Λατινικά Ενότητα 23

Λατινικά  Ενότητα 23

Ένας υπέροχος άνθρωπος 

Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Aegrotābat: γ’ ενικ. οριστ. παρατ. ενεργ. φωνής του ρ. aegroto, 1 (= είμαι άρρωστος).

Caecīna: ονομ. ενικ. αρσ. του ουσιαστικού α’ κλίσης Caecīna, –ae (= o Καικίνας).

Paetus: ονομ. ενικ. αρσ. του ουσιαστικού β’ κλίσης Paetus, –i (= o Παίτος).

marītus: ονομ. ενικ. αρσ. του ουσιαστικού β’ κλίσης maritus, –i (= o σύζυγος).

Arriae: γεν. ενικ. θηλ. του ουσιαστικού α’ κλίσης Arria, –ae (= η Αρρία).

aegrotābat: γ’ ενικ. οριστ. παρατ. ενεργ. φωνής του ρ. aegroto, 1 (= είμαι άρρωστος).

et: συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και).

filius: ονομ. ενικ. αρσ. του ουσιαστικού β’ κλίσης filius, –ii, (–i) (= ο γιος).

filius: βλέπε παραπάνω.

mortuus est: γ’ ενικ. οριστ. παρακ. του αποθετικού ρ. morior, 3 (= πεθαίνω).

Huic: δοτ. ενικ. αρσ. της δεικτικής αντωνυμίας hic, haec, hoc (= αυτός, –ή, –ό).

Arria: ονομ. ενικ. θηλ. του ουσιαστικού α’ κλίσης Arria, –ae (= η Αρρία)

funus: αιτ. ενικ. ουδ. του ουσιαστικού γ’ κλίσης funus, funeris (= η κηδεία).

ita: τροπικό επίρρημα (= έτσι, κατ’ αυτό τον τρόπο).

parāvit: γ’ ενικ. οριστ. ενεργ. φωνής παρακ. του ρ. paro, 1 (= ετοιμάζω).

ut: συμπερασματικός σύνδεσμος (= ώστε).

ignorarētur: γ’ ενικ. υποτ. παρατ. παθητ. φωνής του ρ. ignoro, 1 (= αγνοώ).

a (ab): πρόθεση συντασσόμενη (εδώ) με αφαιρετική (= σε).

marīto: αφαιρ. ενικ. αρσ. του ουσιαστικού β’ κλίσης maritus, –i (= ο σύζυγος).

quin immo: αντιθετικός σύνδεσμος (= όχι μόνο αλλά και, αλλά επιπλέον).

cum: χρονικός σύνδεσμος (επαναληπτικός) (= κάθε φορά που).

illa: ονομ. ενικ. θηλ. της δεικτικής αντωνυμίας ille, illa, illud (= εκείνος, –η, –ο).

cubiculum: αιτ. ενικ. ουδ. του ουσιαστικού β’ κλίσης cubiculum, –i (= η κρεβατοκάμαρα).

marīti: γεν. ενικ. αρσ. του ουσιαστικού β’ κλίσης maritus, –i (= ο σύζυγος).

intraverat: γ’ ενικ. οριστ. υπερσ. ενεργ. φωνής του ρ. intra, 1 (= μπαίνω).

vivere: απαρ. ενεργ. ενεστ. φωνής του ρ. vivo, 3 (= ζω).

filium: αιτ. ενικ. αρσ. του ουσιαστικού β’ κλίσης filius, –ii, (–i) (= ο γιος).

simulābat: γ’ ενικ. οριστ. παρατ. ενεργ. φωνής του ρ. simulo, 1 (= προσποιούμαι).

ac: συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και).

marīto: δοτ. ενικ. αρσ. του ουσιαστικού β’ κλίσης maritus, –i (= ο σύζυγος).

persaepe: χρονικό επίρρημα (= πολύ συχνά).

interroganti: δοτ. ενικ. αρσ. ενεστ. της μετοχής ενεργ. φωνής του ρ. interrogo (inter+rogo), 1 (= ρωτώ).

quid: αιτ. ενικ. ουδ. της ερωτηματικής ουσιαστικής αντωνυμίας quis, quis, quid (= ποιος, –α, –ο;).

ageret: γ’ ενικ. υποτ. παρατ. ενεργ. φωνής του ρ. ago, 3 (= οδηγώ, κάνω).

puer: ονομ. ενικ. αρσ. του ουσιαστικού β’ κλίσης puer, pueri (= το παιδί).

respondēbat: γ’ ενικ. οριστ. παρατ. ενεργ. φωνής του ρ. respondeo, 2 (= απαντώ).

