
Ανάλυση Μετοχής Αρχαία Ελληνικά
Για να μεταφερθείτε στην κατάλληλη σελίδα, απλώς επιλέξτε το στοιχείο που σας ενδιαφέρει από το παρακάτω μενού
Ανάλυση Μετοχής Αρχαία Ελληνικά
Γενικές οδηγίες
- Κατά την τροπή μιας μετοχής των αρχαίων ελληνικών στην αντίστοιχή της δευτερεύουσα πρόταση, πρέπει να έχουμε υπόψη τούς παρακάτω βασικούς κανόνες:
- Διαπιστώνεται το είδος της μετοχής (επιθετική, κατηγορηματική, επιρρηματική). Από την αναγνώριση αυτή, θα εξαρτηθεί ο υποτακτικός σύνδεσμος (ή η αναφορική αντωνυμία) που θα χρησιμοποιηθεί και η έγκλιση, σύμφωνα με τον τρόπο εκφοράς των δευτερευουσών προτάσεων.
- Το υποκείμενο της μετοχής υποδεικνύει το γραμματικό πρόσωπο και τον αριθμό του ρήματος της δευτερεύουσας πρότασης. Φυσικά, όταν η μετοχή μετασχηματίζεται σε πρόταση, το υποκείμενο τίθεται πάντοτε σε ονομαστική.
- Από το χρόνο που εξαρτάται η μετοχή (αρκτικό ή ιστορικό) επηρεάζεται η μετατροπή της οριστικής ή υποτακτικής έγκλισης, σε ευκτική του πλαγίου λόγου.
- Η μετοχή ενεστώτα και παρακειμένου από ιστορικό χρόνο ισοδυναμεί με παρατατικό ή υπερσυντέλικο αντίστοιχα.
- Αν η μετοχή αναλυθεί σε δευτερεύουσα πρόταση με υποτακτική ή ευκτική, διατηρεί το χρόνο της.
- Οι μετοχές μέλλοντα και αορίστου διατηρούν το χρόνο τους σε οποιαδήποτε έγκλιση και αν αναλυθούν.
- Οι υποθετικές, χρονικοϋποθετικές, αναφορικοϋποθετικές και οι εναντιωματικές μετοχές αναλύονται στις αντίστοιχες προτάσεις με βάση την απόδοση και το νόημα.
- Αν αναλύσουμε μια τελική μετοχή, τότε θα πρέπει να αλλάξει ο χρόνος της μετοχής και να χρησιμοποιηθεί η υποτακτική ή η ευκτική αορίστου.
- Η κατηγορηματική μετοχή μπορεί να αναλυθεί σε ειδική πρόταση με οριστική ή δυνητική έγκλιση (αν συνοδεύεται από το δυνητικό ἄν), όταν είναι πλάγιος λόγος κρίσης, όταν δηλαδή εξαρτάται από ρήματα γνωστικά, αισθητικά, δείξης, αγγελίας.
- Η τροπική μετοχή δεν αναλύεται, καθώς δεν υπάρχει αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.
Επιθετική – αναφορική μετοχή
Η άναρθρη επιθετική μετοχή αναλύεται με αναφορική αντωνυμία ονομαστικής πτώσης ενικού ή πληθυντικού αριθμού και στο ανάλογο γένος του προσδιοριζόμενου όρου της μετοχής. Άρα, χρησιμοποιούμε τις αναφορικές αντωνυμίες: ὅς, ὅσος και μετατρέπουμε τη μετοχή σε ρήμα, στον ίδιο χρόνο, σε οριστική (συνήθως).
- Δύναμαι συνεῖναι ἀνθρώποις δυναμένοις ἀναλίσκειν. || Μπορώ να συναναστρέφομαι με ανθρώπους που μπορούν να ξοδεύουν. Ανάλυση μετοχής: οἳ δύνανται ἀναλίσκειν.
- Ἀνὴρ ἰδιώτης ἐν πόλει δημοκρατουμένῃ νόμῳ καὶ ψήφῳ βασιλεύει. || Πολίτης που ζει σε πόλη με δημοκρατικό πολίτευμα ασκεί την εξουσία με βάση τον νόμο και την ψήφο του. Ανάλυση μετοχής: ἐν πόλει ἣ δημοκρατεῖται.
