Τίτλος: Αξιολόγηση – Ενδεικτικές Ασκήσεις 

Τίτλος: Αξιολόγηση – Ενδεικτικές Ασκήσεις 

Και τα μυαλά… στο ίντερνετ

Το ίντερνετ τελικά τι αλλάζει, τις συνήθειες της σκέψης μας ή τον ίδιο τον εγκέφαλό μας;

Το ίντερνετ αλλάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Αυτό όμως φαίνεται ότι θα έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες σε κάποιες περιοχές του εγκεφάλου, για παράδειγμα, αναπτύσσεται στο τέλος της εφηβείας. Αν κάποιος έφηβος, λοιπόν, ζει καθημερινά στο ψηφιακό περιβάλλον των βιντεοπαιχνιδιών, παίρνοντας διαρκώς ρίσκα χωρίς συνέπειες, ζει δηλαδή σε ένα περιβάλλον όπου επικρατούν οι έντονες αισθήσεις στο εδώ και το τώρα, αυτό προδιαθέτει τον εγκέφαλό του να έχει λιγότερο ενεργό μπροστινό τμήμα αργότερα στη ζωή του. Ο έφηβος αυτός συνεχώς προβάρει μια δραστηριότητα η οποία συνήθως σχετίζεται με τον εγκέφαλο παθολογικών τζογαδόρων ή σχιζοφρενών… […].

Παρ’ όλα, τόσο το facebook όσο και το twitter βοήθησαν αφάνταστα τους νέους του αραβικού κόσμου να ενώσουν και να οργανώσουν επαναστατική σκέψη, φωνή και δράση και να εξεγερθούν μαζικά εναντίον των αυταρχικών καθεστώτων της χώρας τους…

Αυτό ήταν κάτι πολύ θετικό, γιατί έδωσε τη δυνατότητα στο ίντερνετ να αποτελέσει ένα ισχυρό όπλο για τον εκδημοκρατισμό των χωρών αυτών. Το ίντερνετ και η κάθε είδους τεχνολογία είναι από μόνες τους ουδέτερα εργαλεία στα χέρια μας. Αυτό στο οποίο ασκώ κριτική είναι η στάση των ανθρώπων απέναντί τους και ο τρόπος με τον οποίο τα χειρίζονται. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι αισθάνονται ότι τώρα μέσω των chat room μπορούν να μιλάνε εύκολα και άμεσα στο ίντερνετ ξεχνώντας όμως ότι τώρα είναι πολύ ευκολότερο από ποτέ κάποιος να παρακολουθήσει και να καταγράψει αυτή την ιδιωτική διαδικτυακή ομιλία. Όσο εύκολο είναι το ίντερνετ να αποτελέσει ένα εργαλείο εκδημοκρατισμού, άλλα τόσο εύκολο είναι να γίνει ένα εργαλείο που θα καταργήσει τον ιδιωτικό μας βίο με άγνωστες συνέπειες.

Πώς βλέπετε λοιπόν το μέλλον του εγκεφάλου μας, που μεγαλώνει μέσα στο ραγδαία εξελισσόμενο θερμοκήπιο του ίντερνετ και των νέων τεχνολογιών του 21ου αιώνα;

Το πρώτο πιθανό σενάριο είναι ότι θα καταλήξει ο καθένας μας να συμπεριφέρεται σαν ηλεκτρονικός υπολογιστής και να προτιμά να αλληλεπιδρά με άλλο κομπιούτερ και όχι ανθρώπους, κάτι το οποίο ήδη συμβαίνει ως έναν βαθμό, καθώς πολλοί αισθάνονται πιο άνετα μπροστά σε έναν υπολογιστή.

Το δεύτερο σενάριο είναι ότι πολλοί λάτρεις του διαδικτύου ζώντας μια ζωή μπροστά σε μια οθόνη (κάτι που τους στερεί τη δυνατότητα ουσιαστικού διαλόγου), αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να αγκαλιάσουν πάσης φύσεως φονταμενταλιστικά κινήματα. Είναι ένα πολύ ελκυστικό αντίδοτο το να συμμετέχεις σε μια συλλογική φαντασίωση που σε οδηγεί να αδιαφορείς για την ιδιαιτερότητά σου.

