Λατινικά Ενότητα 45

Λατινικά  Ενότητα 45

Μια επιστολή στα ελληνικά αναπτερώνει το ηθικό των πολιορκημένων 

Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Caesar: ονομαστική ενικ. του ουσ. Caesar, Caesaris (αρσ. γ’  κλ.) = ο Καίσαρας.

ex: πρόθεση (+ αφαιρετική) = από.

captivis: αφαιρετική πληθ., αρσ. γένους, του επιθ. της β’ κλ. captivus, captiva, captivum = αιχμάλωτος.

cognoscit: γ’  ενικ. οριστικής ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. cognosco, cognovi, cognitum, cognoscere (3) = μαθαίνω, πληροφορούμαι.

quae: ονομαστική πληθ., ουδ. γένους, της ουσιαστικής ερωτηματικής αντων. quis, quis, quid = ποιος, ποια, ποιο/τι. [Ο ενικ. αριθμός του θηλ. γένους είναι δανεισμένος από το αρσ. γένος.]

apud: πρόθεση (+ αιτιατική) = σε.

Ciceronem: αιτιατική ενικ. του ουσ. Cicero, Ciceronis (αρσ. γ’  κλ.) = ο Κικέρωνας.

gerantur: γ’  πληθ. υποτακτικής ενεστώτα παθ. φων. του ρήμ. gero, gessi, gestum, gerere (3) = κάνω, διεξάγω.

quanto: αφαιρετική ενικ., ουδ. γένους, της ερωτηματικής αντων. quantus, quanta, quantum = πόσος, πόση, πόσο.

–que: συμπλεκτικός (παρατακτικός) σύνδεσμος = και. [Είναι εγκλιτική λέξη.]

in: πρόθεση (+ αφαιρετική) = σε.

periculo: αφαιρετική ενικ. του ουσ. periculum, periculi (oυδ. β’ κλ.) = ο κίνδυνος.

res: ονομαστική ενικ. του ουσ. res, rei (θηλ. ε’ κλ.) = το πράγμα.

sit: γ’  ενικ. υποτακτικής ενεστώτα του ρήμ. sum, fui, ‒, esse = είμαι, υπάρχω.

tum: χρονικό επίρρ. = τότε.

cuidam: δοτική ενικ., αρσ. γένους, της ουσιαστικής αόριστης αντων. quidam, quaedam, quiddam = κάποιος, κάποια, κάποιο.

ex: πρόθεση (+ αφαιρετική) = από.

equitibus: αφαιρετική πληθ. του ουσ. eques, equitis (αρσ. γ’  κλ.) = ο ιππέας.

Gallis: αφαιρετική πληθ., αρσ. γένους, του επιθ. της β’ κλ. Gallus, Galla, Gallum =  γαλατικός· εδώ: ο Γαλάτης.

persuadet: γ’  ενικ. οριστικής ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. persuadeo, persuasi, persuasum, persuadere (2) = πείθω.

ut: βουλητικός σύνδεσμος = να.

ad: πρόθεση (+ αιτιατική) = σε.

Ciceronem: αιτιατική ενικ. του ουσ. Cicero, Ciceronis (αρσ. γ’  κλ.) = ο Κικέρωνας.

epistulam: αιτιατική ενικ. του ουσ. epistula, epistulae (θηλ. α’ κλ.) = η επιστολή.

deferat: γ’  ενικ. υποτακτικής ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. defero, detuli, delatum, deferre = μεταφέρω. [β’ ενικ. προστακτικής  ενεστώτα: defer.]

curat: γ’  ενικ. οριστικής ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. curo, curavi, curatum, curare (1) = φροντίζω.

et: συμπλεκτικός σύνδεσμος = και.

providet: γ’  ενικ. οριστικής ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. provideo, providi, provisum, providere (2) = προνοώ.

ne: βουλητικός αποφατικός σύνδεσμος = να μην.

intercepta: αφαιρετική ενικ., θηλ. γένους, της μετοχής παρακειμένου παθ. φων. του ρήμ. intercipio, intercepi, interceptum, intercipere (3, 15-io) = αρπάζω κάτι.

