εμπόριο το 19ο αιώνα

Το εμπόριο το 19ο αιώνα

ΜΟΙΡΑΣΟΥ ΤΟ:

Β. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟ 19ο ΑΙΩΝΑ

1. Το εμπόριο

To εσωτερικό εμπόριο
  • διατηρήθηκε  σε χαμηλά επίπεδα λόγω των μικρών οικονομικών μεγεθών της χώρας

ο μικρός πληθυσμός

περιορισμένη αγοραστική ικανότητα κατοίκων

απουσία μεγάλων παραγωγικών δυνάμεων

στα τέλη του 19ου αιώνα υπήρξε εμπορική κίνηση άξια λόγου τροφοδοτήθηκε από εισαγόμενα καταναλωτικά προϊόντα

Το εξωτερικό εμπόριο

 

  • μέχρι το 1913 εξετάζουμε κυρίως το εξωτερικό εμπόριο
  • ήταν μόνιμα παθητικό: το ισοζύγιο πληρωμών ήταν αρνητικό, δηλ. η αξία των εισαγωγών ήταν μεγαλύτερη από την αξία των εξαγωγών
  • είχε μεγάλη σημασία

συνέβαλλε στην αντιμετώπιση του επισιτιστικού προβλήματος

ήταν αξιόπιστη πηγή εσόδων για δημόσια ταμεία:  έσοδα τελωνείων

Ρυθμοί ανάπτυξης εμπορίου

 

είναι ανάλογοι:

  • με τη βελτίωση των εθνικών οικονομικών μεγεθών
  • με τους ρυθμούς ανάπτυξης του διεθνούς εμπορίου

εντυπωσιακή η αύξηση της αξίας των συναλλαγών:

  • 1851: 36.000.000 χρ. δρχ.
  • 1901: 235.000.000 χρ. δρχ.
  • 1911: 315.000.000χρ. δρχ

διεύρυνση συνόρων

αύξηση πληθυσμού (2,5 φορές)

Εξαγωγές
  • αγροτικά προϊόντα

– τα 2/3 του συνόλου  ®  λόγω των παραγωγικών δυνατοτήτων της Ελλάδας

– τάση αύξησης  ® 1900-1914: 3/4 των εξαγωγών

–              σταφίδα (1/2 συνολικών εξαγα>γών)

–              ελαιόλαδο

–              φυτικά προϊόντα για βιομηχανική επεξεργασία: βαμβάκι (αμερικάνικος εμφύλιος), καπνός 2-3%

–    κατεργασμένα δέρματα (μέχρι το 1880)

πρώτες ύλες:

μεταλλευτικά προϊόντα 1/5 εξαγωγών: μόλυβδος, μαγγανιούχα μεταλ­λεύματα, σμύριδα, θηραϊκή γη

βιομηχανικά προϊόντα  ® ασήμαντες οι εξαγωγές

Εισαγωγές αγροτικά είδη (1/3 συνόλου) δημητριακά ® σιτάρι: η εγχώρια παραγωγή δεν κάλυπτε τις ανάγκες

βιομηχανικά προϊόντα:

–              υφάσματα

–              νήματα

–              ορυκτά (άνθρακας)

–              ξυλεία

–              χημικά προϊόντα

–              μηχανήματα

Εμπορικοί εταίροι
  • τα βιομηχανικά κράτη της Δύσης

Αγγλία: σταφίδα, μεταλλεύματα (μόλυβδος)

Γαλλία

μικρότερα ευρωπαϊκά κράτη (Βέλγιο)

  • η Οθωμανική Αυτοκρατορία:

υπαρκτές σχέσεις

όχι στην πρώτη θέση σε όγκο και αξία εμπορευμάτων

Εμπορική δραστηριότητα ομογενών
  • ισχυροί εμπορικοί οίκοι σε:

Νότια Ρωσία

χώρες Δούναβη

Οθωμανική Αυτοκρατορία (Κων/πολη, Σμύρνη, Αλεξάνδρεια)