Το τρίτο σενάριο, το οποίο φυσικά προτιμώ και για το οποίο αγωνίζομαι, αφορά την προσπάθειά μας να καλλιεργήσουμε την τεχνολογία που θα βοηθήσει τους ανθρώπους να νιώσουν την αίσθηση της ταυτότητάς τους, της ατομικότητάς τους και της αυτοεκπλήρωσής τους. Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της έκφρασης της δημιουργικότητάς τους. Όμως, για να συμβεί αυτό, πρέπει τα άτομα να είναι ενεργά και όχι παθητικοί δέκτες, πρέπει να κατανοούν όσα συμβαίνουν γύρω τους και όχι απλώς να επεξεργάζονται πληροφορίες – και νομίζω ότι αυτή τη στιγμή τα κομπιούτερ δεν βοηθάνε τους ανθρώπους να πετύχουν κάτι τέτοιο.

Σούζαν Γκρίνφιλντ, συνέντευξη στον Σπύρο Χατζηγιάννη, περ. Ε, εφημ, Κυριακάτικη

Ελευθεροτυπία, 27.2.2011

Ο τίτλος του κειμένου αποδίδει, κατά τη γνώμη σας, επιτυχώς το περιεχόμενό του;  Να τεκμηριώσετε τη θέση σας.

Κείμενο 2

Ψυχαγωγία ή διασκέδαση;

Ως ελεύθερος ορίζεται ο χρόνος κατά τον οποίο ο άνθρωπος έχει την ευκαιρία να απασχοληθεί με δραστηριότητες που τον ευχαριστούν, χωρίς αυτές να σχετίζονται με την κάλυψη των βιοποριστικών του αναγκών. Από την αρχαία Ελλάδα, ακόμα, ο Αριστοτέλης πίστευε ότι η ευτυχία του ανθρώπου βρίσκεται στην ιδιοποίηση του χρόνου του, ενώ ο Σταγειρίτης φιλόσοφος ήταν αντίθετος σε έναν ελεύθερο χρόνο αφιερωμένο στην οκνηρία και την αεργία.

Μεταγενέστερα, ο Τόμας Μορ είχε συμπεριλάβει στην «Ουτοπία του» την πεποίθηση ότι η εργασία πρέπει να είναι εξάωρη και ο ελεύθερος χρόνος να αφιερώνεται στην αύξηση των γνώσεων. Πώς μπορούμε, λοιπόν, να αξιοποιήσουμε στο μέγιστο ένα τέτοιο αγαθό το οποίο έχει απασχολήσει στους καιρούς τόσες σημαντικές προσωπικότητες;

Αρχικά, όπως είναι γνωστό, η σύγχρονη εποχή χαρακτηρίζεται από έλλειψη ελεύθερου χρόνου. Ωστόσο, το φαινόμενο αυτό δεν πρέπει να μας αποτρέπει από το να αναζητούμε τους καλύτερους δυνατούς τρόπους για την εκμετάλλευσή του. Σε πρώτο επίπεδο, ο σημερινός άνθρωπος οφείλει να κατανοήσει, αλλά και να εντάξει στη ζωή του την αξία της ψυχαγωγίας. Κατά τις ελεύθερες ώρες, είναι συνετό να στρεφόμαστε στη γνήσια ψυχαγωγία (ψυχή+άγω) η οποία είναι ικανή να καλλιεργήσει τις πνευματικές και σωματικές ικανότητες και προσφέρει γνώσεις. Η γνήσια ψυχαγωγία εντοπίζεται στις καλές τέχνες, στον κινηματογράφο, στον αθλητισμό, στο θέατρο, στα βιβλία στις κοινωνικές επαφές και στην επαφή με τη φύση. Είναι ευνόητο ότι η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου με έστω και μία από τις παραπάνω μορφές ψυχαγωγίας, οδηγεί τον άνθρωπο στην ψυχική ανύψωση. Εάν κατά τον ελεύθερο χρόνο του ο άνθρωπος υιοθετούσε κάποιες από τις ασχολίες, θα κατόρθωνε να αποκτήσει την ποιότητα στη ζωή καθώς και να διαμορφώσει μια σφαιρική, καθολική προσωπικότητα.