Bene: τροπικό επίρρημα (= καλά). ΣΥΓΚΡ.: melius ΥΠΕΡΘ.: optime.

quiēvit: γ’ ενικ. οριστ. παρακ. ενεργ. φωνής του ρ. quiesco, 3 (= κοιμάμαι).

libenter: τροπικό επίρρημα (= πρόθυμα, με όρεξη).

cibum: αιτ. ενικ. αρσ. του ουσιαστικού β’ κλίσης cibus, –i (= τροφή).

sumpsit: γ’ ενικ. οριστ. παρακ. ενεργ. φωνής του ρ. sumo, 3 (= παίρνω).

Deinde: χρονικό επίρρημα (= έπειτα).

cum: χρονικός σύνδεσμος (ιστορικός–διηγηματικός) (= όταν).

lacrimae: ονομ. πληθ. θηλ. του ουσιαστικού α’ κλίσης lacrima, –ae (= το δάκρυ).

suae: ονομ. πληθ. θηλ. της κτητικής αντωνυμίας γ’ προσώπου για ένα κτήτορα suus, sua, suum (= ο δικός του, η δική του, το δικό του).

diu: χρονικό επίρρημα (= για πολλή ώρα).

cohibitae: ονομ. πληθ. θηλ. της μετοχής παρακ. παθητ. φωνής του ρ. cohibeo, 2 (= συγκρατώ).

vincerent: γ’ πληθ. υποτ. παρατ. ενεργ. φωνής του ρ. vinco, 3 (= νικώ).

prorumperent: γ’ πληθ. υποτ. παρατ. ενεργ. φωνής του ρ. prorumpo, 3 (= ξεσπώ).

–que: συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και/ εγκλιτική χρήση).

egrediebātur: γ’ ενικ. οριστ. παρατ. του αποθετικού ρ. egredior, 3 (= βγαίνω).

tum: χρονικό επίρρημα (= τότε).

se: αιτ. ενικ. θηλ. της προσωπικής αντωνυμίας γ’ προσ. – ,sui, sibi, se, – , a se (= τον εαυτό της).

dolōri: δοτ. ενικ. αρσ. του ουσιαστικού γ’ κλίσης dolor, dolōris (= πόνος, θλίψη).

dabat: γ’ ενικ. οριστ. παρατ. ενεργ. φωνής του ρ. do, 1 (= δίνω).

et: συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και).

paulo: αφαιρ. ενικ. ουδ. του δευτερόκλιτου επιθέτου paulus, –a, –um (= λίγος). Προσοχή: Δεν έχει παραθετικά.

post: χρονικό επίρρημα (= αργότερα).

siccis: αφαιρ. πληθ. αρσ. του δευτερόκλιτου επιθέτου siccus, –a, –um (= στεγνός). ΣΥΓΚΡ.: siccior, –ior, –ius ΥΠΕΡΘ.: siccissimus, –a, –um.

oculis: αφαιρ. πληθ. αρσ. του ουσιαστικού β’ κλίσης oculus, –i (= το μάτι).

redībat: γ’ ενικ. οριστ. παρατ. ενεργ. φωνής του ανώμαλου ρ. redeo (red+eo) (= ξαναγυρίζω).

Scribōniānus: ονομ. ενικ. αρσ. του ουσιαστικού β’ κλίσης Scribōniānus, –i (= ο Σκριβωνιανός).

arma: αιτ. πληθ. ουδ. του ουσιαστικού β’ κλίσης arma, –ōrum (pluralia tantum) (= όπλα).

in: πρόθεση συντασσόμενη (εδώ) με αφαιρετική (= σε).

lllyrico: αφαιρ. ενικ. ουδ. του ουσιαστικού β’ κλίσης Illyricum, –i (= η Ιλλυρία).

contra: πρόθεση συντασσόμενη (εδώ) με αιτιατική (= εναντίον).

