Filologika.gr
Α’ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ
Στίχοι 315-331
ΦΥΛΑΚΑΣ
Εἰπεῖν δὲ δώσεις,
ἢ στραφεὶς οὕτως ἴω;
ΚΡΕΩΝ
Οὐκ οἶσθα καὶ νῦν
ὡς ἀνιαρῶς λέγεις;
ΦΥΛΑΚΑΣ
Ἐν τοῖσιν ὠσὶν
ἢ ᾽πὶ τῇ ψυχῇ δάκνῃ;
ΚΡΕΩΝ
Tί δὲ
ῥυθμίζεις
τὴν ἐμὴν λύπην ὅπου;
ΦΥΛΑΚΑΣ
Ὁ δρῶν σ᾽ ἀνιᾷ τὰς φρένας,
τὰ δ᾽ ὦτ᾽ ἐγώ.
ΚΡΕΩΝ
Οἴμ᾽ ὡς λάλημα
δῆλον ἐκπεφυκὸς εἶ.
ΦΥΛΑΚΑΣ
Οὔκουν τό γ᾽ ἔργον
τοῦτο ποιήσας ποτέ.
ΚΡΕΩΝ
Καὶ ταῦτ᾽ ἐπ᾽ ἀργύρῳ
γε τὴν ψυχὴν προδούς.
ΦΥΛΑΚΑΣ
Φεῦ· ἦ δεινὸν,
ᾧ δοκεῖ γε,
καὶ ψευδῆ
δοκεῖν.
ΚΡΕΩΝ
Κόμψευέ νυν τὴν δόξαν·
εἰ δὲ ταῦτα μὴ φανεῖτέ μοι
τοὺς δρῶντας, ἐξερεῖθ᾽
ὅτι τὰ δειλὰ κέρδη
πημονὰς ἐργάζεται.
ΦΥΛΑΚΑΣ
Ἀλλ᾽ εὑρεθείη μὲν μάλιστ᾽·
ἐὰν δέ τοι ληφθῇ τε καὶ μή,
τοῦτο γὰρ τύχη κρινεῖ,
οὐκ ἔσθ᾽ ὅπως
ὄψει σὺ δεῦρ᾽ ἐλθόντα με.
Καὶ νῦν γὰρ σωθεὶς
ἐκτὸς ἐλπίδος
γνώμης τ᾽ ἐμῆς
ὀφείλω τοῖς θεοῖς
πολλὴν χάριν.
ΦΥΛΑΚΑΣ
Θα μου επιτρέψεις να μιλήσω
ή να γυρίσω και έτσι να φύγω;
ΚΡΕΩΝ
Δεν καταλαβαίνεις ότι και τώρα
μιλάς ενοχλητικά;
ΦΥΛΑΚΑΣ
Στα αυτιά
ή στην ψυχή ενοχλείσαι;
ΚΡΕΩΝ
Τι λοιπόν;
Προσπαθείς να καθορίσεις
από που νιώθω ενόχληση;
ΦΥΛΑΚΑΣ
Ο δράστης ενοχλεί την ψυχή σου
και εγώ τα αυτιά σου.
ΚΡΕΩΝ
Αλίμονο! Πόσο φλύαρος
φαίνεται να έχεις γεννηθεί.
ΦΥΛΑΚΑΣ
Πάντως αυτό το έργο
δεν το έχω κάνει ποτέ.
ΚΡΕΩΝ
Και μάλιστα αφού πούλησες
την ψυχή σου για χρήματα.
ΦΥΛΑΚΑΣ
Αλίμονο! Είναι φοβερό
αυτός που έχει την εξουσία
να σχηματίζει
λανθασμένες αντιλήψεις.
ΚΡΕΩΝ
Κάνε αστεία με τη λέξη «δόξα».
Αν αμέσως δεν μου φανερώσετε
τους δράστες θα ομολογήσετε
ότι τα ανέντιμα κέρδη
φέρνουν συμφορές.
ΦΥΛΑΚΑΣ
Μακάρι να ανακαλυφθεί,
εάν όμως συλληφθεί ή όχι,
γιατί αυτό θα το κρίνει η τύχη,
με κανένα τρόπο
δεν θα με ξαναδείς εδώ
Γιατί τώρα που σώθηκα
χωρίς να το ελπίζω
και να το περιμένω
χρωστώ στους θεούς
μεγάλη ευγνωμοσύνη.
Ανάλυση Τέταρτης Ενότητας
Ο φύλακας μετά τη μακρά ρήση του Κρέοντα του ζητάει να του δώσει την ευκαιρία να μιλήσει ή να τον αφήσει να φύγει. Η παρέμβασή του φανερώνει την αφέλειά του που φτάνει στα όρια του θράσους. Στη σύντομη συνομιλία με το φύλακα παρουσιάζεται το σαθρό υπόβαθρο του χαρακτήρα του Κρέοντα. Το ύφος του είναι ηπιότερο και συζητάει με το φύλακα σαν ίσος προς ίσον. Είναι φανερό ότι δεν αντιμετωπίζει με σοβαρότητα την αμετροέπεια και το θράσος του απλοϊκού αυτού ανθρώπου αλλά γίνεται μια ανταλλαγή διαξιφισμών που τον κατεβάζει στο επίπεδο του φύλακα και μειώνει το κύρος του.
Στη μεταξύ τους συζήτηση επαναλαμβάνονται οι πιο βασικές ιδέες που διατύπωσε ο Κρέων.
- Κύριοι υπεύθυνοι για την ταφή του νεκρού είναι οι φύλακες.
- Κίνητρο της πράξης τους το κέρδος.
- Αν οι φύλακες δεν βρουν τον δράστη θα τιμωρηθούν με θάνατο.
Ο Κρέων είναι σίγουρος για την ηθική εξαχρείωση των φυλάκων. Τους κατηγορεί για αισχρή συναλλαγή και παραμέληση καθήκοντος. Πίσω από κάθε αντίσταση στη βούλησή του βρίσκονται ταπεινά κίνητρα.
Ο φύλακας έχει ύφος χοντροκομμένο, δεν φτάνει όμως στην χυδαιότητα. Μιλάει με τη γλώσσα του βασιλιά σαν να είναι η γελοιογραφία του. Αφού κατάλαβε ότι ο βασιλιάς δεν θα διατάξει τον βασανισμό του βρίσκει, παράδοξα, το θράσος να τον «φιλοδωρήσει» με εξυπνάδες και αναιδείς παρατηρήσεις. Φεύγει χαρούμενος, με την ελπίδα ότι τα γρήγορα πόδια του θα τον πάνε μακριά, ώστε να μην είναι δυνατόν να ξαναγυρίσει. Ο χαρακτήρας του χρωματίζεται πολύ ρεαλιστικά και δείχνει την άλλη όψη του τραγικού της ζωής.
Οι άρχοντες έχουν εὐγένεια, αξιοπρέπεια, δυνατά πάθη και πίστη σε υψηλά ιδανικά. Ο φύλακας ως άνθρωπος του λαού νοιάζεται μόνο για τη δική του επιβίωση. Δεν τον απασχολούν μεταφυσικές ανησυχίες και ηθικές εξάρσεις. Ο ατομικισμός του έρχεται σε αντίθεση με την αυταπάρνηση της Αντιγόνης που περιφρονεί το θάνατο για να εκπληρώσει το ηθικό της χρέος. Ο ίδιος αποτελεί την ευχάριστη, σχεδόν αστεία, όψη της ζωής.
Η ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.