Γυμνή σαν μαχαίρι: Ερμηνευτικό Σχόλιο

Επίθεση! Εβδομήντα μαστιγώματα

για να γίνω πιο γυναίκα

σε σύγκριση με τις πέτρες

το σώμα μου θα γεμίσει ρόδια

δεν θα το μετανιώσω

«Πήγαινε στην άκρη! Αλτ!»

Έψαξαν τις τσέπες μου

δεν βρήκαν άλλη σκέψη εκεί

μόνο ήλιο αηδιασμένο απ’ τις μαντίλιες.

Γυμνή σαν μαχαίρι. Ανθολογία ποιημάτων Ιρανών ποιητριών (10^Ος – 21^Ος αι.).

Εισαγωγή – Απόδοση: Άννα Γρίβα – Μάνια Μεζίτη

Εκδόσεις Συρτάρι, Αθήνα 2023.

Γκρανάζ Μουσαβί (Granaz Moussavi) (γενν. 1976)

Γεννήθηκε στην Τεχεράνη. Το 1997 μετανάστευσε στην Αυστραλία μαζί με την οικογένειά της. Έχει σκηνοθετήσει αρκετές ταινίες, όπως εκείνη με τίτλο 1001 νύχτες,  η οποία αποτελεί ντοκιμαντέρ για τις Ιρανές ποιήτριες που βρίσκονται σε εξορία.

Να διατυπώσετε το ερμηνευτικό σχόλιό σας για το ποίημα της Γκρανάζ Μουσαβί (Granaz Moussavi), παρουσιάζοντας το κύριο, κατά τη γνώμη σας, θέμα του. Να συμπεριλάβετε στην απάντησή σας σχετικούς με το θέμα κειμενικούς δείκτες του ποιήματος.

Η Ιρανή ποιήτρια φανερώνει τη γυναικεία κακοποίηση που είχαν κι έχουν υποστεί οι γυναίκες της Τεχεράνης. Πρόκειται, προφανώς, για μια βιωματική κατάσταση που έζησε η ίδια και στο πρόσωπό της, όπως δηλώνει η χρήση του α’ ρηματικού προσώπου: «…για να γίνω πιο γυναίκα», «δεν θα το μετανιώσω», προσδίδει ζωντάνια, αμεσότητα και εμπεριέχει το στοιχείο της προσωπικής μαρτυρίας, και καθρεπτίζονται οι αντίστοιχες μαρτυρίες – βασανιστήρια υπόλοιπων γυναικών που ζουν ή έζησαν στη χώρα αυτή. Η ποιήτρια στηλιτεύει την πολιτική βία, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την τρομοκρατία από εκείνους οι οποίοι αρνούνται κι υποσκάπτουν τη διεκδίκηση των γυναικείων δικαιωμάτων, το δικαίωμα στο αυτεξούσιο. Ωστόσο, το ποιητικό υποκείμενο μολονότι έχει δεχτεί τον εξευτελισμό και την ταπείνωση λόγω της μη χρήσης της «μαντίλας», εκφράζει τη σθεναρή του αντίθεση στο καθεστώς μέσω της οπτικής εικόνας «το σώμα μου θα γεμίσει ρόδια» αν και έχει υποστεί την «επίθεση» από «εβδομήντα μαστιγώματα», από μια δολοφονική ενέργεια που στοχεύει, όχι μόνο στη φυσική του εξόντωση, αλλά και στην παραδειγματική τιμωρία όσων τολμήσουν να ακολουθήσουν τη στάση του. Η εικόνα έχει οργανικό και πολύτροπο ρόλο, διότι ενεργοποιείται η φαντασία του αναγνώστη, τον οδηγεί στη μετουσίωση συναισθημάτων – καταστάσεων με αποτέλεσμα να γίνει η εικόνα μέσο, για να κατανοήσει την πραγματικότητα που βιώνει το ποιητικό υποκείμενο. Παράλληλα, η χρήση της προσωποποίησης στον τελευταίο στίχο του ποιήματος «δεν βρήκαν άλλη σκέψη εκεί μόνο ήλιο αηδιασμένο απ’ τις μαντίλες», φανερώνει την αθλιότητα και τη βαναυσότητα εκείνων που συμπεριφέρονται απάνθρωπα, δίχως ίχνος ντροπής στα γυναικεία θύματα που τόλμησαν να μην ακολουθήσουν μια κοινωνική επιταγή, που ακόμα και η φύση, δηλαδή η ίδια η ζωή έχει «αηδιάσει». Η ίδια, λοιπόν, η φύση παρουσιάζεται με ανθρώπινα αισθήματα εκφράζοντας το ποιητικό υποκείμενο τις φρικαλεότητες εναντίον του γυναικείου φύλου.

Η παραπάνω ενδεικτική ανάλυση, σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου, εκπονήθηκε από τον συνάδελφο Χρίστο Σοροβέλη, ο οποίος την παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Για να μεταβείτε σε κάποια άλλη από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την εκπαίδευση ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.