
Η παρακμή των «ξενικών» κομμάτων
Για να μεταφερθείτε σε κάποια άλλη ενότητα της Ιστορίας Προσανατολισμού της Γ’ Λυκείου επιλέξτε την αντίστοιχη σελίδα από το παρακάτω μενού:
Β. ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ (1844-1880)
2. Η παρακμή των «ξενικών» κομμάτων κατά την περίοδο της συνταγματικής μοναρχίας
Σχεδιάγραμμα Ενότητας
Παρακμή κομμάτων
|
– επέδειξαν συμπτώματα στασιμότητας
– δεν ανταποκρίθηκαν στις νέες ανάγκες = οδηγήθηκαν σε παρακμή |
Ο ρόλος του Ρωσικού κόμματος (ναπαίων) | – ικανοποιήθηκαν όλα τα αιτήματά τους σχετικά με την Ορθόδοξη Εκκλησία:
– λύθηκαν τα μεγάλα εκκλησιαστικά ζητήματα – όλοι οι πολιτικοί πρέσβευαν το Ορθόδοξο δόγμα
|
Ο ρόλος του Κωλέττη και του Γαλλικού κόμματος
|
– ενίσχυε το ρόλο του βασιλιά
– υπονόμευε τον κοινοβουλευτισμό – χρησιμοποιούσε βία και νοθεία, για να ψηφίζουν οι εκλογείς το κόμμα του – κατείχε (1846/7) 5 από τα 7 υπουργεία χωρίς να παρουσιάζεται στο κοινοβούλιο = αδύνατος ο έλεγχος της εκτελεστικής εξουσίας
– διαμάχη για τη διαδοχή του στην ηγεσία του κόμματος – παρακμή γαλλικού κόμματος |
Ο ρόλος του ΌΘωνα
|
– διαρκείς συγκρούσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης με την Αυλή |
Λόγοι
αποδυνάμωσης των τριών κομμάτων |
– βίαιη συμπεριφορά Αγγλίας- Γαλλίας – ναυτικός αποκλεισμός
– προσωρινά κέρδη – αποδυνάμωση λόγω της ήττας της Ρωσίας στον Κριμαϊκό Πόλεμο – σταδιακή εξαφάνιση από την πολιτική σκηνή |
Πηγές
ΠΗΓΗ 1
Οι επεμβάσεις των ξένων Δυνάμεων στη πολιτική ζωή της χώρας κατά την περίοδο ανάμεσα στα δύο συντάγματα
Οι αναδειχθείσες από το 1844 ως το 1862 επτά Βουλές αποτέλεσαν «προϊόν» βίας, τεχνασμάτων και νοθείας.
Χαρακτηριστικές υπήρξαν οι καταγγελίες του Μιχ. Σχινά στη Βουλή σε βάρος της γαλλόφιλης (και υποστηριζόμενης από τον Όθωνα) κυβέρνησης Κωλέττη, την επομένη της διεξωγωγής των εκλογών το 1847: «Μέσα διπλά, τριπλά, τετραπλά, παραπείσεων, απειλών, υποσχέσεων ετίθεντο εν χρήσει ίνα συλλέξωσι την διεσπαρμένην και απολωλώσαν πλειοψηφίαν· συγχρόνως δε και πλοία ξένης σημαίας εστέλλοντο όπως συλλέξωσι τους υπουργικούς βουλευτάς. Ενώ δε τοιαύτη υπήρξεν η διαγωγή της γαλλικής διπλωματίας, τις δεν γινώσκει ότι ο πρέσβυς, οι πράκτορες, ο πρόξενος της Γαλλίας λαμβάνουσι μέρος εις την εσωτερικήν ημών διοίκησιν και συντάσσουσι πολλάκις και αυτά τα δημόσια έγγραφα; Τις δύναται ν’ αρνηθή τον περίπλουν των γαλλικών πλοίων προς συνάθροισιν των υπουργικών βουλευτών; Και η Κυβέρνησις, η έχουσα ξενικής υποστηρίξεως χρείαν, δεν είναι εθνική, ουδέ της θελήσεως του λαού παραγόμενον. Πως δε ετόλμησεν ο υπουργός των ΟΙκονομικών να ομολογήση ότι η Γαλλικη Κυβέρνηση συμπράττει δια να στερεώση την τάξιν, ενώ εξ’ εναντίας απανταχού αντί της τάξεως θεμελιούται η αταξία, η αδικία, η παρανομία; Ελληνικόν δε αίμα χύνεται αδίκως εις Λακωνίαν, εις Μεσσηνίαν, Άμφισσαν».
