Αριστοτέλης

Πολιτικά Ενότητα 11

ΜΟΙΡΑΣΟΥ ΤΟ:

Πολιτικά Ενότητα 11

Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Ἐπειδὴ ὁρῶμεν

πᾶσαν πόλιν οὖσαν

τινὰ κοινωνίαν

καὶ πᾶσαν κοινωνίαν συνεστηκυῖαν

ἕνεκεν ἀγαθοῦ τινος

(πάντα γὰρ πράττουσι

πάντες

χάριν τοῦ δοκοῦντος

εἶναι ἀγαθοῦ),

δῆλον ὡς

πᾶσαι μὲν στοχάζονταί τινος ἀγαθοῦ,

καὶ μάλιστα δὲ

ἡ κυριωτάτη πασῶν

καὶ περιέχουσα πάσας τὰς ἄλλας

τοῦ κυριωτάτου

πάντων.

Αὕτη δ’ ἐστὶν ἡ καλουμένη πόλις

καὶ ἡ κοινωνία ἡ πολιτική.

Επειδή βλέπουμε ότι

κάθε πόλη αποτελεί

ένα είδος κοινότητας

και ότι κάθε κοινότητα έχει συσταθεί

για την επίτευξη κάποιου αγαθού

(ό,τι κάνουν, πράγματι,

όλοι οι άνθρωποι (το κάνουν),

για να πετύχουν κάτι

που το θεωρούν καλό),

είναι φανερό ότι

όλες τους επιδιώκουν κάποιο αγαθό –

και, φυσικά,

αυτή που είναι ανώτερη απ’ όλες

και κλείνει μέσα της όλες τις άλλες

επιδιώκει το ανώτερο

απ’ όλα τα αγαθά.

Αυτή είναι η λεγόμενη πόλη

και η πολιτική κοινότητα.

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΟΜΟΡΡΙΖΑ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

πόλις: αντιπολίτευση, απολίτιστος, διαπολιτισμικός, κοινοπολιτεία, κωμόπολη, μεταπολίτευση, πόλη, πολιούχος, πολιτεία, πολιτειακός, πολιτευτής, πολίτης, πολιτικάντης, πολιτικολογία, πολιτικοποίηση, πολιτικός, πολιτισμικός, πολιτισμός, συμπολίτης.

ὁρῶμεν < ὁράω -ῶ: αδιόρατος, αντικατοπτρισμός, αόμματος, αόρατος, αυτόπτης, αυτοψία, διορατικός, είδος, ειδύλλιο, είδωλο, ενόραση, επόπτης, εποπτικός, θεόρατος, θυρωρός, ιδανικός, ιδέα, ιδεατός, ιδεολογία, ιδεολογικός, ιδεολόγος, κάτοπτρο, κάτοψη, μέτωπο, όμμα, οπή, οπτικός, όραμα, οραματιστής, όραση, ορατός, οφθαλμός, όψη, πανόραμα, παρόραμα, παρωπίδα, πρόσοψη, προσωπίδα, πρόσωπο, συνοπτικός, τηλεόραση, ύποπτος, υποψία.

κοινωνίαν < κοινωνὸς < κοινός: επικοινωνία, κοινό (το), κοινόβιο, κοινοβούλιο, κοινοκτημοσύνη, κοινοποίηση, κοινοπολιτεία, κοινοπραξία, κοινότητα, κοινοτικός, κοινοτοπία, κοινόχρηστος, κοινωνικός, κοινωνικότητα, κοινωνιολογία, κοινωφελής, συγκοινωνία.

οὖσαν, εἶναι, ἐστὶν < εἰμὶ: ανούσιος, απόν, απουσία, εξουσία, εξουσιαστικός, επουσιώδης, εσθλός, ετυμολογία, ετυμολογικός, έτυμον, ομοούσιος, ον, οντολογία, οντολογικός, όντως, ουσία, ουσιαστικός, ουσιώδης, παρόν (το), παρουσία, παρουσιαστικό, περιουσία, περιουσιακός, περιούσιος, τωόντι.

