Κριτήριο Αξιολόγησης Ιστορία Προσανατολισμού Προσομοιωτικό 5

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ No 5

Εφ’ όλης της Ύλης 

ΘΕΜΑ Α

Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων ιστορικών όρων:

α) Εκδοτικό Δικαίωμα

β) Νόμοι 1907

γ) Πανελλήνιον

Μονάδες 15

2. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση:

Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ως Σωστές ή Λανθασμένες.

α) Το εξωτερικό εμπόριο της Ελλάδας, μέχρι το 1913, ήταν σχεδόν μόνιμα παθητικό.

β) Το έργο διάνοιξης της διώρυγας της Κορίνθου ολοκληρώθηκε το 1881.

γ)  Η μετανάστευση στις ΗΠΑ δημιούργησε κοινωνικές εντάσεις και έπληξε την οικονομία της υπαίθρου.

δ) Τα πρώτα τρία ελληνικά κόμματα ονομάστηκαν το καθένα με το όνομα μιας μεγάλης Δύναμης και η στάση τους διαμορφωνόταν από τις αντίστοιχες επιλογές των Δυνάμεων.

ε) Το τελευταίο τέταρτο του 19^ου αιώνα προέκυψαν στην Ελλάδα ταξικά κόμματα.

στ) Στις 5 Σεπτεμβρίου 1910 ιδρύθηκε και τυπικά το κόμμα των Φιλελευθέρων, από μέλη της Εθνοσυνέλευσης.

ζ) Με το Σύνταγμα του 1927 εγκαθιδρύθηκε το πολίτευμα της βασιλευομένης δημοκρατίας.

η) Ο Πλαστήρας, μετά από σύγκρουση με τον Βενιζέλο, επιχείρησε στρατιωτικό κίνημα θέλοντας να εμποδίσει το Λαϊκό Κόμμα να σχηματίσει κυβέρνηση.

θ) Ο προσφυγικός συνωστισμός στις Σποράδες επέφερε φτώχεια, σύγχυση και αναρχία.

ι) Το 1835, παραχωρήθηκε στους Χίους πρόσφυγες ο αριστερός τομέας της σχεδιαζόμενης πόλης του Πειραιά, για να χτίσουν εκεί τα σπίτια τους.

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Β

Β1. Πώς επηρέασε ο Κριμαϊκός πόλεμος:

α) την πορεία των ξενικών κομμάτων

β) το προσφυγικό κίνημα του 19^ου αιώνα

Μονάδες 8

Β2. Να παρουσιάσετε τον τρόπο με τον οποίο οι νομοθετικές ρυθμίσεις του 1870-1871 αντιμετώπισαν το ζήτημα της διανομής των εθνικών γαιών.

Μονάδες 9

Β3. Να παρουσιάσετε τις διαφορετικές απόψεις των πολιτικών φορέων  που εκφράστηκαν αναφορικά με τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και με ποια πλευρά συμμετείχε τελικά στον πόλεμο.

Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Γ

Γ1. Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα, να αναφερθείτε:

α) πώς εμφανίζεται στο πολιτικό πεδίο η κρίση στις σχέσεις αυτοχθόνων και ετεροχθόνων,

β) στον τρόπο με τον οποίο η Εθνοσυνέλευση 1843-1844 επέλυσε τα επίμαχα ζητήματα του καθορισμού των προσόντων του έλληνα πολίτη και της στελέχωσης του δημοσίου

γ) πώς αντέδρασαν οι ετερόχθονες στην λύση αυτή.