Claudium: αιτ. ενικ. αρσ. του ουσιαστικού β’ κλίσης Claudius, –ii, (–i) (= ο Κλαύδιος).

moverat: γ’ ενικ. οριστ. υπερσ. ενεργ. φωνής του ρ. moveo, 2 (= κινώ).

fuerat: γ’ ενικ. οριστ. υπερσ. του βοηθητικού ρ. sum, fui, – , esse (= είμαι, υπάρχω).

Paetus: ονομ. ενικ. αρσ. του ουσιαστικού β’ κλίσης Paetus, –i (= ο Παίτος).

in: πρόθεση συντασσόμενη (εδώ) με αφαιρετική (= σε).

partibus: αφαιρ. πληθ. θηλ. του ουσιαστικού γ’ κλίσης pars, partis (= το μέρος)·

(partes, partium= πολιτική παράταξη).

eius: γεν. ενικ. αρσ. της οριστικής αντωνυμίας is, ea, id (= αυτός, –ή, –ό).

et: συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και).

occīso: αφαιρ. ενικ. αρσ. της μετοχής παρακ. παθητ. φωνής του ρ. occido, 3 (= σκοτώνω).

Scribōniāno: αφαιρ. ενικ. αρσ. του ουσιαστικού β’ κλίσης Scribōniānus, –i (= ο Σκριβωνιανός).

Rōmam: αιτ. ενικ. θηλ. του ουσιαστικού α’ κλίσης Rōma, –ae (= η Ρώμη).

trahebātur: γ’ ενικ. οριστ. παρατ. παθητ. φωνής του ρ. traho, 3 (= τραβώ, σύρω).

Erat ascensūrus: γ’ ενικ. οριστ. παρατ. της ενεργ. περιφρ. συζυγίας του ρ. ascendo, 3 (= ανεβαίνω).

navem: αιτ. ενικ. θηλ. του ουσιαστικού γ’ κλίσης navis, navis (= το πλοίο).

Arria: ονομ. ενικ. θηλ. του ουσιαστικού α’ κλίσης Arria, –ae (= η Αρρία).

milites: αιτ. πληθ. αρσ. του ουσιαστικού γ’ κλίσης miles, militis (= ο στρατιώτης).

orābat: γ’ ενικ. οριστ. παρατ. ενεργ. φωνής του ρ. oro, 1 (= παρακαλώ).

ut: βουλητικός σύνδεσμος (= να).

simul: τροπικό επίρρημα (= συγχρόνως, μαζί).

imponerētur: γ’ ενικ. υποτ. παρατ. παθητ. φωνής του ρ. impono, 3 ( = επιβιβάζω).

Non: αρνητ. μόριο (= δεν, όχι).

impetrāvit: γ’ ενικ. οριστ. παρακ. ενεργ. φωνής του ρ. impetro, 1 (= κατορθώνω).

conduxit: γ’ ενικ. οριστ. παρακ. ενεργ. φωνής του ρ. conduco, 3 (= νοικιάζω).

piscatoriam: αιτ. ενικ. θηλ. του δευτερόκλιτου επιθέτου piscatorius, –a, –um (= ψαράδικος). Προσοχή: Δεν έχει παραθετικά λόγω σημασίας.

naviculam: αιτ. ενικ. θηλ. του ουσιαστικού α’ κλίσης navicula, –ae (= το πλοιάριο).

ingentem: αιτ. ενικ. θηλ. του τριτόκλιτου επιθέτου ingens, ingentis (= πελώριος). ΣΥΓΚΡ.: ingentior, –ior, –ius ΥΠΕΡΘ.: ingentissimus, –a, –um.

–que: συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και/ εγκλιτική χρήση).

navem: αιτ. ενικ. θηλ. του ουσιαστικού γ’ κλίσης navis, navis (= το πλοίο).

secūta est: γ’ ενικ. οριστ. παρακ. του αποθετικού ρ. sequor, 3 (= ακολουθώ).