Η έναρθρη μετοχή, όταν είναι προσδιοριστική, αναλύεται με δεικτική αντωνυμία, που συμφωνεί με τη μετοχή κατά γένος, αριθμό και πτώση και αναφορική πρόταση που πλέον είναι προσδιοριστική της δεικτικής αντωνυμίας. Άρα: οὗτος, ἐκεῖνος + αναφορική πρόταση με οριστική (συνήθως) και στον ίδιο χρόνο της μετοχής.
- Φρόνιμοί εἰσι οἳ εἰδότες τὰ ἄριστα. || Συνετοί είναι αυτοί που γνωρίζουν τις καλύτερες πράξεις. Ανάλυση μετοχής: οὗτοι οἳ ἴσασι τὰ ἄριστα.
Όταν η έναρθρη μετοχή περιέχει συγχρόνως και κάποια επιρρηματική σημασία (αιτία, σκοπό, αποτέλεσμα, υπόθεση), αναλύεται σε αντίστοιχη αναφορική επιρρηματική πρόταση.
- Ὁ μὴ δαρεὶς παῖς οὐ παιδεύεται || Το παιδί που δεν έχει δαρθεί, δε διαπαιδαγωγείται. Ανάλυση μετοχής: ὃς ἂν μὴ δαρῇ ή ὁ παῖς ἐκεῖνος ὃς ἂν μὴ δαρῇ (αναφορική υποθετική πρόταση).
Παραδείγματα
- Ἅπαντες οἱ παριόντες εἰώθασιν ταῦτα φάσκειν μέγιστα εἶναι. || Όλοι οι ομιλητές συνηθίζουν να αναφέρουν ότι αυτά είναι τα πιο σπουδαία. Ανάλυση μετοχής: ἅπαντες ἐκεῖνοι οἳ παρίασι.
- Οἶμαι δεῖν διδόναι παρρησίαν ἑκάστῳ τῶν συμβουλευόντων. || Νομίζω ότι πρέπει να παρέχετε ελευθερία λόγου στον καθένα από αυτούς που συμβουλεύουν. Ανάλυση μετοχής: ἑκάστῳ τούτων οἳ συμβουλεύουσι.
- Ὥστ’ ἐκείνης τῆς νυκτὸς οὐδεὶς ἐκοιμήθη, τοὺς ἀπολωλότας πενθοῦντες. || Επομένως, εκείνη τη νύχτα κανείς δεν κοιμήθηκε, καθώς πενθούσαν αυτούς που είχαν σκοτωθεί. Ανάλυση μετοχής: τούτους οἳ ἀπολώλασι.
- Λακεδαιμόνιοι οὐκ ἔφασαν πόλιν ἑλληνίδα ἀνδραποδιεῖν μέγα ἀγαθὸν εἰργασμένην. || Οι Λακεδαιμόνιοι είπαν ότι δε θα υποδουλώσουν ελληνική πόλη η οποία είχε προσφέρει μεγάλες υπηρεσίες. Ανάλυση μετοχής: πόλιν ἑλληνίδα ἣ εἴργασται.
- Ξύν τοῖς θεοῖς ἐπίωμεν ἐπὶ τοὺς ἀδικοῦντας . || Με τη βοήθεια των θεών, ας αναλάβουμε αγώνα εναντίον αυτών που αδικούν. Ανάλυση μετοχής: ἐπὶ τούτους οἳ ἀδικοῦσιν.
- Φοβοῦ τοὺς θεοὺς τοὺς ἀεὶ ὄντας καὶ πάντα ἐφορῶντας. || Να φοβάσαι τους θεούς που είναι αιώνιοι και παρατηρούν τα πάντα. Ανάλυση μετοχής: τοὺς θεοὺς οἳ εἰσί ἀεὶ καὶ πάντα ἐφορῶσι.
- Ὁ μὴ ἀδικῶν οὐδενὸς δεῖται νόμου || Αυτός που δεν αδικεί δεν έχει ανάγκη κανέναν νόμο. Ανάλυση μετοχής: ὅστις μὴ ἀδικεῖ ή οὗτος ὅς μή ἀδικεῖ.
