Η περίθαλψη (1914-1921)

ΜΟΙΡΑΣΟΥ ΤΟ:

Για να μεταφερθείτε σε κάποια άλλη ενότητα της Ιστορίας Προσανατολισμού της Γ’ Λυκείου επιλέξτε την αντίστοιχη σελίδα από το παρακάτω μενού:

Επιλογή Ενότητας

A. ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1914-1922

3. Η περίθαλψη (1914-1921)

στην αρχή ήταν έργο εθελοντών → επιτροπές από το Υπουργείο Εσωτερικών

– διανομή:

– τροφίμων

– ιματισμού

– στοιχειώδους οικονομικής βοήθειας

– τα έσοδα προέρχονταν από:

– εράνους

– δωρεές

– μικρή κρατική επιχορήγηση

Ιούλιος 1914, Θεσσαλονίκη → ίδρυση Οργανισμού

– σκοπός:

– άμεση περίθαλψη

– εγκατάσταση προσφύγων σε εγκαταλελειμμένα τουρκικά και βουλγαρικά χωριά της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας

– παρείχε:

– συσσίτιο

– προσωρινή στέγη

– ιατρική περίθαλψη

μέχρι οι πρόσφυγες να βρουν εργασία και να πάρουν γεωργικό κλήρο

Περίοδος Εθνικού Διχασμού (1916-17), Θεσσαλονίκη → «Ανωτάτη Διεύθυνσις Περιθάλψεων» ιδρύθηκε από την κυβέρνηση Βενιζέλου
Ιούλιος 1917 ® Υπουργείο Περιθάλψεως ® θεσμοθετήθηκε η περίθαλψη:

– για τις οικογένειες των εφέδρων

– για τις οικογένειες των θυμάτων πολέμου

1917-1921: οργανωμένη περίθαλψη (450.000 πρόσφυγες) παρόλο που:

– η Ελλάδα ήταν σε πολεμική αναμέτρηση

– οι οικονομικές συνθήκες ήταν αντίξοες

Η μέριμνα περιλάμβανε:

– χρηματικό βοήθημα → ιδιαίτερο επίδομα:

– σε ιερείς

– δασκάλους

– επιμελείς μαθητές

– διανομή συσσιτίου από:

– το Κράτος

– το Πατριαρχικό Ίδρυμα ® σε συνοικίες με πολλούς πρόσφυγες

– παροχή ιατρικής περίθαλψης ® διορισμοί:

– γιατρών

– φαρμακοποιών

– μαιών

– χορήγηση φαρμάκων και νοσηλεία σε νοσοκομεία:

– δημόσια

– ειδικά για πρόσφυγες

– στέγαση σε:

– προσωρινά καταλύματα

– δημόσια κτίρια

– επιταγμένα ή μισθωμένα κτίρια

– παροχή ενδυμάτων και κλινοσκεπασμάτων

– βοήθεια στην ανεύρεση εργασίας

– δωρεάν μετακίνηση, ομαδική ή ατομική:

– εύρεση στέγης

– εύρεση εργασίας

– επιστροφή στις περιοχές προηγούμενες εγκατάστασης

Πηγές

ΠΗΓΗ 1

Ο Α. Α. Πάλλης, γνωστός για τον χειρισμό των προσφύγων, ως δημόσιος υπάλληλος του Ελληνικού κράτους, σε μια «Αναδρομή στο προσφυγικό ζήτημα» (Μικρασιατικά Χρονικά, Αθήνα, τόμος 11ος, 1964) διηγείται πως ένα πρωί του Απρίλη 1914, στη Θεσσαλονίκη όπου υπηρετούσε τότε ως οικονομικός επιθεωρητής, είδε από το παράθυρό του πως το λιμάνι είχε γεμίσει από απρόσκλητα καράβια που είχαν καταφθάσει μέσα στη νύχτα. Τον πληροφόρησαν πως η Οθωμανική κυβέρνηση για να ασκήσει πίεση πάνω στην Ελλάδα ώστε να εκκενώσει τα νησιά του Αιγαίου και επίσης επειδή ήταν υποχρεωμένη να εγκαταστήσει τους Τούρκους πρόσφυγες οι οποίοι κατά χιλιάδες κατέφευγαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, απ’ όλες τις γωνιές της Μακεδονίας και της Δυτικής Θράκης, είχε εκδιώξει τον ελληνικό πληθυσμό πολλών χωριών της Ανατολικής Θράκης και των ακτών της δυτικής Μικράς Ασίας, από το Αδραμύττι (Edremit) μέχρι τη Μάκρη (Fetiye), τον είχε φορτώσει σε πλοία με κατεύθυνση τη Θεσσαλονίκη και την Καβάλα.
Η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε τίποτα οργανώσει για να δεχθεί αυτούς τους πρόσφυγες αν και έπρεπε να είχε προβλέψει πως η πολιτική της του βαλκανικού διαμοιρασμού θα κατέληγε σε μια αυτόματη ανταλλαγή πληθυσμών. Ίδρυσε λοιπόν βιαστικά μια Επιτροπή Περιθάλψεως και Εγκαταστάσεως Προσφύγων στη Θεσσαλονίκη. Αυτή η πρώτη επιτροπή χρησιμοποιήθηκε ως βάση για την περαιτέρω οργάνωση του υπουργείου Πρόνοιας το 1917, της Γενικής Διευθύνσεως Εποικισμού του Υπουργείου Γεωργίας το 1918, του υπουργείου Περιθάλψεως το 1922, της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων το 1924 και τελικά του υπουργείου Υγιεινής το 1928. Από τους κύριους οργανωτές της κυβερνητικής αυτής προσπάθειας για τους πρόσφυγες υπήρξε ο γιατρός και υπουργός Απόστολος Δοξιάδης (1874-1942), πρόσφυγας ο ίδιος από τη Στενήμαχο (Asenovgrad) της Βουλγαρίας, που είχε καταφύγει στην Ελλάδα το 1915.
Το 1914, οι Έλληνες πρόσφυγες περισυλλέχθηκαν στη Θεσσαλονίκη μέσα στις εκκλησίες και οι αγροτικές οικογένειες πήραν τη θέση των κατοίκων στα εγκαταλειμμένα τουρκικά και βουλγαρικά χωριά της περιοχής.

Δ. Κιτσίκη, Ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (1280-1924),
εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 1988, σσ. 187-188

ΠΗΓΗ 2

Αι καταδιώξεις ας υφίσταται την σήμερον το ελληνικόν εν Τουρκία στοιχείον δεν δύνανται να θεωρηθώσιν ή ως συνέχεια και εξέλιξις των διωγμών του παρελθόντος έτους. Αι μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας επίσημοι σχέσεις επανελήφθησαν μεν μετά την υπογραφήν της συνθήκης των Αθηνών αλλά δεν επανήλθε και η απαιτούμενη ηρεμία εις τας σχέσεις των δύο χωρών. Το ζήτημα νήσων του Αιγαίου εξηκολούθη ν’ απασχολή την κοινήν γνώμην ή μάλλον την των ιθυνόντων ενταύθα νεοτουρκικών κύκλων, οίτινες εθεώρησαν καλόν, και 120 συντείνον εις την ταχυτέραν υπέρ αυτών λύσιν του ζητήματος τούτου, να προκαλέσωσι διωγμόν εναντίον του ελληνικού στοιχείου και εξαναγκάσωσι ούτω την επίσημον Ελλάδα εις υποχωρήσεις εν τω ζητήματι τούτω των νήσων. Η πρόφασις ευρέθη ευκόλως: Από της καταλήψεως των τέως τουρκικών χωρών υπό των Βαλκανικών Κρατών ήρχισε μετανάστευσις του μουσουλμανικού στοιχείου, το οποίον δεν δύναται να εξακολουθήση, ως εκ των παραδόσεών του, να κατοική ενχώραις ένθα δεν είνε πλέον το δεσπόζον στοιχείον, ενδεχόμενον άλλως τε εις τούτο να συνέτειναν και καταπιέσεις ας υφίσταντο οι τούρκοι από μέρους των Σέρβων και των Βουλγάρων εν τοις υπό τούτων κατεχομένοις τμήμασι. Βέβαιον είνε ότι την εν τω Οθωμανικώ κράτει δυσαρέσκειαν την προκληθείσαν υπό της μεταναστεύσεως των τουρκικών πληθυσμών της Μακεδονίας εξεμεταλλεύθη το νεοτουρκικόν κομιτάτον και έθεσεν εις ενέργειαν το προς καταστροφήν του εν Τουρκία ελληνισμού σχέδιον αυτού. Ως εκ συνθήματος ήρχισε πανταχού της Τουρκίας ο διωγμός.

