Αντιβενιζελικά κόμματα

Δ. ΑΝΑΝΕΩΣΗ – ΔΙΧΑΣΜΟΣ (1909-1922)

2. Τα αντιβενιζελικά κόμματα

Πηγή 1

Το ραλλικό κόμμα

(…) Οι Ραλλικοί θεωρούσαν τα συνδικάτα και τους εργατικούς αγώνες δυ­σάρεστους νεωτερισμούς σε σημείο που πρότειναν να κατοχυρωθεί συνταγματικά ότι τουλάχιστον οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν μπορούσαν να συνδικαλιστούν παρά μόνο με την (ανακλητή) άδεια της εκτελεστικής εξουσίας. Όταν το 1914 η κυβέρνηση των Φιλε­λευθέρων απάντησε σε απεργία των σιδηροδρομικών με νόμο που επέτρεπε την επι­στράτευση τους, η κοινοβουλευτική ομάδα των Ραλλικών υποστήριξε το νομοσχέδιο, επισημαίνοντας ότι κατατέθηκε με καθυστέρηση. Με την ευκαιρία ο αρχηγός τον κόμματος επέκρινε στη Βουλή τις συνεπαγωγές της φιλελεύθερης κοινωνίας: την «υπερε­κτίμηση» της εργασίας, τη διάλυση της «κοινωνικής αλληλεγγύης» μέσω των σύγχρο­νων μεθόδων των εργατικών αγώνων, τον «εκβιασμό» και την «αναρχία». Το σύνταγ­μα, είπε, δεν αναγνώριζε τάξεις, αλλά η παραχώρηση του δικαιώματος της απεργίας τις εμπεριείχε. Στην αντιπαράθεση με τον Βενιζέλο φάνηκε ότι οι δύο πολιτικοί ξεκι­νούσαν από διαφορετικές προϋποθέσεις. Ο συντηρητικός Ράλλης από τις άμεσες εμπειρίες της προβιομηχανικής βιοτεχνίας, όπου ο φιλόπονος ήταν εύκολο να φτιάξει κάτι και να γίνει κύριος τον εαυτού τον, ο φιλελεύθερος πρωθυπουργός έχοντας κατά νου την τάση προς το μέλλον με την ανάπτυξη μεγάλων επιχειρήσεων που θα απασχο­λούσαν μάζες εργατών, οι οποίοι δεν θα είχαν καμία δυνατότητα να αποταμιεύσουν με φιλοπονία και οικονομία το αναγκαίο κεφάλαιο για τις επενδύσεις μιας σύγχρονης επιχείρησης και θα παρέμεναν ως εκ τούτου σε σχέση εξαρτημένης εργασίας. Ο πρώ­τος έβλεπε στην απεργία την επικίνδυνη διατάραξη μιας πατριαρχικής κοινωνικής δο­μής, ο δεύτερος το αναγκαίο μέσο των εργατικών αγώνων στη μαζική βιομηχανική κοινωνία, το οποίο επιβαλλόταν να περιοριστεί μόνο για χάρη της κοινωνικής τάξης πραγμάτων και της αποτελεσματικότητας της οικονομίας και της δραστηριότητας της κυβέρνησης.

Η. Gunnar, Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα, 1821-1936, τόμος Β’, εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2006; σελ. 820-822

Αφού μελετήσετε το παράθεμα που ακολουθεί και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις:
Α) να παρουσιάσετε το Ραλλικό κόμμα
Β) να εντοπίσετε τις διαφορές ανάμεσα στους Ραλλικούς και τους Φιλελεύθερους