  • αναπτύσσονται ανταγωνιστικά προς:

τους εγχώριους εμπόρους

τους εμπορικούς οίκους των ισχυρών βιομηχανικών κρατών της Δύσης

Πηγές

ΠΗΓΗ 1

Μορφές εσωτερικού εμπορίου στον 19ο αιώνα: οι εμποροπανήγυρεις

«Αι πανηγύρεις εισίν εμπορικαί συναθροίσεις εντός πόλεων ή αγροτικών δήμων τελούμεναι κατ’ έτος εις ωρισμένην εποχήν, εις ας συρρέουσιν εκ των παρακειμένων πόλεων έμποροι προς πώλησιν των εμπορευμάτων των, ή έτεροι προς αγοράν ετέρων της πολεως ή του δήμου εν των οποίω τελείται η πανήγυρις.

Εις εποχήν καθ’ ην το εσωτερικόν εμπόριον υπεβάλλετο εις περιορισμούς, αι τοιαύται συναθροίσεις έχαιρον προνόμιά τινα και ατελείας, και η ύπαρξίς των καθίστατο αναγκαία, αλλ’ αφ’ ότου το εσωτερικόν εμπόριον εκτήσατο πλήρη ελευθερίαν, ου μόνον απώλεσαν αύται την σπουδαιότητά των αλλά και αποκρούονται παρά τινων οικονομολόγων ως ενισχυούσαι την αργίαν.

Αι πανηγύρεις αύται καθίστανται παρ’ ημίν δια Β. Διατάγματος και διαρκούσιν από 3-8 ημέρας. Κατά τι δε ψήφισμα του Κυβερνήτου της 4 Φεβρουαρίου 1830, ισχύον και μέχρι σήμερον, επιτίθεται φόρος επί τα εις τας πανηγύρεις ταύτας εισαγόμενα εμπορεύματα, «δύο μεν φοινίκων επί τα χονδρικά φορτία, τεσσάρων δε επί τα ψιλικά», κατά την έκφρασιν του ψηφίσματος, και ο φόρος ούτος εγγράφεται εις τους προϋπολογισμούς των δήμων ως τακτικόν έσοδον. Η δε αναλογία των φοινίκων κατά την επιβολήν του φόρου γίνεται εις λεπτά.

Οι εκ των πανηγύρεων και των εν αυταίς ανεγειρομένων παραπηγμάτων πόροι των διαφόρων δήμων ανήρχοντο το μεν 1859 εις δρχ. 25.565, τω δε 1865 εις δρχ. 29.836.

Αι σήμερον κατ’ έτος τελούμενοι καθ’ όλον το Κράτος πανηγύρεις εισίν… 29 τον αριθμόν».

Α. Μανσόλα, Πολιτειογραφικαί πληροφορίαι περί Ελλάδος,

Αθήναι, Εθνικόν Τυπογραφείον, 1867, σ. 132

[Παράθεμα σχολικού βιβλίου]

ΠΗΓΗ 2

Από το 1847 συγκροτούνται περί τας 40 εμπορικαί πανηγύρεις εις διάφορα μέρη του κράτους κατά διαφόρους εποχάς, διαρκούσαι 3-12 ημέρας. Αι εκ τούτων πρόσοδοι των διαφόρων δήμων ανέρχονται εις 40.000 δρχ. περίπου. Αι πανηγύρεις αύται άλλοτε παρέσχον σπουδαίας υπηρεσίας, σήμερον όμως ένεκα της ελευθερίας, ης απολαύει το εμπόριον, και της αναπτύξεως των μέσων της συγκοινωνίας, δεν έχουσι πλέον την αυτήν σημασία, αν και πολλαί εμπορικαί πανηγύρεις συνεστήθησαν έκτοτε και συνιστώνται.

Α. Ν. Βερναρδάκη, Περί του εν Ελλάδι Εμπορίου, εν Αθήναις 1885, σ. 76.

