Ξενοφών, Κύρου Παιδεία 1.2.6 Άγνωστο Κείμενο (Νέα Μορφή Εξέτασης)

ΑΓΝΩΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Ξενοφών, Κύρου Παιδεία [1.2.6.- 1.2.7.]

Στο έργο αυτό ο Ξενοφώντας αναφέρεται στην προσωπικότητα και τον βίο του βασιλιά των Περσών Κύρου του Β´ του Μεγάλου, τον οποίο θαύμαζε για τη δύναμη και το μεγαλείο του και τον θεωρούσε πρότυπο χρηστού βασιλιά. Αφού εξέφρασε αυτόν του τον θαυμασμό στο εισαγωγικό κεφάλαιο, ο Ξενοφώντας ανέτρεξε στα πρώτα χρόνια της ζωής του Κύρου. Έτσι του δόθηκε η ευκαιρία να περιγράψει το εκπαιδευτικό σύστημα των Περσών.

οἱ μὲν δὴ παῖδες εἰς τὰ διδασκαλεῖα φοιτῶντες διάγουσι μανθάνοντες δικαιοσύνην· καὶ λέγουσιν ὅτι ἐπὶ τοῦτο ἔρχονται ὥσπερ παρ’ ἡμῖν ὅτι γράμματα μαθησόμενοι. οἱ δ’ ἄρχοντες αὐτῶν διατελοῦσι τὸ πλεῖστον τῆς ἡμέρας δικάζοντες αὐτοῖς. γίγνεται γὰρ δὴ καὶ παισὶ πρὸς ἀλλήλους ὥσπερ ἀνδράσιν ἐγκλήματα καὶ κλοπῆς καὶ ἁρπαγῆς καὶ βίας καὶ ἀπάτης καὶ κακολογίας καὶ ἄλλων οἵων δὴ εἰκός. οὓς δ’ ἂν γνῶσι τούτων τι ἀδικοῦντας, τιμωροῦνται. κολάζουσι δὲ καὶ ὃν ἂν ἀδίκως ἐγκαλοῦντα εὑρίσκωσι. δικάζουσι δὲ καὶ ἐγκλήματος οὗ ἕνεκα ἄνθρωποι μισοῦσι μὲν ἀλλήλους μάλιστα, δικάζονται δὲ ἥκιστα, ἀχαριστίας, καὶ ὃν ἂν γνῶσι δυνάμενον μὲν χάριν ἀποδιδόναι, μὴ ἀποδιδόντα δέ, κολάζουσι καὶ τοῦτον ἰσχυρῶς. οἴονται γὰρ τοὺς ἀχαρίστους καὶ περὶ θεοὺς ἂν μάλιστα ἀμελῶς ἔχειν καὶ περὶ γονέας καὶ πατρίδα καὶ φίλους. ἕπεσθαι δὲ δοκεῖ μάλιστα τῇ ἀχαριστίᾳ ἡ ἀναισχυντία· καὶ γὰρ αὕτη μεγίστη δοκεῖ εἶναι ἐπὶ πάντα τὰ αἰσχρὰ ἡγεμών.

(πηγή: «Η πύλη για την ελληνική γλώσσα»- ελαφρώς διασκευασμένο)

• ἔγκλημα= αδίκημα
• ἐγκαλῶν= κατήγορος, μηνυτής

1) Να μεταφρασθεί το απόσπασμα «οἱ μὲν δὴ παῖδες… ἀδικοῦντας, τιμωροῦνται.»

Μονάδες 10

2) Για ποιους λόγους θεωρούν οι Πέρσες ότι η αχαριστία είναι η μεγαλύτερη αιτία που οδηγεί τον άνθρωπο σε κακές πράξεις;

Μονάδες 10

3α) φοιτῶντες, γνῶσι :να γραφεί το β΄ ενικό προστακτικής στη φωνή και στο χρόνο που βρίσκονται. (μονάδα 1)

β) « δικάζουσι δὲ…  καὶ τοῦτον ἰσχυρῶς.»: να βρεθούν τα επιρρήματα της περιόδου και να μεταφερθούν στους υπόλοιπους βαθμούς. (μονάδες 3)

γ) «οἱ μὲν δὴ παῖδες… ἀδικοῦντας, τιμωροῦνται.»: Να εντοπιστούν όλα τα τριτόκλιτα ουσιαστικά του αποσπάσματος και να γραφούν στη δοτική ενικού. (μονάδες 2,5)

δ) διάγουσι, λέγουσιν, κολάζουσι, δοκεῖ: Να μεταφέρετε τους ρηματικούς τύπους στον Αόριστο  και να εξηγήσετε τη διαφορά που προκαλείται στο νόημα με την αλλαγή του χρόνου των ρημάτων. (μονάδες 2  & 1,5)

Μονάδες 10

4α)  Να βρείτε το υποκείμενο του απαρεμφάτου ἔχειν και της μετοχής μαθησόμενοι: στο απαρέμφατο να ελέγξετε αν λειτουργεί το φαινόμενο της ταυτοπροσωπίας ή της ετεροπροσωπίας· στη μετοχή να ελέγξετε αν είναι συνημμένη ή απόλυτη. (μονάδες 6)

β)  Να γράψετε τη συντακτική λειτουργία των τεσσάρων υπογραμμισμένων τύπων του κειμένου. (μονάδες 4)

Μονάδες 10

Για να μεταβείτε σε κάποιο άλλο  Άγνωστο Κείμενο ή για να δείτε τις Απαντήσεις στο υπάρχον επιλέξτε τον κατάλληλο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα: 

Για ολοκληρωμένη προετοιμασία για τις Πανελλαδικές εξετάσεις δείτε το υλικό μας για το Γνωστό Κείμενο στους παρακάτω πίνακες: 

Πλάτωνος Πρωταγόρας 

Πλάτωνος Πολιτεία

Αριστοτέλους Ηθικά Νικομάχεια

Αριστοτέλους Πολιτικά

Το Άγνωστο Κείμενο με τις παρατηρήσεις που το συνοδεύουν, καθώς και τις απαντήσεις, προετοίμασε η εκλεκτή συνάδελφος Ελένη Σαββίδου, η οποία στη συνέχεια το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.