Από την άλλη, η εξοικονόμηση επαρκούς ελεύθερου χρόνου χαρακτηρίζεται από πολλούς περιορισμένη ή ακόμα και αδύνατη. Επίσης, σύνηθες είναι το φαινόμενο της διοχέτευσης ελεύθερου χρόνου σε εντυπωσιακά μεν, κενά από κάθε ηθική αξία δε θεάματα και ασχολίες, ανίκανες να προσφέρουν στον ενδιαφερόμενο το παραμικρό ίχνος αξιοποιήσιμου εφοδίου. Τέτοιου είδους παραδείγματα, που παράγονται σωρηδόν από την τηλεόραση, τα περιοδικά και άλλα μέσα ενημέρωσης, αποτελούν τη νόθα ψυχαγωγία ή αλλιώς διασκέδαση (διασκεδάννυμι=διασκορπίζω). Προκειμένου να αποφευχθεί η προσκόλληση σε κενόδοξες και στείρες ασχολίες, τα άτομα πρέπει να μαθαίνουν από νεαρή ηλικία να κατανέμουν σωστά τον χρόνο τους, να στρέφονται στον προγραμματισμό και να υιοθετούν οργανωτικές μεθόδους. Σε αυτό το σημείο οφείλει να παρέμβει δυναμικά και αποτελεσματικά η παιδεία, η οποία πρέπει κατά κύριο λόγο, μετά την οικογένεια, να διδάξει στα νέα μέλη της κοινωνίας τις αξίες και τα ιδανικά που οφείλουν να διέπουν τη ζωή τους. Με αυτόν τον τρόπο, έχοντας θεμελιωμένες αξίες και πρότυπα, η ποιότητα στη ζωή επέρχεται ως ένα φυσικό φαινόμενο και επηρεάζει σημαντικά τόσο την πορεία του ανθρώπου όσο και την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου.

Ως συμπέρασμα, προκύπτει ότι η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου επέρχεται μέσω της στροφής στη ψυχαγωγία. Αναμφίβολα, όπως υποστηρίζεται, η διασκέδαση δεν πρέπει να παραγκωνιστεί ή να εκλείψει, αφού είναι απαραίτητη για τον άνθρωπο, πόσο μάλλον για τον άνθρωπο του σήμερα. Δεδομένου, ωστόσο, ότι τα ιδανικά, όχι σε ακραίες εκδηλώσεις τους, αλλά ακόμα και σε ήπια μορφή, τείνουν να ισοπεδωθούν, είναι συνετό να διατηρούνται ορισμένες ισορροπίες. Προσβάσιμος και εφικτός από όλους τους τρόπους επιτυχίας των παραπάνω είναι ο επαναπροσδιορισμός των προοπτικών αξιών, ενώ η υλοποίησή του μπορεί να γίνει φανερή από την αλλαγή κάποιου μόνο μικρού, αλλά τεράστιας σημασίας, στοιχείου της ζωής μας: της σωστής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου.

Αναστασία Τσαμπαλάτη- Βακαλοπούλου, Αίας ο Λοκρός

Να αξιολογήσετε τη σχέση του τίτλου αυτού με το θέμα του κειμένου και τη θέση που φαίνεται να παίρνει για αυτό η συγγραφέας.

