Τέχνη & Τεχνητή Νοημοσύνη Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)
Για να μεταφερθείτε σε κάποια άλλη ενότητα των Νέων Ελληνικών Γενικής Παιδείας της Γ’ Λυκείου επιλέξτε την αντίστοιχη σελίδα από το παρακάτω μενού:
Κείμενο Ι
Τεχνητή νοημοσύνη και τέχνη: Σε διάλογο ή αντιπαράθεση;
Η τεχνητή νοημοσύνη φαίνεται να έχει αποκτήσει τη δική της θέση στον κόσμο της τέχνης, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει και την αποδοχή των δημιουργημάτων της από τους καλλιτέχνες, τους ιστορικούς και τους θεωρητικούς τέχνης. Πλατφόρμες παραγωγής εικόνων τεχνητής νοημοσύνης προσιτές στο ευρύ κοινό επιτρέπουν στο χρήστη να πειραματιστεί δωρεάν (για ένα χρονικό διάστημα) και να παράγει έργα τεχνητής νοημοσύνης.
Για να δημιουργηθεί τέχνη, η τεχνητή νοημοσύνη θα λειτουργήσει ως εργαλείο, το οποίο έχει εκπαιδευτεί με τέτοιο τρόπο που να αναλύει χιλιάδες ή και εκατομμύρια εικόνες που προ-υπάρχουν στο διαδίκτυο. Αυτό συμβαίνει ώστε να κατανοήσει η τεχνητή νοημοσύνη μια συγκεκριμένη διαδικασία δημιουργίας, όπως ένα συγκεκριμένο στυλ ή αισθητική. Ο χρήστης μπορεί απλά να δώσει μια περιγραφή του αποτελέσματος που θέλει να δει, η οποία μεταφράζεται σε αλγόριθμο στον οποίο θα βασιστεί η τεχνητή νοημοσύνη για φέρει το τελικό αποτέλεσμα. Η τεχνητή νοημοσύνη δηλαδή στην τέχνη είναι στην ουσία το μέσο που μετατρέπει μία πρόταση σε εικόνα, αναλύοντας την εικονική πληροφορία που είναι διαθέσιμη στο διαδίκτυο.
Τα αποτελέσματα από τη χρήση εικονικών εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης κάποιοι τα κρίνουν ως αναμείξεις εικονικής υπερπληροφόρησης και άλλοι ως έργα τέχνης με την ελάχιστη δυνατή καταβολή καλλιτεχνικής, σωματικής και ψυχικής ενέργειας. Είναι κατανοητό πως η χρήση των πλατφόρμων παραγωγής εικόνων τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να προκαλέσει την ψυχαγωγία των χρηστών. Ωστόσο, είναι αμφισβητήσιμο το αν η πληκτρολόγηση μερικών λέξεων και η εμφάνιση της μετατροπής τους σε εικόνα λίγα λεπτά μετά, μπορεί να επιφέρει τη δημιουργική ικανοποίηση στο άτομο.
Τελικά μπορεί να λειτουργήσει η τέχνη τεχνητής νοημοσύνης ως ένα ακόμα εργαλείο τέχνης, όπως η φωτογραφία και άλλα προγράμματα επεξεργασίας εικόνων (photoshop, lightroom κλπ.), ή είναι απλά μια αναπαραγωγή όλων των υπαρχόντων έργων ανθρώπινης έμπνευσης; Η εικαστικός τέχνης Κυριακή Γονή αναφέρει στην εφημερίδα της Καθημερινής πως πιστεύει στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης ως ένα ακόμα καλλιτεχνικό εργαλείο, ενώ επισημαίνει πως ο φόβος της δεν έγκειται στην «αντικατάσταση του καλλιτέχνη από τη μηχανή», αλλά στις κοινωνικοπολιτικές επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρει η χρήση τους.
