Συναισθήματα – Ενσυναίσθηση Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)
Για να μεταφερθείτε σε κάποια άλλη ενότητα των Νέων Ελληνικών Γενικής Παιδείας της Γ’ Λυκείου επιλέξτε την αντίστοιχη σελίδα από το παρακάτω μενού:
Κείμενο Ι
Συναισθήματα: Η χαρά ή η λύπη διαρκεί πιο πολύ;
«Πόσο διαρκούν τα συναισθήματα»; Αυτό ήταν το ερώτημα παλαιότερης μελέτης που δημοσιεύτηκε στο «Motivation and Emotion». Ενώ φαινομενικά το ερώτημα είναι απλό, η απάντηση είναι κάπως πιο περίπλοκη.
Σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη, δεν ισχύει ότι τα αρνητικά συναισθήματα διαρκούν περισσότερο ενώ τα θετικά είναι φευγαλέα, όπως θεωρείται. Ούτε πάντα η σημασία του γεγονότος που πυροδοτεί το συναίσθημα καθορίζει το πόσο αυτό θα διαρκέσει.
Από τι επομένως εξαρτάται η διάρκειά τους; Από την επίμονη σκέψη, αποκαλύπτει η μελέτη. Η σκέψη είναι ο κεντρικός καθοριστικός παράγοντας για τη διάρκεια των συναισθημάτων.
Για παράδειγμα, αν ποτέ μικροί εκφράσαμε ένα μεγάλο μας όνειρο και ένας ενήλικας το απέρριψε, αν η σκέψη μας ακόμα δεν το έχει ξεπεράσει, τότε δεν το έχει ξεπεράσει ούτε η καρδιά μας. Με άλλα λόγια, τα συναισθήματα που συνδέονται με καταστάσεις που αναπαράγουμε τακτικά στο μυαλό μας είναι τελικά εκείνα που αντέχουν στο χρόνο, είτε θετικά είτε αρνητικά.
Σε γενικές γραμμές, η αηδία, η ντροπή, η ταπείνωση, ο φόβος, η συμπόνια και ο εκνευρισμός διαρκούν λίγο εν αντιθέσει με το άγχος, την ελπίδα, την απόγνωση, τη χαρά, το μίσος και τη θλίψη, η οποία αποτελεί και το νικητήριο συναίσθημα χρονικά. Η θλίψη μπορεί να διαρκέσει δύο φορές περισσότερο από το μίσος, το επόμενο πιο κοντινό σε διάρκεια συναίσθημα, επομένως ίσως τελικά το μυαλό μας να έχει την τάση να «κολλά» σε θλιβερές σκέψεις.
Ορισμένα συναισθήματα που φαίνονται να έχουν κοινά βρίσκονται, πάντα σύμφωνα με τη μελέτη, σε αντίθετα άκρα όσον αφορά τη διάρκειά τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο φόβος και το άγχος. Το πρώτο συναίσθημα είναι σύντομο ενώ το δεύτερο μπορεί να διαρκέσει πολύ.
Η ντροπή ξεπερνιέται σχετικά γρήγορα, αλλά οι ενοχές μένουν. Όλα αυτά τα χρονικά διαστήματα έχουν, όπως είπαμε, να κάνουν με την τάση του ατόμου να σκέφτεται το συναίσθημα και το περιστατικό που το έφερε στο φως.
Επομένως, όταν νιώθουμε άσχημα για πολύ καιρό, μήπως χρειάζεται απλά να ανακατευθύνουμε τη σκέψη μας, μην επιτρέποντάς της να μας επιβάλλεται;
Πηγή: https://www.vita.gr/2023/10/16/psixologia/synaisthimata-i-xara-i-i-lypi-diarkei-pio-poly/
Κείμενο ΙΙ
Ενσυναίσθηση: βλέποντας τον κόσμο μέσα από τα μάτια του άλλου
Η ενσυναίσθηση δεν είναι μόνο μια πολύ όμορφή δεξιότητα επικοινωνίας, μοιράσματος και επαφής. Αλλά θα μπορούσε να αποτελεί και μια βαθιά στάση ζωής που έχει να κάνει με το πως επιλέγω να στέκομαι, να σκέφτομαι, να δρω, να επικοινωνώ και να υπάρχω. Μια δεξιότητα που καλλιεργεί την βαθιά εμπιστοσύνη και αποδοχή μέσα μας και βελτιώνει την ποιότητα της επαφής με τους γύρω μας.
Ο όρος της ενσυναίσθησης εισήχθη αρχικά από τον εκφραστή της προσωποκεντρικής προσέγγισης τον Carl Rogers το 1951, και εφαρμόστηκε κυρίως στο εκπαιδευτικό και ψυχοθεραπευτικό πλαίσιο με πολύ θετικά αποτελέσματα στην ενίσχυση των δυνατοτήτων του ατόμου προς την αυτοπραγμάτωση.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν μπορεί η ενσυναίσθηση να εφαρμοστεί και στην καθημερινή ζωή με τα ίδια επιτυχή αποτελέσματα. Η ενσυναίσθηση στην καθημερινή ζωή μεταφράζεται σαν η τέχνη του να μπορείς για λίγο να αφήνεις τον δικό σου κόσμο και να εισέρχεσαι στα θέλω, τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων, βλέποντας μέσα από τα δικά τους μάτια. Να δημιουργείς δηλαδή “αληθινό χώρο” στον άλλο να ακουστεί, να εκφραστεί και να υπάρχει με τον τρόπο που εκείνος επιθυμεί και αποφασίζει. Μπορεί να φαίνεται απλό αλλά δεν είναι, και αρκεί μια δοκιμή για να σε πείσει πως αυτή η διαδικασία απαιτεί πολλές φορές μια βαθιά αναμέτρηση με τον ίδιο τον εαυτό.
Αναλογίσου πόσο συχνά στην καθημερινότητά θέλεις να επιβάλλεις τα θέλω σου και να ορίσεις στους άλλους πως θα πρέπει να δρουν, να σκέφτονται, να ενεργούν και να αισθάνονται. Κάποιες φορές όταν οι άλλοι μιλούν μπορεί να σου συμβαίνει να δείχνεις ότι ακούς αλλά στην πραγματικότητα απλά να σκέφτεσαι τι θα απαντήσεις, όχι με την διάθεση πραγματικά να τους κατανοήσεις και να τους αφουγκραστείς αλλά με την διάθεση να τους διορθώσεις, να τους ελέγξεις, να τους δείξεις πως κάνουν λάθος ή να τους επιλύσεις εσύ το πρόβλημα.
Η αληθινή ενσυναίσθηση στην καθημερινή ζωή είναι ένας δρόμος δύσκολος, συνεχής και με σκαμπανεβάσματα, είναι προορισμός και όχι δεδομένη κατάσταση. Είναι ένας δρόμος που επιτυγχάνεται σταδιακά μέσα από την διαρκή αναμέτρηση και κατανόηση του ίδιου του εαυτού. Η ενσυναίσθηση προς τους άλλους πηγάζει πρώτα από την καλλιέργεια της ικανότητας να ακούμε, να αφουγκραζόμαστε και να αποδεχόμαστε τον ίδιο μας τον εαυτό.
Όχι ως τελειότητα, αλλά ως όντα με ανεπάρκειες και προτερήματα.
Κείμενο ΙΙΙ
Η Γέννηση
Ένα άλλο βράδυ τον άκουσα να κλαίει δίπλα.
Χτύπησα την πόρτα και μπήκα.
Μου ‘δειξε πάνω στο κομοδίνο ένα μικρό ξύλινο σταυρό.
«Είδες –μου λέει- γεννήθηκε η ευσπλαχνία!
Έσκυψα τότε το κεφάλι κι έκλαψα κι εγώ.
Γιατί θα περνούσαν αιώνες και αιώνες και δε θα ‘χαμε να πούμε τίποτα ωραιότερο απ’ αυτό.
Παρατηρήσεις
ΘΕΜΑ Α.
Α. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που αποδίδονται στον όρο ενσυναίσθηση σύμφωνα με τη συντάκτρια του Κειμένου 2; Να τα αποδώσετε περιληπτικά σε ένα κείμενο 60-70 λέξεων.
Μονάδες 20
ΘΕΜΑ Β.
Β1. Να επισημάνετε Σωστό ή Λάθος για καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις, σύμφωνα με τα Κείμενα 1 και 2.
Κείμενο 1
- Η θλίψη διαρκεί περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο συναίσθημα.
- Τα θετικά συναισθήματα διαρκούν περισσότερο από τα αρνητικά, σύμφωνα με τη μελέτη.
- Η σκέψη παίζει καθοριστικό ρόλο στη διάρκεια των συναισθημάτων.
Κείμενο 2
- Η ενσυναίσθηση είναι μια δεξιότητα που μπορεί να εφαρμοστεί μόνο σε ψυχοθεραπευτικό πλαίσιο.
- Η ενσυναίσθηση ξεκινά από την αποδοχή και κατανόηση του εαυτού μας.
Μονάδες 15
Β2α) Ποιος είναι ο ρόλος της ερώτησης στο τέλος του Κειμένου 1 δομικά και επικοινωνιακά;
Μονάδες 6
Β2β) Σε τι εξυπηρετεί η αναφορά στον Carl Rogers στη 2η παράγραφο του Κειμένου 2;
Μονάδες 4
Β3. Να αιτιολογήσετε τη χρήση του β΄ ενικού προσώπου στην 4η παράγραφο του Κειμένου 2.
Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Γ.
Γ. Ποιο είναι το βασικό συναίσθημα που αναδεικνύεται κατά τη γνώμη σας από το ποίημα (Κείμενο 3); Ποια τα δικά σας συναισθήματα μετά την ανάγνωσή του; Να τεκμηριώσετε την απάντηση σας με τρεις δείκτες (150-200 λέξεις).
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Δ.
Δ. Αξιοποιώντας τα Κείμενα αναφοράς 1 και 2 προετοιμάζετε ομιλία (350-400 λέξεων) που θα εκφωνήσετε στην εκδήλωση του Δήμου σας εν όψει των εορταστικών εκδηλώσεων για τα Χριστούγεννα. Σε αυτήν αναφέρετε:
α) Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της ενσυναίσθησης,
β) Πώς μπορεί να εφαρμοστεί στην καθημερινή ζωή για την ενίσχυση της ποιότητας των ανθρωπίνων σχέσεων;
Μονάδες 30
Για να δείτε Απαντήσεις στις ερωτήσεις του Κριτηρίου πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο:
Συναισθήματα – Ενσυναίσθηση Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) – Απαντήσεις
Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις των συναδέλφων Άννα Σιάτρα και Μπικάκης Μιχάλης, οι οποίοι στη συνέχεια το παραχώρησαν στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.
Τους ευχαριστούμε από καρδιάς και τους ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική τους ζωή.
Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:
Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’ Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:
Η ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.
Υλικό για ΕΠΑ.Λ.