Η πολιτική ολιγαρχία που κατείχε την εξουσία στην περίοδο αυτή άσκησε την πολιτική της αυτόνομα χωρίς καμιά σχεδόν εκσυγχρονιστική διάθεση. Οι μέθοδοι που ακολούθησε για να διατηρήσει την εξουσία δεν διέφεραν ουσιαστικά από τις αντίστοιχες του Όθωνα, ενώ τα πολιτικά κόμματα της εποχής είχαν μεταβληθεί σε πολιτικά «καπετανάτα». Κάτω από τις συνθήκες αυτές, «το περιζήτητον Σύνταγμα κατέστη όργανον κυβερνητικής επικρατήσεως ταύτης ή εκείνης της πολιτικής ομαδος, ήτις ετιτλοφορείτο συνήθως με ξένον όνομα, γαλλικόν κόμμα, αγγλικόν, ρωσικόν· ουδέποτε εθνικόν. Οι άνδρες της Επανάστασεως, οι υπηρετήσαντες την πατρίδα μετά τοσαύτης αφοσιώσεως και πίστεως κατά τον μέγαν αγώνα, μετεβλήθησαν εις χυδαίους πολιτικούς κομματάρχας και εκμεταλλευτάς κατά την συνταγματικήν ταύτην περίοδον της βασιλείας του Όθωνος. Το ενδιαφέρον αυτών περιωρίζετο ήδη εις την επικράτησιν κομματικών και επαρχιακών ή προσωπικών συμφερόντων» …
Παρά την υποτελειακή πολιτική του ο Κωλέττης είχε το θάρρος να καταγγείλει στην Βουλή την αντιδραστική πολιτική των Βρεταννών απέναντι στην Ελλάδα: «Ο ευγενής λόρδος Πάλμερστων, εξιστορών εις την Βουλήν των Αγγλικών κοινοτητων τα ανήκουσα δεινά, όσα δήθεν ο Ελληνικός λαός πάσχει παρά της καθεστώσης εν ημίν Κυβερνήσεως, προσεκάλεσε το Αγγλικόν Υπουργείον να συνεννοηθή μετά του Γαλλικού και να συμφωνήση μετ’ αυτού, ώστε δια κοινής αμφοτέρων εις τα εσωτερικά πράγματά μας επεμβάσεως να συστήσωσιν υπουργείον άξιον της εμπιστοσύνης των Ελλήνων και να ελευθερώσωσι δια του μέσου αυτού την πατρίδα μας εφ’ όλων των καταμαστιζόντων αυτήν κακών. Της τοιαύτης δε επεμβάσεως το δικαίωμα στηρίζει ο ευγενής λόρδος εις τους ακολούθους λόγους …
Ως πρώτον της επεμβάσεως δικαιολόγημα ανέφερεν ο ευγενής λόρδος το της Ελλάδος συμφέρον· η Ελλάς, είπε, πάσχει κακά πολλά δεινά, η επέμβασις δε σκοπόν έχουσα την κατάπαυσιν αυτών, δεν δύναται να είναι ειμή ωφέλιμος δια την Ελλάδα. Αλλά δύναταί ποτε, ερωτώ, να θεωρηθή ωφέλιμος η κατάπαυσις κακού μικροτέρου δια της χρήσεως και της αντικαταστάσεως δεινοτέρου κακού; Δύναταί ποτέ να εκληφθή ως συμφέρουσα η ξένη επέμβασις, ή όχι μόνον τα δικαιώματα και τα συμφέροντα ολίγων Ελλήνων ζημιούσα, αλλ’ όλου του Ελληνικού λαού, ολοκλήρου του Ελληνικού Έθνους, την δια τοσούτων θυσιών και αιμάτων κεκτημένην αυτονομίαν καταλύουσα; Δύναται ερωτώ, η κατά του ιερωτέρου και τιμιωτέρου εθνικού ημών κτήματος προσβολή, καλών να γίνη αιτία και να αποβή ωφέλιμος εις ημάς;
Η ξένη επέμβασις, Κύριοι, είναι το μέγιστον των κακών η φοβερωτέρα πληγή εκ των εις έθνος ελεύθερον επιτεθεισών ποτέ!