ΠΗΓΗ 1

Η κρίση στις σχέσεις αυτοχθόνων και ετεροχθόνων

Στα 1844 (…) για πρώτη φορά περιγράφονται µε κάποια ακρίβεια τα διακυβευόµενα. Στο τρίτο άρθρο του Συντάγµατος (…) επρόκειτο πάλι για τον καθορισµό των ιδιοτήτων του Έλληνα πολίτη, που όµως τώρα, στη συζήτηση, συγχεόταν µε τον ορισµό των προσόντων του Έλληνα δηµοσίου υπαλλήλου. Η σύγχυση υπαινίσσεται το κύριο πρακτικό όφελος που έµοιαζε να έχει για πολλούς ο τίτλος του πολίτη. Το θέµα ήταν να αποδειχθεί σε ποιους χρωστούσε το ελληνικό κράτος µια θέση στη δηµοσιοϋπαλληλία. Στη συζήτηση ο άξονας αναφοράς είναι κοινός για όλα τα ενδιαφερόµενα µέρη: είναι το 1821, που οι µεν ετεροχθονιστές εξαίρουν ως επανάσταση όλης της ελληνικής φυλής, απέναντι στην οποία η Ελλάδα έχει αναλάβει ορισµένες δεσµεύσεις. Ενώ οι αυτοχθονιστές επιµένουν στα πράγµατα (…). Γι’ αυτούς δεν ενδιέφεραν οι αρχικές προθέσεις, αλλά το γεγονός ότι η επανάσταση εντοπίστηκε έτσι κι αλλιώς στον ελλαδικό χώρο, και συνεπώς η ίδια η ύπαρξη του κράτους οφειλόταν στις υπηρεσίες των κατοίκων αυτού του χώρου. Και ενώ οι πρώτοι είχαν την άνεση να κινηθούν στα λίγο ή πολύ γνωστά πλαίσια της επαναστατικής συνθηµατολογίας, η επιχειρηµατολογία των δεύτερων αποτελούσε ακριβώς παρέκκλιση από την αναδροµική αυτή οµοψυχία.

Έλλη Σκοπετέα, Το «Πρότυπο Βασίλειο» και η Μεγάλη Ιδέα, Αθήνα 1988, σσ. 51-52.

ΠΗΓΗ 2

«Επί τω όρω να συνοικισθώσιν»

Η της 3ης Σεπτεµβρίου εν Αθήναις Εθνική των Ελλήνων Συνέλευσις, έχουσα υπ’ όψιν το άρθρον 61 του Συντάγµατος, και τον δ΄ παράγραφον του ΙΖ΄ νόµου του εκτελεστικού σώµατος των 1822,

Ψηφίζει

α) Εις τας νήσους Ύδραν και Σπετσών, διατηρείται ο δια του ειρηµένου περί εκλογής παραστατών ΙΖ΄ νόµου οριζόµενος αριθµός των Βουλευτών. Το αυτό δικαίωµα διατηρείται και υπέρ των εν Ελλάδι Ψαρριανών, αλλ’ επί τω όρω του να συνοικισθώσιν εντός του Κράτους προ της λήξεως της πρώτης Βουλευτικής περιόδου (…). β) Το παρόν ψήφισµα έχει την αυτήν ισχύν του Συντάγµατος.

Εν Αθήναις την 31 Ιανουαρίου 1844.

Αι Αγορεύσεις του Ελληνικού Κοινοβουλίου, ό.π., σ. 94. 85

ΠΗΓΗ 3

Περιορίζεται η χωριστή εκπροσώπηση των ετεροχθόνων

Η της 3ης Σεπτεµβρίου Εν Αθήναις Εθνική των Ελλήνων Συνέλευσις

Ψηφίζει

Ότι εις τους µεταναστεύσαντας δίδεται το δικαίωµα του να έχωσιν εις την Βουλήν ιδιαίτερον Αντιπρόσωπον, οσάκις πραγµατικώς συνοικισθέντες αποτελέσωσι δήµον, πόλιν, ή επαρχίαν χωριστήν και παρουσιάσωσι πληθυσµόν ίσον µε το ήµισυ του ελαχίστου όρου, τον οποίον ο περί εκλογής νόµος θέλει προσδιορίσει δια την εκλογήν ενός Βουλευτού.

Εν Αθήναις την 3 Φεβρουαρίου 1844.

Αι Αγορεύσεις του Ελληνικού Κοινοβουλίου, ό.π., σ. 99.

