Βία κατά των Γυναικών Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) Απαντήσεις

Θέμα Α

Ο συντάκτης του κειμένου εστιάζοντας στις αιτίες κακοποίησης του γυναικείου φύλου διερωτάται αν ο άντρας υπερέχει βιολογικά από τη γυναίκα  και καταλήγει πως άλλες είναι οι βαθύτερες αιτίες του φαινομένου, όπως η υπεροχή του στα μέσα παραγωγής. Αυτή η ισχύουσα θέση του οδηγεί στην ανισότητα και τελικά στη βία και στον βιασμό εντός της οικίας. Ωστόσο παρατηρούνται και περιστατικά βίας στον χώρο εργασίας, όπου οι γυναίκες υπό τον φόβο της απόλυσης υφίστανται σεξουαλική παρενόχληση.

(Λέξεις 72)

Θέμα Β

Β1. α. Λάθος (παράγραφος 3, «Ενώ στην εποχή του homo sapiens… τα δύο φύλλα ήταν ισότιμα…»)

       β. Λάθος (παράγραφος 3, «οι μεγάλες αλλαγές έρχονται πριν από 10.000 χρόνια / «Και αυτή είναι η στιγμή που ο Φρίντριχ Ένγκελς περιγράφει ως «ιστορική ήττα» του γυναικείου φύλου.»

       γ. Λάθος  (παράγραφος 8, «Βέβαια ο πιο αποτελεσματικός τρόπος είναι να στοχεύσει κανείς τη δομική καταπίεση ενάντια στις γυναίκες, καταρχάς με συγκεκριμένες πολιτικές και μέτρα που θα κάνουν καλύτερη τη ζωή τους.

      δ. Σωστό (παράγραφος 2, «Αν, λοιπόν, η τάση αυτή δεν είναι εγγενής στον άντρα, είναι αναγκαστικά επίκτητη»

      ε. Σωστό (παράγραφος 6, «Παράλληλα εκφράστηκε η άποψη… και στους χώρους εργασίας»

Β2. α.Ο τίτλος του Κειμένου 1 «Βία κατά των γυναικών: Ψάχνοντας τα «γιατί»!» κρίνεται αποτελεσματικός ως προς την πληροφορητικότητα και την ενίσχυση του αναγνωστικού ενδιαφέροντος. Παρουσιάζει αφενός την κεντρική ιδέα του κειμένου με ακριβή και σαφή τρόπο προτάσσοντας το κύριο θέμα, τη βία κατά των γυναικών και την αναζήτηση των αιτιών που αυτή προκαλείται. Ελκύει, αφετέρου, την προσοχή του αναγνώστη με τη συντομία, την πληρότητα και την αμεσότητα του μηνύματος, καθώς αποδίδεται με ένα ονοματικό σύνολο και τη χρήση του θαυμαστικού που παρακινεί τον δέκτη προς ανάγνωση του κειμένου.

β. Τίτλος με αισιόδοξο σχόλιο:

«Έμφυλη βία: Ζωγραφίζοντας τον πόνο… ροζ»

Β3.  Το κείμενο 2 αποτελεί ένα πολυτροπικό είδος κειμένου που στόχο έχει να πληροφορήσει τον δέκτη για τα ποσοστά των γυναικών που υφίστανται κακοποίηση, για τη συμπεριφορά των αντρών απέναντι στις γυναίκες, για την αδυναμία των νέων νόμων για αλλαγή της κατάστασης και για τις συχνότερες αιτίες κακοποίησης. Συγκεκριμένα, συνδυάζοντας εικόνα και λόγο κεντρίζει την προσοχή μας, καθώς επιλέγονται έντονα χρώματα (το κόκκινο για ν’ αποτυπωθεί σε κάθε σκίτσο η γυναίκα που υφίσταται βία και ένας πενταψήφιος αριθμός γυναικών που δολοφονήθηκαν μια συγκεκριμένη χρονιά. Μάλιστα η αναφορική λειτουργία της γλώσσας με παράθεση στατιστικών στοιχείων (87.000, μία στις δύο) ενισχύουν τον ενημερωτικό χαρακτήρα του κειμένου.