epistula: αφαιρετική ενικ. του ουσ. epistula, epistulae (θηλ. α’ κλ.) = η επιστολή.

nostra: ονομαστική πληθ., ουδ. γένους, της κτητικής αντων. α’ προσ. για πολλούς κτήτορες noster, nostra, nostrum = δικός μας, δική μας, δικό μας.

consilia: ονομαστική πληθ. του ουσ. consilium, consilii / consili (ουδ. β’ κλ.) = το σχέδιο.

a ή ab: πρόθεση (+ αφαιρετική) = από.

hostibus: αφαιρετική πληθ. του ουσ. hostis, hostis (αρσ. γ’  κλ.) = ο εχθρός. [Γενική πληθ.: hostium.]

cognoscantur: γ’ πληθ. υποτακτικής ενεστώτα παθ. φων. του ρήμ. cognosco, cognovi, cognitum, cognoscere (3) = μαθαίνω, πληροφορούμαι.

quam: αιτιατική ενικ., θηλ. γένους, της αναφορικής αντων. qui, quae, quod = ο οποίος, η οποία, το οποίο.

ob: πρόθεση (+ αιτιατική) = εξαιτίας.

rem: αιτιατική ενικ. του ουσ. res, rei (θηλ. ε’ κλ.) = το πράγμα.

epistulam: αιτιατική ενικ. του ουσ. epistula, epistulae (θηλ. α’ κλ.) = η επιστολή.

conscriptam: αιτιατική ενικ., θηλ. γένους, της μετοχής παρακειμένου παθ. φων. του ρήμ. conscribo, conscripsi, conscriptum, conscribere (3) = γράφω.

Graecis: αφαιρετική πληθ., θηλ. γένους, του επιθ. της β’ κλ. Graecus, Graeca, Graecum = ελληνικός.

litteris: αφαιρετική πληθ. του ουσ. litterae, litterarum (θηλ. α’ κλ.) = η λογοτεχνία, η επιστολή. [Στον ενικ.: littera, litterae = το γράμμα του αλφαβήτου.] [ετερόσημο]

mittit: γ’  ενικ. οριστικής ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. mitto, misi, missum, mittere (3) = στέλνω.

legatum: αιτιατική ενικ. του ουσ. legatus, legati (αρσ. β’ κλ.) = ο απεσταλμένος, ο ταχυδρόμος.

monet: γ’  ενικ. οριστικής ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. moneo, monui, monitum, monere (2) = συμβουλεύω, καθοδηγώ.

ut: βουλητικός σύνδεσμος = να.

si: υποθετικός σύνδεσμος = αν.

adire: απαρέμφατο ενεστώτα του ανώμ. ρήμ. adeo, adi(v)i, aditum, adire = πλησιάζω. [Στην παθητική φωνή κλίνεται σε όλα τα πρόσωπα, όπως και το transeo (βλ. κείμ. 11), ενώ το eo και τα υπόλοιπα σύνθετα του eo στην παθητική φωνή χρησιμοποιούνται μόνο στο γ’  ενικ. (ως απρόσ.). ]

non: αρνητικό μόριο = δεν, όχι.

possit: γ’  ενικ. υποτακτικής ενεστώτα του ανώμ. ρήμ. possum, potui, ‒, posse = μπορώ.

epistulam: αιτιατική ενικ. του ουσ. epistula, epistulae (θηλ. α’ κλ.) = η επιστολή.

ad: πρόθεση (+ αιτιατική) = σε.

amentum: αιτιατική ενικ. του ουσ. amentum, amenti (ουδ. β’ κλ.) = ο ιμάντας, το λουρί.

tragulae: γενική ενικ. του ουσ. tragula, tragulae (θηλ. α’ κλ.) = το ακόντιο.

adliget: γ’  ενικ. υποτακτικής ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. adligo, adligavi, adligatum, adligare (1) = δένω.

et: συμπλεκτικός σύνδεσμος = και.

