Ζωοφιλία: Κριτήριο Ενιαίας Εξέτασης Γ Λυκείου

Ζωοφιλία: Κριτήριο Ενιαίας Εξέτασης Γ Λυκείου

Το δίπολο της σχέσης μας με τα ζώα

Ενδιαφέρουσες επιστημονικές μελέτες για τα ζώα συντροφιάς μας πληροφορούν για την επίδραση που ασκούν στην υγεία μας, όπως στον περιορισμό του άγχους, μείωση της υψηλής πίεσης ακόμη και παράταση του χρόνου ζωής. Το «χουρχούρισμα» της γάτας αποδείχθηκε ότι, στις συχνότητες που εκπέμπεται (25 με 35 Hz), ασκεί θεραπευτικές ιδιότητες στον ανθρώπινο οργανισμό, σε πειράματα που έγιναν σε νοσοκομειακές μελέτες. Άρρωστοι που περιποιούνται τα ζώα, αλλά και τα φυτά αναρρώνουν γρηγορότερα από άλλους ασθενείς. Τα ζώα δεν αφυπνίζουν μέσα μας μόνο το ένστικτο της περιποίησης και φροντίδας, αλλά ενεργοποιούν και τους μηχανισμούς αιτίασης πού όλοι έχουμε. Αυτή η μαγεία στη σχέση μας με τα ζώα αποτελεί ακόμα ένα μυστήριο.

Όταν, κατά τα χρόνια του μεσαίωνα, οι δεισιδαιμονίες θέλανε τις γάτες και τους σκύλους «πνεύματα διαβολικά», το κυνήγι τους οδήγησε σε αρρώστιες που εξολόθρευσαν ολόκληρες κοινωνίες, όπως οι ασθένειες από τα ποντίκια. Ο Άγιος Φραγκίσκος επανέφερε τις σχέσεις, εξηγώντας και αναφέροντας στους πιστούς ότι τα οικόσιτα ζώα είναι τάγμα Αγγέλων που έστειλε ο Θεός για να ζουν κοντά μας. Έτσι ερμήνευσε εκείνη η περίοδος τη δίχως όρια αγάπη που μας προσφέρουν.

Στο άλλο άκρο βρίσκεται, βέβαια, και υπερβολή. Καθώς η προσπάθεια ανεύρεσης κάποιου που να μας αγαπά, ανεξάρτητα από την ηλικία, την περιουσία, την εξωτερική εμφάνισή μας, δεν είναι εύκολη , πολλοί χρησιμοποιούν τα ζώα ως υποκατάστατο, όπου διοχετεύεται ο αξόδευτος ψυχισμός τους. Τα ζώα, έτσι, μετατρέπονται σε αντικείμενα μεταχείρισης. Υπάρχουν, μάλιστα, ακρότητες όπου τα οικόσιτα έχουν τη δική τους γκαρνταρόμπα, γιορτάζουν τα γενέθλιά τους με καλεσμένους εκλεκτής ράτσας και έχουν ήδη αγορασμένο τον τάφο τους σε ειδικό νεκροταφείο ζώων Ράτσας. Υπάρχουν σχολές εκπαίδευσης, όπου σκύλοι, στη τελετή εκπομπής των διπλωμάτων, φορούν καπέλα αποφοίτων πανεπιστημίου. Μερικές εκκλησίες έχουν ειδική μέρα ευλογίας ζώων, ενώ μια εκκλησία στην Καλιφόρνια εκτελεί γαμήλιες τελετές σε ζώα, που οι ιδιοκτήτες τους θέλουν να «νομιμοποιήσουν» τη συμβίωσή τους.

Αυτές οι ακρότητες αποκαλύπτουν προβληματικές συμπεριφορές, με άκριτη σκέψη, αν αναρωτηθούμε ότι τα περιττά αυτά έξοδα τυφλώνουν και οδηγούν να γυρίζει ο  άνθρωπος την πλάτη στα προβλήματα της φτώχειας που βασανίζουν το ένα τρίτο του πλανήτη μας. Ιδιαίτερα, όταν ανθρώπινες ψυχές και στρατιές παιδιών λιμοκτονούν σε άθλιες συνθήκες. Η προσπάθεια των δικαιωμάτων για ζωή πρέπει να μας υπενθυμίζει τις ευθύνες μας ως πολίτες. Και θα πρέπει, όπως σοφά υποστήριξε ο Leonardo Da Vinci, «να αναγνωρίζουμε και τα δικαιώματα κάθε ζώου, που είναι πολιτισμική και ηθική επιταγή». Θα έλθει μια μέρα όπου η δολοφονία ενός ζώου θα θεωρείται όπως η δολοφονία ενός ανθρώπου ή, πιο απλά, αν ένα σκυλί σε κοιτάξει στα μάτια και δεν σε πλησιάσει, πήγαινε καλύτερα στο σπίτι σου, κοιτάξου στον καθρέπτη και έλεγξε τη συνείδησή σου.