Κατηγορηματική μετοχή
Η κατηγορηματική μετοχή αναλύεται σε ειδική πρόταση, μόνο όταν εξαρτάται από ρήματα από τα οποία μπορεί να εξαρτηθεί και ειδική πρόταση. Άρα, απαιτούνται ρήματα που σημαίνουν α) αίσθηση, γνώση, μνήμη, μάθηση και β) δείξη, δήλωση, αγγελία και έλεγχο.
Η κατηγορηματική μετοχή που αναλύεται σε ειδική πρόταση εκφέρεται με οριστική έγκλιση ύστερα από αρκτικό χρόνο και ευκτική του πλαγίου λόγου, ύστερα από ιστορικό χρόνο.
Παραδείγματα
- Οὐδένα οἶδα μισοῦντα τοὺς ἐπαινοῦντας. || Δεν γνωρίζω κανέναν να μισεί αυτούς που επαινούν. Ανάλυση μετοχής: οἶδα ὅτι οὐδεὶς μισεῖ τοὺς ἐπαινοῦντας.
- Ἤκουεν αὐτὸν ἐν Κιλικία ὄντα. || Μάθαινε ότι αυτός βρισκόταν στην Κιλικία. Ανάλυση μετοχής: Ἤκουεν ὅτι ἐν Κιλικίᾳ εἲη.
- Ἀπέδειξα τοῦτον ψευδομαρτυροῦντα. || Απέδειξα ότι αυτός ψευδομαρτυρεί. Ανάλυση μετοχής: ὅτι οὗτος ψευδομαρτυροῖ.
- Πράσσοντες ταῦτα κατενόησαν οὐ πολλοὺς τοὺς Θηβαίους ὄντας || Ενώ έκαναν αυτά (τις διαπραγματεύσεις αυτές), αντιλήφθηκαν ότι οι Θηβαίοι δεν ήταν πολλοί. Ανάλυση μετοχής: ὅτι οἱ Θηβαῖοι οὐ πολλοὶ εἶεν.
Ανάλυση επιρρηματική μετοχής
Χρονική μετοχή
Όταν η χρονική μετοχή εκφράζει το σύγχρονο (συνήθως σε χρόνο ενεστώτα) αναλύεται σε: ὅτε, ὁπότε, ἐν ᾧ (χρόνῳ), καθ’ ὃν χρόνον, ἡνίκα, ὁπηνίκα + οριστική και στο χρόνο της μετοχής:
- Ἠναγκάζοντο φεύγοντες ἅμα μάχεσθαι. || Αναγκάζονταν να υποχωρούν και ταυτόχρονα να πολεμούν. Ανάλυση μετοχής: ἐν’ ᾧ ἔφευγον ή ὅτε ἔφευγον.
- Λακεδαιμόνιοι εὐθὺς νέοι ὄντες τὸ ἀνδρεῖον μετέρχονται: || Οι Λακεδαιμόνιοι από τη νεαρή ηλικία οδηγούνται στην απόκτηση της ανδρείας. Ανάλυση μετοχής: ὅτε εἰσὶ νέοι.
Όταν η μετοχή εκφράζει το προτερόχρονο, οπότε αναφέρεται σε συντελεσμένο γεγονός του παρελθόντος, αναλύεται σε: ἐπεί, ἐπειδὴ + οριστική και στον ίδιο χρόνο της μετοχής (αορίστου συνήθως).
- Κῦρος συλλέξας στράτευμα ἐπολιόρκει Μίλητον || Ο Κύρος, αφού συγκέντρωσε στράτευμα πολιορκούσε τη Μίλητο. Ανάλυση μετοχής: ἐπεὶ συνέλεξε στράτευμα.
Η χρονική βαθμίδα του υστερόχρονου κανονικά δε δηλώνεται με μετοχή, αλλά με χρονική πρόταση που εισάγεται συνήθως με ἔστε, ἕως, ἄρχι, μέχρι, πρὶν + οριστική.
Όταν η μετοχή εκφράζει αόριστη επανάληψη στο παρελθόν αναλύεται: ὅτε, ὁπότε, ὁσάκις, ὁποσάκις + ευκτική επαναληπτική και στον ίδιο χρόνο της μετοχής.