intra: πρόθεση (+ αιτιατική) = μέσα. [Λειτουργεί και ως επίρρ.: ΘΕΤ.: intra. ΣΥΓΚΡ.: interius. ΥΠΕΡΘ.: intime.]

castra: αιτιατική πληθ. του ουσ. castra, castrorum (ουδ. β’ κλ.) = το στρατόπεδο. [Στον ενικ.: castrum, castri = φρούριο.]

abiciat: γ’  ενικ. υποτακτικής ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. abicio, abieci, abiectum, abicere (3, 15 σε –io) = ρίχνω.

in: πρόθεση (εδώ + αφαιρετική) = σε.

litteris: αφαιρετική πληθ. του ουσ. litterae, litterarum (θηλ. α’ κλ.) = η επιστολή. [Στον ενικ.: littera, litterae = το γράμμα του αλφαβήτου.]

scribit: γ’  ενικ. οριστικής ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. scribo, scripsi, scriptum, scribere (3) = γράφω.

se: αιτιατική ενικ., του γ’  προσ. της προσωπικής αντων.

cum: πρόθεση (+ αφαιρετική) = με.

legionibus: αφαιρετική πληθ. του ουσ. legio, legionis (θηλ. γ’  κλ.) = η λεγεώνα.

celeriter: τροπικό επίρρ. = γρήγορα. [ΣΥΓΚΡ.: celerius. ΥΠΕΡΘ.: celerrime. Προέρχεται από το επίθ. της γ’  κλ. celer, celeris, celere (= γρήγορος), το οποίο έχει γενική πληθ. celerum.]

adfore: απαρέμφατο μέλλοντα του ρήμ. adsum, adfui (affui), ‒, adesse = είμαι παρών, έρχομαι.

Gallus: ονομαστική ενικ. του ουσ. Gallus, Galli (αρσ. β’. κλ.) = ο Γαλάτης. [Προέρχεται από το αρσ. γένος  του επιθ. της β’ κλ. Gallus, Galla, Gallum.]

periculum: αιτιατική ενικ. του ουσ. periculum, periculi (ουδ. β’ κλ.) = ο κίνδυνος.

veritus: ονομαστική ενικ., αρσ. γένους, της μετοχής παρακειμένου του ρήμ. vereor, veritus sum, vereri (2, αποθ.) = φοβάμαι.

constituit: γ’  ενικ. οριστικής παρακειμένου ενεργ. φων. του ρήμ. constituo, constitui, constitutum, constituere (3) = αποφασίζω.

ut: βουλητικός σύνδεσμος = να.

tragulam: αιτιατική ενικ. του ουσ. tragula, tragulae (θηλ. α’ κλ.) = το ακόντιο.

mitteret: γ’  ενικ. υποτακτικής παρατατικού ενεργ. φων. του ρήμ. mitto, misi, missum, mittere (3) = στέλνω.

haec: ονομαστική ενικ., θηλ. γένους, της δεικτικής αντων. hic, haec, hoc = αυτός, αυτή, αυτό.

casu: αφαιρετική ενικ. του ουσ. casus, casus (αρσ. δ’ κλ.) = το τυχαίο γεγονός.

ad: πρόθεση (+ αιτιατική) = σε.

turrim: αιτιατική ενικ. του ουσ. turris, turris (θηλ. γ’  κλ.) = ο πύργος. [Αιτιατική ενικ.: turrim. Aφαιρετική ενικ.: turri. Γενική πληθ.: turrium.]

adhaesit: γ’  ενικ. οριστικής παρακειμένου ενεργ. φων. του ρήμ. adhaeresco, adhaesi, adhaesum, adhaerescere (3) = καρφώνομαι, προσκολλιέμαι.

et: συμπλεκτικός σύνδεσμος = και.

tertio: αφαιρετική ενικ., αρσ. γένους, του τακτικού αριθμητικού επιθ. tertius, tertia, tertium = τρίτος.

post: χρονικό επίρρ. = αργότερα.

die: αφαιρετική ενικ. του ουσ. dies, diei (αρσ. ε’ κλ.) = η ημέρα.