Θ. Πάνου, Νewroom, schooltime.gr, 4/10/19

Ν.Β: Το ερώτημα που γεννάται είναι το πώς μπορεί ένας άνθρωπος να μπει στη διαδικασία βασανισμού ενός ζώου; Από πού μπορεί να ορμάται αυτή η αντίδραση του ανθρώπου προς το ζώο;

Φ.Χ.: Η επιθετικότητα είναι πολυπαραγοντική. Δεν αφορά μόνο έναν συγκεκριμένο λόγο. Παρόλα αυτά, οι έρευνες λένε ότι, συνήθως, όταν εκφράζουμε επιθετικότητα απέναντι σε ένα ζώο, μπορεί να την έχουμε βιώσει κι εμείς οι ίδιοι. Δηλαδή, ο χειρισμός και η στάση μας απέναντι σε ένα ευάλωτο πλάσμα, όπως τα ζώα, ίσως έχει να κάνει με το πώς χειριστήκαν εμάς, όταν ήμασταν ευάλωτοι. […] Συνήθως, οι πολύ ακραίες συμπεριφορές κακοποίησης ζώων κρύβουν από πίσω, πιθανά, μια ανάγκη μας για δύναμη, για έλεγχο και για εξουσία. Ακριβώς, επειδή εμείς αισθανόμαστε ευάλωτοι ή ότι βρισκόμαστε σε μία κατώτερη θέση, αναπληρώνουμε αυτή την κατωτερότητά μας, ισορροπούμε αυτή τη μειωμένη μας αυτοεκτίμηση, με το να παράγουμε εξουσία, με το να επιβάλουμε εξουσία, πόνο και δύναμη και άρα έλεγχο σε κάποιο αδύναμο πλάσμα.

Ν.Β: Η κακοποίηση δεν αφορά μόνο σε περιπτώσεις επιθετικότητας, αφορά και στη γενικότερη αντιμετώπιση ενός ζώου. Καθημερινά έχουμε πολύ συχνό και το φαινόμενο της εγκατάλειψης. Τι πιστεύετε γι’ αυτό;

Φ.Χ.: Και η εγκατάλειψη εντάσσεται στην ευρεία έννοια της κακοποίησης, αφού αφήνω εκτεθειμένο ένα πλάσμα, ένα ζώο, που εξαρτάται απόλυτα από μένα, στο έλεός του. Παραμέληση είναι όταν δεν του δίνω φαγητό, παραμέληση είναι και όταν το παρατάω. Αυτό έχει να κάνει, υπό μία έννοια, με την ενσυναίσθηση. Το ότι αντιλαμβάνομαι πραγματικά τις ευθύνες μου απέναντι σε ένα ζώο, το ότι μπορώ να κωδικοποιήσω τις ανάγκες του και να ανταποκριθώ με πληρότητα σ’ αυτές. Αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο  πράγμα. Και η ζωή μας γενικά είναι πολύ δύσκολο πράγμα, γιατί, πολύ συχνά, μπερδεύουμε την ανάγκη του άλλου ή την ανάγκη του ζώου με τη δική μας ανάγκη.

Ν.Β: Μπορεί αυτή η προβληματική συμπεριφορά να αλλάξει; Μπορεί, δηλαδή, ένας ενήλικας, που δεν έχει αποκτήσει τα κατάλληλα ερεθίσματα ή την κατάλληλη παιδεία από νωρίς, να αντιμετωπίσει την επιθετικότητα ή την αδιαφορία την οποία δείχνει, ενδεχομένως, προς τα ζώα;

Φ.Χ.: Κοινωνικά έχουμε μια δυσκολία και μια έλλειψη, όσον αφορά την ενημέρωση, τη στάση μας, απέναντι στα ζώα, η οποία, ωστόσο, μοιάζει σιγά σιγά να αλλάζει. Σίγουρα οι καμπάνιες ενημέρωσης που κάνουν οι φιλοζωικές, είναι κάτι πολύ ωραίο και κάτι που ευαισθητοποιεί τον κόσμο, γύρω από τη σωστή μεταχείριση ενός ζώου. Μερικές φορές, όμως, η ενημέρωση δεν φτάνει. Χρειάζονται πιο ουσιαστικές παρεμβάσεις, όπως εκείνες των ειδικών, που θα εντοπίσουν την πηγή του προβλήματος μέσα από την έγκαιρη διάγνωση και θα βοηθήσουν τον καθένα να διαχειριστεί τις παθογενείς αυτές συμπεριφορές.