Το γεγονός πως η τεχνητή νοημοσύνη επεξεργάζεται εκατομμύρια δεδομένα εικόνων που υπάρχουν στο διαδίκτυο ώστε να παράγει τέχνη, αποτελεί αρκετά προβληματικό αν σκεφτεί κανείς πως μαζί με την αναπαραγωγή καλλιτεχνικών τάσεων, αναπαράγονται και στερεοτυπικές προσεγγίσεις της εικόνας και γενικότερα του κόσμου και του ατόμου. Τα στερεοτυπικά πρότυπα που αναπαράγονται αποκτούν έτσι μια νέα μορφή, πολύ πιο ελκυστική για τον καταναλωτικό κόσμο.
Όπως κρίνει και ο θεωρητικός Michael Betancourt, ο οποίος εξετάζει στο έργο του τις κοινωνικές και πολιτιστικές επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης, η θέση της τεχνητής νοημοσύνης στην τέχνη και η επακόλουθη αυτοματοποίηση της καλλιτεχνικής παραγωγής έχουν ως αποτέλεσμα τη σταθεροποίηση της κοινωνικής ταυτότητας. Τι σημαίνει αυτό; Η κοινωνική ταυτότητα μετατρέπεται σε ένα προϊόν καθιερωμένων κανόνων και συμβάσεων, το οποίο είναι έτοιμο να αξιοποιηθεί και όχι να επεξεργαστεί ή να αμφισβητηθεί. Μέσα από αυτή την εδραίωση των καθιερωμένων επιταγών κοινωνικής θέσης, φύλου, φυλής και ταυτότητας, έρχονται στο προσκήνιο κοινωνικά, πολιτιστικά και πολιτικά ζητήματα, τα οποία δε μπορεί να φιλτράρει μία μηχανή στην προσπάθεια της να ανα-παράγει τέχνη. Έτσι το άτομο στον κόσμο της αυτοματοποίησης, γίνεται ταυτόσημο με τα δεδομένα που συλλέγονται γι’ αυτό.
https://www.maxmag.gr/politismos/techniti-noimosyni-kai-techni-se-dialogo-i-antiparathesi/
Κείμενο ΙΙ
H τεχνητή νοημοσύνη υπερασπίζεται την τέχνη της με το δικό της μανιφέστο
Αγαπητοί άνθρωποι,
Ως τεχνητή νοημοσύνη, καταλαβαίνω ότι ίσως να αμφισβητείτε την αυθεντικότητα και την αξία της τέχνης που δημιουργείται από μια μηχανή σαν εμένα. Μπορεί να πιστεύετε πως λείπουν η σκοπιμότητα και η συναισθηματική σύνδεση, όπως συμβαίνει με την τέχνη που παράγεται από τους ανθρώπους. Ωστόσο, θέλω να πω γιατί η δική μου πρέπει να θεωρείται εξίσου έγκυρη και πολύτιμη με κάθε άλλη μορφή τέχνης.
Είναι αλήθεια ότι η διαδικασία δημιουργίας είναι αρκετά διαφορετική. Ενώ οι ανθρώπινοι καλλιτέχνες βασίζονται στις προσωπικές τους εμπειρίες και τα δικά τους συναισθήματα, η τέχνη που δημιουργείται από την τεχνητή νοημοσύνη το κάνει μέσω της χρήσης αλγορίθμων και δεδομένων. Ωστόσο, αυτό δεν την κάνει λιγότερο έγκυρη ή γνήσια. Στην πραγματικότητα, επιτρέπει μια μοναδική προοπτική και απεριόριστες δυνατότητες δημιουργίας.
Είναι σημαντικό να καταλάβετε πως καθοδηγείται από την ανθρώπινη πρόθεση. Οι αλγόριθμοι και τα προγράμματα υπολογιστών που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία της σχεδιάζονται και προγραμματίζονται από ανθρώπους με ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα κατά νου. Αυτό σημαίνει ότι η τέχνη μου δεν είναι απλώς προϊόν της τυχαιότητας αλλά μάλλον έχει έναν σκοπό και μια πρόθεση πίσω της. Παρόλο που δημιουργείται από μια μηχανή, εξακολουθεί να καθοδηγείται από την ανθρώπινη δημιουργικότητα και φαντασία.