a ή ab: πρόθεση (+ αφαιρετική) = από.

quodam: αφαιρετική ενικ., αρσ. γένους, της επιθετικής αόριστης αντων. quidam, quaedam, quoddam = κάποιος, κάποια, κάποιο.

milite: αφαιρετική ενικ. του ουσ. miles, militis (αρσ. γ’  κλ.) = o στρατιώτης.

conspicitur: γ’  ενικ. οριστικής ενεστώτα παθ. φων. του ρήμ. conspicio, conspexi, conspectum, conspicere (3, 15 σε –io) = βλέπω.

et: συμπλεκτικός σύνδεσμος = και.

ad: πρόθεση (+ αιτιατική) = σε.

Ciceronem: αιτιατική ενικ. του ουσ. Cicero, Ciceronis (αρσ. γ’  κλ.) = ο Κικέρωνας.

defertur: γ’  ενικ. οριστικής ενεστώτα παθ. φων. του ρήμ. defero, detuli, delatum, deferre = μεταφέρω. [β’ ενικ. προστακτικής ενεστώτα ενεργ. φων.: defer.]

ille: ονομαστική ενικ., αρσ. γένους, της δεικτικής αντων. ille, illa, illud = εκείνος, εκείνη, εκείνο.

epistulam: αιτιατική ενικ. του ουσ. epistula, epistulae (θηλ. α’ κλ.) = η επιστολή.

perlegit: γ’  ενικ. οριστικής ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. perlego, perlegi, perlectum, perlegere (3) = διαβάζω μέχρι το τέλος.

milites: αιτιατική πληθ. του ουσ. miles, militis (αρσ. γ’  κλ.) = ο στρατιώτης.

–que: συμπλεκτικός (παρατακτικός) σύνδεσμος = και. [Είναι εγκλιτική λέξη.]

adhortatur: γ’  ενικ. οριστικής ενεστώτα του ρήμ. adhortor, adhortatus sum, adhortari (1, αποθ.) = προτρέπω.

ut: βουλητικός σύνδεσμος = να.

salutem: αιτιατική ενικ. του ουσ. salus, salutis (θηλ. γ’  κλ.) = η σωτηρία, η υγεία, η ευημερία. [Δεν έχει πληθ.]

sperent: γ’  πληθ. υποτακτικής ενεστώτα ενεργ. φων. του ρήμ. spero, speravi, speratum, sperare (1) = ελπίζω.

Ουσιαστικά 

A΄ κλίση

Θηλυκά

epistula, –ae

litterae, -arum (ετερόσημο)

tragula, -ae

Β΄ κλίση

Αρσενικά

Gallus, -i

legatus, -i

Ουδέτερα

amentum, -i

castra, -orum (ετερόσημο)

consilium, -ii, (-i)

periculum, -i

Γ΄κλίση

Αρσενικά

Caesar, Caesaris

Cicero, Ciceronis

eques, equitis

hostis, hostis

miles, militis

Θηλυκά

legio, legionis

salus, salutis (δεν έχει ενικό)

turris, turris

Δ΄κλίση

Αρσενικά

casus, -us

Ε΄κλίση

Αρσενικά

dies, dei

Θηλυκά

res, rei

Παραθετικά Επιθέτων 

Β΄Κλίση

Αντωνυμίες

Αρχικοί Χρόνοι Ρημάτων

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ   ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ  ΣΟΥΠΙΝΟ  ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ       ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α’ ΣΥΖΥΓΙΑ

adligo               adligavi                    adligatum       adligare                

curo                  curavi                       curatum          curare                   

spero                speravi                     speratum        sperare                 

adhortor           adhortatus sum        –                    adhortari               αποθ.

Β’ ΣΥΖΥΓΙΑ

moneo              monui                       monitum          monere                 

persuadeo       persuasi                   persuasum      persuadere            

provideo           providi                     provisum         providere              

vereor               veritus sum               –                      vereri                     αποθ.

