Ηθικά Νικομάχεια 5,9,10: Κριτήριο Αξιολόγησης (Νέα Μορφή)
Για να μεταφερθείτε σε κάποια άλλη ενότητα των Αρχαίων Ελληνικών Προσανατολισμού της Γ’ Λυκείου επιλέξτε την αντίστοιχη σελίδα από το παρακάτω μενού:
Ηθικά Νικομάχεια Ενότητες 5, 9,10
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ
Α. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Περὶ ἡδονὰς γὰρ καὶ λύπας ἐστὶν ἡ ἠθικὴ ἀρετή· διὰ μὲν γὰρ τὴν ἡδονὴν τὰ φαῦλα πράττομεν, διὰ δὲ τὴν λύπην τῶν καλῶν ἀπεχόμεθα. Διὸ δεῖ ἦχθαί πως εὐθὺς ἐκ νέων, ὡς ὁ Πλάτων φησίν, ὥστε χαίρειν τε καὶ λυπεῖσθαι οἷς δεῖ· ἡ γὰρ ὀρθὴ παιδεία αὕτη ἐστίν.
Οἷον καὶ φοβηθῆναι καὶ θαρρῆσαι καὶ ἐπιθυμῆσαι καὶ ὀργισθῆναι καὶ ἐλεῆσαι καὶ ὅλως ἡσθῆναι καὶ λυπηθῆναι ἔστι καὶ μᾶλλον καὶ ἧττον, καὶ ἀμφότερα οὐκ εὖ· τὸ δ’ ὅτε δεῖ καὶ ἐφ’ οἷς καὶ πρὸς οὓς καὶ οὗ ἕνεκα καὶ ὡς δεῖ, μέσον τε καὶ ἄριστον, ὅπερ ἐστὶ τῆς ἀρετῆς. Ὁμοίως δὲ καὶ περὶ τὰς πράξεις ἔστιν ὑπερβολὴ καὶ ἔλλειψις καὶ τὸ μέσον.
Ἔστιν ἄρα ἡ ἀρετὴ ἕξις προαιρετική, ἐν μεσότητι οὖσα τῇ πρὸς ἡμᾶς, ὡρισμένη λόγῳ καὶ ᾧ ἂν ὁ φρόνιμος ὁρίσειεν. Μεσότης δὲ δύο κακιῶν, τῆς μὲν καθ’ ὑπερβολὴν τῆς δὲ κατ’ ἔλλειψιν· καὶ ἔτι τῷ τὰς μὲν ἐλλείπειν τὰς δ’ ὑπερβάλλειν τοῦ δέοντος ἔν τε τοῖς πάθεσι καὶ ἐν ταῖς πράξεσι, τὴν δ’ ἀρετὴν τὸ μέσον καὶ εὑρίσκειν καὶ αἱρεῖσθαι.
Παρατηρήσεις
Α. Με ποιες έννοιες σχετίζεται η ηθική αρετή στα αποσπάσματα αυτά; Να δώσετε ένα παράδειγμα για το κάθε απόσπασμα επεξηγώντας με λίγα λόγια.
10 μονάδες
Β1. Να δώσετε το περιεχόμενο του «δεῖ» σύμφωνα το περιεχόμενο του δεύτερου αποσπάσματος και να εξηγήσετε πώς συνδέεται η ηθική φιλοσοφία με την πολιτική πράξη.
10 μονάδες
Β2. Ποια είναι τα κύρια στοιχεία του ορισμού της αρετής; Γιατί ο φιλόσοφος έκρινε αναγκαίο να δώσει διευκρινίσεις σχετικά με τον ορθό λόγο που καθορίζει τη μεσότητα;
10 μονάδες
Γ. «Οἷον καὶ φοβηθῆναι καὶ θαρρῆσαι καὶ ἐπιθυμῆσαι καὶ ὀργισθῆναι καὶ ἐλεῆσαι»: Να γράψετε δύο λέξεις παράγωγες (απλές ή σύνθετες) για κάθε απαρέμφατο του χωρίου.
10 μονάδες
Δ. Να χαρακτηρίσετε τις επόμενες προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) σύμφωνα με την εισαγωγή των Ηθικών Νικομαχείων και να διορθώσετε τις λανθασμένες.
- Η ηθική και η κοσμολογία είναι οι δύο νέες επιστήμες που εμφανίστηκαν στα μέσα περίπου του 5ου αιώνα π.Χ.