Το Κείμενο 2 σχετίζεται άμεσα με το Κείμενο 1, αφού αναφέρονται στο ίδιο ακριβώς θέμα, τη βία και την κακοποίηση του γυναικείου φίλου. Το μόνο διαφορετικό που προσθέτει το κείμενο 2 είναι οι δολοφονίες των γυναικών ως αποτέλεσμα της κακοποίησης.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΟΣ Β ΓΙΑ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΕΞΑΣΚΗΣΗ

 1. Στην τελευταία παράγραφο του κειμένου 1 η αρθρογράφος με τα συνεχή ερωτήματα επιδιώκει να αισθητοποιήσει πιο παραστατικά την ανάγκη εξάλειψης της βίας σε βάρος των γυναικών και την αναδιαμόρφωση μιας πιο ισότιμης κοινωνίας, όπου θα υπάρχει σεβασμός στην ανθρώπινη ύπαρξη και κάθε γυναίκα πλέον θα νιώθει ελεύθερη. Έτσι μέσω των συνεχόμενων ερωτημάτων δίνεται έμφαση στην προβληματική αυτή κατάσταση και τα ερωτηματικά στο τέλος κάθε περιόδου προσδίδουν στον λόγο διαλογική χροιά, ζωντάνια, οικειότητα και αμεσότητα συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην πρόκληση ευαισθητοποίησης, αφύπνισης, ζωηρού ενδιαφέροντος και προβληματισμού αναφορικά με το ζήτημα της εξάλειψης της βίας απέναντι στο γυναικείο φύλο.

 2. Με τη χρήση της διπλής παύλας διακόπτεται η φυσική ροή του λόγου, προκειμένου να προστεθούν απαραίτητες πληροφορίες. Στη συγκεκριμένη παράγραφο η αρθρογράφος περικλείει μέσα στις παύλες μια αιτιολογική πρόταση απαραίτητη για να υποδηλώσει μέσω της προσωπικής της γνώμης τον λόγο που επετράπη στη γυναίκα η είσοδός της στην κοινωνική παραγωγή.

Στις παρενθέσεις περιέχονται μη απαραίτητες, συμπληρωματικές πληροφορίες για το πόσα χρόνια πριν τοποθετείται η εποχή του homo sapiens.

Επομένως, η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο σημείων στίξης είναι ότι ανάμεσα στις δύο παύλες περιέχονται απαραίτητες πληροφορίες, ενώ ανάμεσα στις παρενθέσεις μη απαραίτητες κατά την κρίση του πομπού.

3. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα της 4^ης παραγράφου η αρθρογράφος επιλέγει την ενεργητική σύνταξη για να προβάλει τον ρόλο του υποκειμένου που ενεργεί, δηλαδή το καπιταλιστικό σύστημα μέσα στο οποίο η γυναίκα εντάσσεται πλέον στην κοινωνική παραγωγή.

Μετατροπή σύνταξης:

Από το επόμενο οικονομικό σύστημα, τον καπιταλισμό, δίνεται στη γυναίκα η δυνατότητα να επιστρέψει στην κοινωνική παραγωγή -επειδή από αυτό εισέρχεται μεγαλύτερο κέρδος- αλλά ως σύστημα ενισχύεται στο έπακρο η διαίρεση με βάση το φύλο, τον σεξισμό, για να μπορεί να χρησιμοποιείται η γυναίκα ως φθηνότερη εργατική δύναμη.

Με την επιλογή της παθητικής σύνταξης η αρθρογράφος επιθυμεί να υπογραμμίσει την πράξη, το αποτέλεσμα της ενέργειας του υποκειμένου. Στη συγκεκριμένη σύνταξη  το ύφος καθίσταται αντικειμενικό, πληροφοριακό, επίσημο, απρόσωπο και πολύπλοκο με αποτέλεσμα να χάνεται η αμεσότητα και η ζωντάνια που αποτυπώνει το κείμενο στο σύνολό του.