Ουσιαστικά 

A΄ κλίση

Αρσενικό

Caecīna, –ae (δεν έχει πληθυντικό)

Θηλυκά

Arria, –ae (δεν έχει πληθυντικό)

Β΄ κλίση

Αρσενικά

cibus, –i

Claudius, –ii, (–i) (singularia tantum)

filius, –ii, (–i)

Ουδέτερα

arma, –orum (δεν έχει ενικό)

cubiculum, –i

Γ΄κλίση

Αρσενικά

miles, militis

Θηλυκά

dolor, doloris

navis, navis

pars, partis

Ουδέτερα

funus, funeris

Παραθετικά Επιθέτων 

Β΄Κλίση

Γ΄Κλίση

Επιρρήματα

Αντωνυμίες

Αρχικοί Χρόνοι Ρημάτων

1. Aegrotābat Caecīna Paetus, marītus Arriae: Κύρια πρόταση.

Aegrotābat: ρήμα, Caecīna Paetus: υποκείμενο, marītus: παράθεση στο Caecīna Paetus, Arriae: γενική κτητική στο maritus.

2. aegrotābat et filius: Κύρια πρόταση.

aegrotābat: ρήμα, filius: υποκείμενο.

3. Filius mortuus est: Κύρια πρόταση.

mortuus est: ρήμα, filius: υποκείμενο.

4. Huic Arria funus ita parāvit: Κύρια πρόταση.

parāvit: ρήμα, Arria: υποκείμενο, funus: άμεσο αντικείμενο, huic: έμμεσο αντικείμενο, ita: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο parāvit.

5. ut ignorarētur a marīto: Δευτερεύουσα επιρρηματική συμπερασματική πρόταση, ως επιρρηματικός προσδιορισμός του αποτελέσματος στο Εισάγεται με το συμπερασματικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική, και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το αποτέλεσμα στη Λατινική θεωρείται πάντοτε μια υποκειμενική κατάσταση. Μάλιστα εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (ignorarētur), γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (paravit: οριστική παρακειμένου με σημασία αορίστου). Ισχύει ιδιομορφία ως προς τον κανόνα ακολουθίας των χρόνων, γιατί το αποτέλεσμα αντιμετωπίζεται τη στιγμή που διαμορφώνεται στη συνείδηση του ομιλητή.

ignorarētur: ρήμα, funus: (ενν.) υποκείμενο, a marīto: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στο ignorarētur.

6. quin immo vivere filium simulābat: Κύρια πρόταση.

simulābat: ρήμα, Arria: (ενν.) υποκείμενο, vivere: αντικείμενο, ειδικό απαρέμφατο, με υποκείμενο filium (ετεροπροσωπία).

7. cum illa cubiculum marīti intraverat: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο Εισάγεται με τον επαναληπτικό χρονικό σύνδεσμο cum. Εκφέρεται με οριστική υπερσυντελικού (intraverat), γιατί δηλώνει επανάληψη πραγματικού γεγονότος.

intraverat: ρήμα, illa: υποκείμενο, cubiculum: αντικείμενο, marīti: γενική κτητική στο cubiculum.

8. ac marīto persaepe interroganti respondēbat: Κύρια πρόταση.

respondēbat: ρήμα, Arria: (ενν.) υποκείμενο, marīto: αντικείμενο, interroganti: επιθετική μετοχή, με υποκείμενο marīto, ως επιθετικός προσδιορισμός στο marīto, persaepe: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο interroganti.

9. quid ageret puer: Δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής αγνοίας, ως αντικείμενο στο Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid. Εκφέρεται με υποτακτική, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενό της και μάλιστα με υποτακτική παρατατικού (ageret), γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (interroganti μετοχή εξαρτημένη από άλλον ιστορικό χρόνο, το respondebat: οριστική παρατατικού) και δηλώνει το σύγχρονο.

ageret: ρήμα, puer: υποκείμενο, quid: αντικείμενο.

10. Bene quiēvit: Κύρια πρόταση.

quiēvit: ρήμα, puer: (ενν.) υποκείμενο, bene: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο quiēvit.

11. libenter cibum sumpsit: Κύρια πρόταση.

sumpsit: ρήμα, puer: (ενν.) υποκείμενο, cibum: αντικείμενο, libenter: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο sumpsit.

12. Deinde egrediebātur: Κύρια πρόταση.

egrediebātur: ρήμα, Arria: (ενν.) υποκείμενο, deinde: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο egrediebātur.

13. cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο Εισάγεται με τον ιστορικό–αφηγηματικό σύνδεσμο cum και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί για πράξη στο παρελθόν δηλώνει μια βαθύτερη σχέση αιτίας–αποτελέσματος μεταξύ της δευτερεύουσας και της εξάρτησής της. Μάλιστα εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (vincerent), γιατί δηλώνει το σύγχρονο.

vincerent: ρήμα, lacrimae: υποκείμενο, suae: επιθετικός προσδιορισμός στο lacrimae, cohibitae: επιθετική μετοχή, με υποκείμενο lacrimae, ως επιθετικός προσδιορισμός στο lacrimae, diu: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο cohibitae.

14. prorumperentque: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο Εισάγεται με τον ιστορικό–αφηγηματικό σύνδεσμο cum και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί για πράξη στο παρελθόν δηλώνει μια βαθύτερη σχέση αιτίας–αποτελέσματος μεταξύ της δευτερεύουσας και της εξάρτησής της. Μάλιστα εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (prorumperent), γιατί δηλώνει το σύγχρονο. Υπάρχει παρατακτική σύνδεση με την προηγούμενη πρόταση. (que)

prorumperent: ρήμα, lacrimae: (ενν.) υποκείμενο.

15. Tum se dolōri dabat: Κύρια πρόταση.

dabat: ρήμα, Arria: (ενν.) υποκείμενο, se: άμεσο αντικείμενο κατά άμεση αυτοπάθεια, dolōri: έμμεσο αντικείμενο, tum: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο dabat.

16. paulo post siccis oculis redībat: Κύρια πρόταση.

redībat: ρήμα, Arria: (ενν.) υποκείμενο, oculis: αφαιρετική του τρόπου στο redībat, siccis: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο oculis, post: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο redībat, paulo: αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς στο post.

17. Scribōniānus arma in Illyrico contra Claudium moverat: Κύρια πρόταση.

moverat: ρήμα, Scribōniānus: υποκείμενο, arma: αντικείμενο, contra Claudium: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της εναντίωσης στο moverat, in Illyrico: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου που δηλώνει στάση στο moverat.

18. fuerat Paetus in partibus eius: Κύρια πρόταση.

fuerat: ρήμα, Paetus: υποκείμενο, in partibus: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου μεταφορικά στο fuerat, eius: γενική κτητική στο partibus.

19. occīso Scribōniāno, Rōmam trahebātur: Κύρια πρόταση.

trahebātur: ρήμα, Paetus: (ενν.) υποκείμενο, Rōmam: αιτιατική της κατεύθυνσης στο trahebātur, occīso: επιρρηματική χρονική μετοχή, με υποκείμενο Scribōniāno (αφαιρετική απόλυτη), ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο trahebātur.

20. Erat ascensūrus navem: Κύρια πρόταση.

Erat ascensūrus: ρήμα, Paetus: (ενν.) υποκείμενο, navem: αντικείμενο.

21. Arria milites orābat: Κύρια πρόταση.

orābat: ρήμα, Arria: υποκείμενο, milites: άμεσο αντικείμενο.

22. ut simul imponerētur: Δευτερεύουσα ονοματική βουλητική πρόταση, ως έμμεσο αντικείμενο στο orābat. Εισάγεται με το βουλητικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική, και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό. Μάλιστα εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (imponerētur), γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (orābat: οριστική παρατατικού). Ισχύει ιδιομορφία ως προς τον κανόνα ακολουθίας των χρόνων, γιατί η επιθυμία αντιμετωπίζεται τη στιγμή που διαμορφώνεται στη συνείδηση του ομιλητή.

imponerētur: ρήμα, Arria: (ενν.) υποκείμενο, simul: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο imponerētur.

23. Non impetrāvit: Κύρια πρόταση.

Non impetrāvit: ρήμα, Arria: (ενν.) υποκείμενο.

24. conduxit piscatoriam naviculam: Κύρια πρόταση.

conduxit: ρήμα, Arria: (ενν.) υποκείμενο, naviculam: αντικείμενο, piscatoriam: επιθετικός προσδιορισμός στο naviculam.

25. ingentemque navem secūta est: Κύρια πρόταση.

secūta est: ρήμα, Arria: (ενν.) υποκείμενο, navem: αντικείμενο, ingentem: επιθετικός προσδιορισμός στο navem.

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.