Κείμενο 1

Το κείμενο έχει τον τίτλο «Και τα μυαλά … στο ίντερνετ».  Στη συνέντευξη που παραχωρεί η Σούζαν Γκρίνφιλντ στον Σπύρο Χατζηγιάννη αναφέρεται στις επιδράσεις του διαδικτύου στον εγκέφαλο.  Στην πρώτη απάντησή της κάνει λόγο για τις αλλαγές στον τρόπο που σκεφτόμαστε λόγω της επίδρασης του διαδικτύου.  Επισημαίνει πως μακροπρόθεσμα το μπροστινό τμήμα του εγκεφάλου θα είναι λιγότερο ενεργό «Το ίντερνετ αλλάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε … προδιαθέτει τον εγκέφαλό του να έχει λιγότερο ενεργό μπροστινό τμήμα αργότερα στη ζωή του … ή σχιζοφρενών».  Στη συνέχεια, αφορμώμενη από το παράδειγμα των νέων του αραβικού κόσμου τονίζει πως το διαδίκτυο σίγουρα βοηθά στον εκδημοκρατισμό και διευκολύνει τη ζωή των ανθρώπων, αλλά μπορεί να αποτελέσει μέσω καταπάτησης της ιδιωτικότητας.  Άρα, επαφίεται στην κρίση των ανθρώπων η χρήση του με αποτελέσματα άλλοτε ευεργετικά και άλλοτε επιζήμια «Αυτό ήταν κάτι πολύ θετικό … με άγνωστες συνέπειες».  Στην τρίτη απάντησή της προδιαγράφει το μέλλον του εγκεφάλου μας υπό την επίδραση του διαδικτύου και των νέων τεχνολογιών αρνητικά περιγράφοντας τις επιπτώσεις από την άλογη χρήση του.  Η δυσοίωνη πρόβλεψή της αφορά τον τρόπο σκέψης και δράσης των ανθρώπων στο μέλλον «Το πρώτο σενάριο … να πετύχουν κάτι τέτοιο».  Καταλήγουμε, λοιπόν, στο συμπέρασμα πως πρόκειται για έναν περιεκτικό τίτλο που αποδίδει εύστοχα και έξυπνα το περιεχόμενο του κειμένου.  Παραθέτει υπαινικτικά έννοιες που θα συσχετιστούν (μυαλά, ίντερνετ) και θα αποσαφηνιστεί η μεταξύ τους σχέση.  Η υιοθέτηση μιας έκφρασης από τη γλώσσα των νέων αποδίδει με τον καλύτερο τρόπο τις επιδράσεις του διαδικτύου στο μέλλον που αποτελεί το πιο προσφιλές μέσο ενημέρωσης και επικοινωνίας των νέων.

Κείμενο 2

Ο τίτλος του κειμένου «Ψυχαγωγία ή διασκέδαση;» είναι περιεκτικός και εύστοχος.  Θέτει ένα ισχυρό δίλημμα/ερώτημα, το οποίο αναλύεται και δίνονται απαντήσεις για την επιλογή που πρέπει να γίνει.  Η συγγραφέας παίρνει θέση και προτείνει τρόπους δημιουργικής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου, θεωρώντας ότι η στροφή στη γνήσια ψυχαγωγία είναι η πιο ωφέλιμη «… ο σημερινός άνθρωπος οφείλει να κατανοήσει … και να διαμορφώσει μια σφαιρική, καθολική προσωπικότητα».  Ωστόσο, διαπιστώνει ότι ο ελεύθερος χρόνος είναι περιορισμένος και δεν αξιοποιείται εποικοδομητικά, γιατί επιλέγεται η διασκέδαση «Από την άλλη, η εξοικονόμηση επαρκούς ελεύθερου χρόνου … τη νόθα ψυχαγωγία ή αλλιώς διασκέδαση (διασκεδάννυμι = διασκορπίζω)».  Προτείνει, λοιπόν,  οι φορείς της αγωγής να παρέχουν τα κατάλληλα ερεθίσματα, ώστε να υιοθετήσουν οι νέοι τις αξίες και τα ιδανικά εκείνα που θα καθορίζουν την πορεία τους στη ζωή αλλά και να εκμεταλλεύονται ορθά τον ελεύθερο χρόνο «Προκειμένου να αποφευχθεί … να υιοθετούν οργανωτικές μεθόδους».  Τέλος, συμπεραίνει πως θα πρέπει να γίνει ένας ισορροπημένος συνδυασμός ψυχαγωγίας και διασκέδασης «Αναμφίβολα, όπως υποστηρίζεται, η διασκέδαση δεν πρέπει να παραγκωνιστεί ή να εκλείψει… είναι συνετό να διατηρούνται ορισμένες ισορροπίες» δίνοντας προτεραιότητα στην ορθή αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου «Προσβάσιμος και εφικτός … της σωστής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου».  Συμπεραίνουμε ότι το αρχικό δίλημμα ερμηνεύτηκε και λύθηκε από τη συγγραφέα σε όλη την έκταση του κειμένου με ισχυρά επιχειρήματα και παραδείγματα που αιτιολογούν τον διχασμό και την απορία.

Οι παραπάνω ενδεικτικές αναλύσεις, σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου, εκπονήθηκαν από τη συνάδελφο Μαρία Μποβολή, η οποία τις παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.