συνεστηκυῖαν < σὺν + ἕστηκα < ἵσταμαι: ακαταστασία, ακατάστατος, αμαξοστάσιο, αναντικατάστατος, ανάσταση, αναστάσιμος, ανάστατος, ανάστημα, αντικατάσταση, αντικαταστάτης, αντιστάθμιση, αντίσταση, απόσταση, αποστασία, αποστάτης, απόστημα, αστάθεια, ασταθής, αστάθμητος, άστατος, ασυστηματοποίητος, διάσταση, διάστημα, έκσταση, ένσταση, επαναστάτης, επιστασία, επιστάτης, επιστήθιος, επιστητός, ηλιοστάσιο, ιστίο, ιστός, κατάσταση, καταστατικό, μεταστατικός, μηχανοστάσιο, ορθοστασία, ορθοστατικός, παράσταση, παραστάτης, παραστατικός, παράστημα, προστασία, προστατευτικός, προστάτης, στάδιο, σταθεροποίηση, σταθερός, σταθερότητα, στάθμευση, στάθμη, σταθμός, στάση, στασίδι, στάσιμος, στασιμότητα, στατήρας, στατικός, σταυρός, σταύρωση, στήθος, στήλη, στηλιτεύω, στήσιμο, στητός, στύλος, συμπαράσταση, συμπαραστάτης, σύσταση, συστατικός, σύστημα, συστηματικός, υπόσταση.

δοκοῦντος < δοκέω -ῶ: αδόκητος, αδοκήτως, αδόκιμος, άδοξος, αισιοδοξία, αισιόδοξος, απαισιοδοξία, απαισιόδοξος, απροσδόκητος, δόγμα, δογματικός, δογματικότητα, δογματισμός, δοκάνη, δοκησίσοφος, δοκιμασία, δοκιμή, δοκίμιο, δοκιμιογράφος, δόκιμος, δόξα, δοξασία, δοξαστικός, δοξολογία, ένδοξος, επίδοξος, κενόδοξος, ματαιοδοξία, ματαιόδοξος, μισαλλοδοξία, μισαλλόδοξος, ορθόδοξος, παραδοξολογία, παράδοξος, προσδοκία, προσδόκιμος, φιλοδοξία, φιλόδοξος.
πράττουσι < πράττω: αδιαπραγμάτευτος, αντίπραξη, απράγμων, άπρακτος, απραξία, διαπραγμάτευση, διάπραξη, εισπράκτορας, είσπραξη, εμπράγματος, έμπρακτος, εχθροπραξία, κοινοπραξία, πράγμα, πραγματεία, πράγματι, πραγματικός, πραγματικότητα, πραγματισμός, πραγματογνωμοσύνη, πραγματογνώμων, πραγματοποίηση, πραγματοποιήσιμος, πρακτέος, πρακτικό, πρακτικός, πράκτορας, πρακτορείο, πραμάτεια, πράξη, πραξικόπημα, πραξικοπηματίας, σύμπραξη.

δῆλον < δηλόω -ῶ: άδηλος, αδήλωτος, δηλαδή, δήλωση, δηλωτικός, διαδήλωση, έκδηλος, εκδήλωση, εκδηλωτικός, κατάδηλος (=ολοφάνερος), πρόδηλος, συνυποδήλωση.

στοχάζονται < στόχος: αστόχαστος, αστοχία, άστοχος, βαθυστόχαστος, ευστοχία, εύστοχος, στοχασμός, στοχαστής, στοχαστικός, στόχαστρο, στόχευση, στοχοθεσία, στοχοποίηση, στόχος.

κυριωτάτου < κύριος: άκυρος, ακύρωση, έγκυρος, εγκυρότητα, επικύρωση, κυρία, κυριακάτικος, Κυριακή, κυριαρχία, κυρίαρχος, κυρίευση, κυριολεκτικός, κυριολεξία, κυριότητα, κύρος.

περιέχουσα <περὶ + ἔχω: ανακωχή, αποχή, άσχετος, άσχημος, ενοχικός, έξη, εξής, εξοχή, έξοχος, κατεχόμενα, κατοχικός, παροχή, πάροχος, περιεχόμενο, περιοχή, πολιούχος, ραβδούχος, σκηπτούχος, σχεδόν, σχέση, σχετικός, σχήμα, σχηματικός, σχολείο, σχολή, σχόλη, υπέροχος.

καλουμένη < καλέομαι -οῦμαι: αμετάκλητος, ανάκληση, ανακλητικός, ανακλητός, απρόσκλητος, αυτόκλητος, έγκλημα, εγκληματίας, εγκληματικός, εγκληματολόγος, έγκληση, έκκληση, εκκλησία, εκκλησιαστικός, έκκλητος, επίκληση, κάλεσμα, κλήση, κλητήρας, κλητήριος, κλητικός, κλητός, μετάκληση, μετακλητός, παράκληση, παρακλητικός, παράκλητος, πρόκληση, προκλητικός, πρόσκληση, προσκλητήριο, σύγκληση, συγκλητικός, σύγκλητος.

