ομαλά.

Α3. α) Στη παραπάνω περίοδο λόγου ο συγγραφέας καταφεύγει στη χρήση μεταφορικού λόγου. Έτσι, απευθυνόμενος στο συναίσθημα του δέκτη, επισημαίνει πως η απομάκρυνση του παιδιού από το παιχνίδι περιορίζει την νοητική και συναισθηματική διεύρυνση, το απομακρύνει από τη δημιουργική σκέψη. Το ύφος γίνεται ποιητικό και συναισθηματικό, έτσι ώστε να αναδειχθεί η αξία του παραδοσιακού παιχνιδιού στην ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού.

β) Χρησιμοποιώντας ασύνδετο σχήμα ο συγγραφέας αποβλέπει στην παράθεση του πλήθους των θετικών επιδράσεων που έχει το παιχνίδι στην παιδική ψυχή. Το παιχνίδι δημιουργεί ευχάριστα συναισθήματα και παράλληλα διδάσκει. Με το ασύνδετο σχήμα λοιπόν φαίνεται η πληθώρα θετικών επιδράσεων του παιχνιδιού, το ύφος γίνεται πιο ζωντανό και ο λόγος αποκτά γοργότητα.

Β1. Κειμενικός τύπος: Άρθρο

Γλώσσα: Τυπική, προσφιλής στους νέους

Ζητούμενο 1: Προσφορά της γνήσιας ψυχαγωγίας στους νέους

Ζητούμενο 2: Τρόποι για εποικοδομητική αξιοποίηση ελεύθερου χρόνου

Η αξία της γνήσια ψυχαγωγίας

Πρόκειται για την οργανωμένη προσπάθεια που στοχεύει να αξιοποιήσει δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο με δραστηριότητες που οδηγούν στην πνευματική αναζήτηση, τη φυγή από τη μονοτονία και τη ρουτίνα. Είναι η αγωγή της ψυχής με ταυτόχρονη απομάκρυνση από τις φροντίδες τις καθημερινότητας που συνεπάγονται σωματική, πνευματική και ψυχική φθορά για τον άνθρωπο. Ψυχαγωγία ορίζεται ως η τέρψη με πνευματικά μέσα, σε αντίθεση με τη διασκέδαση που δηλώνει το διασκορπισμό των εννοιών, την απομάκρυνση των προβλημάτων, άρα το ξέδομα, το ξαλάφρωμα.

Ζητούμενο 1: Προσφορά στους γνήσιας ψυχαγωγίας στους νέους 

• Αναζωογόνηση  σώματος  και  πνεύματος, ξεκούραση, ανάκτηση
• δυνάμεων, τόνωση ψυχοσωματικής υγείας,
• ηρεμία,  εξασφάλιση  συναισθηματικής  ισορροπίας  κι εσωτερικής πληρότητας, απαλλαγή από άγχη, νευρώσεις, φόβους, αγωνίες, ενοχές και πάθη,
• διεύρυνση    πνευματικών    οριζόντων,    ανάπτυξη πνευματικών λειτουργιών, καλλιέργεια προβληματισμού, μόρφωση κι επιμόρφωση,
• δημιουργία, αισθητική, ηθική καλλιέργεια, ανάπτυξη καλαισθησίας, εξευγενισμός του ανθρώπου,
• σύσφιξη κοινωνικών σχέσεων, κοινωνικότητα,
• διασφάλιση αρμονικής κοινωνικής συμβίωσης.

Ζητούμενο 2: Τρόποι για εποικοδομητική αξιοποίηση ελεύθερου χρόνου 

• μελέτη: διευρύνει τους ορίζοντες, εξάπτει την περιέργεια, οξύνει την κρίση και το γόνιμο προβληματισμό,
• κινηματογράφος, θεάματα ποιότητας, θέατρο: το άτομο συμμετέχει, συμπάσχει, συγκινείται, προβληματίζεται, οξύνονται η κρίση κι η φαντασία του, όταν προβάλλονται σοβαρά μηνύματα και πρότυπα,
• επαφή με τις τέχνες και την παράδοση,
• άθληση: ψυχική υγεία ως αποτέλεσμα της σωματικής ηρεμίας, εκτόνωση του περίσσιου φορτίου ενέργειας, καλλιέργεια του συναγωνισμού,
• ταξίδια: επαφή με τη φύση, ευαισθητοποίηση, εμπειρίες, γνωριμία με ήθη κι έθιμα,
• κοινωνικές σχέσεις, εορταστικές εκδηλώσεις, συντροφιά μ’ άλλους ανθρώπους, ένταξη σε κοινωνικοπολιτικές ομάδες, συλλόγους, συμμετοχή στην τοπική αυτοδιοίκηση: συναισθηματική κάλυψη, ανταλλαγή απόψεων,
•  δημιουργική ερασιτεχνική ενασχόληση,
• αυτοκριτική.