- Ταῦτα λογιζόμενος, ἐνίοτε τάς σπονδὰς μᾶλλον ἐφοβούμην ἢ νῦν τὸν πόλεμον || Αυτά αναλογιζόμουν πότε πότε και φοβόμουν περισσότερο την ειρήνη που είχαμε κάνει με σπονδές, παρά τον τωρινό πόλεμο. Ανάλυση μετοχής: ὁπότε λογιζοίμην ταῦτα.
Όταν η μετοχή είναι χρονικοϋποθετική και εκφράζει πράξη προσδοκώμενη ή πράξη που επαναλαμβάνεται αόριστα στο παρόν και το μέλλον, αναλύεται σε: ὅταν, ὁπόταν, ἐπειδὰν + υποτακτική και στον ίδιο χρόνο της μετοχής.
- Ἀκούσαντες πρῶτον, ἔπειτα κρίνατε. || Αφού ακούσετε πρώτα, έπειτα αποφασίστε. Ανάλυση μετοχής: ὅταν ἀκούσητε πρῶτον, ἔπειτα κρίνατε. (απόδοση προστακτική, λανθάνων υποθετικός λόγος που δηλώνει το προσδοκώμενο).
- Στρατοπεδευόμενοι τάφρον περιβάλλονται. || Κάθε φορά που στρατοπεδεύουν περιβάλλονται με τάφρο. Ανάλυση μετοχής: ὁπόταν στρατοπεδεύωνται. (απόδοση οριστική ενεστώτα, λανθάνων υποθετικός λόγος που δηλώνει την αόριστη επανάληψη στο παρόν – μέλλον).
Παραδείγματα
- Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Σάμου ὁρμώμενοι τὴν βασιλέως κακῶς ἐποίουν. || Οι Αθηναίοι έχοντας ως ορμητήριο τη Σάμο λεηλατούσαν τη γη του βασιλιά. Ανάλυση μετοχής: Ἀθηναῖοι ἐν’ ᾧ ὡρμῶντο.
- Προσβαλόντες δὲ τῇ πόλει αἱροῦσι κατὰ κράτος. || Αφού έκαναν επίθεση στην πόλη την κυρίεψαν με έφοδο. Ανάλυση μετοχής: ἐπεὶ προσέβαλον.
- Ἐνταῦθα δὴ ἀριστοποιουμένοις αὐτοῖς ἀγγέλλεται τὰ περὶ Λάμψακον. || Ενώ λοιπόν γευμάτιζαν εκεί, έμαθαν τα νέα για τη Λάμψακο. Ανάλυση μετοχής: ἐν’ ᾧ (οὗτοι) ἠριστοποιοῦντο.
- Ἐκεῖθεν εὐθὺς ἐπισιτισάμενοι ἔπλευσαν εἰς Αἰγὸς ποταμούς. || Από εκεί, αφού προμηθεύτηκαν τρόφιμα, έπλευσαν προς τους Αιγός ποταμούς. Ανάλυση μετοχής: ἐπεὶ ἐπεσιτίσαντο.
- Πράσσοντες ταῦτα κατενόησαν οὐ πολλοὺς τοὺς Θηβαίους ὄντας.|| Ενώ έκαναν αυτά (τις διαπραγματεύσεις αυτές), αντιλήφθηκαν ότι οι Θηβαίοι δεν ήταν πολλοί. Ανάλυση μετοχής: ἐν ᾧ ἔπρασσον ταῦτα.
Αιτιολογική μετοχή
Όταν η αιτιολογική μετοχή εκφράζει πραγματική αιτιολογία, αναλύεται σε: ἐπεί, ἐπειδή, ὅτι, διότι + οριστική, ανεξάρτητα από το χρόνο της εξάρτησης.
- Ταῦτα εἶπον, ἡγούμενος σὲ ἁμαρτάνειν. || Είπα αυτά, επειδή θεώρησα πως εσύ σφάλλεις. Ανάλυση μετοχής: ἐπεὶ ἡγούμην.
- Ἅτε ἐξαίφνης ἐπιπεσόντες πολλὰ ἀνδράποδα ἔλαβον. || Επειδή επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά συνέλαβαν πολλούς αιχμαλώτους. Ανάλυση μετοχής: ἐπειδὴ ἐπέπεσον.