Πηγή

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

  1. ἐπειδὴ… ὁρῶμεν: Χρησιμοποιώντας τη λέξη ὁρῶμεν ο Αριστοτέλης δηλώνει, στην πραγματικότητα, ότι τα λογικά επιχειρήματά του συχνά τα συλλέγει προσέχοντας τη γύρω του πραγματικότητα. Και όχι, βέβαια, μόνο αυτό, αφού στη συνέχεια τα επιχειρήματα αυτά ο Αριστοτέλης τα χρησιμοποιεί κιόλας για την προώθηση της σκέψης του και για εξαγωγή συμπερασμάτων. Με ποιο επίθετο θα χαρακτήριζες έναν τέτοιο στοχαστή, έναν τέτοιο φιλόσοφο; Ποιο επίθετο θα δήλωνε τότε το αντίθετο;

 

  1. τοῦ κυριωτάτου πάντων: Στα Ἠθικὰ Νικομάχεια το υπέρτατο αυτό αγαθό ο Αριστοτέ-λης το έχει χαρακτηρίσει με την έκφραση τὸ ἀκρότατον πάντων τῶν πρακτῶν ἀγαθῶν. Ποιο ήταν αυτό (με ποια λέξη το δήλωνε); Γράψε ένα μικρό δοκίμιο για τη σύμπτωση ή μη του υπέρτατου για το άτομο αγαθού με το υπέρτατο για την πολιτεία αγαθό.

Η εὐδαιμονία είναι η λέξη με την οποία στα Ἠθικὰ Νικομάχεια ο Αριστοτέλης δηλώνει το υπέρτατο αγαθό, αυτό που έχει χαρακτηρίσει με την έκφραση το ἀκρότατον πάντων τῶν πρακτῶν ἀγαθῶν. Αν λοιπόν ο υπέρτατος στόχος και το υπέρτατο τέλος, ο προορισμός, της πόλεως είναι, κατά τον Αριστοτέλη, η εὐδαιμονία, είναι φανερό ότι ο φιλόσοφος δέχεται την απόλυτη σύμπτωση του υπέρτατου για το άτομο αγαθού με το υπέρτατο για την πόλη αγαθό – και αντίθετα (βλ. και Πολιτικά: «Πότερον δὲ τὴν εὐδαιμονίαν τὴν αὐτὴν εἶναι φατέον ἑνός τε ἑκάστου τῶν ἀνθρώπων καὶ πόλεως ἢ μὴ τὴν αὐτήν, λοιπόν ἐστιν εἰπεῖν. Φανερὸν δὲ καὶ τοῦτο, πάντες γὰρ ἂν ὁμολογήσειαν εἶναι τὴν αὐτήν»). Αυτό όμως θα πρέπει να σημαίνει ότι, όπως το πρώτο, η εὐδαιμονία του ατόμου, επιτυγχάνεται με τις πράξεις του ατόμου, με τις πράξεις των ατόμων ως πολιτών επιτυγχάνεται και το δεύτερο, η εὐδαιμονία της πόλεως. Με το νόημα αυτό η γενική συμπεριφορά του ατόμου έχει αποκλειστικά πολιτικό περιεχόμενο, δηλ. οι πράξεις των ατόμων έχουν αποκλειστικά πολιτικές συνέπειες, συνεπάγονται δηλαδή την εὐδαιμονία (ή το αντίθετο) της πόλεως.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ

Οι παρακάτω ερωτήσεις προέρχονται από το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας (ΚΕΕ) και καλύπτουν το σύνολο της ερμηνευτικής προσέγγισης του συγκεκριμένου αποσπάσματος.

  1. Αρχίζοντας από την τελευταία πρόταση της Ενότητας να δώσετε τον ορισμό της πόλης που συνάγεται από το κείμενο. Ποια είναι η έννοια γένους της πόλης και ποια η ειδοποιός διαφορά της;
  1. Έχοντας υπόψη σας ότι τελεολογική σκέψη ονομάζουμε αυτή που αναζητεί τελικό ή τελικά αίτια (τέλος = σκοπός) για την εξήγηση των πραγμάτων (φαινομένων, πράξεων, όντων κτλ.): α) να γράψετε τις φράσεις της Ενότητας που δηλώνουν τελικό αίτιο και β) Να τις αναλύσετε με απλά λόγια.
  1. Να καταγράψετε τις προκείμενες του συλλογισμού του Αριστοτέλη και το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει σχετικά με την πόλη. Να προσέξετε ότι τα σημεία που επεξηγούν όρο ή όρους μιας προκείμενης θα πρέπει να παραλειφθούν, ενώ, αντίθετα, θα πρέπει να γραφούν οι προτάσεις που υπονοούνται.
  2. Να εντοπίσετε το σημείο της Ενότητας όπου ο Αριστοτέλης συνδέει τον πολίτη με την πόλη και να εξηγήσετε πώς το αντιλαμβάνεστε.
  1. Να εξηγήσετε τη σύνδεση ηθικής και πολιτικής στη σκέψη του Αριστοτέλη (για την οποία συζητήσατε στα Ἠθικὰ Νικομάχεια) με βάση το κείμενο της Ενότητας.
  1. Να συγκρίνετε την άποψη του Αριστοτέλη για τη σύσταση της πόλης με την άποψη του Πρωταγόρα στον ομώνυμο διάλογο και την άποψη του Πλάτωνα στην Πολιτεία, επισημαίνοντας πέρα από τις διαφορές και τα κοινά τους σημεία.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