ΠΗΓΗ 4

Οι αντιδράσεις των ετεροχθόνων

Οι ετερόχθονες µετανάστες, που µε την απόφαση της εθνοσυνέλευσης της 3ης Φεβρουαρίου 1844 έχαναν το δικαίωµα της χωριστής αντιπροσώπευσής τους στην ελληνική βουλή, θα εκδηλώσουν µε τρόπο θεαµατικό τη δυσαρέσκειά τους. Έτσι την Καθαρά ∆ευτέρα, όταν σε ένα λόφο πλησίον του Σταδίου είχε παρατεθεί γεύµα στο βασιλέα εκ µέρους του στρατού και, σύµφωνα µε το έθιµο της εποχής, πλήθη λαού είχαν κατακλύσει τη γύρω από τον Ιλισσό περιοχή καταναλώνοντας µε διάθεση ευθυµίας νηστίσιµα φαγητά, ένα ασυνήθιστο θέαµα εκίνησε τη γενική προσοχή. ∆υτικά των στηλών του Ολυµπίου ∆ιός είχαν αναρτηθεί δύο µαύρες σηµαίες που ήταν περικυκλωµένες από ανθρώπους κατηφείς. Στις σηµαίες αυτές υπήρχαν οι εξής επιγραφές: Στην πρώτη «Οι ξενηλατούµενοι Μακεδόνες». Στη δεύτερη «Οι αδικηθέντες Κρήτες κατά την 3ην Φεβρουαρίου 1844». Η σηµαία των Κρητών ανέγραφε και στίχους από τον ρλζ΄ ψαλµό: «Επί των ποταµών Βαβυλώνος εκεί εκαθήσαµεν και εκλαύσαµεν εν τω µνησθήναι ηµάς την Σιών (…). Πώς άσωµεν την ωδήν του Κυρίου επί γης αλλοτρίας…». Το θέαµα προκάλεσε συγκίνηση στο λαό, σύµφωνα τουλάχιστο µε τα γραφόµενα της [εφηµερίδας] Αθηνάς, και η αστυνοµία για να προλάβει ενδεχόµενες ταραχές αφαίρεσε τις σηµαίες. Πέρα από τις θορυβώδεις και θεαµατικές εκδηλώσεις (…) δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες για τη στάση (…) των ετεροχθόνων που εθίγονταν από τις αποφάσεις της εθνοσυνέλευσης. Φαίνεται ότι µετά την ψήφιση (…) δέχτηκαν αναγκαστικά αυτά τα µέτρα, αφού άλλωστε από τη φύση τους δεν επηρέαζαν την καθηµερινή ζωή της µεγάλης πλειοψηφίας τους – και µόνον από ηθική πλευρά θα µπορούσαν να θεωρηθούν ότι τους µειώνουν.

Ιωάννης ∆ηµάκης, ό.π., σσ. 172-173.

Δ1. Να διερευνήσετε τα αίτια της προσπάθειας των προκρίτων να συγκεντρώσουν στα χέρια τους την εξουσία καλύπτοντας κυβερνητικές θέσεις.

