Πολιτικά Ενότητα 15
Για να μεταφερθείτε σε κάποια άλλη ενότητα των Αρχαίων Ελληνικών Προσανατολισμού της Γ’ Λυκείου επιλέξτε την αντίστοιχη σελίδα από το παρακάτω μενού:
Πολιτικά Ενότητα 15
Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Τῷ ἐπισκοποῦντι
περὶ πολιτείας,
καὶ τίς
καὶ ποία τις
ἑκάστη,
πρώτη σχεδὸν σκέψις
ἰδεῖν περὶ πόλεως,
τί ποτέ ἐστιν ἡ πόλις.
Νῦν γὰρ
ἀμφισβητοῦσιν,
οἱ μὲν φάσκοντες
τὴν πρᾶξιν πεπραχέναι τὴν πόλιν,
οἱ δ’ οὐ τὴν πόλιν
ἀλλὰ τὴν ὀλιγαρχίαν
ἢ τὸν τύραννον·
ὁρῶμεν δὲ
πᾶσαν τὴν πραγματείαν
τοῦ πολιτικοῦ
καὶ τοῦ νομοθέτου
οὖσαν περὶ πόλιν,
ἡ δὲ πολιτεία ἐστὶ
τάξις τις
τῶν οἰκούντων τὴν πόλιν.
Ἐπεὶ δ’ ἡ πόλις
τῶν συγκειμένων,
καθάπερ ἄλλο τι
τῶν μὲν ὅλων
συνεστώτων δ’ ἐκ πολλῶν μορίων,
δῆλον ὅτι
πρότερον ζητητέος
ὁ πολίτης·
ἡ γὰρ πόλις ἐστὶν
πλῆθός τι πολιτῶν.
Ὥστε σκεπτέον
τίνα χρὴ καλεῖν
πολίτην καὶ τίς ἐστὶ ὁ πολίτης.
Καὶ γὰρ ὁ πολίτης
ἀμφισβητεῖται
πολλάκις·
οὐ γὰρ τὸν αὐτὸν
ὁμολογοῦσι
πάντες εἶναι πολίτην·
ἔστι γάρ τις ὃς ὢν πολίτης
δημοκρατίᾳ
πολλάκις οὐκ ἔστι
πολίτης ἐν ὀλιγαρχίᾳ.
Για όποιον ασχολείται
με τον τρόπο διακυβέρνησης
και ποια είναι η ουσία
και ποια τα χαρακτηριστικά
της κάθε επιμέρους πολιτείας,
το πρώτο σχεδόν θέμα για διερεύνηση
<είναι> να δει
τι είναι άραγε μια πόλη.
Γιατί σήμερα υπάρχει
διαφωνία πάνω σ’ αυτό το θέμα,
καθώς άλλοι λένε
πως την τάδε πράξη την έκανε η πόλη,
άλλοι όμως <λένε ότι> όχι η πόλη,
αλλά η <συγκεκριμένη> «κυβέρνηση»
ή ο τύραννος·
έπειτα βλέπουμε
ότι όλη η δραστηριότητα
του πολιτικού
και του νομοθέτη
έχει να κάνει με την πόλη·
τέλος, το πολίτευμα είναι
ένας τρόπος οργάνωσης
αυτών που ζουν στην πόλη.
Επειδή όμως η πόλη ανήκει στην
κατηγορία των σύνθετων πραγμάτων,
όπως όλα εκείνα τα πράγματα
που το καθένα τους είναι ένα όλον,
αποτελούμενο όμως από πολλά μέρη,
είναι φανερό ότι
πρώτα πρέπει να ψάξουμε να βρούμε
τι είναι ο πολίτης·
διότι η πόλη είναι
ένα σύνολο πολιτών.
Επομένως πρέπει να εξετάσουμε
ποιον πρέπει να αποκαλούμε
πολίτη και τι είναι ο πολίτης.
Πράγματι, για τον όρο πολίτης
διατυπώνονται διαφορετικές γνώμες
πολλές φορές·
δεν υπάρχει δηλαδή
γενική συμφωνία για
το περιεχόμενο της λέξης πολίτης·
διότι αυτός που είναι πολίτης
σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα,
συχνά δεν είναι
πολίτης σ’ ένα ολιγαρχικό πολίτευμα.
