Σημείο αναγνωρίσεως: Ερμηνευτικό Σχόλιο
Για να μεταφερθείτε σε κάποια άλλη ενότητα των Νέων Ελληνικών Γενικής Παιδείας της Γ’ Λυκείου επιλέξτε την αντίστοιχη σελίδα από το παρακάτω μενού:
Σημεῖο Ἀναγνωρίσεως
ἄγαλμα γυναίκας μέ δεμένα χέρια
| Ὅλοι σέ λένε κατευθείαν ἄγαλμα, ἐγώ σέ πρσφωνῶ γυναίκα κατευθείαν.Στολίζεις κάποιο πάρκο1. Ἀπό μακριά ἐξαπατᾶς. |
|
| 5 | Θαρρεῖ κανείς πώς ἔχεις ἐλαφρά ἀνακαθήσει νά θυμηθεῖς ἕνα ὡραῖο ὄνειρο πού εἶδες, πώς παίρνεις φόρα νά τό ζήσεις. Ἀπό κοντά ξεκαθαρίζει τό ὄνειρο: δεμένα εἶναι πισθάγκωνα τά χέρια σου |
| 10 | μ’ ἕνα σκοινί μαρμάρινο κι ἡ στάση σου εἶναι ἡ θέλησή σου κάτι νά σέ βοηθήσει νά ξεφύγεις τήν ἀγωνία τοῦ αἰχμάλωτου. Ἔτσι σέ παραγγείλανε στό γλύπτη: |
| 15 | αἰχμάλωτη. Δέν μπορεῖς οὔτε μιά βροχή νά ζυγίσεις στό χέρι σου, οὔτε μιά ἐλαφριά μαργαρίτα. Δεμένα εἶναι τά χέρια σου. |
| 20 | Καί δέν εἶν’ τό μάρμαρο μόνο ὁ Ἄργος.2 Ἄν κάτι πήγαινε ν’ ἀλλάξει στήν πορεία τῶν μαρμάρων, ἄν ἄρχιζαν τ’ ἀγάλματα ἀγῶνες γιά ἐλευθερίες καί ἰσότητες, |
| 25 | ὅπως οἱ δοῦλοι, οἱ νεκροί καί τό αἴσθημά μας, ἐσύ θά πορευόσουνα μές στήν κοσμογονία τῶν μαρμάρων |
| 30 | μέ δεμένα πάλι τά χέρια, αἰχμάλωτη.
Ὅλοι σέ λένε κατευθείαν ἄγαλμα, |
| 35 | κι ὑπόσχονται οἱ γοφοί σου εὐγονία3 ἀγαλμάτων, καλή σοδειά ἀκινησίας. Γιά τά δεμένα χέρια σου, πού ἔχεις ὅσους πολλούς αἰῶνες σέ γνωρίζω, |
| 40 | σέ λέω γυναίκα.
Σέ λέω γυναίκα |
(Τό λίγο τοῦ κόσμου, 1971)
- Πρόκειται για το μαρμάρινο γλυπτό του Κωνσταντίνου Σεφερλή «Η Βόρειος Ήπειρος» (1951) που βρίσκεται στην Πλατεία Τοσίτσα της Αθήνας, στο πάρκο μεταξύ Πολυτεχνείου και Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (βλ. σχετική εικόνα, σ. 102). Η αναφορά στο εξωκειμενικό αυτό στοιχείο γίνεται, επειδή στο ποίημα η παράσταση της αλυσοδεμένης γυναίκας προσλαμβάνεται όχι ως ιστορική και εθνική αλληγορία, αλλά ως σύμβολο της κοινωνικής καταπίεσης του γυναικείου φύλου. Το τελευταίο μπορεί να γίνει αφορμή μιας ενδιαφέρουσας συζήτησης γύρω από την πρόσληψη του έργου της Τέχνης από το κοινό, του οποίου τον ρόλο παίζει στην προκειμένη περίπτωση η ποιήτρια.
- Άργος· ο πανόπτηςΆργος, το μυθικό τέρας με τα εκατό μάτια, στον οποίο η Ήρα είχε αναθέσει να κρατάει αιχμάλωτη (δεμένη σε ένα δέντρο) τη μυθική Ιώ. Αξίζει να σημειωθεί πως η Ιώ είναι το μυθικό σύμβολο της κατατρεγμένης γυναίκας.
- ευγονία· η απόκτηση πολλών γόνων (παιδιών).
Ερμηνευτικό Σχόλιο
Αξιοποιώντας τους κειμενικούς δείκτες του κειμένου να σχολιάσετε το θέμα που πιστεύετε ότι τίθεται στο ποίημα, κατά την κρίση σας σε 150-200 λέξεις.
Το βασικό θέμα που θίγεται στο ποίημα είναι η διαχρονική κοινωνική « αιχμαλωσία» της γυναίκας και η κατώτερη θέση που αυτή κατέχει, παρά τον σημαίνοντα ρόλο της στην κοινωνία. Αρχικά, η γυναίκα παρουσιάζεται ως άγαλμα, ως κάτι όμορφο που μαγνητίζει τα βλέμματα, είναι όμως με δεμένα χέρια ( άγαλμα γυναίκας με δεμένα χέρια στιχ 1). Η φράση αυτή επαναλαμβάνεται σταθερά ή ελαφρώς παραλλαγμένη στο ποίημα ως σαφής δήλωση της κοινωνικής αιχμαλωσίας της γυναίκας σε διάφορα στερεότυπα και καταστάσεις. Στους επόμενους στίχους (όλοι σε λένε άγαλμα,/εγώ σε προσφωνώ γυναίκα κατευθείαν) ακολουθεί μία ακόμη επανάληψη σχετικά με την αντίληψη του ποιητικού υποκειμένου ως προς το άγαλμα που αντικρύζει. Δεν είναι απλώς ένα γυναικείο άγαλμα, αλλά μια δέσμια γυναίκα. Οι στίχοι αυτοί όπως και οι επόμενοι αποτελούν παράλληλα και μια αντίθεση (Στολίζεις… αιχμάλωτου) και στοχεύουν στο να καταδείξουν τη διαφορετική άποψη που σχηματίζει η κοινωνία για το πως φαίνεται μια γυναίκα ενώ τα συναισθήματα και η καθημερινότητά της διαφέρουν άρδην. Αυτά ενδεχομένως, μια γυναικεία –μόνο- ματιά το αντιλαμβάνεται. Τέλος, με το χιαστό (πορεία- αγώνες, μαρμάρων – αγάλματα) γίνεται λόγος για τους αγώνες που έγιναν περί δικαιωμάτων και ισότητας των γυναικών και τονίζεται η ματαιότητά τους. Η γυναίκα είχε, έχει και θα έχει πρωταρχικό ρόλο στην κοινωνία σε όλους τους τομείς. Η θέση της ακόμη και σήμερα δεν είναι η αρμόζουσα/πρέπουσα. Υπάρχει πολύς δρόμος ακόμη μέχρι να φτάσουμε στην πλήρη δικαίωση και αναγνώρισή της.
Το ερμηνευτικό σχόλιο που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις της συναδέλφου Κατερίνας Κωστάκη, η οποία το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.
Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.
Για να μεταβείτε σε κάποια άλλη από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας ή Κριτήρια Αξιολόγησης της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ’ Λυκείου, επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την εκπαίδευση ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.
Υλικό για ΕΠΑ.Λ.