Όταν όμως η αιτιολογική μετοχή εκφράζει υποκειμενική αιτιολογία αναλύεται σε: ὡς + οριστική και σπάνια ευκτική του πλαγίου λόγου, μετά από ιστορικό χρόνο.
- Οἱ Κορίνθιοι τρόπαιον ἔστησαν ὡς νενικηκότες. || Οι Κορίνθιοι έστησαν τρόπαιο νίκης, επειδή, κατά τη γνώμη τους είχαν νικήσει. Ανάλυση μετοχής: ὡς ἐνενίκεσαν ή ὡς νενικηκότες εἶεν.
Παραδείγματα
- Ἦσαν γὰρ καὶ ἄνθρωποι κατὰ τοὺς ἀγροὺς οἷα ἀπροσδοκήτου τοῦ κακοῦ γενομένου. || Υπήρχαν επίσης άνθρωποι στους αγρούς, καθώς το κακό συνέβη απροσδόκητα. Ανάλυση μετοχής: ἐπεὶ ἀπροσδόκητον τὸ κακὸν ἐγένετο.
- Οἶμαι δεῖν περὶ τηλικούτων βουλευομένους διδόναι παρρησίαν ἑκάστῳ τῶν συμβουλευόντων. || Νομίζω ότι πρέπει, καθώς αποφασίζετε για τόσο σπουδαίες υποθέσεις, να δίνετε ελευθερία λόγου στον κάθε έναν από αυτούς που συμβουλεύουν. Ανάλυση μετοχής: ἐπεὶ βουλεύεσθε.
- Ὄχλος πολὺς περιεχεῖτο φοβούμενοι μὴ ἄπρακτοι ἤκοιεν. || Τους περικύκλωσε πολύς λαός, επειδή φοβούνταν μήπως επέστρεψαν άπρακτοι. Ανάλυση μετοχής: ἐπεὶ ἐφοβοῦντο.
- Κατηγοροῦσί τινες ἡμῶν ὡς οὐκ ὀρθῶς βουλευομένων. || Μας κατηγορούν κάποιοι ότι τάχα δε σκεφτόμαστε σωστά. Ανάλυση μετοχής: ὡς οὐκ ὀρθῶς βουλευόμεθα.
- Ὁρῶν ὑμᾶς πεφοβημένους διὰ τοῦτο συνεκάλεσα: || Επειδή βλέπω ότι έχετε φοβηθεί, για αυτό σας συγκέντρωσα. Ανάλυση μετοχής: ἐπειδὴ ἑώρων ὑμᾶς.
Τελική μετοχή
Η τελική μετοχή βρίσκεται κανονικά σε χρόνο μέλλοντα και εξαρτάται συνήθως από ρήμα κίνησης. Αναλύεται σε: ἵνα + υποτακτική αορίστου, ύστερα από αρκτικό χρόνο.
- Τούτους ἐκπέμπομεν ὡς σοφωτέρους ἐσομένους. || Τους στέλνουμε, για να γίνουν σοφότεροι. Ανάλυση μετοχής: ἵνα γένωνται σοφώτεροι.
Ἵνα + ευκτική αορίστου (του πλαγίου λόγου), ύστερα από ιστορικό χρόνο. Μπορεί όμως και τότε να διατηρηθεί η υποτακτική προς δήλωση αντικειμενικής παράστασης.
- Οἱ Μακεδόνες ἱππεῖς ἀντιπαρετάξαντο ὡς κωλύσοντες. || Το μακεδονικό ιππικό παρατάχθηκε απέναντι, για να τους εμποδίσει. Ανάλυση μετοχής: ἵνα κωλύσειαν ή κωλύσωσι.
Παραδείγματα
- Οὐκ ἐς λόγους ἐλήλυθα ἀλλὰ σὲ κτενῶν. || Δεν έχω έλθει για να συνομιλήσω, αλλά για να σε σκοτώσω. Ανάλυση μετοχής: ἵνα σὲ κτείνω.
- Ἔπλεον πολεμήσοντες: || Έπλεαν, για να πολεμήσουν. Ανάλυση μετοχής: ἵνα πολεμήσωσι / πολεμήσαιεν.