Διασκευασμένο κείμενο, συνέντευξη από τη Νατάσα Βαφειάδου στην κλινική ψυχολόγο Φοίβη Χρίστου, 30/6/2017, www.paratiritis-news.gr

Η γάτα

Μια γάτα έρχεται απ’ την πόρτα της βεράντας και τρίβεται στα πόδια μου να την ταΐσω.

Αρπάζει το κρέας που της ρίχνω, μα όταν σκύψω για να τη χαϊδέψω, τραβιέται πίσω και

μου βγάζει νύχια.

Παράξενο・ τα πόδια μου τα εμπιστεύεται, μόνο τα χέρια μου φοβάται.

Μα ίσως να ‘ναι σοφή: από τα πόδια, το πολύ να φάει κλοτσιά, ενώ τα χέρια μπορεί και να

την πνίξουν.

Άγρια γάτα・ τάχα δεν ξέρει από χάδια, ή μήπως ξέρει και γι’ αυτό τραβιέται; Κι εγώ

λάτρεψα πόδια, κι έφαγα κλοτσιές·  χάιδεψα χέρια, έφαγα ξύλο.

Μα τη σοφία της γάτας δε μπόρεσα ακόμα να την καταλάβω.

Ντίνος Χριστιανόπουλος

[από τα Πεζά ποιήματα, Θεσσαλονίκη, Ιανός 2004]

ΘΕΜΑ Α

Α. Να πυκνώσετε το νόημα της 1ης ερωταπόκρισης του Κειμένου ΙΙ σε 60-70 λέξεις.

Μονάδες 20

ΘΕΜΑ Β

Β1. Να παρουσιάσετε την οργάνωση του επιχειρήματος στην τρίτη παράγραφο του Κειμένου I.

Μονάδες 10

Β2. Νομίζετε ότι ο τίτλος του Κειμένου I είναι κατάλληλος, για να αποδώσει το περιεχόμενό του; Ποια η αποτελεσματικότητά του ως προς την αντίδραση του αναγνώστη; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας, επιλέγοντας δύο κειμενικούς δείκτες/γλωσσικές επιλογές.

Μονάδες 10

Β3. α) Να σχολιάσετε τη χρήση των εισαγωγικών στα παρακάτω χωρία του Κειμένου I :

«πνεύματα διαβολικά»

«να αναγνωρίζουμε και τα δικαιώματα κάθε ζώου, που είναι πολιτισμική και ηθική επιταγή»

Μονάδες 10

β) Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η λειτουργία του α’ ενικού προσώπου στη δεύτερη απάντηση της συνεντευξιαζόμενης του Κειμένου ΙI;

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Γ

Γ. Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το βασικό θέμα του ποιήματος (κείμενο ΙΙΙ); Να το σχολιάσετε, στηρίζοντας την απάντησή σας σε τουλάχιστον τρεις κειμενικούς δείκτες. (150-200 λέξεις)

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Δ

Δ. Είδος: Επιχειρηματολογικό άρθρο στην ηλεκτρονική εφημερίδα του σχολείου σας.

Ιδιότητα: Μαθητής / μαθήτρια Γ ́ Λυκείου.

Θέμα: Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα δύο μη λογοτεχνικά κείμενα που διαβάσατε, αλλά και τις δικές σας εμπειρίες, ποιοι είναι, κατά τη γνώμη σας, οι λόγοι που οδηγούν στην προβληματική συμπεριφορά των ανθρώπων απέναντι στα ζώα; Να τεκμηριώσετε τις απόψεις σας σ’ ένα κείμενο 350-400 λέξεων.

Μονάδες 30

Για να δείτε τις απαντήσεις στο αντίστοιχο κριτήριο αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο:

Ζωοφιλία: Κριτήριο Ενιαίας Εξέτασης Γ Λυκείου – Απαντήσεις

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις της συναδέλφου Σιόγκα Γιώτας, η οποία το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.