Για να μπορεί όμως κάποιος να καθίσταται ικανός να αξιοποιήσει σωστά τον ελεύθερο του χρόνο πρέπει να έχει εκπαιδευθεί να κάνει κάτι τέτοιο όπως ακριβώς πρέπει να έχει εκπαιδευθεί ώστε να είναι ικανός να κάνει και ένα επάγγελμα. Και εδώ είναι που μπαίνει η σημασία της εκπαίδευσης.

Γ1.

Αφήγηση: «Είδε τους μεγαλύτερους να σκοτώνουν οχιές κι εξασκήθηκε να κλέβει ζουμερά σύκα, χωρίς να πολυνοιάζεται για το γάλα τους που, όπου έσταζε στα χέρια του, του προξενούσε φαγούρα και σήκωνε φουσκάλες που πονούσαν.»

Με την αφήγηση παρατίθενται οι εμπειρίες του πρωταγωνιστή από το χωρίο, κατά τις καλοκαιρινές του διακοπές. Το ύφος του κειμένου γίνεται πιο ζωντανό, καθώς μεταφέρονται παραστατικά οι δραστηριότητες που έκανε ως παιδί στο χωριό του, μαζί με τους φίλους του.

Περιγραφή: «Στη μέση όλων αυτών ο Ιορδάνης, ηλιοκαμένος, με αλάτια στα φρύδια και τα μαλλιά, άμμο στο μέσα μέρος και τα πόδια χαραγμένα από τα κελύφη – λεπίδες των μυδιών»

Περιγράφεται η εξωτερική εμφάνιση του πρωταγωνιστή. Μεταφέρεται έτσι στον αναγνώστη το αίσθημα της ανεμελιάς των καλοκαιρινών διακοπών. Το ύφος γίνεται γλαφυρό και παραστατικό.

Ασύνδετο σχήμα: «Θάλασσες, φύκια περιπλανώμενα από κύμα σε κύμα, φωνές αξεδιάλυτες, μπλεγμένες με αεράκι καλοκαιρινό»

Με το ασύνδετο σχήμα μεταφέρεται η ατμόσφαιρα της καλοκαιρινής ανάπαυλας. Διαφαίνονται εικόνες και μυρωδιές από το καλοκαίρι του ήρωα, που ο αναγνώστης μπορεί να αναγνωρίσει και από την προσωπική του εμπειρία.

Παρομοίωση: «σύννεφα σαν γιγάντια χρυσάνθεμα»

Η παρομοίωση προσδίδει έναν λυρικό τόνο στο αφηγηματικό κείμενο. Παραστατικά μεταφέρεται η εικόνα των σύννεφων στον αναγνώστη, ως μία συνήθεια κιόλας των νεαρών παιδιών να φαντάζονται τις μορφές που αυτά παίρνουν. Στην προκειμένη περίπτωση μοιάζανε με λουλούδια.

Δ1. Ο πρωταγωνιστής Ιορδάνης, όντας πλέον ενήλικας ταξιδεύει με τρένο για το χωριό του. Κατά τη διαδρομή αναλογίζεται τα καλοκαίρια που πέρναγε ανέμελα εκεί ως παιδί. Το κείμενο μεταφέρει την αίσθηση της ξεγνοιασιάς στον αναγνώστη με ζωντανές περιγραφές («ο Ιορδάνης, ηλιοκαμένος, με αλάτια στα φρύδια και τα μαλλιά, άμμο στο μέσα μέρος και τα πόδια χαραγμένα από τα κελύφη») και με παραστατικές εικόνες («φύκια περιπλανώμενα από κύμα σε κύμα»). Η σχέση του με τους φίλους του, αλλά και οι εμπειρίες που αποκόμισε από το χωριό στα παιδικά του χρόνια μεταφέρουν τον αναγνώστη σε μία παλαιότερη εποχή, πιο αγνή, όπου τα παιδιά παίζανε έξω και πλατσούριζαν στη θάλασσα («Ατρόμητοι φίλοι, που ορκίζονταν να μη μαρτυρήσουν ποτέ τα μυστικά που αντάλλασσαν μεταξύ τους»).

Πολλά παιδιά σήμερα βιώνουν τις ίδιες καταστάσεις όταν επισκέπτονται το χωριό τους. Οι παιδικές παρέες είναι ακόμα ζωντανές στην ελληνική ύπαιθρο και ομαδικά παιχνίδια στο ημερήσιο πρόγραμμα των καλοκαιρινών μηνών. Ωστόσο, είναι γεγονός πως πλέον το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους έχει περιοριστεί, ιδιαίτερα στις πόλεις, ενώ με την επέλαση των ηλεκτρονικών υπολογιστών περιορίζεται ακόμα περισσότερο. Το χωριό πάντως παραμένει τόπος απόδρασης από τη ρουτίνα των μεγαλουπόλεων τόσο για παιδιά, όσο και για μεγάλους.

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Ελεύθερος Χρόνος & Ψυχαγωγία Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Το κριτήριο αξιολόγησης καθώς και τις απαντήσεις που το συνοδεύουν προετοίμασε ο εκλεκτός συνάδελφος Λαβασίδης Δημήτρης,  ο οποίος στη συνέχεια το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας B’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.