- Ἡ δὲ πάραλος εἰς τάς Ἀθήνας ἀπέπλευσε ἀπαγγελοῦσα τὰ γεγονότα. Η πάραλος έπλευσε στην Αθήνα, για να αναγγείλει τα γεγονότα. Ανάλυση μετοχής: ἵνα ἀπαγγείλαι τὰ γεγονότα.
- Προέπεμψαν κήρυκα πρότερον πόλεμον προεροῦντα Κερκυραίοις: ||Έστειλαν πρώτα κήρυκα, για να ανακοινώσει στους Κερκυραίους ότι τους κηρύσσουν πόλεμο. Ανάλυση μετοχής: ἵνα πόλεμον προείποι Κερκυραίοις.
- Λέγουσιν ὅτι ἔρχονται ἐπὶ τοῦτο, γράμματα μαθησόμενοι. || Ισχυρίζονται ότι έρχονται με αυτόν τον σκοπό, δηλαδή, για να μάθουν γράμματα. Ανάλυση μετοχής: ἵνα γράμματα μαθήσωσι.
Υποθετική μετοχή
Η υποθετική μετοχή αποτελεί συμπυκνωμένη μορφή υποθετικής πρότασης (λανθάνουσα υπόθεση) και μαζί με την απόδοση εκφράζει όλα τα είδη του υποθετικού λόγου. Κριτήριο πάντοτε για την ανάλυση της υποθετικής μετοχής, στην επιλογή συνδέσμου και έγκλισης, είναι η απόδοση του υποθετικού λόγου (οριστική μέλλοντα, δυνητική οριστική, δυνητική ευκτική, προστακτική κ.α.). Από την απόδοση του υποθετικού λόγου εξαρτάται και ο σύνδεσμος εισαγωγής της υποθετικής πρότασης (εἰ, ἐάν), αλλά και η έγκλιση που θα επιλέξουμε (οριστική, υποτακτική, ευκτική). Τα συμφραζόμενα και γενικότερα το νόημα της περιόδου επηρεάζουν την τροπή της υποθετικής μετοχής σε υποθετική πρόταση.
Παραδείγματα
- Ἔχοντες τὰ ὅπλα ἰσχυρότεροι φίλοι ὑμῖν ἐσμεν. || Εάν έχουμε όπλα, θα είμαστε ισχυρότεροι φίλοι για εσάς. Ανάλυση μετοχής: εἰ ἔχομεν (το πραγματικό)
- Ταῦτα τότε ἐπιτηδεύσας ὑγιὴς νῦν ἂν ἐγένετο. || Εάν στο παρελθόν έκανε αυτά, τώρα θα ήταν υγιής. Ανάλυση μετοχής: εἰ ἐπιτήδευσε (το μη πραγματικό)
- Δίκαια δράσας, συμμάχους τοὺς θεοὺς ἕξεις. || Εάν δράσεις δίκαια, θα έχεις συμμάχους τους θεούς. Ανάλυση μετοχής: ἐὰν δράσῃς (το προσδοκώμενο)
- Οἱ κολακεύοντες καὶ οἱ ἐξαπατῶντες πιστευθέντες τοὺς πιστεύσαντας ἀδικοῦσιν. || Οι κόλακες και οι απατεώνες αν γίνουν πιστευτοί αδικούν όσους τους πίστεψαν. Ανάλυση μετοχής: ἐάν οἱ κολακεύοντες και οἱ ἐξαπατῶντες πιστευθῶσι (αόριστη επανάληψη στο παρόν ή το μέλλον)
- Οὐδεὶς ἐπιορκήσας τοὺς θεοὺς ἂν λάθοι: || Κανείς, εάν ορκιστεί ψευδώς στους θεούς, δεν μπορεί να ξεφύγει. Ανάλυση μετοχής: εἰ ἐπιορκήσειε (απλή σκέψη του λέγοντος)
- Εἰ δέ τις ἀντειπών, εὐθὺς ἐτεθνήκει. || Στην περίπτωση που κάποιος έφερνε αντίρρηση, έπεφτε νεκρός. Ανάλυση μετοχής: Εἰ δε τις ἀντείποι (αόριστη επανάληψη στο παρελθόν)
Εναντιωματική – παραχωρητική μετοχή
Και η εναντιωματική μετοχή αποτελεί συμπυκνωμένη μορφή εναντιωματικής – παραχωρητικής πρότασης και μαζί με την απόδοση σχηματίζει ισοδύναμο υποθετικό λόγο. Έτσι αναλύεται σε εἰ καί + οριστική (σπάνια σε ευκτική) και στον ίδιο χρόνο της μετοχής.
