Ηθικά Νικομάχεια 4-5: Κριτήριο Αξιολόγησης

Ηθικά Νικομάχεια Ενότητα 4-5

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ  Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ὁμοίως δὲ καὶ τὰ περὶ τὰς ἐπιθυμίας ἔχει καὶ τὰ περὶ τὰς ὀργάς· οἳ μὲν γὰρ σώφρονες καὶ πρᾶοι γίνονται, οἳ δ᾽ ἀκόλαστοι καὶ ὀργίλοι, οἳ μὲν ἐκ τοῦ οὑτωσὶ ἐν αὐτοῖς ἀναστρέφεσθαι, οἳ δὲ ἐκ τοῦ οὑτωσί. καὶ ἑνὶ δὴ λόγῳ ἐκ τῶν ὁμοίων ἐνεργειῶν αἱ ἕξεις γίνονται. διὸ δεῖ τὰς ἐνεργείας ποιὰς ἀποδιδόναι· κατὰ γὰρ τὰς τούτων διαφορὰς ἀκολουθοῦσιν αἱ ἕξεις. οὐ μικρὸν οὖν διαφέρει τὸ οὕτως ἢ οὕτως εὐθὺς ἐκ νέων ἐθίζεσθαι, ἀλλὰ πάμπολυ, μᾶλλον δὲ τὸ πᾶν.

Σημεῖον δὲ δεῖ ποιεῖσθαι τῶν ἕξεων τὴν ἐπιγινομένην ἡδονὴν ἢ λύπην τοῖς ἔργοις· ὁ μὲν γὰρ ἀπεχόμενος τῶν σωματικῶν ἡδονῶν καὶ αὐτῷ τούτῳ χαίρων σώφρων, ὁ δ᾽ ἀχθόμενος ἀκόλαστος, καὶ ὁ μὲν ὑπομένων τὰ δεινὰ καὶ χαίρων ἢ μὴ λυπούμενός γε ἀνδρεῖος, ὁ δὲ λυπούμενος δειλός. περὶ ἡδονὰς γὰρ καὶ λύπας ἐστὶν ἡ ἠθικὴ ἀρετή· διὰ μὲν γὰρ τὴν ἡδονὴν τὰ φαῦλα πράττομεν, διὰ δὲ τὴν λύπην τῶν καλῶν ἀπεχόμεθα. διὸ δεῖ ἦχθαί πως εὐθὺς ἐκ νέων, ὡς ὁ Πλάτων φησίν, ὥστε χαίρειν τε καὶ λυπεῖσθαι οἷς δεῖ· ἡ γὰρ ὀρθὴ παιδεία αὕτη ἐστίν.

Παρατηρήσεις

Α. Να μεταφράσετε στη νέα ελληνική τη 2η παράγραφο:

Μονάδες 10

Β1. «καὶ ἑνὶ δὴ λόγῳ ἐκ τῶν ὁμοίων ἐνεργειῶν αἱ ἕξεις γίνονται. διὸ δεῖ τὰς ἐνεργείας ποιὰς ἀποδιδόναι· κατὰ γὰρ τὰς τούτων διαφορὰς ἀκολουθοῦσιν αἱ ἕξεις.» Να εντοπίσετε τη νέα αριστοτελική έννοια που περιέχεται στο χωρίο και να αναλύσετε πώς η απόκτηση των καλών και των κακών έξεων γίνεται μέσω των ίδιων ενεργειών.

Μονάδες 10

Β2. «διὰ μὲν γὰρ τὴν ἡδονὴν τὰ φαῦλα πράττομεν»: Ο During, μελετώντας τον Αριστοτέλη,  αναφέρεται χαρακτηριστικά στο εύρος της λέξης «ηδονή» και τής αποδίδει δύο διαφορετικά  περιεχόμενα. Να τα σχολιάσετε.

Μονάδες 10

Β3. Να εντοπίσετε και να αναλύσετε τα σημεία των αποσπασμάτων στα οποία φαίνεται ότι η ηθική αρετή συνδέεται με την οργανωμένη πολιτική –κοινωνική ζωή.

Μονάδες 10

Β4. Ο Αριστοτέλης φτάνοντας στην Ακαδημία, δεν συνάντησε τον Πλάτωνα. Πώς επέδρασε αυτή η απουσία του Πλάτωνα στον Σταγειρίτη φιλόσοφο;

Μονάδες 10

Β5. α) ἐπιγινομένην,  ἀναστρέφεσθαι, , ἔργοις, ἀχθόμενος, ὑπομένων: Για κάθε τύπο της αρχαίας ελληνικής να γράψετε μία ομόρριζη  νεοελληνική λέξη.

