
Β Κλίση Αρχαία
Για να μεταφερθείτε στην κατάλληλη σελίδα, απλώς επιλέξτε το στοιχείο που σας ενδιαφέρει από το παρακάτω μενού
Ουσιαστικά Β΄ Κλίσης
Γενικά Χαρακτηριστικά
- Περιλαμβάνουν αρσενικά και θηλυκά ουσιαστικά σε -ος και ουδέτερα σε -ον.
Ασυναίρετα ουσιαστικά
Αρσενικά & Θηλυκά
Προπαροξύτονα | Παροξύτονα | ||
Ενικός
αριθμός |
Πληθυντικός
αριθμός |
Ενικός
αριθμός |
Πληθυντικός
αριθμός |
ὁ ἄνθρωπος
τοῦ ἀνθρώπου τῷ ἀνθρώπῳ τὸν ἄνθρωπον ὦ ἄνθρωπε |
οἱ ἄνθρωποι
τῶν ἀνθρώπων τοῖς ἀνθρώποις τοὺς ἀνθρώπους ὦ ἄνθρωποι |
ἡ νῆσος
τῆς νήσου τῇ νήσῳ τὴν νῆσον ὦ νῆσε |
αἱ νῆσοι
τῶν νήσων ταῖς νήσοις τὰς νήσους ὦ νῆσοι |
Οξύτονα | |
Ενικός
αριθμός |
Πληθυντικός
αριθμός |
ἡ ὁδὸς
τῆς ὁδοῦ τῇ ὁδῷ τὴν ὁδὸν ὦ ὁδὲ |
αἱ ὁδοὶ
τῶν ὁδῶν ταῖς ὁδοῖς τὰς ὁδοὺς ὦ ὁδοὶ |
Ουδέτερα
Προπαροξύτονα | Παροξύτονα | ||
Ενικός
αριθμός |
Πληθυντικός
αριθμός |
Ενικός
αριθμός |
Πληθυντικός
αριθμός |
τὸ ποτήριον
τοῦ ποτηρίου τῷ ποτηρίῳ τὸ ποτήριον ὦ ποτήριον |
τὰ ποτήρια
τῶν ποτηρίων τοῖς ποτηρίοις τὰ ποτήρια ὦ ποτήρια |
τὸ δῶρον
τοῦ δώρου τῷ δώρῳ τὸ δῶρον ὦ δῶρον |
τὰ δῶρα
τῶν δώρων τοῖς δώροις τὰ δῶρα ὦ δῶρα |
Οξύτονα | |
Ενικός
αριθμός |
Πληθυντικός
αριθμός |
τὸ πτηνὸν
τοῦ πτηνοῦ τῷ πτηνῷ τὸ πτηνὸν ὦ πτηνὸν |
τὰ πτηνὰ
τῶν πτηνῶν τοῖς πτηνοῖς τὰ πτηνὰ ὦ πτηνὰ |
Παρατηρήσεις για τονισμό
- Τα οξύτονα και παροξύτονα δευτερόκλιτα διατηρούν τον τόνο στην ίδια συλλαβή καθ᾿ όλη την κλίση τους (βλ. ὁδός, δῶρον).
- Γενική και δοτική ενικού και πληθυντικού που τονίζεται στη λήγουσα παίρνει περισπωμένη (βλ. ὁδοῦ, ὁδῷ, ὁδῶν, ὁδοῖς).
- Τα προπαροξύτονα δευτερόκλιτα κινούν τον τόνο τους ανάλογα με τη λήγουσα:
- Αν η λήγουσα είναι μακρά, τονίζουν την παραλήγουσα (βλ. ἀνθρώπου).
- Αν η λήγουσα είναι βραχεία, τονίζουν την προπαραλήγουσα (βλ. ἄνθρωπος).
Πρόσθετο Εκπαιδευτικό Υλικό: Εισαγωγή Αρχαίων Ελληνικών: Σχεδιάγραμμα Βασικά Σημεία Μελέτης Ερωτήσεις
Παρατηρήσεις για καταλήξεις
- Τα αρσενικά και θηλυκά δευτερόκλιτα ακολουθούν τις καταλήξεις του αρσενικού άρθρου (με λιγοστές εξαιρέσεις).