- Σωκράτης ὢν χρηστότατος ὅμως φάρμακον ἔπιεν: || Ο Σωκράτης, αν και ήταν πάρα πολύ αγαθός, όμως ήπιε το δηλητήριο. Ανάλυση μετοχής: εἰ καὶ ἦν.
- Πολλοὶ γιγνώσκοντες τὰ κακά, ὅτι κακά ἐστιν, ἐπιθυμοῦσιν αὐτῶν. || Πολλοί, αν και έχουν επίγνωση των κακών, τα επιθυμούν. Ανάλυση μετοχής: εἰ καὶ γιγνώσκουσι.
Όταν όμως η μετοχή εκφράζει παραχώρηση προς κάτι το δυνατό, αναλύεται σε: καὶ εἰ + οριστική, (ή ευκτική), καὶ ἂν + υποτακτική, ανάλογα με τα συμφραζόμενα. Αν πάλι έχουμε αρνητική διατύπωση στην πρόταση στην οποία ανήκει η μετοχή, στην ανάλυση της μετοχής προτάσσονται: οὐδ’ εἰ, μηδ’ εἰ, οὐδ’ ἐάν, μηδ’ ἐὰν + η αντίστοιχη έγκλιση (οριστική ή υποτακτική).
- Ἀποθανεῖν οἱ τλήμονες οὐ δύνανται καὶ μάλα ἐρῶντες τούτου. || Δεν μπορούν οι δυστυχείς να πεθάνουν, αν και πολύ το επιθυμούν. Ανάλυση μετοχής: καὶ εἰ ἐρῶσι.
- οἳ οὐδ’ ὑπὲρ ἑνὸς ἑκάστου τῶν πεπραγμένων δὶς ἀποθανόντες δίκην δοῦναι δύναιντ’ ἂν (ἀξίαν). || οι οποίοι, ακόμη και αν εκτελεσθούν δύο φορές για κάθε ένα από τα εγκλήματά τους, δε θα μπορούσαν να τιμωρηθούν, όπως τους αξίζει. Ανάλυση μετοχής: οὐδ’ εἰ ἀποθάνοιεν (απλή σκέψη του λέγοντος).
Οι λέξεις που συνοδεύουν ενίοτε την εναντιωματική μετοχή (καί, καίτοι, καίπερ, καὶ ταῦτα κλπ.), δεν περιλαμβάνονται στη δευτερεύουσα εναντιωματική πρόταση. Οι εναντιωματικές μετοχές δηλώνουν πιο συχνά το πραγματικό, την απλή σκέψη του λέγοντος και το μη πραγματικό.
Παραδείγματα
- Οὐδὲν πρὸς ταῦτα ἐρῶ πολλὰ ἔχων εἰπεῖν: || Δε θα πω τίποτα σχετικά με αυτά, αν και μπορώ να πω πολλά. Ανάλυση μετοχής: εἰ καὶ ἔχω.
- Οἱ Ἀθηναῖοι τὴν μεγάλιν δύναμιν τῆς πόλεως καίπερ πεπτωκυῖαν ἐπανορθώσουσι. || Οι Αθηναίοι, αν και έχει ξεπέσει η μεγάλη δύναμη της πόλης, θα την αποκαταστήσουν. Ανάλυση μετοχής: εἰ καὶ πέπτωκεν.
- Ἕλληνες ὄντες κατὰ τῆς Ἑλλάδος μάχονται. || Αν και είναι Έλληνες, πολεμούν εναντίον της Ελλάδος. Ανάλυση μετοχής: εἰ καί εἰσί.
- Τούτων οὐδὲν ποιήσας ἀξιοῖς μὲ ἀπολέσθαι. || Αν και δε διέπραξα τίποτα από αυτά, όμως αξιώνεις να με αφανίσεις. Ανάλυση μετοχής: εἰ καὶ οὐδὲν ἐποίησας.