β) σχέση, δωροληψία, άξονας, κατάφαση, οισοφάγος: Με ποιες αρχαίες  ελληνικές λέξεις  του πρωτότυπου κειμένου είναι ετυμολογικά συγγενείς οι παραπάνω νεοελληνικές λέξεις;

Μονάδες 10

Ανδοκίδης, Περί της προς Λακεδαιμονίους Ειρήνης 1-2

Το 392 π.Χ., κατά τη διάρκεια του Κορινθιακού πολέμου, ο Ανδοκίδης εστάλη για διαπραγματεύσεις στη Σπάρτη. Μετά την επιστροφή του υπερασπίστηκε με τον λόγο αυτόν την προοπτική ειρήνης με τους Λακεδαιμονίους.

Ὅτι μὲν εἰρήνην ποιεῖσθαι δικαίαν ἄμεινόν ἐστιν ἢ πολεμεῖν͵ δοκεῖτέ μοι͵ ὦ Ἀθηναῖοι͵ πάντες γιγνώσκειν. ὅτι δὲ οἱ ῥήτορες τῷ μὲν ὀνόματι τῆς εἰρήνης συγχωροῦσι͵ τοῖς δ΄ ἔργοις ἀφ΄ ὧν ἂν ἡ εἰρήνη γένοιτο ἐναντιοῦνται͵ τοῦτο δὲ οὐ πάντες αἰσθάνεσθε. Λέγουσι γὰρ ὡς ἔστι δεινότατον τῷ δήμῳ͵ γενομένης εἰρήνης͵ ἡ νῦν οὖσα πολιτεία μὴ καταλυθῇ.  Εἰ μὲν οὖν μηδεπώποτε πρότερον ὁ δῆμος ὁ [τῶν] Ἀθηναίων εἰρήνην ἐποιήσατο πρὸς Λακεδαιμονίους͵ εἰκότως ἂν ἐφοβούμεθα αὐτὸ διά τε τὴν ἀπειρίαν τοῦ ἔργου διά τε τὴν ἐκείνων ἀπιστίαν· ὅπου δὲ πολλάκις ἤδη πρότερον εἰρήνην ἐποιήσασθε δημοκρατούμενοι͵ πῶς οὐκ εἰκὸς ὑμᾶς πρῶτον ἐκεῖνα σκέψασθαι τὰ τότε γενόμενα; χρὴ γὰρ͵ ὦ Ἀθηναῖοι͵ τεκμηρίοις χρῆσθαι τοῖς πρότερον γενομένοις περὶ τῶν μελλόντων ἔσεσθαι.

ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

συγχωρέω—ῶ τινί= συμφωνώ με κάποιον ή κάτι

Παρατηρήσεις

Α. Να μεταφραστεί παραπάνω κείμενο.

Μονάδες 20

Β. Να γραφούν οι απαντήσεις των παρακάτω ασκήσεων.

• Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας

Μονάδες 3

• Να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις των παρακάτω ονομάτων στο γένος και τον αριθμό που βρίσκονται: πάντες, οὖσα, ἐκεῖνα.

Μονάδες 3

• Να συμπληρωθούν οι ζητούμενοι τύποι στον παρακάτω πίνακα στη φωνή που βρίσκονται:

Μονάδες 4

• Να αναγνωριστεί η συντακτική θέση των παρακάτω λέξεων.

• ἢ πολεμεῖν
  τοῖς δ΄ ἔργοις
  τοῦ ἔργου
  ἐκείνων
  τεκμηρίοις

  Μονάδες 5

• Να αναγνωριστεί ο υποθετικός λόγος του κειμένου και να μεταγραφεί ώστε να δηλώνει την αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.

Μονάδες 3

• πῶς οὐκ εἰκὸς ὑμᾶς πρῶτον ἐκεῖνα σκέψασθαι τὰ τότε γενόμενα; Να εξαρτηθεί από τη φράση «Ὁ Δημοσθένης ἠρώτησε».

Μονάδες 2

Για να μεταφερθείτε στην Ενότητα που επιθυμείτε απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα. Εναλλακτικά για την πλοήγηση σας μπορείτε να επιλέξετε και το βοηθητικό menu στην αριστερή στήλη της σελίδας.

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε προετοίμασαν οι εκλεκτοί συνάδελφοι Άννα Μαρία Πανταζή (annmariapant@gmail.com) και Μπικάκης Μιχάλης, οι οποίοι στη συνέχεια το παραχώρησαν στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τους ευχαριστούμε από καρδιάς και τους ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική τους ζωή.

Η ομάδα του filologika.gr

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.