  1. Να χρησιμοποιήσετε το επίθετο πᾶς στα τρία γένη και στους δύο αριθμούς, σε όποιες πτώσεις θέλετε, για να γράψετε φράσεις της νέας ελληνικής, στις οποίες θα αποδίδονται οι σημασίες που έχει το επίθετο στο κείμενο της Ενότητας.
  2. στοχάζονται: α) Να εξηγήσετε την ετυμολογική προέλευση της λέξης και τη σημασία της στην αρχαία και τη νέα ελληνική. β) Να αποδώσετε τη σημασία των παρακάτω λέξεων (κυριολεκτική ή μεταφορική ή και τα δύο): στόχος – στοχεύω – στόχευση – στοχαστής – στοχαστικός – στόχαστρο.
  3. συνεστηκυῖα, δῆλον: Να γράψετε πέντε ομόρριζα, απλά ή σύνθετα, για κάθε λέξη (στη νέα ελληνική).
  4. Να δώσετε συνώνυμα των παρακάτω λέξεων του κειμένου στα αρχαία ελληνικά: ὁρῶμεν, ἀγαθοῦ, πράττουσι, δῆλον, καλουμένη.
  5. Να δώσετε ένα παράγωγο (απλό ή σύνθετο) ουσιαστικό και ένα επίθετο στα νέα ελληνικά για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: πόλιν, ὁρῶμεν, κοινωνίαν, δῆλον, καλουμένη.
  6. Να βρείτε μέσα στο κείμενο λέξεις ετυμολογικά συγγενείς με τις παρακάτω: ανακωχή, επικύρωση, κάτοπτρο, σταθμός, οντολογικός.
  7. Να δώσετε ομόρριζα (απλά ή σύνθετα) στα νέα ελληνικά για καθένα από τα παρακάτω θέματα του ρήματος «ὁρῶ»: ορ-, οπ-, ιδ-.
  8. Επανάσταση, εξοντώνω, μυωπία, εγκυρότητα, σύγκληση, πρόδηλος, δόγμα: Αφού επισημάνετε τους λεκτικούς τύπους του διδαγμένου κειμένου με τους οποίους συγγενεύουν ετυμολογικά οι παραπάνω λέξεις, να σχηματίσετε στη νεοελληνική γλώσσα μία περίοδο λόγου για κάθε λέξη με την ποιητική ή αναφορική λειτουργία της.
  9. Πράττουσι: Να σχηματίσετε μία περίοδο λόγου της νεοελληνικής για κάθε περίπτωση με παράγωγα του ρήματος που σας δίνεται. Οι παραγόμενες λέξεις (απλές ή σύνθετες) να δηλώνουν:
  1. Το πρόσωπο που ενεργεί
  2. Την ενέργεια
  3. Το αποτέλεσμα της ενέργειας
  4. Τον τόπο όπου γίνεται η ενέργεια
  5. Την ικανότητα σ’ αυτό που δηλώνει το ρήμα

Οι παραπάνω λεξιλογικές ασκήσεις έχουν αντληθεί από τις ιστοσελίδες ΚΕΕ και study4exams.gr 

Για να μεταφερθείτε στην Ενότητα που επιθυμείτε απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα. Εναλλακτικά για την πλοήγηση σας μπορείτε να επιλέξετε και το βοηθητικό menu στην αριστερή στήλη της σελίδας.

Πολιτικά Ενότητα 11Πολιτικά Ενότητα 12
Πολιτικά Ενότητα 13Πολιτικά Ενότητα 14
Πολιτικά Ενότητα 15Πολιτικά Ενότητα 16
Πολιτικά Ενότητα 17Πολιτικά Ενότητα 18
Πολιτικά Ενότητα 19Πολιτικά Ενότητα 20

Η ομάδα του filologika.gr 


Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.