Πηγή 2

Το κόμμα του Θεοτόκη

Σχετικά συγκρατημένη και με διαφοροποιήσεις ήταν η τακτική του κόμματος του Θεοτόκη, η οποία, παρά τη διαφορετική της άποψη για τη νομική πλευρά της διάλυσης της Α Αναθεωρητικής Βουλής το 1910, δεν είχε συμμετάσχει στις εκλογές και είχε επανέλθει στη Βουλή επίσης το 1912. Η συντηρητική αντίληψη για την κοινωνία και το διαφορετικό πολιτικό ύφος μπορεί να χώριζαν τους Θεοτοκικούς από τους Φιλελεύθερους – στα πρακτικά ζητήματα όμως η απόσταση ήταν πολύ μικρότερη από εκείνη μεταξύ Φιλελευθέρων και Ραλλικών. Οι Θεοτοκικοί ήθελαν να βελτιώσουν τη φιλελεύθερη πολιτική, να διορθώσουν τα λάθη του Βενιζέλου. Τα δύο κόμματα συμφωνούσαν για τη συγκέντρωση όλων των δυνάμεων στον εξοπλισμό, ζήτημα για το οποίο ειδικά ο Θεοτόκης τόσα είχε προσφέρει – ενστάσεις υπήρχαν όμως κατά της δημοσιονομικής πολιτικής και της διαμόρφωσης του προϋπολογισμού. Το πρόγραμμα του κόμματος στην κοινωνική πολιτική ήταν επίσης μετριοπαθές. Οι Θεοτοκικοί επέκριναν τον Βενιζέλο, επειδή με το ένα χέρι μοίραζε υποσχέσεις στους «πλουτοκράτες» και με το άλλο στους εργάτες. Ο Θεοτόκης υποσχόταν φορολογικές ελαφρύνσεις για τα χαμηλά εισοδήματα και τους αγρότες, τόνιζε όμως ταυτόχρονα ότι με τους νόμους για την προστασία της εργασίας η κυβέρνηση δημιουργούσε «ορέξεις» τις οποίες δεν μπορούσε να ικανοποιήσει. Σε σχέση με το δικαίωμα της απεργίας, ο Θεοτόκης υποστήριζε κατά βάση τις ίδιες θέσεις με τον Βενιζέλο και το υπερασπιζόταν ως στοιχείο της ελευθερίας των συμβάσεων – θεωρούσε ωστόσο τους εργατικούς αγώνες καταστροφικούς, επειδή η οικονομία ήταν αδύναμη. Στην εξωτερική πολιτική ο Θεοτόκης ενθάρρυνε το 1912 την κυβέρνηση να συμμετάσχει στον πόλεμο στο πλευρό της Ιταλίας, συμφώνησε όμως αργότερα με τον Ράλλη στην καταρχήν κριτική της πολιτικής συμμαχιών, της εισόδου της Ελλάδας στον Α’ Βαλκανικό πόλεμο και στην Ειρήνη του Βουκουρεστίου.

Η. Gunnar, Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα, 1821-1936, τόμος Β’, εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2006, σελ. 827-828

Λαμβάνοντας υπόψη τις ιστορικές σας γνώσεις και τα στοιχεία από το ιστορικό παράθεμα να υπογραμμίσετε τις διαφορές ανάμεσα στο κόμμα του Θεοτόκη και στο κόμμα των φιλελευθέρων.

Πηγή

Δεν υπάρχουν Πηγές Πανελληνίων στη συγκεκριμένη Ενότητα

• Ραλλικό Κόμμα ορισμός Μονάδες 4 ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΛΥΚΕΙΑ 2002
• Ο Κ. Μαυρομιχάλης ήταν αρχηγός των Εκλεκτικών. Σωστό ή λάθος (μον. 2) ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΛΥΚΕΙΑ 2002
• Το ραλλικό κόμμα ήταν υπέρ του εκσυγχρονισμού Σωστό ή λάθος (μον. 2) ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΛΥΚΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ 2003
• Το ραλλικό κόμμα ήταν αντίθετο προς τον εκσυγχρονισμό. Σωστό ή λάθος (μον. 2) Ημερ Επαν 2005
• Κόμμα του Γεωργίου Θεοτόκη: ορισμός (μον. 4) Ημερ Επαν 2005
• Ποιες ήταν οι θέσεις του ραλλικού κόμματος; μονάδες 14 Εσπερ 2007
• Εθνικόν Κόμμα (Κ. Μαυρομιχάλη) ορισμός (μον. 5) Εσπερ Επαν 2007
• Κόμμα του Γ. Θεοτόκη: ορισμός (μον. 5) Ημερ Επαν 2008
• Να αντιστοιχίσετε τους πολιτικούς άνδρες (Στήλη Α) με την πολιτική τους θέση (Στήλη Β). Στη Στήλη Β περισσεύουν δύο θέσεις. Μον. 10 Ημερ 2009

• Εθνικό Κόμμα (Κ. Μαυρομιχάλη). ορισμός (μον. 5) Ημερ 2009
• Από τα αντιβενιζελικά κόμματα πιο διαλλακτικά ήταν τα κόμματα του Δημητρίου Ράλλη και του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη Σωστό ή λάθος (μον. 2) Ημερ 2011
• Το ραλλικό κόμμα ήταν υπέρ του εκσυγχρονισμού. Σωστό ή λάθος (μον.2) Εσπερ Επαν 2011
• Εθνικό Κόμμα (Κ. Μαυρομιχάλη). ορισμός (μον. 5) Ημερ – Εσπερινά 2012
• Να παρουσιάσετε τα χαρακτηριστικά του ραλλικού κόμματος. Μονάδες 12 ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΛΥΚΕΙΑ 2015
• Κόμμα του Γ. Θεοτόκη ορισμός (μον. 5)  ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΛΥΚΕΙΑ 2016

Για να μεταβείτε σε κάποιο άλλο Κεφάλαιο ή Ενότητα της Ιστορίας Ανθρωπιστικών Σπουδών της Γ’ Λυκείου, επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τους παρακάτω πίνακες:

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1936)

ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1930)

Η Ομάδα του filologika.gr

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν τα Φιλολογικά μαθήματα ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.