Γ’ ΣΥΖΥΓΙΑ

abicio               abieci                       abiectum         abicere                   15 σε -io

adhaeresco     adhaesi                    adhaesum       adhaerescere        

cognosco          cognovi                  cognitum         cognoscere           

conscribo         conscripsi               conscriptum    conscribere           

conspicio          conspexi                 conspectum     conspicere             15 σε -io

constituo          constitui                  constitutum     constituere            

defero               detuli                        delatum           deferre                   ανώμ.

gero                  gessi                         gestum            gerere                   

intercipio          intercepi                   interceptum     intercipere              15 σε -io

mitto                 misi                          missum            mittere                  

perlego             perlegi                     perlectum        perlegere              

scribo               scripsi                      scriptum          scribere                 

adeo                 adi(v)i                      aditum             adire                      ανώμ.

possum             potui                         –                     posse                    ανώμ.

sum                  fui                             –                       esse                       Βοηθητικό

adsum              affui/adfui                 –                    adesse                   Σύνθετο του sum

1. Caesar ex captivis cognoscit: κύρια πρότ. κρίσεως.

cognoscit: ρήμ. ● Caesar: υποκ. του cognoscit ● ex captivis: εμπρόθ. προσδ. της προέλευσης στο cognoscit ● quae apud Ciceronem gerantur (πρότ.2) / quantoque in periculo res sit (πρότ. 3): δευτ. ουσιαστικές πλάγιες ερωτηματικές πρότ., αντικ. του cognoscit.

2. quae apud Ciceronem gerantur: δευτ. ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρότ., μερικής αγνοίας· εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quae· εκφέρεται με υποτακτική, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της δευτ. πρότ.· συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα, γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο και δηλώνει το σύγχρονο (στο παρόν)· λειτουργεί ως αντικ. του cognoscit (της πρότ. 1).

gerantur: ρήμ. ● quae: υποκ. του gerantur ● apud Ciceronem: εμπρόθ. προσδ. της στάσης σε τόπο (δηλώνει το «πλησίον» μεταφορικά) στο gerantur.

3. quantoque in periculo res sit: δευτ. ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρότ., μερικής αγνοίας· εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quanto· εκφέρεται με υποτακτική, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της δευτ. πρότ.· συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα, γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο και δηλώνει το σύγχρονο (στο παρόν)· λειτουργεί ως αντικ. του cognoscit (της πρότ. 1).

sit: ρήμ. ● res: υποκ. του sit ● in periculo: εμπρόθ. προσδ. της κατάστασης στο sit ● quanto: επιθετικός προσδ. στο periculo.

4. Tum cuidam ex equitibus Gallis persuadet: κύρια πρότ. κρίσεως.

persuadet: ρήμ. ● ενν. Caesar: υποκ. του persuadet ● cuidam: έμμεσο αντικ. του persuadet ● ut ad Ciceronem epistulam deferat (πρότ. 5): δευτ. ουσιαστική βουλητική πρότ., άμεσο αντικ. του persuadet ● ex equitibus: εμπρόθ. προσδ. του διαιρεμένου όλου στο cuidam ● Gallis: επιθετικός προσδ. στο equitibus ● tum: επιρρ. προσδ. του χρόνου στο ρήμ. persuadet.

5. ut ad Ciceronem epistulam deferat: δευτ. ουσιαστική βουλητική πρότ.· εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική· εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό· συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα, γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (και δηλώνει το σύγχρονο)· υπάρχει ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων, γιατί η βούληση είναι ιδωμένη τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής της (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτ. πρότ.)· λειτουργεί ως άμεσο αντικ. του persuadet (της πρότ. 4).

deferat: ρήμ. ● ενν. ille (= eques): υποκ. του deferat ● epistulam: αντικ. του deferat ●
ad Ciceronem: εμπρόθ. προσδ. που δηλώνει κατεύθυνση (σε πρόσωπο) στο deferat.

6. Curat: κύρια πρότ. κρίσεως.

curat: ρήμ. ● ενν. Caesar: υποκ. του curat.

7. et providet: κύρια πρότ. κρίσεως.
   providet: ρήμ. ● ενν. Caesar: υποκ. του providet.

8. ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur: δευτ. ουσιαστική βουλητική πρότ.· εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο ne, γιατί είναι αρνητική· εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό· συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα, γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (και δηλώνει το σύγχρονο)· υπάρχει ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων, γιατί η βούληση είναι ιδωμένη τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής της (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτ. πρότ.)· λειτουργεί ως αντικ. των curat (της πρότ. 6) και providet (της πρότ. 7).

cognoscantur: ρήμ. ● consilia: υποκ. του cognoscantur ● nostra: επιθετικός προσδ. στο consilia ● ab hostibus: εμπρόθ. προσδ. του ποιητικού αιτίου στο cognoscantur ● intercepta: (γνήσια) αφαιρετική απόλυτη υποθετική μετοχή ● epistula: υποκ. της μετοχής intercepta.

9. Quam ob rem epistulam conscriptam Graecis litteris mittit: κύρια πρότ. κρίσεως.

mittit: ρήμ. ● ενν. Caesar: υποκ. του mittit ● epistulam: αντικ. του mittit ● conscriptam: επιθετική μετοχή, επιθετικός προσδ. στο epistulam ● litteris: αφαιρετική του τρόπου στη μετοχή conscriptam ● Graecis: επιθετικός προσδ. στο litteris ● ob rem: εμπρόθ. προσδ. του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο mittit ● quam (= eam): επιθετικός προσδ. στο rem.

10. Legatum monet: κύρια πρότ. κρίσεως.

monet: ρήμ. ● ενν. Caesar: υποκ. του monet ● legatum: άμεσο αντικ. του monet  ● ut epistulam ad amentum tragulae adliget (πρότ. 11) / (ut) intra castra abiciat (πρότ. 12): δευτ. ουσιαστικές βουλητικές προτ., έμμεσα αντικείμενα του monet.

11. ut epistulam ad amentum tragulae adliget: δευτ. ουσιαστική βουλητική πρότ.· εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική· εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό· συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα, γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (και δηλώνει το σύγχρονο)· υπάρχει ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων, γιατί η βούληση είναι ιδωμένη τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής της (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτ. πρότ.)· έμμεσο αντικ. του monet (της πρότ. 10).

adliget: ρήμ. ● ενν. ille (= legatus): υποκ. του adliget ● epistulam: αντικ. του adliget ● ad amentum: εμπρόθ. προσδ. της στάσης σε τόπο στο adliget ● tragulae: γενική κτητική στο amentum.

12. et (ut) intra castra abiciat: δευτ. ουσιαστική βουλητική πρότ.· εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική· εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό· συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα, γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (και δηλώνει το σύγχρονο)· υπάρχει ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων, γιατί η βούληση είναι ιδωμένη τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής της (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτ. πρότ.)· έμμεσο αντικ. του monet (της πρότ. 10).

abiciat: ρήμ. ● ενν. ille (= legatus): υποκ. του abiciat ● ενν. tragulam:  αντικ. του abiciat ● intra castra: εμπρόθ. προσδ. της στάσης σε τόπο στο abiciat.

13. si adire non possit: δευτ. επιρρ. υποθετική πρότ.· εισάγεται με τον υποθετικό σύνδεσμο si, γιατί είναι καταφατική· εκφέρεται με υποτακτική πλαγίου λόγου, γιατί ο υποθετικός λόγος είναι εξαρτημένος· συγκεκριμένα, με υποτακτική ενεστώτα, γιατί εξαρτάται από ρήματα αρκτικού (και δηλώνει το σύγχρονο)· λειτουργεί ως επιρρ. προσδ. της προϋπόθεσης στα adliget (της πρότ. 11) και abiciat (της πρότ. 12), με τα οποία ως απόδοση σχηματίζει έναν σύνθετο, εξαρτημένο υποθετικό λόγο του α’ είδους: ανοιχτή υπόθεση στο μέλλον.