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΟΜΟΡΡΙΖΑ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
Ἐπισκοποῦντι, σκέψις, σκεπτέον: ακτινοσκόπηση, ανασκόπηση, απερίσκεπτος, άσκοπος, αυτοσκοπός, βιντεοσκόπηση, βολιδοσκόπηση, βυθοσκόπηση, δημοσκόπηση, ειδωλοσκόπιο, επιδιασκόπιο, επίσκεψη, επισκέψιμος, επισκόπηση, επίσκοπος, καιροσκόπος, κατασκοπία, κατάσκοπος, κερδοσκοπία, κερδοσκόπος, μικροσκόπιο, οιωνοσκόπος, περίσκεψη, περισκόπιο, προεπισκόπηση, προσκοπισμός, πρόσκοπος, σκεπτικισμός, σκεπτικός, σκέψη, σκόπελος, σκοπιά, σκόπιμος, σκοπιμότητα, σκοπιωρός, σκοποβολή, σκοπός, στηθοσκόπιο, συνδιάσκεψη, σύσκεψη, τηλεσκόπιο, ωροσκόπιο, ωροσκόπος.
πόλις: αντιπολίτευση, απολίτιστος, διαπολιτισμικός, κοινοπολιτεία, κωμόπολη, μεταπολίτευση, πόλη, πολιούχος, πολιτεία, πολιτειακός, πολιτευτής, πολίτης, πολιτικάντης, πολιτικολογία, πολιτικοποίηση, πολιτικός, πολιτισμικός, πολιτισμός, συμπολίτης.
ἰδεῖν, ὁρῶμεν: αδιόρατος, αντικατοπτρισμός, αόμματος, αόρατος, αυτόπτης, αυτοψία, διορατικός, είδος, ειδύλλιο, ειδώλιο, είδωλο, ενόραση, εποπτικός, θεόρατος, θυρωρός, ιδανικός, ιδέα, ιδεατός, ιδεολογία, ιδεολόγος, ιδεώδης, κάτοπτρο, κάτοψη, μέτωπο, όμμα, οπή, οπτικός, όραμα, όραση, ορατός, οφθαλμίατρος, οφθαλμός, όψη, πανόραμα, πανοραμικός, παρόραμα, παρωπίδα, προσωπίδα, πρόσωπο, συνοπτικός, τηλεόραση, ύποπτος, υποψία.
ἐστιν: ανούσιος, απόν, απουσία, εξουσία, εξουσιαστικός, επουσιώδης, εσθλός, ετυμολογία, ετυμολογικός, έτυμον, μετουσίωση, ομοούσιος, ον, οντολογία, οντολογικός, όντως, ουσία, ουσιαστικός, ουσιώδης, παρόν (το), παρουσία, παρουσιαστικό, περιουσία, περιουσιακός, περιούσιος, τωόντι.
ἀμφισβητοῦσιν: αδιαμφισβήτητος, ακροβάτης, αμφισβήτηση, αμφισβητήσιμος, αμφισβητίας, ανάβαση, αναβάτης, αναμφισβήτητος, βάδην, βαθμός, βάθρο, βάση, βατήρας, βατός, βήμα, βηματοδότης, βωμός, διάβαση, διαβάτης, δύσβατος, έμβασμα, επιβάτης, κατάβαση, παραβάτης, πρόσβαση.
φάσκοντες: αντίφαση, αντιφατικός, απόφαση, αποφατικός, άφατος, διαφήμιση, διαφημιστικός, δυσφήμιση, δυσφημιστικός, έμφαση, εμφατικός, επίφαση, κατάφαση, καταφατικός, πρόσφατος, πρόφαση, προφητεία, προφήτης, φάση, φήμη, φημολογία.
πεπραχέναι, πρᾶξιν, πραγματείαν: αδιαπραγμάτευτος, αντίπραξη, άπραγος, άπρακτος, απραξία, διαπραγμάτευση, διάπραξη, εισπράκτορας, είσπραξη, έμπρακτος, εχθροπραξία, κοινοπραξία, πεπραγμένο, πολυπράγμων, πράγμα, πραγματεία, πράγματι, πραγματικός, πραγματικότητα, πραγματισμός, πραγματογνώμονας, πραγματολογία, πραγματοποίηση, πρακτέος, πρακτικό, πρακτικός, πράκτορας, πρακτορείο, πραμάτεια, πράξη, πραξικόπημα, πραξικοπηματίας, σύμπραξη.