- Τα ουδέτερα παρουσιάζουν τρεις όμοιες πτώσεις (ον., αιτ., κλητ.) και στους δύο αριθμούς.
- Το -α των ουδετέρων είναι βραχύ.
- Το -οι στο τέλος κλιτών λέξεων, όταν δεν ακολουθείται από άλλο γράμμα, είναι βραχύ.
- Το -ῳ είναι δίφθογγος, άρα μακρό.
- Μην ξεχνάτε το -ν των ουδετέρων!
Συνηρημένα ουσιαστικά
- Περιλαμβάνουν αρσενικά ουσιαστικά σε -ους (με γενική -ου) και ουδέτερα σε -οῦν (με γενική -οῦ). Καλό είναι να λαμβάνεται υπόψη η γενική, προκειμένου να αποφύγουμε σύγχυση με παρόμοιο τριτόκλιτο ουσιαστικό!
Υποδείγματα κλίσης
Αρσενικά |
Ουδέτερα |
||||
Ενικός
αριθμός |
Πληθυντικός
αριθμός |
Ενικός
αριθμός |
Πληθυντικός
αριθμός |
Ενικός
αριθμός |
Πληθυντικός
αριθμός |
ἔκπλους
ἔκπλου ἔκπλῳ ἔκπλουν ἔκπλου |
ἔκπλοι
ἔκπλων ἔκπλοις ἔκπλους ἔκπλοι |
πλοῦς
πλοῦ πλῷ πλοῦν πλοῦ |
πλοῖ
πλῶν πλοῖς πλοῦς πλοῖ |
ὀστοῦν
ὀστοῦ ὀστῷ ὀστοῦν ὀστοῦν |
ὀστᾶ
ὀστῶν ὀστοῖς ὀστᾶ ὀστᾶ |
Παρατηρήσεις για τονισμό
- Τα συνηρημένα δευτερόκλιτα διατηρούν τον τόνο στην ίδια συλλαβή καθ᾿ όλη την κλίση τους.
- Συνηρημένο ουσιαστικό που τονίζεται στη λήγουσα περισπάται σε όλη την κλίση του.
Παρατηρήσεις για καταλήξεις
- Οι καταλήξεις των συνηρημένων δευτερόκλιτων δε διαφέρουν από τις αντίστοιχες των ασυναίρετων πλην ονομαστικής, αιτιατικής και κλητικής ενικού στα αρσενικά (-ους, -ουν, -ου) και στα ουδέτερα (-ουν, -ουν, -ουν).
Αττικόκλιτα ουσιαστικά
Γενικά Χαρακτηριστικά
- Περιλαμβάνουν αρσενικά και θηλυκά ουσιαστικά σε -ως και ουδέτερα σε –ων.
Υποδείγματα κλίσης
Αρσενικά & Θηλυκά
Προπαροξύτονα |
Παροξύτονα |
Οξύτονα |
|||
Ενικός
αριθμός |
Πληθυντικός
αριθμός |
Ενικός
αριθμός |
Πληθυντικός
αριθμός |
Ενικός
αριθμός |
Πληθυντικός
αριθμός |
πρόνεως
πρόνεω πρόνεῳ πρόνεων πρόνεως |
πρόνεῳ
πρόνεων πρόνεῳς πρόνεως πρόνεῳ |
ἅλως
ἅλω ἅλῳ ἅλων ἅλως |
ἅλῳ
ἅλων ἅλῳς ἅλως ἅλῳ |
λεὼς
λεὼ λεῲ λεὼν λεὼς |
λεῲ
λεὼν λεῲς λεὼς λεῲ |
Ουδέτερα
Παροξύτονα |
|
Ενικός
αριθμός |
Πληθυντικός
αριθμός |
ἀνώγεων
ἀνώγεω ἀνώγεῳ ἀνώγεων ἀνώγεων |
ἀνώγεω
ἀνώγεων ἀνώγεῳς ἀνώγεω ἀνώγεω |
Παρατηρήσεις για τονισμό
- Τα αττικόκλιτα δευτερόκλιτα διατηρούν τον τόνο στην ίδια συλλαβή καθ᾿ όλη την κλίση τους και παίρνουν πάντοτε οξεία.