Ανέκδοτη επιστολή από το Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών

Αφού μελετήσετε τις παραπάνω πηγές και λάβετε υπόψη το κείμενο του σχολικού σας βιβλίου να αναφερθείτε στα αίτια δημιουργίας προσφυγικού ρεύματος προς την Ελλάδα κατά τους βαλκανικούς πολέμους και στον τρόπο αντιμετώπισής τους από το ελληνικό κράτος.

Πηγές Πανελληνίων

Δεν υπάρχουν πηγές πανελληνίων για τη συγκεκριμένη ενότητα.

Ερωτήσεις Πανελληνίων

ΟΡΙΣΜΟΣ: Οργανισμός (Θεσσαλονίκη, 1914). (μον. 4) Ημερ. Επαν. 2005
ΟΡΙΣΜΟΣ: Οργανισμός (Θεσσαλονίκη 1914). (μον. 5) Ημερ. Επαν. 2007

Για να μεταβείτε σε κάποιο άλλο Κεφάλαιο ή Ενότητα της Ιστορίας Ανθρωπιστικών Σπουδών της Γ’ Λυκείου, επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τους παρακάτω πίνακες:

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

Τα δημογραφικά δεδομένα	Η Μεγάλη Ιδέα
Το εμπόριο το 19ο αιώνα	Η ελληνική ναυτιλία το 19ο αιώνα
Διανομή εθνικών κτημάτων	Εκμετάλλευση Ορυχείων
Το Τραπεζικό Σύστημα	Η βιομηχανία
Δημόσια Έργα	Σιδηρόδρομοι
Εθνικά Δάνεια	Πτώχευση 1893 - ΔΟΕ
Εξωελλαδικό ελληνικό κεφάλαιο
Αγροτικό Ζήτημα	Εργατικό Κίνημα
Οικονομικές Συνθήκες Κατά την Περίοδο 1910-1922	Α' Παγκόσμιος Πόλεμος
Οικονομική ζωή κατά την περίοδο 1922-1936	Ελληνική Οικονομία Κατά την Περίοδο του Μεσοπολέμου
Μεγάλες Επενδύσεις	Τράπεζα της Ελλάδος
Κρίση του 1932

Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1936)

Σύνταγμα του 1844	Παρακμή Ξενικών Κομμάτων
Νέα Γενιά	Εθνοσυνέλευση 1862-1864
Η εδραίωση του δικομματισμού	Οργάνωση των Κομμάτων Κατά το Τελευταίο Τέταρτο του 19ου Αιώνα
Από τη Χρεοκοπία στο Στρατιωτικό Κίνημα στο Γουδί	Το Κόμμα των Φιλελευθέρων
Αντιβενιζελικά Κόμματα	Αριστερά Κόμματα
Εθνικός Διχασμός	Σοσιαλιστικό κόμμα

ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1930)

Διωγμός του 1914	Άλλα Προσφυγικά Ρεύματα
Περίθαλψη (1914-1921)	Παλιννόστηση
Έξοδος	Πρώτο Διάστημα
Σύμβαση Λοζάνης - Ανταλλαγή Πληθυσμών	Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων
Αγροτική Αποκατάσταση	Αστική Αποκατάσταση
Αποζημίωση Ανταλλαξίμων	Ελληνοτουρκική Προσέγγιση
Ενσωμάτωση Προσφύγων	Επιπτώσεις Άφιξης Προσφύγων

ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΑΠΟ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ
ΚΑΤΑ ΤΟ 19ο ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ού ΑΙΩΝΑ

Οργάνωση Κρητικής Πολιτείας	Περίοδος Δημιουργίας
Πρώτα Νέφη	Επανάσταση Θερίσου
Αρμοστεία Αλέξανδρου Ζαΐμη	Κατάλυση Αρμοστείας στην Κρήτη
Γεγονότα Ετών 1909-1913	Μετάκληση Βενιζέλου στην Αθήνα
Οριστική Λύση Κρητικού Ζητήματος

Η Ομάδα του filologika.gr

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν τα Φιλολογικά μαθήματα ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.