Βιβλίο Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)
Για να μεταφερθείτε σε κάποια άλλη ενότητα των Νέων Ελληνικών Γενικής Παιδείας της Γ’ Λυκείου επιλέξτε την αντίστοιχη σελίδα από το παρακάτω μενού:
Κείμενο Ι
Βιβλία σε καιρούς βάρβαρους
Σε μια περίοδο με τόσο αντιφατικά χαρακτηριστικά, από την αλληλεγγύη ως τη μισαλλοδοξία και από την ενσυναίσθηση ως τον κυνισμό, τα βιβλιοπωλεία περνούν ευτυχισμένες μέρες. Με αυξημένη ζήτηση, καθώς είναι ο μόνος κλάδος του λιανεμπορίου που λειτουργεί κανονικά, το βιβλίο πουλάει. Έχει αποκτήσει μια δυναμική που θα πρέπει να προστατευτεί και να μην ατονήσει…
Από όλη αυτήν την κινητικότητα στα βιβλιοπωλεία, κάτι είναι πιθανό να μείνει. Να κληροδοτηθεί ως συνήθεια και τρόπος ζωής. […] Πέραν, όμως, του πυρήνα των βιβλιόφιλων και ισόβιων αναγνωστών, ένα σημαντικό ποσοστό είναι περιστασιακοί αναγνώστες.
Εμπειρικά και μόνο, θα έλεγα ότι οι Έλληνες διαβάζουν περισσότερο από παλιά, αλλά σε μια διεθνή κλίμακα διαβάζουν λίγο. Υστερούν. Θα έλεγα πως έχει συμβεί το εξής στην ελληνική κοινωνία. Έχει διευρυνθεί η αναγνωστική βάση, έχει αποκτήσει ποιότητες και υποομάδες, έχει καλλιεργηθεί μια βιβλιοφιλική κουλτούρα, συνεχίζουν να εμφανίζονται μικροί εκδότες με εξευγενισμένο προφίλ, τα βιβλιοπωλεία είναι περισσότερο ενημερωμένα και σταδιακά καλύπτονται τα κενά που υπήρχαν από κλασικά έργα που δεν είχαν ποτέ μεταφραστεί στα ελληνικά.
Όλα αυτά συμβαίνουν σε μια κοινωνική συνθήκη με αμβλυμένα κριτήρια και με γενικευμένη απάθεια, αν όχι εχθρότητα, στην πνευματική παραγωγή. Η εχθρότητα απέναντι στον πολιτισμό είναι ίδιον κοινωνικών ομάδων ή ατόμων με ροπή προς ολοκληρωτικές πολιτικές ιδεολογίες, ή έστω με ανοχή προς την απολιτίκ ξηρασία. Υπάρχει διεθνώς, είναι παγκόσμιο το φαινόμενο, μια νέα μαζική κουλτούρα, ισχυρή και διαρκώς διευρυνόμενη, που περιορίζει τη φιλαναγνωσία σε περιχαρακωμένες κοινωνικές συμπεριφορές, όσο και αν αυτές έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη ορατότητα.
Είναι μια παγκόσμια αποδοχή της τηλεγραφικής γραφής, των κωδικοποιημένων μηνυμάτων και της δογματικής αυτοαναφορικότητας… Αυτά τα φαινόμενα κερδίζουν έδαφος την ίδια στιγμή που νέοι αναγνώστες, επιζητώντας τη σύνθετη γνώση και την απόλαυση της λογοτεχνίας, θα περιμένουν υπομονετικά την είσοδό τους σε κάποιο βιβλιοπωλείο. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να προβάλλεται με κάθε τρόπο η λειτουργία των βιβλιοπωλείων, ως φορέων κοινωνικών αξιών, ως αναχωμάτων στη βαρβαρότητα, που ούτως ή άλλως έχει αποδειχθεί νικήτρια!
Νίκος Βατόπουλος. Το κείμενο δημοσιεύτηκε στον ημερήσιο τύπο. (30-12-2020)
Κείμενο ΙΙ
Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα (απόσπασμα)
Mια μέρα κάθισε και παίδεψε το κεφάλι του. Το ‘βαλε κάτω και το παίδεψε, το ‘πλεξε όπως είδε να κάνουν οι γύφτοι με το καλάθι. Στο τέλος το βρήκε: Θα πιανε φιλία με τα βιβλία. Θα γύρευε να μάθει από κει, αυτά που του κρυβαν οι μεγάλοι πίσω απ τα παραμύθια που λέγανε αυτοί οι μικροί χάρτινοι «παππούδες» που κάθονται στα γόνατά σου και σου λένε τις ιστορίες τους χωρίς καμώματα και παρακάλια.
Μα στο χωριό, που δούλευε παραπαίδι, δεν είχε χαρτοπουλειά. Έπρεπε, λοιπόν, να παρακαλέσει κανένα μπάρμπα απ αυτούς που κατεβαίνανε στην πολιτεία και πουλούσανε το καλαμπόκι τους να του φέρει ένα. Και μια μέρα αυτό έγινε. Έπιασε έναν τέτοιο γερούλη, του βαλε στη χούφτα καναδυό μεταλλίκια και, «σε παρακαλώ», του λέει, «αν βρεις, εκεί που πας, κανένα βιβλίο που να λέει καλές ιστορίες, πάρ το μου. Ε; Πολύ θα σε περικαλέσω, όμως…».