Λαμβάνοντας υπόψη το κείμενο του βιβλίου σας και το περιεχόμενο των παραπάνω πηγών, να αποτιμήσετε τη συμβολή των εμποροπανηγύρεων στη δημιουργία εμπορικής κίνησης στην Ελλάδα του 19ου αιώνα.

 

Προέλευση

Πηγές Πανελληνίων

Δεν υπάρχουν Πηγές Πανελληνίων στη συγκεκριμένη ενότητα.

Ερωτήσεις Πανελληνίων

  • Κατά τον πρώτο αιώνα της ανεξαρτησίας της Ελλάδας περισσότερο από τα 2/3 (σε αξία) του συνόλου των εξαγωγών ήταν γεωργικά προϊόντα. ΣΩΣΤΟ ή ΛΑΘΟΣ (μον. 2) ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΛΥΚΕΙΑ 2002
  • Ποια ήταν τα προϊόντα που εξήγε η Ελλάδα κατά τη διάρκεια του πρώτου αιώνα της ανεξαρτησίας της; Μον. 13 ΕΣΠΕΡ 2005
  • Το μεγαλύτερο μέρος του εξωτερικού εμπορίου της Ελλάδας στη διάρκεια του πρώτου αιώνα της ανεξαρτησίας της αφορούσε γεωργικά προϊόντα. ΣΩΣΤΟ ή ΛΑΘΟΣ (μον. 2) ΗΜΕΡ 2006

Για να μεταβείτε σε κάποιο άλλο Κεφάλαιο ή Ενότητα της Ιστορίας Ανθρωπιστικών Σπουδών της Γ’ Λυκείου, επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τους παρακάτω πίνακες:

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

Τα δημογραφικά δεδομέναΗ Μεγάλη Ιδέα
Το εμπόριο το 19ο αιώναΗ ελληνική ναυτιλία το 19ο αιώνα
Διανομή εθνικών κτημάτωνΕκμετάλλευση Ορυχείων
Το Τραπεζικό ΣύστημαΗ βιομηχανία
Δημόσια ΈργαΣιδηρόδρομοι
Εθνικά Δάνεια Πτώχευση 1893 -
ΔΟΕ
Εξωελλαδικό ελληνικό κεφάλαιο
Αγροτικό Ζήτημα Εργατικό Κίνημα
Οικονομικές Συνθήκες Κατά την Περίοδο 1910-1922 Α' Παγκόσμιος Πόλεμος
Οικονομική ζωή κατά την περίοδο 1922-1936 Ελληνική Οικονομία Κατά την Περίοδο του Μεσοπολέμου
Μεγάλες Επενδύσεις Τράπεζα της Ελλάδος
Κρίση του 1932

Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1936)

Σύνταγμα του 1844 Παρακμή Ξενικών Κομμάτων
Νέα Γενιά Εθνοσυνέλευση 1862-1864
Η εδραίωση του δικομματισμού Οργάνωση των Κομμάτων Κατά το Τελευταίο Τέταρτο του 19ου Αιώνα
Από τη Χρεοκοπία στο Στρατιωτικό Κίνημα στο Γουδί Το Κόμμα των Φιλελευθέρων
Αντιβενιζελικά Κόμματα Αριστερά Κόμματα
Εθνικός Διχασμός Σοσιαλιστικό κόμμα

ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1930)

Διωγμός του 1914 Άλλα Προσφυγικά Ρεύματα
Περίθαλψη (1914-1921) Παλιννόστηση
Έξοδος Πρώτο Διάστημα
Σύμβαση Λοζάνης - Ανταλλαγή Πληθυσμών Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων
Αγροτική Αποκατάσταση Αστική Αποκατάσταση
Αποζημίωση Ανταλλαξίμων Ελληνοτουρκική Προσέγγιση
Ενσωμάτωση Προσφύγων Επιπτώσεις Άφιξης Προσφύγων

 

Η Ομάδα του filologika.gr


Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν τα Φιλολογικά μαθήματα ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.