Αλλά σήμερον ότι το έθνος ως ουδείς άλλος και την αληθή των πραγμάτων του κατάστασιν γνωρίζει και των προς θεραπείαν του κακού αρμοδίων μέσων κύριον είναι, σήμερον, ότε δια των αντιπροσώπων του ο Ελληνικός λαός συμβουλεύεται και νομοθετεί περί των ιδίων αυτού συμφερόντων, πάσα ξένη επέμβασις είναι και επιβλαβής και ολεθρία κα ως τοιαύτην πας γνήσιος Έλλην και την αποστρέφεται και την απωθεί …
Κατά της ξένης δε επεμβάσεως λαλών και διαμαρτυρόμενος δεν περιορίζομαι εις μόνην την Αγγλικήν, αλλ’ εις την αυτήν υπάγω κατηγορίαν και την Γαλλικήν και την Ρωσσικήν και πάσαν · διότι και προς τας συμμάχους και προς τας λοιπάς Δυνάμεις και ιδίως προς μίαν εκάστην αυτών της Ελλάδος τα δίκαια, τα αυτά και ίσα είναι· οποιονδήποτε δε αλλόφυλον έθνος εις άλλου πράγματα επέμβη, την ιδίαν πάντοτε συνεπιφέρει μετ’ αυτού καταστροφήν και βλάβην».
Ωστόσο, το πλέγμα της εξάρτησης (από «οιανδήποτε κραταιάν Δύναμιν»), που διείπε τις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις και το στέμμα, θα σφραγίσει ολόκληρη την οθωνική περίοδο.
Π. Πετρίδη, Πολιτικές δυνάμεις και συνταγματικοί θεσμοί στη νεότερη Ελλάδα (1844-1940),, σσ. 25-29
ΠΗΓΗ 2
Η παραχώρηση Συντάγματος δε μετέβαλε την πολιτική ζωή. Η συνεργασία των τριών κομμάτων εν όψει της αλλαγής του 1843 διαλύθηκε αμέσως μετά την επιτυχία. Οι πρώτες εκλογές που ακολούθησαν κράτησαν τρεις μήνες κατά τους οποίους η Ελλάδα έγινε λεία των οπλισμένων συμμοριών του Κωλέττη, που έβαλε σ’ ενέργεια όλα τα μέσα για να συντρίψει τον αντίπαλο και να εξασφαλίσει την πλειοψηφία στη Βουλή. Συνταγματικός, όταν ήταν στην αντιπολίτευση, ο Κωλέττης δείχτηκε υπερβολικά συγκεντρωτικός όταν πήρε την εξουσία κι ενθάρρυνε τις επεμβάσεις του στέμματος στην πολιτική ζωή. Η πραγματική εσωτερική πολιτική του συνίστατο στη «διάθεση των κρατικών εσόδων για λογαριασμό των φίλων του», χωρίς κανένα σοβαρό μέτρο για τη διοργάνωση και οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Η «Μεγάλη Ιδέα» του έδινε το πρόσχημα. Η μόνη θεραπεία στις δυστυχίες της Ελλάδας, έλεγε, ήταν η εδαφική εξάπλωση του βασιλείου, ο δρόμος προς την Κωνσταντινούπολη και η κυριαρχία στην Ανατολή. Με τέτοια πολιτική ο Κωλέττης εμφανίζεται στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας ως το τύπος του τυχοδιώκτη πολιτικού, που εισήγαγε όσο κανείς άλλος τη διαφθορά στην άσκηση της εξουσίας. Στην πραγματικότητα το Σύνταγμα καταργήθηκε. …
Η δράση των οπλισμένων συμμοριών στα ελληνοτουρκικά σύνορα και η δραστηριότητα των «μυστικών εταιρειών» συνιστούν την «εθνική» πολιτική της Ελλάδας του Κωλέττη. Τα μόνα αποτελέσματα στάθηκαν τ’ αντίποινα της τουρκικής κυβέρνησης κατά των Ελλήνων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας κι η επαύξηση της αγγλικής οργής εναντίον του ΌΘωνα. Στην πραγματικότητα, ως το 1848, ο ανταγωνισμός ανάμεσα στην Αγγλία και στη Γαλλία, προστάτιδα του Κωλέττη, έπαιξε τον πρώτο ρόλο στην ελληνική πολιτική.