ὀλιγαρχία: αναρχία, αναρχικός, ανυπαρξία, αρχαϊκός, αρχαίος, αρχαιότητα, αρχάριος, αρχέγονος, αρχείο, αρχέτυπος, αρχή, αρχηγείο, αρχηγία, αρχηγός, αρχίατρος, αρχικός, αρχιμάγειρας, αρχιτέκτονας, αρχομανής, αρχομανία, αρχονταρίκι, άρχοντας, αρχοντικός, γυμνασιάρχης, δασαρχείο, δασάρχης, δυαρχία, εναρκτήριος, έναρξη, επαρχία, έπαρχος, εργοστασιάρχης, ληξίαρχος, λήσταρχος, λυκειάρχης, μεραρχία, μοίραρχος, νομάρχης, πατριαρχείο, πατριάρχης, πειθαρχία, πλοίαρχος, σταθμάρχης, στρατάρχης, ταξιαρχία, υπαρκτός, ύπαρξη, υπαρχηγός, φεουδαρχία, φεουδαρχικός.
νομοθέτου < νόμος + τίθημι
α) νόμος: αγορανομία, ανομία, απονομή, αστυνομία, αστυνομικός, αστυνόμος, αυτονομία, αυτόνομος, δασονομία, δασονόμος, διανομέας, διανομή, εξοικονόμηση, κατανομή, νέμεση, νομαδικός, νομική, νομικός, νόμισμα, νομισματικός, νομοθεσία, νομοθέτης, νομομαθής, νομός, νόμος, νομοσχέδιο, νομοταγής, οικονομία, οικονόμος, παρανομία, παράνομος, ταξινόμηση, τροχονόμος, υπόνομος, χειρονομία.
β) τίθημι: αδιαθεσία, αντίθετος, απόθεμα, αποθηκάριος, αποθήκη, διάθεση, διαθήκη, έκθεμα, έκθεση, εκθέτης, έκθετος, εμπρόθετος, επίθεση, επ ιθετικός, θέμα, θεμέλιο, θεμελιώδης, θέση, θεσμός, θετός, θήκη, καταθέτης, νουθεσία, παράθεμα, παράθεση, παρακαταθήκη, πρόσθετος, σύνθεση, συνθετικός, σύνθετος, συνθήκη, τοποθεσία, υιοθεσία.
οἰκούντων: αδιοίκητος, αποικία, αποικισμός, αποικιστικός, άποικος, διοίκηση, διοικητήριο, διοικητής, διοικητικός, ένοικος, έποικος, ιδιοκατοίκηση, κατοικήσιμος, κατοικία, κάτοικος, μετοίκηση, μέτοικος, μονοκατοικία, οικέτης, οίκημα, οίκηση, οικία, οικισμός, οικιστικός, οικογένεια, οικοδεσπότης, οικολογία, οικονομία, οικόπεδο, οίκος, οικόσημα, οικόσιτος, οικοσκευή, οικότροφος, οικουμένη, παροικία, πάροικος, περίοικος, πολυκατοικία, συγκατοίκηση, συγκάτοικος, συνδιοίκηση, συνένοικος, συνοίκηση, συνοικία, σύνοικος.
συγκειμένων: αντικειμενικός, αντικειμενικότητα, αντικείμενο, διακειμενικός, διακειμενικώς, επικείμενος, κειμενικός, κείμενο, κειμενογράφος, κειμήλιο, κοίτασμα, κοίτη, κοιτίδα, κοιτώνας, κώμα, κωματώδης, κωμόπολη, παρακείμενος, προκείμενος, προσκείμενος, υποκειμενικός, υποκειμενικότητα, υποκείμενο.
συνεστώτων: ακαταστασία, ακατάστατος, αμαξοστάσιο, αναντικατάστατος, ανάσταση, αναστάσιμος, ανάστατος, ανάστημα, αντιστάθμιση, αντίσταση, απόσταση, αποστασία, αποστάτης, απόστημα, αστάθεια, ασταθής, αστάθμητος, διάσταση, διάστημα, έκσταση, εκστατικός, ένσταση, επαναστάτης, επαναστατικός, επιστασία, επιστάτης, επιστήθιος, επιστητός, ηλιοστάσιο, ιστιοφόρο, ιστός, κατάσταση, καταστατικό, μεταστατικός, μηχανοστάσιο, ορθοστασία, ορθοστατικός, παράσταση, παραστάτης, παραστατικός, παράστημα, προστασία, προστατευτικός, προστάτης, στάδιο, σταθεροποίηση, σταθερός, σταθερότητα, στάθμευση, στάθμη, σταθμός, στάση, στασίδι, στάσιμος, στασιμότητα, στατήρας, στατικός, σταυρός, σταύρωση, στήθος, στήλη, στηλιτεύω, στήσιμο, στητός, στύλος, συμπαράσταση, συμπαραστάτης, σύσταση, συστατικός, υπόσταση.