Παρατηρήσεις για καταλήξεις
- Οι καταλήξεις των αττικόκλιτων έχουν -ω στη θέση του φωνήεντος της απλής δεύτερης κλίσης. Προσθέτουν υπογεγραμμένη στο -ω, όπου η απλή δεύτερη κλίση έχει -ι- ή υπογεγραμμένη.
- Έχουν και στους δύο αριθμούς την Κλητική όμοια με την Ονομαστική.
Εξασκήσου στην Εισαγωγή των Λατινικών: Eισαγωγή Λατινικών Β΄ Λυκείου – Ασκησιολόγιο
Ασκήσεις για Εμπέδωση
- Με βάση τον πίνακα αυτόν να συμπληρωθούν οι κενές πτώσεις στα παρακάτω παραδείγματα:
ὁ ὃρκος | ἡ ἂμπελος | τὸ δῶρον |
γεν. εν. αρσ.: | ονομ. εν θηλ.: | γεν. εν. ουδ.: |
γεν. πληθ. αρσ.: | αιτιατ. εν. θηλ.: | αιτιατ. πληθ. ουδ.: |
αιτιατ. πληθ. αρσ.: | γεν. πληθ. θηλ.: | γεν. πληθ. ουδ.: |
- Οι λέξεις που είναι τυπωμένες στην παρένθεση να τοποθετηθούν στις προτάσεις στον κατάλληλο αριθμό και πτώση:
- Καθέζεται ὁ θεὸς ἐν…………………….. (θρόνος, δοτ. εν.) .
- Οὗτος ἐκόσμησε τὸ σκῆπτρον τοῖς πᾶσι …………………….. (μέταλλον) .
- Τῇ δ’ ὑστεραίᾳ μακρὰν …………………….. (ὁδὸς) ἐπορεύθημεν καὶ ἐπὶ …………………….. (ὁ ποταμός, αιτ. εν.) ἀφικόμεθα.
- Να βρείτε όλα τα ουσιαστικά β’ κλίσεως του παρακάτω αποσπάσματος και να τα μεταφέρετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού.
Λέγω ὅτι πολλαὶ καὶ καλαὶ ἐλπίδες ἡμῖν εἰσι σωτηρίας. Ἡμεῖς μὲν γὰρ φυλάττομεν τοὺς τῶν θεῶν ὅρκους, οἱ δὲ πολέμιοι ἐπιορκοῦσί τε καὶ τὰς σπονδὰς παρὰ τοὺς ὅρκους λύουσιν. Ἐπεὶ δὲ ταῦτα οὕτως ἔχει, τοῖς μὲν πολεμίοις ἐναντίοι εἰσὶν οἱ θεοί, ἡμῖν δὲ σύμμαχοι, οἵπερ ἱκανοί εἰσι καὶ τοὺς μεγάλους ταχὺ μικροὺς ποιεῖν καὶ τοὺς μικρούς, κἂν ἐν δεινοῖς ὦσι, σῴζειν, ὅταν βούλωνται.
(Ξενοφῶντος, Κύρου Ἀνάβασις, 3, 2, 10-11, 5-4ος αι. π.Χ.)
Μάθε τη Μετάφραση Χωρίς Κόπο: Λατινικά Β Λυκείου – Τετράδιο Μετάφρασης Σύνταξης
4. Να τοποθετήσετε στην κατάλληλη πτώση τις λέξεις που βρίσκονται στις παρενθέσεις:
- Τὸ ἐν Ὀλυμπίᾳ ἄγαλμα τοῦ Διὸς…………………….. (χρυσός, γεν. εν.) πεποιημένον ἐστὶ καὶ ἐλέφαντος (= από ελεφαντόδοντο) .
- Ἐν μὲν τῇ δεξιᾷ χειρὶ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ, ἔχουσαν ἐπὶ τῇ κεφαλῇ…………………….. (στέφανος, αιτιατ. εν.) .
- Τῇ δὲ ἀριστερᾷ χειρὶ τοῦ…………………….. (θεός, γεν. εν.) ἔνεστι (= υπάρχει) σκῆπτρον διηνθισμένον.
- Ὁ ὄρνις (= το πουλί) ὁ ἐπὶ τῷ …………………….. (σκῆπτρον, δοτ. εν.) καθήμενός ἐστιν ἀετός.