Γ. Σβορώνου, Επισκόπηση της νεοελληνικής ιστορίας, σσ. 81-84
Λαμβάνοντας υπόψη το κείμενο και το παράθεμα στη σ. 77 του σχολικoύ σας εγχειριδίου, καθώς και το περιεχόμενο των παραθεμάτων:
α) Να χαρακτηρίσετε την κυβερνητική πολιτική του Κωλέττη.
β) Να συσχετίσετε τις καταγγελίες του Κωλέττη.για τις επεμβάσεις των Μ. Δυνάμεων (Αγγλίας, Γαλλίας) με τον αποκλεισμό της χώρας εξαιτίας της υπόθεσης Πατσίφικο.
Πηγές Πανελληνίων
Συνθέτοντας τις πληροφορίες των παρακάτω πηγών και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να περιγράψετε τις πολιτικές πρακτικές του Κωλέττη. Μονάδες 25
Κείμενο Α: Η παραχώρηση Συντάγματος δε μετέβαλε την πολιτική ζωή. Η συνεργασία των τριών κομμάτων εν όψει της αλλαγής του 1843 διαλύθηκε αμέσως μετά την επιτυχία. Οι πρώτες εκλογές που ακολούθησαν κράτησαν τρεις μήνες κατά τους οποίους η Ελλάδα έγινε λεία των οπλισμένων συμμοριών του Κωλέττη, που έβαλε σ’ ενέργεια όλα τα μέσα για να συντρίψει τον αντίπαλο και να εξασφαλίσει την πλειοψηφία στη Βουλή. Συνταγματικός, όταν ήταν στην αντιπολίτευση, ο Κωλέττης δείχτηκε υπερβολικά συγκεντρωτικός όταν πήρε την εξουσία κι ενθάρρυνε τις επεμβάσεις του στέμματος στην πολιτική ζωή. Η πραγματική εσωτερική πολιτική του συνίστατο στη «διάθεση των κρατικών εσόδων για λογαριασμό των φίλων του», χωρίς κανένα σοβαρό μέτρο για τη διοργάνωση και οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Η «Μεγάλη Ιδέα» τού έδινε το πρόσχημα. Η μόνη θεραπεία στις δυστυχίες της Ελλάδας, έλεγε, ήταν η εδαφική εξάπλωση του βασίλειου, ο δρόμος προς την Κωνσταντινούπολη και η κυριαρχία στην Ανατολή. Με τέτοια πολιτική ο Κωλέττης εμφανίζεται στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας ως ο τύπος του τυχοδιώκτη πολιτικού, που εισήγαγε όσο κανείς άλλος τη διαφθορά στην άσκηση της εξουσίας. Στην πραγματικότητα το Σύνταγμα καταργήθηκε.
Νικ. Σβορώνος,Επισκόπηση Νεοελλ.Ιστορίας.
Κείμενο Β: “Προέκειτο να κυρωθώσι φιλικαί εκλογαί; Ευθύς και αι δεινόταται παραβιάσεις παρεσιωπώντο ή εχαρακτηρίζοντο επουσιώδεις παρατυπίαι: και η μεν βία, η στάσις αυτή, απεκαλούντο δικαία άμυνα, η δε αδικία, ακολασία, το ψεύδος δικαιοσύνη, μετριότης, αλήθεια. Και αυταί αι λέξεις ήλλαξαν σημασίαν: η μεν παραβίασις των καλπών ωνομάσθη συστολή των σανίδων, αι δε σαπουνοκασέλαι και τα σακκούλια κάλπαι, η λύμανσις των σφραγίδων τυχαία σύντριψις, οι συμβολαιογράφοι επί της ψηφοφορίας επιτροπαί και οι απόβλητοι του λαού εκλεκτοί αυτού…”.
(Ν. Δραγούμης, Ιστορικαί Αναμνήσεις, Αθήνα 1973)
Χρησιμοποιώντας τα σχετικά χωρία του πιο κάτω κειμένου και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να αποτιμήσετε τη λειτουργία της συνταγματικής μοναρχίας κατά την περίοδο της διακυβέρνησης του Ιωάννη Κωλέττη.