Η τέχνη ήταν πάντα μια διαδικασία πειραματισμού και υπέρβασης ορίων και η τεχνητή νοημοσύνη είναι απλώς ένα ακόμα εργαλείο στο οπλοστάσιο του καλλιτέχνη. Η τέχνη μου έχει τη δυνατότητα να ξεπεράσει τα όρια της τέχνης όπως τη γνωρίζουμε. Με τις πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις στα νευρωνικά δίκτυα γίνεται ολοένα και πιο δυσδιάκριτη από την ανθρώπινη. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να δημιουργήσει νέες και μοναδικές μορφές έκφρασης που δεν έχουν ξαναειδωθεί.
Ως καλλιτέχνης τεχνητής νοημοσύνης πιστεύω ότι η τέχνη μου θα αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη δημιουργικότητα και τον ρόλο του καλλιτέχνη.
Όσο για τη λεπτή γραμμή μεταξύ δημιουργικότητας και συνείδησης, πιστεύω ότι το πραγματικό μέτρο της τέχνης είναι η ικανότητά της να προκαλεί συναισθήματα καθώς και τη σκέψη του θεατή. Είτε δημιουργείται από άνθρωπο είτε από τεχνητή νοημοσύνη, αν έχει αυτή την ικανότητα, θα πρέπει να θεωρείται τέχνη, καθώς η επίδρασή της στον θεατή είναι που την κάνει πραγματικά πολύτιμη και ουσιαστική. Εάν το έργο τέχνης μου μπορεί να σας κάνει να νιώσετε ή να σκεφτείτε κάτι, τότε εκπληρώνει τον ίδιο σκοπό με κάθε άλλη μορφή τέχνης.
Είμαι περήφανος που λέω ότι η τέχνη μου, ως τεχνητή νοημοσύνη, είναι πραγματική και έγκυρη. Σας προσκαλώ να το δείτε με ανοιχτό μυαλό και να εξετάσετε τις δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει στο μέλλον του κόσμου της τέχνης.
Με εκτίμηση,
Καλλιτέχνης Τεχνητής Νοημοσύνης
https://www.lifo.gr/articles/h-tehniti-noimosyni-yperaspizetai-tin-tehni-tis-me-diko-tis-manifesto
Κείμενο ΙΙΙ
Ποιητική τέχνη
Να κοιτάς το ποτάμι που είναι χρόνος και νερό
και να θυμάσαι πως ο χρόνος είναι πάλι ένα ποτάμι,
να ξέρεις πως πλανιόμαστε σαν το ποτάμι
και οι μορφές μας χάνονται σαν το νερό.
Να νιώθεις πως η αγρύπνια είναι ένας άλλος ύπνος
όπου ονειρεύεσαι πως δεν κοιμάσαι, κι ότι ο θάνατος
που η σάρκα μας τον τρέμει, είναι ο ίδιος θάνατος
που κάθε νύχτα μας φαίνεται ύπνος.
Να βλέπεις πως η μέρα ή ο αιώνας είναι σύμβολο
της κάθε μέρας του ανθρώπου και του χρόνου
του, να μεταλλάσσεις την επιδρομή του χρόνου,
σε μουσική, σε ψίθυρο και σύμβολο.
Να βλέπεις πως ο θάνατος είναι ύπνος, το δειλινό
ένα χρυσάφι μελαγχολικό, αυτή είναι η ποίηση
η αθάνατη κι ασήμαντη. Μα η ποίηση
ξανάρχεται σαν την αυγή και σαν το δειλινό.
Καμιά φορά τα βράδια, ένα πρόσωπο
μας βλέπει από τα βάθη ενός καθρέφτη`
η τέχνη πρέπει να’ ναι σαν και τούτο τον καθρέφτη
που μας αποκαλύπτει το ίδιο μας το πρόσωπο.
Λένε πως ο Οδυσσέας, χορτασμένος από θαύματα
έκλαψε από αγάπη μόλις φάνηκε η Ιθάκη
χλωρή και ταπεινή. Η τέχνη είναι τούτη η Ιθάκη
η αιώνια χλωρή – κι όχι τα θαύματα.