- Η ευβουλία αφορά τόσο τα οικεία όσο και τα δημόσια πράγματα.
- Σύμφωνα με τον Δημόκριτο είναι υπόθεση της ψυχής η ευδαιμονία και η κακοδαιμονία.
- Για τον Αριστοτέλη η ευδαιμονία είναι μια κατάσταση που σχετίζεται με την αρετή.
- Το επιθυμητικόν μέρος της ψυχής σχετίζεται με τις ηθικές αρετές.
10 μονάδες
Ε. Αφού διαβάσετε τα κείμενα που παρατίθενται στη συνέχεια, να γράψετε ένα κείμενο 250 περίπου λέξεων στο οποίο θα συγκρίνετε τις ιδέες του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη για την αρετή έχοντας υπόψη σας και το γενικότερο περιεχόμενο των έργων τους.
Απόσπασμα από Πολιτεία 519
«Δικό μας λοιπόν έργο, είπα εγώ, των ιδρυτών της πολιτείας, (είναι) να αναγκάσουμε τις εξαιρετικές φύσεις (ή τα ξεχωριστά πνεύματα) να φτάσουν στο μάθημα που προηγουμένως είπαμε ότι είναι το ανώτερο, δηλαδή και να δουν το αγαθό και να ανεβούν εκείνο τον ανηφορικό δρόμο, και, αφού ανεβούν και δουν αρκετά (το αγαθό), να μην τους επιτρέπουμε αυτό που τώρα τους επιτρέπεται».
Ύμνος στην Αρετή του Αριστοτέλη [το ποίημα που έγραψε ο φιλόσοφος μετά τον θάνατο του φίλου του Ερμία]. (μετάφραση Γ. Δάλλα)
Πολύμοχθη Aρετή μες στων θνητών το γένος
είσαι του βίου ο πιο μεγάλος στόχος,
για τη δική σου παρουσία, Παρθένα,
τιμή κι η μοίρα του θανάτου στην Eλλάδα
κι οι κόποι υποφερτοί, οι πιο σκληροί κι ακάμαντοι·
θροφήν αθανασίας χάρισες στο πνεύμα μας, ανώτερη
κι απ’ τη λατρεία του χρυσού ή των γονέων
και του ύπνου ακόμη που απαλά μας νανουρίζει.
10 μονάδες
Τις απαντήσεις στο κριτήριο αξιολόγησης μπορείτε να τις βρείτε στο σύνδεσμο: Απαντήσεις Κριτηρίου Αξιολόγησης
Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε προέρχεται από το βιβλίο της Δώρας Ασημακοπούλου “Κριτήρια Αξιολόγησης Αρχαίων Ελληνικών Αριστοτέλη”, η οποία το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.
Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.
Για να μεταβείτε σε κάποιο άλλο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον κατάλληλο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:
Για να μεταβείτε σε κάποιο Άγνωστο Κείμενο ή για να δείτε τις Απαντήσεις επιλέξτε τον κατάλληλο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:
Για ολοκληρωμένη προετοιμασία για τις Πανελλαδικές εξετάσεις δείτε το υλικό μας για το Γνωστό Κείμενο στους παρακάτω πίνακες:
Πλάτωνος Πρωταγόρας
| Πρωταγόρας Ενότητα 1 | Πρωταγόρας Ενότητα 2 |
| Πρωταγόρας Ενότητα 3 | Πρωταγόρας Ενότητα 4 |
| Πρωταγόρας Ενότητα 5 | Πρωταγόρας Ενότητα 6 |
| Πρωταγόρας Ενότητα 7 |
Πλάτωνος Πολιτεία
| Πολιτεία Ενότητα 11 | Πολιτεία Ενότητα 12 | Πολιτεία Ενότητα 13 |
|---|
Αριστοτέλους Ηθικά Νικομάχεια
Αριστοτέλους Πολιτικά
| Πολιτικά Ενότητα 11 | Πολιτικά Ενότητα 12 |
| Πολιτικά Ενότητα 13 | Πολιτικά Ενότητα 14 |
| Πολιτικά Ενότητα 15 | Πολιτικά Ενότητα 16 |
| Πολιτικά Ενότητα 17 | Πολιτικά Ενότητα 18 |
| Πολιτικά Ενότητα 19 | Πολιτικά Ενότητα 20 |
Η ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.
Υλικό για ΕΠΑ.Λ.