μορίων: άμοιρος, ανωμερίτης, δύσμοιρος, επιμερισμός, κακόμοιρος, καταμερισμός, κατωμερίτης, μεμψίμοιρος, μερίδα, μερίδιο, μερικός, μέρισμα, μέρος, μερτικό, μοίρα, μοιραίος, μοίραρχος, μοιρασιά, μοίρασμα, μοιρογνωμόνιο, μοιρολατρία, μοιρολόγι, παράμερος, συμμορία.
χρὴ: αχρείαστος, άχρηστος, τοκοχρεολύσια, χρεία, χρειώδης, χρεόγραφο, χρεοκοπία, χρεολύσιο, χρεοπίστωση, χρέος, χρεοστάσιο, χρεοφειλέτης, χρεώστης, χρήμα, χρηματαγορά, χρηματαποστολή, χρηματικός, χρηματοπιστωτικό.
καλεῖν: απροσκάλεστος, έγκλημα, εγκληματικός, εκκλησία, έκκλητος, κλήση, κλητήρας, κλητήριο, κλητική, κλητός, παράκληση, παράκλητος, παρεκκλήσι, προκλητικός, συγκλητικός, σύγκλητος.
ὁμολογοῦσι: αναλογία, αναλογικός, ανείπωτος, απολογητικός, απολογία, απόρρητος, διάλεκτος, διάλεξη, διαλογή, διαλογικός, διάλογος, δυσλεκτικός, δυσλεξία, έλλογος, επικός, επιλεκτικός, επίλεκτος, επιλογή, επίλογος, επίρρημα, έπος, ιδιόλεκτος, κυριολεκτικός, κυριολεξία, λεκτικός, λέξη, λεξικό, λεξικογράφος, λεξιλόγιο, λεξιπενία, λογική, λογικός, λόγος, μονολεκτικός, μονόλογος, ομολογία, παράλογος, παρρησία, πρόλογος, ρήμα, ρήση, (το) ρητό, ρήτορας, ρητορικός, ρητός, ρήτρα, συλλογή, συλλογικός, σύλλογος, συνδιάλεξη, υπόλογος.
δημοκρατίᾳ < δῆμος + κρατέω -ῶ
α) δῆμος: αδημοσίευτος, αναδημοσίευση, αντιδημοτικός, δημαγωγός, δημαρχείο, δήμαρχος, δημιουργία, δημοπρασία, δημοπράτηση, δήμος, δημοσίευμα, δημοσίευση, δημοσιογραφία, δημοσιογράφος, δημοσιονομικός, δημόσιος, δημοσκόπηση, δημότης, δημοτικισμός, δημοτικός, δημοτικότητα, δημοτολόγιο, δημοφιλής, δημοψήφισμα, επιδημία, πανδημία, συνδημότης.
β) κρατέω -ῶ: ακράτεια, ακράτητος, ασυγκράτητος, αυτοκράτορας, αυτοκρατορικός, εγκράτεια, εγκρατής, επικράτεια, επικράτηση, κατακράτηση, κλειδοκράτορας, κοσμοκράτορας, κράτημα, κράτηση, κρατητήριο, κρατικός, κράτος, παρακράτηση, συγκράτηση.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
- Για τρεις λόγους σκέφτεται ο Αριστοτέλης πως είναι ανάγκη να διερευνηθεί το θέμα τί ἐστιν ἡ πόλις. Πες με δικά σου λόγια τους τρεις αυτούς λόγους.