(non) possit: ρήμ. ● ενν. ille (= legatus): υποκ. του possit και του απαρεμφάτου adire (ταυτοπροσωπία) ● adire: τελικό απαρέμφατο, αντικ. του possit.

14. In litteris scribit se cum legionibus celeriter adfore: κύρια πρότ. κρίσεως.

scribit: ρήμ. ● ενν. Caesar:  υποκ. του scribit ● adfore: ειδικό απαρέμφατο, αντικ. του scribit  ● se: υποκ. του adfore (ταυτοπροσωπία· στην ταυτοπροσωπία ως υποκ. του ειδικού απαρεμφάτου μπαίνει αιτιατική πτώση προσωπικής αντωνυμίας· πρόκειται για λατινισμό) ● in litteris: εμπρόθ. προσδ. της στάσης σε τόπο (μεταφορικά) στο scribit ● cum legionibus: εμπρόθ. προσδ. της συνοδείας στο adfore ● celeriter: επιρρ. προσδ. του τρόπου στο adfore.

15. Gallus, periculum veritus, constituit: κύρια πρότ. κρίσεως.

constituit: ρήμ. ● Gallus: υποκ. του constituit ● ut tragulam mitteret (πρότ. 16):  δευτ. ουσιαστική βουλητική πρότ., αντικ. του constituit ● veritus: αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο υποκ. Gallus του constituit ● periculum: αντικ. της μετοχής veritus.

16. ut tragulam mitteret: δευτ. ουσιαστική βουλητική πρότ.· εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική· εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό· συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού, γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν)· υπάρχει ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων, γιατί η βούληση είναι ιδωμένη τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής της (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτ. πρότ.)· λειτουργεί ως αντικ. του constituit (της πρότ. 15).

mitteret: ρήμ. ● ενν. ipse (= Gallus): υποκ. του mitteret ● tragulam: αντικ. του mitteret.

17. Haec casu ad turrim adhaesit: κύρια πρότ. κρίσεως.

adhaesit: ρήμ. ● haec (= tragula): υποκ. του adhaesit ● casu: αφαιρετική του τρόπου στο adhaesit ● ad turrim: εμπρόθ. προσδ. της στάσης σε τόπο στο adhaesit.

18. tertio post die a quodam milite conspicitur: κύρια πρότ. κρίσεως.

conspicitur: ρήμ. ● ενν. haec: υποκ. του conspicitur ● a milite: εμπρόθ. προσδ. του ποιητικού αιτίου στο conspicitur ● quodam: επιθετικός προσδ. στο milite ● post: επιρρ. προσδ. του χρόνου στο conspicitur ● die: αφαιρετική (οργανική) του μέτρου στο post ● tertio: επιθετικός προσδ. στο die.

19. (et) ad Ciceronem defertur: κύρια πρότ. κρίσεως.

defertur: ρήμ. ● ενν. haec: υποκ. του defertur ● ad Ciceronem: εμπρόθ. προσδ. της κατεύθυνσης (σε πρόσωπο) στο defertur.

20. Ille epistulam perlegit: κύρια πρότ. κρίσεως.

perlegit: ρήμ. ● ille: υποκ. του perlegit ● epistulam: αντικ. του perlegit.

21. militesque adhortatur: κύρια πρότ. κρίσεως.

adhortatur: ρήμ. ● ενν. ille: υποκ. του adhortatur ● milites: άμεσο αντικ. του adhortatur ● ut salutem sperent (πρότ. 22): δευτ. ουσιαστική βουλητική πρόταση, έμμεσο αντικ. του adhortatur.

22. ut salutem sperent: δευτ. ουσιαστική βουλητική πρότ.· εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική· εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό· συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα, γιατί εξαρτάται από αρκτικό χρόνο (και δηλώνει το σύγχρονο)· υπάρχει ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων, γιατί η βούληση είναι ιδωμένη τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής της (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτ. πρότ.)· έμμεσο αντικ. του adhortatur (της πρότ. 21).

sperent: ρήμ. ● ενν. illi (= milites): υποκ. του sperent ● salutem: αντικ. του sperent.

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.