- Εἰσήλθετε ὑμεῖς καίπερ οὐ διδόντος τοῦ νόμου. || Μπήκατε μέσα εσείς, αν και δεν το επιτρέπει ο νόμος. Ανάλυση μετοχής: εἰ καὶ οὐκ ἐδίδου ὁ νόμος.
- Ἀνέβην ἐνθάδε κατηγορήσων Περικλέους ἀναγκαίου μοι ὄντος. || Πήρα τον λόγο, για να κατηγορήσω τον Περικλή, κι ας έχω συγγένεια μαζί του. Ανάλυση μετοχής: εἰ καί μοι ἐστί ἀναγκαῖος.
Άσκηση
Στις παρακάτω περιόδους, να βρεθεί το είδος των μετοχών και να αντικατασταθούν με τις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις:
- Μέγας γέγονε Φίλιππος ἀσθενής ὤν κατ’ ἀρχάς.
- Κλίνας τήν κεφαλήν παρέδωκε τό πνεῦμα.
- Δερκυλίδας ἀφίκετο ἄρξων.
- Ἡττηθέντων ἡμῶν οὐδείς ἄν ληφθείη.
- Λύσσανδρος διαβληθεῖς ὐπό Φαρναβάζου ἐστάθη τήν ἀσπίδα ἔχων.
- Ἔπλεον πολεμήσοντες.
- Ἀποπλεῖ οἴκαδε καίπερ χειμῶνος ὄντος.
- Ἄρχεσθαι μαθών, ἄρχειν ἐπιστήσει.
- Φοβούμενοι τήν ὁδόν ὄμως συνηκολούθησαν.
- Θίβρων ὑπόνομον ὤρυττεν ὡς ἀφαιρησόμενος τό ὕδωρ αὐτῶν.
- οἱ στρατιῶται ἐπισιτισμοῦ δεόμενοι, διά τοῦτο ἀθυμοῦσι.
- Ἀθηναῖοι καί οὐ μεταλαβόντες τοῦ χρυσίου, ὄμως πρόθυμοι ἦσαν εἰς τόν πόλεμον.
- Ἐγώ ἡγοῦμαι τούτων ὑπαρξάντων τελέως τήν πόλιν εὐδαιμονήσειν.
- Τῶν στρατιωτῶν οἱ μή δυνάμενοι διατελέσαι τήν ὁδόν ἐνυκτέρευσαν ἄσιτοι.
- Οἴομαι καί νῦν ἔτι ἐπανορθωθῆναι ἄν τά πράγματα τούτων γιγνομένων.
Βιβλιογραφία
Βολονάκης, Ε. Κ. (2001). Συντακτικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Βολονάκη
Μπαχαράκης, Μ. Ι. (2001). Συνειρμικό και λειτουργικό συντακτικό της αρχαίας ελληνικής (6η έκδ.). Θεσσαλονίκη: Μπαχαράκη
Μπιτσιάνης, Α., & Σαλμανλής, Θ. (1995). Συντακτικό της αρχαίας ελληνικής. Αθήνα: Μεταίχμιο
Πασχαλίδης, Δ. Ε. (1993). Ασκήσεις συντακτικού της αρχαίας ελληνικής. Θεσσαλονίκη: Ζήτη
Διαδικτυακές πηγές
http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
Το υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό υλικό που μόλις διαβάσατε προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις του εκλεκτού συναδέλφου Δημήτρη Σακατζιάδη, ο οποίος τις παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.
Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.
Για να μεταβείτε σε άλλες Ενότητες Συντακτικού, επιλέξτε την αντίστοιχη ενότητα από τον παρακάτω πίνακα:
Ειδικές Προτάσεις | Ενδοιαστικές Προτάσεις |
Πλάγιες Ερωτηματικές Προτάσεις | Αιτιολογικές Προτάσεις |
Γενική: Συντακτική Λειτουργία | Γενική: Συντακτική Λειτουργία- Απαντήσεις |
Απαρέμφατο | Μετοχή |
Ανάλυση Μετοχής |
Η Ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν τα Φιλολογικά μαθήματα ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.