- τοῦ δὲ πολιτικοῦ καὶ τοῦ νομοθέτου πᾶσαν ὁρῶμεν τὴ πραγματείαν οὖσαν περὶ πόλιν: Είναι φανερό ότι ο Αριστοτέλης θέλει να πει ότι, αν πρόκειται να καταλάβουμε και να εξηγήσουμε τον τρόπο δράσης ενός πολιτικού, τις συγκεκριμένες δηλαδή ενέργειές του, πρέπει πρώτα να ξέρουμε τι είναι η πόλις (εμείς θα λέγαμε: το κράτος). Εσύ θυμήσου τώρα ότι πολιτικοί στις μέρες μας διακηρύσσουν ότι όλες τις πράξεις τους τις κάνουν για το «λαό» ή εν ονόματι του «λαού». Τι ακριβώς θέλουν να πουν με αυτό;
Είναι γνωστή η πίστη του Αριστοτέλη ότι «η πρόθεση όλων των νομοθετών είναι να κάνουν τους πολίτες τους ενάρετους». Η φράση αυτή θέλει να πει ότι κατά τον Αριστοτέλη όλοι οι νομοθέτες (στα Πολιτικὰ η λέξη αυτή εμφανίζεται πολύ συχνά μαζί με τη λέξη πολιτικοί) επιδιώκουν να κάνουν τους πολίτες τους λειτουργικά σωστούς, προς όφελος φυσικά ολόκληρης της πόλης. Αυτό, πάλι, σημαίνει ότι ανάλογα με το στόχο (ή τους στόχους) που θέτει στον εαυτό της η κάθε πόλη διαμορφώνεται και η «δραστηριότητα» των πολιτικών.
Παρόλο ότι δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς στο λόγο (ορισμένων τουλάχιστον) σημερινών πολιτικών σε όλο τον κόσμο έναν τόνο ειρωνικό ή περιφρονητικό, όταν χρησιμοποιούν τη λέξη λαός, εντούτοις είναι φανερό ότι με εκφράσεις, όπως αυτές που μνημονεύονται στο προς συζήτηση θέμα, οι πολιτικοί θέλουν να πουν: α) ότι εργάζονται για το καλό όλων των πολιτών (η έκφραση είναι, τότε, από μια άποψη αντίστοιχη προς την αριστοτελική φράση), β) ότι αναγνωρίζουν ως πηγή του αξιώματός τους τη θέληση των πολιτών (και άρα η «δραστηριότητά» τους είναι ένα είδος ανταπόδοσης).
- Στις Ενότητες 11-14 ο Αριστοτέλης, θέλοντας να καταλάβει ο ίδιος και να διδάξει ύστερα τους άλλους τι είναι η πόλις, εφάρμοσε μια μέθοδο διερεύνησης του θέματος, που εμείς θα τη λέγαμε γενετική, αφού στην πραγματικότητα τη βάση της έρευνας την αποτελούσε το ερώτημα: «Πώς γεννήθηκε η πόλις;». Στην Ενότητα 15 η διερεύνηση του θέματος γίνεται με την αναλυτική μέθοδο, αυτή δηλαδή που προσπαθεί να βρει τα συστατικά στοιχεία ενός πράγματος, με την ελπίδα ότι, αν διακρίνει καθαρά και καταλάβει εκείνα, θα μπορέσει να έχει τον ορισμό και του πράγματος που δεν είναι παρά μια σύνθεση εκείνων. Μπορείς να φέρεις και άλλα παραδείγματα εφαρμογής των δύο αυτών μεθόδων έρευνας;
Παραδείγματος χάριν: α) Τη γλώσσα τη μελετούμε γενετικά μεν, αν ψάχνουμε να βρούμε την αρχή της, το πώς άρχισε δηλαδή να υπάρχει, αναλυτικά όμως, αν μελετούμε τα επιμέρους στοιχεία από τα οποία αυτή αποτελείται (φθόγγοι – λέξεις – προτάσεις κ.λ.π.). β) Το ίδιο και στην περίπτωση της σκέψης του ανθρώπου: γενετική διερεύνηση του θέματος κάνουμε, όταν ψάχνουμε να βρούμε την αρχή της, αναλυτική όμως, όταν μελετούμε τα επιμέρους σχήματα με τα οποία αυτή λειτουργεί. γ) Γενετικά μελετούμε ένα έργο τέχνης αν προσπαθούμε να εντοπίσουμε τα στοιχεία που το γέννησαν, αναλυτικά όμως το μελετούμε όταν προσπαθούμε να εντοπίσουμε τα στοιχεία από τα οποία αποτελείται, καθώς και τα γενικότερα χαρακτηριστικά του. δ) Γενετική είναι επίσης η μελέτη της θρησκείας, αν ψάχνουμε να βρούμε την αρχή της, αναλυτική όμως, αν μας ενδιαφέρει να δούμε τα είδη θρησκειών, το περιεχόμενο και το χαρακτήρα της καθεμιάς κ.ο.κ.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ
Οι παρακάτω ερωτήσεις προέρχονται από το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας (ΚΕΕ) και καλύπτουν το σύνολο της ερμηνευτικής προσέγγισης του συγκεκριμένου αποσπάσματος.
