Filologika.gr
«Η τέχνη στο σχολείο. Είναι δυνατή η πρωτοτυπία; Ποια η προσφορά της;»
Η τέχνη στο σχολείο και η αναγκαιότητά της. Θα συζητήσουμε, δηλαδή, για το αυτονόητο. Σημασία, ωστόσο, έχει να τονιστεί το πώς μπορεί να διδαχθεί η τέχνη στο σχολείο είτε πρόκειται για την πρωτοβάθμια ή τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Κι αυτό για να μην μετατραπεί η καλλιτεχνική έκφραση σε ένα ακόμα βαρετό και αναποτελεσματικό μάθημα, να μην γίνει μια απλή διεκπεραιωτική διαδικασία. Πώς θα το πετύχουμε αυτό; Ιδού ένα πολύπλοκο και πολυσχιδές θέμα το οποίο συναρτάται όχι απλώς με τη σχολική πραγματικότητα, αλλά και με κοινωνικές παραμέτρους, όπως και με την εν γένει πολιτική της ηγεσίας του υπουργείου, καθώς και με την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. […]
Επανέρχομαι στο πώς, όμως, θα γίνει αποτελεσματική η διδασκαλία των τεχνών στην τάξη. Αρκεί μια στείρα ανάγνωση και ανάλυση των κειμένων, όταν πρόκειται για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας; Είναι αρκετό και ικανοποιητικό να διδάσκεται το μάθημα μόνο μέσω του σχολικού εγχειριδίου ή απαραίτητη κρίνεται η αναζήτηση και η διδασκαλία ολόκληρων έργων, για να μην περιοριζόμαστε μόνο σε μια αποσπασματική και ελλιπή ενασχόληση με τα μεγάλα έργα; Θα μου πείτε ότι δεν υπάρχει επαρκής χρόνος, ενώ και οι εξετάσεις ή και άλλα χαρακτηριστικά της παθογένειας του εκπαιδευτικού μας συστήματος εμποδίζουν τη συστηματική ενασχόληση των μαθητών με καλλιτεχνικά ζητήματα. Ναι, και θα έχετε δίκαιο. Η εφαρμογή, εξάλλου, καινοτόμων ιδεών σχετικών με την τέχνη και τη σύνδεση τους με μαθήματα φιλολογικά, όπως λογοτεχνία, ιστορία και φιλοσοφία, χρειάζεται έναν άλλο σχεδιασμό. Πάντως, ακόμα και έτσι, μέσα στο τρέχον εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι δυνατό να διαμορφωθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για να εμπλακεί, μόνιμα και όχι ευκαιριακά, η τέχνη στη σχολική πραγματικότητα. […]
Κατά πόσο όμως ο μαθητής εξοικειώνεται με καλλιτεχνικά θέματα, αποκτά κριτήρια για το τι είναι ωραίο, όταν ζει σε ένα περιβάλλον που στερείται καλλιτεχνικής παράδοσης και σεβασμού προς το αισθητικά ωραίο; […] Αν η τέχνη μεταδοθεί ως κάτι αποστειρωμένο και ιδιαίτερο, τότε η όποια σχέση της με τους δέκτες θα είναι εφήμερη. Άρα δημιουργούμε κοινότητες καλλιτεχνικές, συνεργαζόμαστε με εκπαιδευτικούς άλλων ειδικοτήτων, όπως τον μουσικό και τον καθηγητή του μαθήματος Καλών Τεχνών και συνθέτουμε κυψέλες με τη συνδρομή του μαθητή φυσικά, ο οποίος από νωθρός δέκτης μετατρέπεται σε δραστήριο δημιουργό. Διότι αυτές οι δράσεις τον αφορούν. Οι δυσκολίες στην αρχή είναι μεγάλες, αλλά αξίζει να επιμείνει κανείς και να ενώσει τις δικές του ιδέες με ιδέες άλλων συναδέλφων. Προϋπόθεση αναγκαία ότι η καθημερινή δουλειά στο σχολείο ξεφεύγει από τη ρουτίνα: λίγο χρόνο να διαθέτει ο καθένας κάθε φορά, με πολλές ιδέες όμως, αρκεί για να παρατηρηθεί αλλαγή προς το καλύτερο. Και επειδή ο χρόνος είναι αδυσώπητος, ενίοτε το κενό του ωρολογίου προγράμματος καλύπτεται από τη λειτουργία ομίλων, στους οποίους επιλέγουμε να εργαστούμε εθελοντικά ορισμένες μέρες και ώρες. Όμιλοι δημιουργικής γραφής, φωτογραφίας, κινηματογράφου, λέσχης ανάγνωσης, είναι κάποιοι από αυτούς που θα ενδιέφεραν το μαθητικό κοινό και θα του προσέφεραν ποικίλες δυνατότητες και απολαύσεις, πάνω από όλα όμως θα του έδιναν την ευκαιρία να συνθέσει, να πειραματιστεί, να δημιουργήσει. Γιατί η καθημερινότητα, μέσω αυτών των δραστηριοτήτων, αποκτά ταυτότητα και νόημα, ο μαθητής αφομοιώνει τη γνώση, ενεργοποιεί όλες τις αισθήσεις του και αναπτύσσει ωφέλιμες και ευχάριστες συνήθειες που θα τον συντροφεύουν για όλη του τη ζωή. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η επαφή, η εξοικείωση με τις τέχνες ανατρέπει και την παγιωμένη άποψη ότι οι τέχνες είναι καλές και ωραίες, αλλά δεν είναι χρήσιμες. […]
Η τέχνη είναι πανάκεια; Το φάρμακο για κάθε νόσο; Για τον δημιουργό είναι, όπως μας διαβεβαίωσε ο ποιητής. Θα λύσει τα προβλήματα μας; Όχι, δεν υπάρχουν τέτοιες ψευδαισθήσεις· η τέχνη, όμως, μας αναπτύσσει ως προσωπικότητες, θέτει ερωτήματα τα οποία καλούμαστε μέσω των έργων να απαντήσουμε ή απλώς να τα σκεφτούμε, να καταλάβουμε ότι υπάρχουν και αυτά. Βέβαιες απαντήσεις, άλλωστε, η τέχνη δεν δίνει. Πάντως, με την παρουσία της τέχνης στο σχολείο, δάσκαλοι και μαθητές, θα σκεφτούμε, θα βελτιώσουμε τις τάσεις μας, θα έρθουμε πιο κοντά ο ένας στον άλλον, αλλά και στα μυστήρια της ύπαρξης. Αν παραδεχτούμε ότι προετοιμάζουμε τους μαθητές για να γίνουν καλοί πολίτες, καλοί επαγγελματίες, τότε θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι στόχοι μας ενδυναμώνονται με την υποστήριξη των τεχνών, με την απόκτηση της αίσθησης του ωραίου.
Παρατηρήσεις
Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας μια περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις).
Μονάδες 25
Β1. Να αναπτύξετε σε 80-100 λέξεις το περιεχόμενο του ακόλουθου αποσπάσματος από το κείμενο: «Αν η τέχνη μεταδοθεί ως κάτι αποστειρωμένο και ιδιαίτερο, τότε η όποια σχέση της με τους δέκτες θα είναι εφήμερη».
Μονάδες 10
Β2. Με ποια συλλογιστική πορεία αναπτύσσεται η δεύτερη παράγραφος του κειμένου («Επανέρχομαι … πραγματικότητα»); Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 5
Β3. Να αναφέρετε τρεις (διαφορετικούς) τρόπους ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου. («Κατά πόσο όμως … δεν είναι χρήσιμες»).
Μονάδες 6
Β4. Ποια νοηματική σχέση δηλώνουν οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις του κειμένου;
δηλαδή (1η παράγραφος), ωστόσο (1η παράγραφος), είτε (1η παράγραφος), εξάλλου (2η παράγραφος).
Μονάδες 4
Β5. Τι επιδιώκει ο συγγραφέας με τη χρήση των ερωτήσεων στην αρχή της τέταρτης παραγράφου του κειμένου;
Μονάδες 5
Β6. Να βρείτε τα συνώνυμα των παρακάτω λέξεων: συναρτάται, αδυσώπητος, παραμέτρους, στείρα, συνδρομή.
Μονάδες 5
Γ. Σε ένα κείμενό σας (500-600 λέξεων) που θα δημοσιευθεί σε περιοδικό, να αναφερθείτε στην αναγκαιότητα συστηματικής εξοικείωσης των νέων με τα δημιουργήματα της Τέχνης στην εποχή μας, καθώς και στα χαρακτηριστικά ενός αναμορφωμένου εκπαιδευτικού συστήματος, με βάση το οποίο θα επιδιωκόταν αποτελεσματικά ο στόχος αυτός.
Μονάδες 40
Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε από τον συνάδελφο Φώτη Παντόπουλο, ο οποίος το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.
Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.
Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:
Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’ Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:
Η ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.