4. Στην 8^η παράγραφο του κειμένου η αρθρογράφος προσπαθεί να επεξηγήσει/διευκρινίσει τη θέση της χρησιμοποιώντας συγκεκριμένα παραδείγματα που αφορούν σε ειδικές πολιτικές και μέτρα που θα βελτιώσουν τη ζωή των γυναικών. Υπό το πρίσμα αυτό με τη χρήση παραδειγμάτων και ασύνδετου σχήματος η συντάκτρια του κειμένου διασαφηνίζει και εξηγεί αναλυτικά τον ισχυρισμό της πως καλό θα ήταν να ενισχυθούν πολιτικές που προστατεύουν δομικά τη γυναίκα και ενισχύουν την αυτονομία της.

Θέμα Γ

Στο ποίημά του ο Γ. Δουατζής στηλιτεύει την κακοποίηση των γυναικών ως αντίποδα στον σεβασμό που ο ίδιος αποδίδει στη γυναικεία φύση. Το κύριο θέμα αισθητοποιείται αρχικά μέσω των πολλαπλών αντιθέσεων στις πέντε πρώτες στροφές («κραυγή απόγνωσης – φωνή σε τραγούδια, ματωμένο στήθος – ζωογόνα ομορφιά, πληγή – Άνοιξη-ζωής πηγή, τρομαγμένα μάτια – γαλήνια θάλασσά σου, δεν είσαι εσύ – έργο κτήνους»). Χαρακτηριστική εξάλλου στο ποίημα είναι και η εναλλαγή α΄ (εγώ) και γ΄ (δεν είναι) ενικού ρηματικού προσώπου. Με το γ΄ πρόσωπο ο ποιητής αποστασιοποιείται από τα φαινόμενα κακοποίησης της γυναίκας δείχνοντας ότι ο ίδιος δεν τα εγκρίνει αντιτάσσοντας σε α΄ πρόσωπο την αξία και τη δύναμη της γυναίκας σε κάθε περίπτωση. Η χρήση α΄ προσώπου προσδίδει ζωντάνια, αμεσότητα και εμπεριέχει το στοιχείο της προσωπικής μαρτυρίας. Η αμεσότητα αυτή ενισχύεται από τη χρήση β΄ ενικού προσώπου στην έκτη και έβδομη στροφή, όπου το ποιητικό υποκείμενο απευθυνόμενο στην ίδια τη γυναίκα και αξιοποιώντας το ασύνδετο σχήμα («είσαι, θα είσαι… δύναμη κι ελπίδα») τονίζει πως είναι γι’ αυτόν ένα πλάσμα ξεχωριστό και σημαντικό λόγω του πολυποίκιλου ρόλου της. Τέλος, μέσω της μεταφοράς («εγώ έμαθα να βυθίζομαι στην γαλήνια θάλασσά τους») και της παρομοίωσης («ήσουν, θα είσαι ολόκληρη, προσκυνητάρι ιερό») το ποιητικό υποκείμενο δηλώνει ξεκάθαρα τον σεβασμό του απέναντι στο γυναικείο φύλο και την ηρεμία που αυτή του προσφέρει με αποτέλεσμα να μην μπορεί να την διανοηθεί πληγωμένη.

Το θέμα του ποιήματος είναι τόσο επίκαιρο αφού στη σημερινή εποχή που γίνονται συνεχείς αγώνες για την εφαρμογή των αρχών της ισοτιμίας και την κατάρρευση στερεοτύπων για τα πρότυπα φύλου ο καθένας μας οφείλει να κατακρίνει τέτοιες αποτρόπαιες πράξεις βίας κι εκμετάλλευσης του γυναικείου φύλου, να το προστατεύει και να αναγνωρίζει τους πολλαπλούς ρόλους και την αξεπέραστη αξία της γυναίκας.

Θέμα Δ

Κειμενικό είδος: Άρθρο που απευθύνεται σε σχολική πλατφόρμα

Πομπός: Μαθητής

Δέκτης: Μαθητικό αναγνωστικό κοινό και καθηγητές.