Έβαλε ο παππούς τα μεταλλίκια στην απαλάμη του, τα πασπάτεψε με το δάχτυλο, αναποδογύρισε ένα, για να δει τι έχει από κάτω… έστρωσε με το δάχτυλο τα μουστάκια του… και του τα δωσε πίσω. «Πάρ τα», του λέει. «Αν τα χαρτιά λένε καλά παραμύθια… μου τα λες και μένα και ξεχρεώνουμε. Αν, πάλι, δε λένε, θα σου πάρω ένα αυτί. Ε;…». Το παιδί τρόμαξε. Ο γέρος τότε έβαλε τα γέλια… «Άιντε, άιντε… Σύχασε…», είπε. «Δε σου παίρνω αυτί, σου παίρνω ένα μεταλλίκι. Σύμφωνοι;».
Σε τρεις μέρες του φερε ένα χαρτί, λίγο πιο χοντρό απ το βαγγέλιο, και του το δωσε. «Το πασπάτεψα από παντού», λέει στο παιδί. «Δε βγαίνει τίποτα. Για πάρ το εσύ, μην πα και σε γνωρίζει και συνεννοηθείτε».
Το παιδί τ άνοιξε τρέμοντας. Ήταν σαν μικρό σπιτάκι, «Ιστορία Σεβάχ του Θαλασσινού» έλεγε το ξώφυλλό του. Αυτό ήταν! Το παιδί έπεσε πάνου στο βιβλίο με τα μούτρα. Και το διάβαζε, το διάβαζε ολόκληρο το χειμώνα. Το διάβαζε και ξανά το διάβαζε και πάλι το ξαναδιάβαζε, και το μαθε νεράκι. Κείνος ο μπάρμπας, που του το χε φέρει, τ άκουε και τρέμανε τα μουστάκια του. Όμορφο βιβλίο. Μόνο που είχε μια παραξενιά. Έλεγε την ιστορία του μονάχα σ όποιον ήθελε.
Ώσπου να κλείσει κείνη η χρονιά, είχε καταπιεί κι άλλα καμιά δεκαριά βιβλία.
Μενέλαος Λουντέμης, Απόσπασμα, Ένα παιδί μετράει τ’άστρα, 1956
Κείμενο ΙΙΙ
Παρατηρήσεις
ΘΕΜΑ Α.
Α1. Να αποδώσετε συνοπτικά τους λόγους για τους οποίους η λογοτεχνική ανάγνωση, τις μέρες που διανύουμε, αντιμετωπίζει κινδύνους για τον συγγραφέα στο Κείμενο 1 (60-70 λέξεις).
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Β.
Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε με βάση τα Κείμενα 1 και 2, τις παρακάτω προτάσεις σημειώνοντας τη λέξη Σωστό ή Λάθος.
- Κατά τον συγγραφέα του Κειμένου 1, το βιβλίο έχει αποκτήσει μια δυναμική που πρέπει να διατηρηθεί.
- Η νέα μαζική κουλτούρα που διαμορφώνεται, σύμφωνα με τον συγγραφέα του Κειμένου 1, ενισχύει την φιλαναγνωσία.
- Στο Κείμενο 2 ο συγγραφέας επιδιώκει να «περάσει» το μήνυμα της σπουδαιότητας ανάγνωσης των βιβλίων μέσω του πόθου του ήρωα να μάθει να διαβάζει.
- Κατά τους συγγραφείς των Κειμένων 1 και 2 φαίνεται ότι η ανάγνωση βιβλίων είναι αναγκαία σε κάθε εποχή.
- Ο ήρωας του Κειμένου 2 απογοητεύεται και σταματά κάθε προσπάθεια υλοποίησης του ονείρου του.
Μονάδες 10
Β2.Ο σκοπός του συγγραφέα του Κειμένου 1 είναι να ευαισθητοποιήσει τον αναγνώστη και να τον κινητοποιήσει, προκειμένου να διατηρήσει την επαφή του με το βιβλίο. Με ποιους τρόπους το επιτυγχάνει αυτό; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας αναφέροντας 2 σημεία στίξης και 2 σχήματα λόγου προσδιορίζοντας τον ρόλο τους.
Μονάδες 15
Β3. Να σχολιάσετε με βάση την εικόνα από την ιστοσελίδα της UNESCO και το μήνυμα της “ διαβάστε για να μην αισθανθείτε ποτέ μόνος” την σπουδαιότητα της ανάγνωσης βιβλίων (60-70 λέξεις).
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Γ.
Με αφορμή τον πόθο του παιδιού για γράμματα και ανάγνωση βιβλίων στο Κείμενο 2 να καταγράψετε τις σκέψεις σας για το πώς θα ήταν η καθημερινότητά σας, αν δεν γνωρίζατε να διαβάζετε και να γράφετε.
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Δ.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα κείμενα που σας δόθηκαν να καταγράψετε ένα κείμενο που θα δημοσιευτεί στο ιστολόγιο του σχολείου σας, 300-350 λέξεων, στο οποίο θα παρουσιάζετε τους λόγους για τους οποίους είναι περιορισμένο το αναγνωστικό ενδιαφέρον στην εποχή μας καθώς και κίνητρα που θα μπορούσαν να δοθούν στους νέους, προκειμένου να καλλιεργηθεί το αναγνωστικό τους ενδιαφέρον.
Μονάδες 30
Για να δείτε Απαντήσεις στις ερωτήσεις του Κριτηρίου πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο:
Βιβλίο Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) – Απαντήσεις
Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις της συναδέλφου-συγγραφέα Άννα Δ. Σιάτρα, η οποία το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.
Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.
Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:
Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’ Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:
Η ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.