
Αναφορικές Προτάσεις – Θεωρία
Για να μεταφερθείτε σε κάποια άλλη ενότητα των Νέων Ελληνικών Γενικής Παιδείας της Β’ Λυκείου επιλέξτε την αντίστοιχη σελίδα από το παρακάτω μενού:
Αναφορικές Προτάσεις – Θεωρία
ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΑΝΑΦΟΡΙΚΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
Τα τελευταία χρόνια έχει ενεργοποιηθεί ένα ιδιαίτερο και απαιτητικό κομμάτι θεωρίας στο μάθημα της Έκθεσης – Λογοτεχνίας, όπως φαίνεται από επιλογές συναδέλφων σε κριτήρια συνεξέτασης. Πρόκειται για τη Διάκριση των Αναφορικών Προτάσεων σε δύο επίπεδα: α) σε Ονοματικές και σε Επιρρηματικές, β) σε Προσδιοριστικές και σε Παραθετικές / Προσθετικές.
Ως ζητούμενο παρουσιάζει αντικειμενικές δυσκολίες για τον μαθητή, ιδίως όταν ο τελευταίος καλείται να αιτιολογήσει τις επιλογές του βασιζόμενος σε σχετικά στοιχεία θεωρίας. Αν ανατρέξει κανείς στο σχολικό εγχειρίδιο της Έκφρασης – Έκθεσης Β’ Λυκείου και συγκεκριμένα στις σελίδες 176 – 177, θα εντοπίσει τις πλέον κατατοπιστικές πληροφορίες για το ζήτημα της Διάκρισης των Αναφορικών Προτάσεων.
Πρώτη Διάκριση (Ονοματικές – Επιρρηματικές)
Διακρίνονται σε Ονοματικές Αναφορικές Προτάσεις οι οποίες εισάγονται με Αναφορικές Αντωνυμίες και λειτουργούν ως Ονόματα (Υποκείμενο, Αντικείμενο, Παράθεση, Επεξήγηση, Επιθετικός Προσδιορισμός) και σε Επιρρηματικές Αναφορικές Προτάσεις οι οποίες εισάγονται με Αναφορικά Επιρρήματα και προσδιορίζουν ένα επίρρημα ή επιρρηματικό προσδιορισμό μιας πρότασης.
Παρατίθενται οι Αναφορικές Αντωνυμίες και τα Αναφορικά Επιρρήματα:
Αναφορικές Αντωνυμίες
|
Αναφορικά Επιρρήματα: |
ο οποίος, η οποία, το οποίο | όπου |
όποιος, όποια, όποιο | όποτε |
όσος, όση, όσο | όπως |
οποιοσδήποτε, οποιαδήποτε, οποιοδήποτε | όσο |
οσοσδήποτε, οσηδήποτε, οσοδήποτε | οπουδήποτε |
οτιδήποτε | οποτεδήποτε |
ό,τι | οσοδήποτε |
που | οπωσδήποτε |
Παραδείγματα Πρώτης Διάκρισης (Ονοματικές – Επιρρηματικές):
α) Είναι μολυσμένος ο αέρας που αναπνέουμε. (Ονοματική)
β) Οτιδήποτε πεις, είναι εις βάρος σου. (Ονοματική)
γ) Όπως μου φέρεσαι, θα φέρομαι. (Επιρρηματική)
δ) Οποτεδήποτε πάτε, θα έρθω κι εγώ. (Επιρρηματική)
Δεύτερη Διάκριση (Προσδιοριστικές, Παραθετικές / Προσθετικές)
Διακρίνονται σε Προσδιοριστικές, οι οποίες είναι αναγκαίοι προσδιορισμοί της προηγούμενοι πρότασης και σε Παραθετικές / Προσθετικές, οι οποίες δεν αποτελούν απαραίτητο συμπλήρωμα της προηγούμενης πρότασης.
Τρία κριτήρια διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διάκριση:
α) Στίξη: Οι Προσδιοριστικές ακολουθούν χωρίς κόμμα τον όρο που προσδιορίζουν, σε αντίθεση με τις Παραθετικές / Προσθετικές, οι οποίες χωρίζονται με κόμμα από τον όρο στον οποίο αναφέρονται.
β) Επιτονισμός: Οι Προσδιοριστικές διαβάζονται μαζί με τον όρο στον οποίο αναφέρονται, ενώ οι Παραθετικές / Προσθετικές διαβάζονται ξεχωριστά, με διαφορετικό τόνο φωνής.
γ) Νόημα (πλέον αξιόπιστο κριτήριο): Οι Προσδιοριστικές αποτελούν απαραίτητο συμπλήρωμα των όρων που προσδιορίζουν, καθώς αποτελούν από κοινού ένα νόημα ενιαίο και αδιαίρετο, ενώ οι Παραθετικές / Προσθετικές παρέχουν πληροφορίες δευτερεύουσες ως προς το περιεχόμενο του προσδιοριζόμενου όρου ή της προηγούμενης πρότασης.
Παραδείγματα Δεύτερης Διάκρισης (Προσδιοριστικές – Παραθετικές / Προσθετικές):
α) Πράξε αυτό που σου υπαγορεύει η συνείδησή σου. (Προσδιοριστική)
β) Γάλλοι μαθητές ξεναγήθηκαν στον Παρθενώνα, ο οποίος προκαλεί δέος και συγκίνηση σε κάθε επισκέπτη. (Παραθετική / Προσθετική).
Το υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό υλικό που μόλις διαβάσατε προετοίμασε ο συνάδελφος Ελευθέριος Λουχόβιτς, ο οποίος το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.
Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.
Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:
Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης της Νεοελληνικής Γλώσσας B’ Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:
Η ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.