- Ποιο είναι το θέμα του τρίτου βιβλίου των Πολιτικῶν, όπως προκύπτει από το κείμενο; Να συμπεριλάβετε στην απάντησή σας το σχετικό χωρίο.
- Πώς ορίζει ο Αριστοτέλης την πολιτεία στο κείμενο; Γιατί ο Αριστοτέλης αναζητεί στην Ενότητα αυτή ένα νέο ορισμό της πόλης, αφού την έχει ήδη ορίσει; Ποια είναι η διαφορά του ορισμού αυτού με ό,τι προηγήθηκε (είτε ήταν ορισμοί, είτε διευκρινίσεις, συμπληρώσεις κ.τ.λ.);
- τί ποτέ ἐστιν ἡ πόλις: Ποιες απόψεις παραθέτει ο φιλόσοφος σχετικά με το περιεχόμενο της έννοιας της πόλης (για τη φύση της πόλης); Να τις διατυπώσετε αναλυτικότερα και να γράψετε τα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν.
- Από ποιο σημείο του κειμένου υποστηρίζεται ο τίτλος που δόθηκε στο απόσπασμα;
- Ο άνθρωπος ως πολίτης, κατά τον Αριστοτέλη, ασκεί εξουσία έναντι των άλλων. Να επισημάνετε στο κείμενό σας το σημείο στο οποίο διακρίνεται η θέση αυτή.
- Πώς ορίζεται η σχέση του πολίτη με την πόλη στο κείμενο σας από τον Αριστοτέλη; Η σχέση που σκιαγραφείται από το φιλόσοφο κινείται αμφίδρομα, ή όχι, και γιατί;
- Γιατί ο Αριστοτέλης αναζητεί στην Ενότητα αυτή ένα νέο ορισμό της πόλης, αφού την έχει ήδη ορίσει; Ποια είναι η διαφορά τον ορισμού αυτού με ό,τι προηγήθηκε (είτε ήταν ορισμοί είτε διευκρινήσεις, συμπληρώσεις κ.τ.λ.);
- Ο Αριστοτέλης, προκειμένου να εξετάσει την ουσία και τις ειδικές διαφορές των ποικίλων μορφών του πολιτικού βίου (τίς ἑκάστη τῶν πολιτειῶν καὶ ποία τις), θεωρεί αναγκαίο να διευκρινίσει τα εννοιολογικά εργαλεία (τις έννοιες) που θα χρησιμοποιήσει. α) Ποιες έννοιες διευκρινίζει στην ενότητα αυτή; β) Ποιες αμφισβητήσεις διατυπώνονταν στην εποχή του γι’ αυτές; γ) Πού νομίζετε ότι οφείλονταν οι αμφισβητήσεις και πόσο μπορεί να απασχολούν παρόμοια θέματα τη σύγχρονη κοινωνία;
- Ο Αριστοτέλης με τις πρώτες φράσεις τον διατυπώνει ένα ζήτημα: τίς ἑκάστη τῶν πολιτειῶν καὶ ποία τις. Εκτιμάτε ότι αυτό αποτελεί μόνο μια θεωρητική αναζήτηση του φιλοσόφου ή ότι είχε για εκείνον αλλά και για μας ιδιαίτερο πρακτικό ενδιαφέρον; Να παρουσιάσετε τεκμηριωμένα τις εκτιμήσεις σας.
- Ο ρόλος του πολίτη σύμφωνα με τον Αριστοτέλη προσδιορίζεται με διαφορετικό τρόπο σε κάθε πολίτευμα. Να αναλύσετε τη θέση αυτή αντλώντας παραδείγματα από την προσωπική σας εμπειρία (τις εφημερίδες που διαβάσατε, τις ειδήσεις που ακούσατε, την ελληνική ιστορία που διδαχτήκατε κ.λπ.).
ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
- Να υπογραμμίσετε από τις επόμενες λέξεις ή φράσεις εκείνες που αποδίδουν τη σημασία της πολιτείας, α) όπως την ορίζει ο Αριστοτέλης, β) όπως τη χρησιμοποιούμε σήμερα: πολίτευμα, πολιτική μέριμνα, εξουσία, πολιτική, τάξη, κοινωνική ομοιογένεια, πόλη.
- τάξις: α) Να αποδώσετε τη σημασία της λέξης κατά τον Αριστοτέλη και να γράψετε παραδείγματα με τις σημασίες που έχει σήμερα. β) Να συνθέσετε τη λέξη με τις προθέσεις που ακολουθούν και να σχηματίσετε με τις σύνθετες λέξεις ονοματικά σύνολα: κατά, ανά, δια, εν, παρά, από, μετά.
- α) Να προσδιορίσετε εκείνο από τα ουσιαστικά «κλίση» – «κλήση» που έχει ετυμολογική συγγένεια με το απαρέμφατο καλεῖν. β) Να συνθέσετε το παράγωγο ουσιαστικό με όποιες από τις παρακάτω προθέσεις του ταιριάζουν και να σχηματίσετε με τις σύνθετες λέξεις ονοματικά σύνολα: κατά, παρά, επί, μετά, από, εν.
- Να γράψετε τα ρήματα και τους ρηματικούς τύπους του κειμένου που δηλώνουν αντίληψη, έρευνα/εξέταση, ισχυρισμό, συμφωνία, διαφωνία, και να δώσετε ένα συνώνυμο ή αντώνυμο καθενός στα αρχαία ελληνικά.
- «ἀμφισβητοῦσιν»: Να βρείτε την ετυμολογία της λέξης και να δώσετε τέσσερις σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικό το πρόθεμα «αμφι-» στα νέα ελληνικά.
- Να δημιουργήσετε τέσσερα ονοματικά σύνολα με παράγωγα (απλά ή σύνθετα) από το πρώτο συνθετικό της λέξης «δημοκρατίᾳ».
- Να βρείτε στο κείμενο λέξεις ετυμολογικά συγγενείς με τις παρακάτω: επίκληση, νομαδικός, συνδιάσκεψη, υποψία, μερίδα, βάθρο.
- Να δώσετε δύο ομόρριζα στα νέα ελληνικά για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις (για τις σύνθετες λέξεις να χρησιμοποιήσετε το δεύτερο συνθετικό τους): πλῆθος, ἐπισκοποῦντι, φάσκοντες, συνεστώτων, ὁμολογοῦσι, ὀλιγαρχίαν.
- Σκόπελος, είδωλο, βάθρο, φάση, πραμάτεια, οικοπεδοφάγος, κοιτίδα: Αφού επισημάνετε τους λεκτικούς τύπους του διδαγμένου κειμένου με τους οποίους συγγενεύουν ετυμολογικά οι προηγούμενες λέξεις, να σχηματίσετε στη νεοελληνική γλώσσα μία περίοδο λόγου για κάθε λέξη με την ποιητική λειτουργία της.
- Αφού επισημάνετε τους λεκτικούς τύπους του διδαγμένου κειμένου με τους οποίους συγγενεύουν ετυμολογικά οι επόμενες λέξεις, να σχηματίσετε με αυτές ισάριθμες περιόδους λόγου στη νεοελληνική γλώσσα, με την αναφορική ή ποιητική λειτουργία τους: 1. Αιμοστατικός, 2. Προκλητικότητα, 3. Πολυσχιδής, 4. Πολλοστή, 5. Άκρατος, 6. Ημιαυτόνομος, 7. Καθολικός, 8. Συνταγματικότητα.
Οι παραπάνω λεξιλογικές ασκήσεις έχουν αντληθεί από τις ιστοσελίδες ΚΕΕ και study4exams.gr
Για να μεταφερθείτε στην Ενότητα που επιθυμείτε απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα. Εναλλακτικά για την πλοήγηση σας μπορείτε να επιλέξετε και το βοηθητικό menu στην αριστερή στήλη της σελίδας.
Πολιτικά Ενότητα 11 | Πολιτικά Ενότητα 12 |
Πολιτικά Ενότητα 13 | Πολιτικά Ενότητα 14 |
Πολιτικά Ενότητα 15 | Πολιτικά Ενότητα 16 |
Πολιτικά Ενότητα 17 | Πολιτικά Ενότητα 18 |
Πολιτικά Ενότητα 19 | Πολιτικά Ενότητα 20 |
Η ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.