ΠΗΓΗ 1

Ταυτόχρονα µε την ίδρυση του ανεξάρτητου κράτους αποδυναµώθηκαν οι κύριες µορφές δόµησης των αρχόντων στρωµάτων που είχαν αρχίσει να κρυσταλλώνονται κατά τους τελευταίους χρόνους της Τουρκοκρατίας. Με την καταστροφή των κοινοτήτων, την παρακµή των πρώτων οργανωµένων βιοτεχνιών και την έλλειψη ρευστού κεφαλαίου, τα παραδοσιακά άρχοντα στρώµατα, που οι γαίες τους δεν επαρκούσαν για να τους εξασφαλίσουν την οικονοµική βάση µιας µόνιµης ταξικής κυριαρχίας, βρέθηκαν απεκδυµένα από τη δυνατότητα της αυτόµατης αναπαραγωγής τους. Έτσι ο αναπροσανατολισµός τους προς άλλους κοινωνικούς χώρους εµφανίζονταν επιτακτικός τοσούτο µάλλον που πολλοί απ’ αυτούς είχαν χάσει µεγάλο µέρος της περιουσίας τους στον αγώνα. Το κύριο τους «κεφάλαιο» ήταν το οικογενειακό και προσωπικό τους κύρος, χάρις στο οποίο άλλωστε είχαν κατορθώσει να διατηρήσουν τον µερικό τουλάχιστον έλεγχο των προσωρινών πολιτικών κέντρων απόφασης. Μια δεύτερη πολιτική ήττα των τοπικών προυχόντων επισφράγισε και συµπλήρωσε την πρώτη. Μετά από µία λυσσαλέα πάλη που κράτησε 10 χρόνια, ο τοπικισµός αναγκάστηκε να υποχωρήσει µπροστά στις αντιλήψεις που απαιτούσαν την οικοδόµηση ενός ισχυρού συγκεντρωτικού κράτους. Αν ο Καποδίστριας, ο δηµιουργός του, πλήρωσε την προσήλωσή του στην αρχή της κρατικής ενότητας µε τη ζωή του, η έλευση του Όθωνα γκρέµισε τις τελευταίες αυταπάτες όλων εκείνων που ενδεχοµένως έλπιζαν ότι θα µπορούσαν να οικοδοµήσουν αυτόνοµα ή ηµιαυτόνοµα οικογενειακά φέουδα στις ρηµαγµένες επαρχίες. Ήδη από τη αρχή φάνηκε πως η παγίωση µιας οιασδήποτε τοπικής πολιτικής δύναµης περνούσε µέσα από τη διαµεσολάβηση της κεντρικής εξουσίας. Είναι έτσι αξιοσηµείωτο το γεγονός της πλήρους υποχώρησης του «ανεξάρτητου» τοπικισµού των κοτζαµπάσηδων που, µε εξαιρετικό ταξικό ρεαλισµό, αναπροσάρµοσαν τις βλέψεις τους και τις µεθόδους τους. … Οι κοτσαµπάσηδες στράφηκαν µαζικά προς την «κατάκτηση» του κρατικού µηχανισµού. Οι λόγοι του µαζικού αυτού αναπροσανατολισµού είναι πολλαπλοί. Πράγµατι υπό τις συνθήκες που επικρατούσαν µετά την απελευθέρωση, ο κρατικός µηχανισµός δεν ήταν µόνο ο φορέας της πολιτικής εξουσίας. Ήταν ταυτόχρονα και οι κυριώτερος κοινωνικός µηχανισµός άντλησης και κατανοµής του οικονοµικού πλεονάσµατος. Το φαινόµενο αυτό δεν είναι µόνο ελληνικό: σε χώρες όπου κυριαρχούν προκαπιταλιστικοί τρόποι παραγωγής και όπου ταυτόχρονα η µεγάλη ιδιοκτησίας παίζει δευτερεύοντα ρόλο στο σύνολο του γαιοκτητικού συστήµατος, η φορολογία είναι λογικό αν αποτελεί µια από τις βασικές, -και συχνά τη βασικώτερη µορφή απόσπασης του γεωργικού υπερπροϊόντος, και επιµερισµού του στα µη παραγωγικά στρώµατα. Συχνά άλλωστε, σε χώρες όπου επικρατούν συνθήκες εντελώς κλειστής οικονοµίας, η επιβολή φορολογίας εις χρήµα χρησιµοποιήθηκε σαν µέσο αναγκαστικού εκχρηµατισµού της οικονοµίας, απαραίτητο για την οικοδόµηση πάγιων µηχανισµών για την απόσπαση του πλεονάσµατος. … Έτσι η έλλειψη παγιωµένων µορφών ταξικής εκµετάλλευσης οδηγεί αυτόµατα στην επέκταση των «κριτικών» µορφών απόσπασης του πλεονάσµατος. Το φαινόµενο δεν είναι βέβαια νέο. Το συναντάµε στην Οθωµανική Αυτοκρατορία καθώς και σ’ όλους τους κοινωνικούς σχηµατισµούς υπό καθεστώς «ασιατικού δεσποτισµού». Σε όλες αυτές τις χώρες, η άρχουσα τάξη είναι εξ’ ορισµού συνδεδεµένη µε τους φορείς της κρατικής εξουσίας που αντλούν τη δύναµή τους -και τη θέση τους- από τη βούληση του δεσπότη ή του µονάρχη … Πάνω σε αυτή τη βάση πρέπει νοµίζω, να ερµηνευθεί η προσπάθεια των παραδοσιακών ηγετικών στρωµάτων να αποκτήσουν τον έλεγχο του κρατικού µηχανισµού. Ο έλεγχος αυτός τους εξασφάλιζε την προνοµιακή δυνατότητα πρόσβασης στα κέντρα λήψεως αποφάσεων για τον επιµερισµό του υπερπροϊόντος. Πέρα από όλες τις άλλες δυνατότητες που ανοίγονταν, η ίδια η ιδιότητα του ανώτατου κρατικού λειτουργού ήταν και οικονοµικά επίζηλη …

Κ. Τσουκαλά, Το πρόβληµα της πολιτικής πελατείας, σσ. 82-84, 86, 89-91

Για να δείτε τις απαντήσεις στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο:

Απαντήσεις Κριτηρίου Αξιολόγησης

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε προετοίμασε η εκλεκτή συνάδελφος Ειρήνη Κιοσσέ, η οποία στη συνέχεια το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Για να μεταβείτε σε κάποιο άλλο Κεφάλαιο ή Ενότητα της Ιστορίας Ανθρωπιστικών Σπουδών της Γ’ Λυκείου, επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τους παρακάτω πίνακες:

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1936)

ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1930)

ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΑΠΟ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ
ΚΑΤΑ ΤΟ 19ο ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ού ΑΙΩΝΑ

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Η Ομάδα του filologika.gr

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν τα Φιλολογικά μαθήματα ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.