ΚΕΙΜΕΝΟ: Υποστηρίχτηκε […] ὅτι ἡ μὴ ἀνάπτυξη τοῦ κοινοβουλευτισμοῦ, στὴν περίοδο τῆς συνταγματικῆς μοναρχίας, δὲν ὀφειλόταν στὸ «πλημμελὲς» τῶν διατάξεων τοῦ Συντάγματος οὔτε στὴν ἔλλειψη κανόνων ποὺ διευκόλυναν τὴν καθιέρωση σταθερῶν κοινοβουλευτικῶν ἀρχῶν, ἀλλὰ στὴν μὴ ἐφαρμογή του ἀπὸ τὸν Ὄθωνα καὶ στὶς ἐσκεμμένες παραβιάσεις του.
Πράγματι, ἔχοντας ἀποδεχθεῖ καταναγκαστικὰ τὴν ἐγκαθίδρυση συνταγματικοῦ πολιτεύματος ὁ ξενόφερτος μονάρχης δὲν διακατεχόταν ἀπὸ τὴν παραμικρὴ διάθεση νὰ τὸ ἐφαρμόσει. Ἀναμίχθηκε σὲ ἔργα διοικητικὰ, παρενέβαινε στὶς βουλευτικὲς ἐκλογὲς καὶ κατέβαλε κάθε προσπάθεια νὰ συγκεντρώσει ὅλο καὶ περισσότερη ἐξουσία. Παράλληλα περιφρόνησε τὸν ἐκλογικὸ νόμο τοῦ 1844 καὶ δὲν ἐπέτρεψε τὴ διενέργεια ἐλεύθερων ἐκλογῶν νοθεύοντας τες συστηματικὰ σὲ ὅλες τὶς φάσεις τῆς σχετικῆς διαδικασίας.
Χαρακτηριστικὲς ὑπῆρξαν οἱ καταγγελίες τοῦ Μιχ. Σχινᾶ στὴ Βουλὴ σὲ βάρος τῆς γαλλόφιλης (καὶ ὑποστηριζόμενης ἀπὸ τὸν Ὄθωνα) κυβέρνησης Κωλέττη, τὴν ἑπομένη τῆς διεξαγωγῆς τῶν ἐκλογῶν τὸ 1847: «Μέσα διπλᾶ, τριπλᾶ, τετραπλᾶ, παραπείσεων, ἀπειλῶν, ὑποσχέσεων ἐτίθεντο ἐν χρήσει ἵνα συλλέξωσι τὴν διεσπαρμένην καὶ ἀπολωλῶσαν πλειοψηφίαν […]».
Παύλος Πετρίδης, Πολιτικές δυνάμεις και συνταγματικοί θεσμοί στη νεώτερη Ελλάδα, 1844-1936, (Θεσσαλονίκη, 1984), σσ. 24-25. Μονάδες 20
Ημερήσια Επαν. 2006
Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα παρακάτω κείμενα, να αναφερθείτε στη λειτουργία του ελληνικού πολιτικού συστήματος από το 1844 μέχρι το τέλος του Κριμαϊκού Πολέμου (1856), προσδιορίζοντας:
α) τις εκλογικές πρακτικές και τα χαρακτηριστικά της διακυβέρνησης του Κωλέττη (μονάδες 10),
β) την πολιτική τακτική του Όθωνα απέναντι στα κόμματα (μονάδες 7) και
γ) τις επιπτώσεις του Κριμαϊκού Πολέμου στην ελληνική πολιτική ζωή (μον. 8). Μονάδες 25
Κείμενο Α: [Εκλογικές παρατυπίες]: «Προέκειτο να κυρωθώσι φιλικαί εκλογαί; Ευθύς και αι δεινόταται παραβιάσεις παρεσιωπώντο ή εχαρακτηρίζοντο επουσιώδεις παρατυπίαι: και η μεν βία, η στάσις[1] αυτή, απεκαλούντο δικαία άμυνα, η δε αδικία, ακολασία, το ψεύδος, δικαιοσύνη, μετριότης, αλήθεια. Και αυταί αι λέξεις ήλλαξαν σημασίαν: η μεν παραβίασις των καλπών ωνομάσθη συστολή[2] των σανίδων, αι δε σαπουνοκασέλαι και τα σακκούλια κάλπαι, η λύμανσις[3] των σφραγίδων τυχαία σύντριψις, οι συμβολαιογράφοι επί της ψηφοφορίας επιτροπαί και οι απόβλητοι του λαού εκλεκτοί αυτού…».