- Τῷ χρυσῷ…………………….. (ἱμάτιον, δοτ. εν.) τοῦ θεοῦ ζῴδιά τε (= και μικρές εικόνες ζώων) καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ…………………….. (κρίνον, ονομ. πληθ.) εἰσὶν ἐμπεποιημένα.
- Ὁ θρόνος ποικίλος (= διακοσμημένος) μὲν…………………….. (χρυσός, δοτ. εν.) καὶ…………………….. (λίθος, δοτ. εν.) ποικίλος δὲ καὶ…………………….. (ἔβενος, δοτ. εν.) ἐλέφαντί ἐστι.
Η παρακάτω άσκηση έχει ληφθεί από τον ιστότοπο Ψηφιακά Εκπαιδευτικά Βοηθήματα του Υπουργείου Παιδείας.
Να κλίνετε στις πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού τα ουσιαστικά:
- ὁ ὕμνος
- ὁ μόλυβδος
- ἡ κάμηλος
- ἡ ψῆφος
- τὸ ἄστρον
- τὸ λῖκνον
Ασκήσεις για Εμπέδωση-Συνηρημένα
- Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις ή φράσεις με το σωστό τύπο της λέξης που βρίσκεται στην παρένθεση:
α. ……………………………. ἡγεμόνα ποιοῦ.(νοῦς)
β. Οὐ παντός ἐστιν ἐς Κόρινθον……………………………. (πλοῦς)
γ. Κόνων ἰδὼν τὸν …………………………………… ἐσήμανεν εἰς τὰς ναῦς βοηθεῖν κατὰ κράτος. (ἐπίπλους)
δ. Οἱ δὲ πολλῷ θορύβῳ καὶ πεφοβημένοι τά τ΄ ἐν τῇ πόλει καὶ …………………………………… παρεσκευάζοντό. (ἐπίπλους)
ε. Μετὰ τὸν ἐκ τῆς Ἰωνίας …………………………………… ἔφορμοι οὖσαι͵ παραγίγνονται τρεῖς καὶ πεντήκοντα. (πλοῦς)
στ. Ἁθρόαι αἱ νῆες ἅμα …………………………………… τοῖς Ἀθηναίοις ἐποιοῦντο.(ἐπίπλους)
ζ. Ἐπλήρωσαν γὰρ ὅμως τριάκοντα ναῦς προσδεχόμενοι ……………………………………. (ἐπίπλους)
Απόκτησε Εκπαιδευτικό Υλικό Ποιότητας: Λατινικά Β Λυκείου – Λατινικές Φράσεις στον Ελληνικό Λόγο
- Να μεταφέρετε τα παρακάτω ουσιαστικά από τον ενικό στον πληθυντικό και αντιστρόφως:
τὰ ὀστᾶ: | |
τοὺς ἀπόπλους: | |
τοῦ ἀδελφιδοῦ (ανηψιός) : | |
ὦ περίπλοι: | |
τά κανᾶ (κάνιστρο) : | |
τοῦ ἔκρου: | |
τοῖς ἀπόπλοις | |
τὴν πρόχουν: |
Ασκήσεις για Εμπέδωση-Αττικόκλιτα
-
- Να μεταφέρετε τα παρακάτω ουσιαστικά από τον ενικό στον πληθυντικό και αντιστρόφως:
τοῖς ταγῴς: τῷ θρῷ (θρόισμα) : τὸ ἀνώγεων: τὸν ταγών: τῶν πρόνεων: τὰς ἂλως: τὰς ἕως: τῷ χῷ: τὸν νεὼν: -
Να γράψετε τα ουσιαστικά στην πτώση που σας ζητείται:
ἕως αιτιατ. πληθ. λεώς δοτ. πληθ. κάλως αιτιατ. εν. ἡ Κώς αιτιατ. εν. ταώς δοτ. εν. ὁ Μενέλεως ονομ. πληθ. Μίνως δοτ. εν. λαγώς γεν. εν. νεώς ονομ. πληθ. Δεξίλεως γεν. εν.
Η Ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν τα Φιλολογικά μαθήματα ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.
Για να μεταβείτε σε άλλες Ενότητες Γραμματικής, επιλέξτε την αντίστοιχη ενότητα από τον παρακάτω πίνακα: