Ιστορικές Πηγές: Διάκριση-Διαχωρισμός

Ιστορικές Πηγές: Διάκριση-Διαχωρισμός

Πρωτογενείς και δευτερογενείς

Οι πρωτογενείς πηγές (primary sources)  αποτελούν πρωτότυπο υλικό που έχει δημιουργηθεί την περίοδο που έχει εκδηλωθεί ένα γεγονός και δεν έχουν φιλτραριστεί μέσω της αξιολόγησης ή της ανάλυσης.

Τέτοιες πηγές περιλαμβάνουν:

• εκθέσεις δημιουργικών ιδεών
• πρωτότυπα γεγονότα
• δημοσιεύσεις αποτελεσμάτων εμπειρικών παρατηρήσεων και μελετών
• καθώς και οποιοδήποτε αντικείμενο που μπορεί να αποτελέσει τη βάση για περαιτέρω έρευνα και μελέτη.

Πιο αναλυτικά, σε αυτή την κατηγορία των πηγών συγκαταλέγονται:

• Βιβλία, περιοδικά ποικίλης ύλης, εφημερίδες: έργα που έχουν γραφτεί ταυτόχρονα με ένα γεγονός μπορεί να αποτελέσουν σημαντική πρωτογενή πηγή. Συνήθως, αυτά τα έργα αντιπροσωπεύουν τα γεγονότα στα οποία οι συγγραφείς συμμετείχαν ή ήταν παρατηρητές. Ωστόσο, έργα που δημοσιεύτηκαν την ίδια περίοδο με το γεγονός μπορεί να μην αναφέρονται άμεσα στο γεγονός που ερευνάται αλλά μπορεί να είναι βασική πρωτογενής πηγή πληροφόρησης σχετικά με το ευρύτερο περιβάλλον που επικρατούσε κατά την περίοδο εκδήλωσης του γεγονότος.
• Αυτοβιογραφίες και απομνημονεύματα: αυτό το είδος πρωτογενούς πηγής βασίζεται πάνω στα προσωπικά βιώματα του συγγραφέα και παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τις απόψεις και τις εμπειρίες του. Βέβαια, θα πρέπει να έχει κανείς υπόψη ότι λόγω του γεγονότος ότι συνήθως γράφονται αρκετά χρόνια μετά από την εκδήλωση των γεγονότων που περιγράφουν μπορεί να περιέχουν λανθασμένες ή φανταστικές αναμνήσεις.
• Ημερολόγια και επιστημονικά περιοδικά: οποιοδήποτε έργο στο οποίο ο συγγραφέας αποκαλύπτει τη γνώση του ή τις σκέψεις του πάνω σε κάποια γεγονότα στα οποία συμμετείχε ή ήταν παρατηρητής μπορούν να θεωρηθούν σημαντικές πρωτογενείς πηγές. Εδώ, θα πρέπει να δοθεί προσοχή στην πιθανότητα ο συγγραφέας να έχει κάποιο προσωπικό όφελος και να παρουσιάζει τα γεγονότα από τη δική του σκοπιά και όχι αντικειμενικά.
• Αρχειακό υλικό και χειρόγραφα: τα εσωτερικά έγγραφα ενός οργανισμού, τα σημειώματα, οι εκθέσεις των επιτροπών, τα πρακτικά και η αλληλογραφία παρέχουν πληροφορίες για τον ίδιο τον οργανισμό. Παράλληλα, τα εξωτερικά έγγραφα ενός οργανισμού, τα πιστοποιητικά, οι άδειες, τα συμβόλαια κ.α. παρέχουν πληροφορίες για τον οργανισμό και στις σχέσεις του με άλλους φορείς (ιδιωτικούς ή δημόσιους). Όλα αυτά μπορεί να είναι σημαντική πρωτογενής πηγή πληροφόρησης.
• Κυβερνητικά έγγραφα: οι κυβερνητικοί φορείς και οργανισμοί (εθνικοί/διεθνείς) παράγουν μεγάλο αριθμό πληροφοριών που θεωρούνται πρωτογενείς πηγές.
• Φωτογραφίες, πίνακες ζωγραφικής, ταινίες, ντοκιμαντέρ, ηχογραφήσεις: Καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις όλων των ειδών που αποκαλύπτουν πληροφορία για τα γεγονότα που αναπαριστούν και το περιβάλλον στο οποίο η αναπαράσταση δημιουργήθηκε αποτελούν είδος πρωτογενούς πηγής.
• Έρευνες, ψηφοφορίες, στατιστικές: οι έρευνες και οι ψηφοφορίες αποτελούν πηγές πληροφόρησης που περιγράφουν τις δραστηριότητες και τις αντιλήψεις της ομάδας που μελετάται. Τα εμπειρικά αποτελέσματα που προκύπτουν από αυτά είναι σημαντικές πρωτογενείς πηγές. Παραδείγματα: Μονογραφίες-Βιβλία, Διαλέξεις ενός καθηγητή, Μεταπτυχιακές εργασίες/Διδακτορικές διατριβές, Συνέντευξη ενός επιστήμονα σε περιοδικό/εφημερίδα, Αυτοβιογραφία ενός πεζογράφου, Άρθρο περιοδικού (όταν περιλαμβάνει μια πρωτότυπη θεωρία ή ανακάλυψη)

Δευτερογενείς πηγές πληροφόρησης (secondary sources) θεωρούνται τα δημοσιεύματα που βασίζονται στα επεξεργασμένα αποτελέσματα πρωτογενών δημοσιευμάτων και τα οποία έχουν με κάποιο τρόπο έχουν δεχτεί επεξεργασία ή έχουν τροποποιηθεί.

Οι δευτερογενείς πηγές αναλύουν, κάνουν κριτική ή επαναδιατυπώνουν πληροφορίες από τις πρωτογενείς πηγές ή άλλες δευτερογενείς πηγές. Ακόμα και οι πηγές που παρουσιάζουν καταστάσεις και περιγράφουν γεγονότα που δεν βασίζονται σε προσωπική παρατήρηση και συμμετοχή του συγγραφέα θεωρούνται δευτερογενείς πηγές.

Οι δευτερογενείς πηγές δίνουν τη δυνατότητα στον ερευνητή να επεκτείνει την έρευνά του και σε άλλα ερευνητικά πεδία σχετικά με το θέμα του.

Πιο αναλυτικά, σε αυτή την κατηγορία των πηγών συγκαταλέγονται:

• Εκπαιδευτικά εγχειρίδια: παρέχουν σε βάθος ανάλυση γεγονότων και θεωριών και αποτελούν καλή πηγή για την εύρεση βιβλιογραφικών παραπομπών.
• Επιστημονικά περιοδικά και παρουσιάσεις σε συνέδρια: παρέχουν ανάλυση σε ένα συγκεκριμένο θέμα που απασχολεί την επιστημονική κοινότητα και αποτελεί βασική πηγή για την δημιουργία παραπομπών και την ανάλυση των δεδομένων.
• Περιοδικά ποικίλης ύλης: παρέχουν πληροφόρηση πάνω στην επικρατούσα κουλτούρα και σε θέματα γενικού ενδιαφέροντος.
• Άρθρα εφημερίδας: παρέχουν συνοπτική περιγραφή των πρόσφατων γεγονότων και των πολιτισμικών φαινομένων. Περιλαμβάνουν τεκμηριωμένες πληροφορίες και αποτελούν πρωταρχική πηγή πληροφοριών για την κοινωνία. Παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις τοπικές εκδηλώσεις. Όταν, περιέχουν άρθρα για γεγονότα παλαιοτέρων ετών θεωρούνται δευτερογενείς πηγές.

Βιβλιογραφία

Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Πειραιώς, Ιανουάριος 2014

Μπώκος, Γ. (2001). Εισαγωγή στην Επιστήμη της Πληροφόρησης, Αθήνα: Παπασωτηρίου.

Burkhardt, J., MacDonald, M., Rathmacher, A., (2003). Teaching information literacy: 35 practical standards-based exercises for college students. Chicago: American Library Association. Penn Libraries. (2013).

Primary, secondary and tertiary sources. Διαθέσιμο στο: http://gethelp.library.upenn.edu/PORT/sources/primary_secondary_tertiary.html Ημερομηνία πρόσβασης: 31/01/2014. University of Maryland: University Libraries. (2014).

Primary, Secondary and Tertiary Sources. Διαθέσιμο στο: http://www.lib.umd.edu/tl/guides/primary-sources Ημερομηνία πρόσβασης: 31/01/2014

Το υλικό που μόλις διαβάσατε προετοίμασε η συνάδελφος Κατερίνα Παπούλη, η οποία στη συνέχεια το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Για να μεταβείτε σε κάποιο άλλο Κεφάλαιο ή Ενότητα της Ιστορίας Ανθρωπιστικών Σπουδών της Γ’ Λυκείου, επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τους παρακάτω πίνακες:

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1936)

ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1930)

ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΑΠΟ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ
ΚΑΤΑ ΤΟ 19ο ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ού ΑΙΩΝΑ

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 

Η Ομάδα του filologika.gr

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν τα Φιλολογικά μαθήματα ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.