Γλώσσα: Αναφορική λειτουργία γλώσσας

Ύφος: Σοβαρό, πληροφοριακό, αντικειμενικό με χρήση α΄ και γ΄ ρηματικού προσώπου

Ενδεικτικός τίτλος: «Η αόρατη πληγή της βίας κατά των γυναικών»

Πρόλογος: Αφόρμηση από χαρακτηριστικά γεγονότα της επικαιρότητας και την Παγκόσμια Ημέρα κατά της βίας των γυναικών.

Κυρίως θέμα:

α. – Η οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας, η ανεργία, η φτώχεια

– Η ένταση, το άγχος με τα οποία βιώνουν τα μέλη των οικογενειών τη νέα οικονομική κατάσταση ως αποτέλεσμα της κρίσης οδηγεί συχνά σε πιο έντονα κι επικίνδυνα περιστατικά βίας αλλά και σε σωματική και σεξουαλική κακοποίηση καθώς και σε διάφορες μορφές παρενόχλησης σε χώρους εργασίας.

– Η εμπορευματοποίηση του σεξ και η μετατροπή των σωμάτων σε αντικείμενα, τα σεξιστικά στερεότυπα και τα ιδανικά της επιθετικής αρρενωπότητας.

– Η πορνογραφία δεν πουλιέται πια «στα κρυφά». Υπάρχει διαθέσιμη στο διαδίκτυο. Οι νέοι μεγαλώνουν με αυτές τις εικόνες ως τον πιο συνηθισμένο τρόπο να μάθουν για το σεξ, ενώ δυστυχώς εξακολουθεί να υπάρχει ελάχιστη σεξουαλική εκπαίδευση ή ανοιχτή συζήτηση για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία.

β. – Χρειάζεται να υπάρξει προσαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας με συγκεκριμένες πολιτικές και μέτρα που θα κάνουν καλύτερη τη ζωή των γυναικών, όπως η ουσιαστική προστασία της μητρότητας, ίσες αμοιβές, αυξήσεις στους μισθούς, μείωση του ωραρίου, καλύτερες συνθήκες εργασίας.

– Πρέπει να διατεθούν πόροι για την επέκταση και τη λειτουργία περισσότερων συμβουλευτικών κέντρων και ξενώνων, καθώς και ειδικών μονάδων για περίθαλψη και προσωρινή παραμονή γυναικών που πέφτουν θύματα κακοποίησης.

– Οι κακοποιημένες γυναίκες πρέπει να αποκαλύπτουν το πρόβλημά τους. Η σιωπή που οφείλεται στον φόβο διαιωνίζει το πρόβλημα.

– Είναι απαραίτητη η σύσταση ειδικών μονάδων της αστυνομίας, που θα επεμβαίνουν άμεσα σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας. Παράλληλα, και οι δράστες των επιθέσεων είναι απαραίτητο να παρακολουθούν ειδικά θεραπευτικά προβλήματα, γιατί και οι ίδιοι είναι ασθενείς.

– Καθοριστικός είναι ο ρόλος του σχολείου και της οικογένειας για τον περιορισμό και την αντιμετώπιση αυτού του νοσηρού φαινομένου. Η παροχή ολοκληρωμένης παιδείας και η ανάπτυξη κριτικής σκέψης είναι απαραίτητα εφόδια για την εξάλειψη στερεότυπων αντιλήψεων. Στα σχολεία θα μπορούσε να εισαχθεί και ειδικό μάθημα για την ισότητα και τις σχέσεις των δυο φύλων. Οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς θα πρέπει να αποτελούν με τη στάση και τη συμπεριφορά τους υγιή πρότυπα για τα παιδιά και τους εφήβους.

Επίλογος: Τονίζεται η σημασία του προβλήματος και η ανάγκη για ενημέρωση της κοινής γνώμης αλλά και ενδυνάμωση των μέσων αντιμετώπισης.

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Κριτήριο Αξιολόγησης Βία κατά των Γυναικών

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις της συναδέλφου Γεωργίας Μωραΐτη, η οποία το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.