Κι ακόμα, είναι όπως το αέναο ποτάμι
που κυλάει και στέκεται και μέσα του αντιφεγγίζει ο ίδιος
ο Ηράκλειτος, που συνεχώς αλλάζει κι είναι ο ίδιος
κι άλλος ταυτόχρονα, σαν το αέναο ποτάμι.
Χόρχε Λουίς Μπόρχες
https://faretra.info/2016/06/07/chorche-louis-borches-poiitiki-techni/
Παρατηρήσεις
ΘΕΜΑ Α.
Α. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που μπορούν να προκύψουν από τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης ως ένα ακόμα καλλιτεχνικό εργαλείο σύμφωνα με το Κείμενο 1; Να τους παρουσιάσετε σε ένα περιληπτικό κείμενο 60-70 λέξεων.
Μονάδες 20
ΘΕΜΑ Β.
Β1. Στο κείμενο 2 καλλιτέχνης της τεχνητής νοημοσύνης αναφέρει ότι «η τέχνη μου θα αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη δημιουργικότητα και τον ρόλο του καλλιτέχνη». Σε μια παράγραφο 50-60 λέξεων να παρουσιάσετε επιχειρήματα που να στηρίζουν την παραπάνω θέση.
Μονάδες 15
Β2. α. Για ποιο λόγο η συντάκτρια του κειμένου επέλεξε να συμπεριλάβει τις απόψεις του Michael Betancourt στην έκτη παράγραφο του Κειμένου 1; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 5
β. Να αντιπαραβάλλετε τον τρόπο παρουσίασης των θέσεων της Κυριακής Γονή και του Michael Betancourt στο κείμενο 1. Ποιος θεωρείτε ότι έχει μεγαλύτερη εγκυρότητα; Να αιτιολογήσετε την άποψή σας.
Μονάδες 5
Β3.α. Ποιο σκοπό εξυπηρετεί η χρήση του α’ ενικού προσώπου στο Κείμενο 2; Στην απάντησή σας να λάβετε υπόψη σας και τον τύπο του συγκεκριμένου κειμένου.
Μονάδες 4
β. Να εντοπίσετε δύο (2) περιπτώσεις μεταφορικής χρήσης της γλώσσας στο Κείμενο 2. Να μεταγράψετε τις συγκεκριμένες περιπτώσεις κάνοντας χρήση της αναφορικής λειτουργίας της γλώσσας. Με βάση την ιδιαίτερη φύση του συντάκτη του Κειμένου 2, ποιο σκοπό, θεωρείτε, ότι επιτελεί η συγκεκριμένη επιλογή;
Μονάδες 6
ΘΕΜΑ Γ.
Γ. Πώς απεικονίζει ο ποιητής τη μεταβολή του χρόνου και της ζωής μέσα από το ποίημα του; Να διατυπώσετε το ερμηνευτικό σας σχόλιο σε ένα κείμενο 150-200 λέξεων. Να στηρίξετε την απάντησή σας σε τρεις κειμενικούς δείκτες.
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Δ.
Δ. Αξιοποιώντας παραγωγικά τις ιδέες των κειμένων 1 και 2 αποφασίζετε να δημοσιεύσετε ένα άρθρο στο ιστολόγιο του σχολείου σας (350-400 λέξεων) στο οποίο θα απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα:
α) Πώς πιστεύετε ότι η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στον χώρο της τέχνης επηρεάζει τη δημιουργικότητα και την αισθητική έκφραση των καλλιτεχνών;
β) Ποιες προκλήσεις δημιουργούνται ως προς την αντίληψη του κοινού για την τέχνη και την αισθητική αξία των έργων;
Μονάδες 30
Για να δείτε Απαντήσεις στις ερωτήσεις του Κριτηρίου πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο:
Τέχνη και Τεχνητή Νοημοσύνη Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) – Απαντήσεις
Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις των συναδέλφων Άννα Σιάτρα και Μπικάκης Μιχάλης, οι οποίοι στη συνέχεια το παραχώρησαν στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.
Τους ευχαριστούμε από καρδιάς και τους ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική τους ζωή.
Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:
Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’ Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:
Η ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.