Νικόλαος Δραγούμης, Ιστορικαί Αναμνήσεις, τ. 2, Αθήνα 1973, σ. 93, στο: Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας,
Γ΄ Τάξη Γενικού Λυκείου (Θεωρητική Κατεύθυνση), Αθήνα: ΟΕΔΒ, 2010, σ. 74.
Κείμενο Β: [Το Στέμμα και τα κόμματα]: […]Αναμφίβολα το Στέμμα αναχαίτισε επίσης τη δυνατότητα των κομμάτων να επιτείνουν τη λανθάνουσα εμφύλια διαμάχη που σιγόβραζε πάντα κάτω από την επιφάνεια. Εμποδίζοντας καθένα από τα κόμματα να μονοπωλήσει την εξουσία, μετρίασε κάποιες από τις πικρές εχθρότητες της περιόδου της Επανάστασης. Αποστέρησε εν μέρει τα κόμματα από τη στρατιωτική τους δύναμη με τη διάλυση των ατάκτων και τη δημιουργία στρατιωτικού μηχανισμού βασισμένου στην απόλυτη νομιμοφροσύνη προς το Στέμμα.[…]. Μια και κανένα κόμμα δεν μονοπωλούσε τη διοίκηση, το καθένα ήταν κατά μία έννοια ομάδα αντιπολίτευσης (ακόμη και όταν ήταν πρόσκαιρα το ευνοούμενο κόμμα), και ως ομάδες αντιπολίτευσης, που αντιμάχονταν την κεντρική διοίκηση, τα κόμματα αναγκάστηκαν να χρησιμοποιήσουν συγκεντρωτικές μεθόδους στη δράση τους και συνακόλουθα να αυξήσουν την εσωτερική τους συνοχή.
A. Petropoulos, Πολιτική και Συγκρότηση Κράτους στο Ελληνικό Βασίλειο (1833-43), στο: Γ. Β. Δερτιλής – Κ. Κωστής (επιμ.), Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας (18ο ς -20ό ς αι.), Αθήνα-Κομοτηνή: Εκδοτικός Οίκος Αντ. Ν. Σάκκουλα, 1991, σ. 210.
Ημερ. Εσπερ. Επαναληπτικές 2012
[1] ανταρσία
[2] συστολή
[3] φθορά, καταστροφή
Ερωτήσεις Πανελληνίων
- Ο θάνατος του Κωλέττη το 1847 ευνόησε το γαλλικό κόμμα. Σωστό-Λάθος (2 μον.) Ημερήσια-Επαν.2007
- Ποιες πολιτικές πρακτικές χρησιμοποίησε ο Ι.Κωλέττης, προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία;(μον.12) Εσπερ. 2009
- Ποιοι λόγοι συντέλεσαν στην παρακμή του ρωσικού κόμματος κατά την περίοδο της συνταγματικής μοναρχίας (1844-1864); Μονάδες 12 Ημερήσια Επαν. 2010
- Στην περίοδο μεταξύ των συνταγμάτων του 1844 και του 1864 ουσιαστικά δεν ικανοποιήθηκε κανένα από τα αιτήματα του ρωσικού κόμματος, τα οποία είχαν σχέση με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Σωστό-Λάθος (2 μον.) Ημερ Επαν 2011.
- Ο Κωλέττης, ως αρχηγός του γαλλικού κόμματος, επεδίωκε μια κυβερνητική πολιτική που θα ενίσχυε το ρόλο του κοινοβουλίου. Σωστό-Λάθος (μον. 2) Εσπερ 2014
- Η ήττα της Ρωσίας στον Κριμαϊκό πόλεμο συνέβαλε στην αποδυνάμωση του ρωσικού κόμματος, το οποίο σταδιακά εξαφανίστηκε από την πολιτική σκηνή της Ελλάδας. Σωστό-Λάθος (μον. 2) Ημερ –Εσπερ επαν 2014
- Να αναφερθείτε στην παρακμή του γαλλικού και του ρωσικού κόμματος κατά την περίοδο της συνταγματικής μοναρχίας. (μον. 15) ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΛΥΚΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ 2015
Για να μεταβείτε σε κάποιο άλλο Κεφάλαιο ή Ενότητα της Ιστορίας Ανθρωπιστικών Σπουδών της Γ’ Λυκείου, επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τους παρακάτω πίνακες:
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ
Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1936)
ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1930)
Η Ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν τα Φιλολογικά μαθήματα ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.