Πρότυπα & Ιδανικά Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Ινφλουένσερ στο μυαλό τους

Στην Ελλάδα της επικοινωνιακής φλυαρίας έχουμε την τάση να ξεχειλώνουμε τα νοήματα· να κάνουμε τέτοια κατάχρηση των λέξεων, ώστε στο τέλος να χάνουμε την αίσθησή τους και να μην ξέρουμε για ποιο πράγμα μιλάμε. Χρησιμοποιούμε, για παράδειγμα, κατά κόρον τη λέξη «ινφλουένσερ», χωρίς όμως να εννοούμε το επιδραστικό άτομο, εκείνο που πράγματι επηρεάζει κι αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Η αλήθεια είναι πως οι Έλληνες ινφλουένσερ δεν είναι ακριβώς αυτό· ως επί το πλείστον είναι απλώς άτομα επικαιρότητας και τυχοδιωκτικής διασημότητας: δεν έχουν κάποιο ταλέντο, δεν τους θαυμάζει κανείς για κάτι εξαιρετικό, δεν διαμορφώνουν συνειδήσεις και τάσεις, απλώς τραβούν την προσοχή με διάφορες ζουμερές εξωφρενικότητες (από σπαραξικάρδιες εξομολογήσεις μέχρι μπλεξίματα με τον νόμο) κι έπειτα μετατρέπουν τον αγώνα για τη διατήρηση της προσοχής σε επάγγελμα. Αυτό που ακολουθεί είναι ακόμη περισσότερη αυτοπροβολή, διαγωνισμοί, προϊόντα, μια ασταμάτητη δοσοληψία βασισμένη στον ναρκισσισμό τους και στον αυτοματισμό του χρήστη.[…]

Η αδυναμία μας να αντιληφθούμε τους ινφλουένσερ για αυτό που είναι, ως αυτοαναφορικούς πλασιέ προϊόντων δηλαδή, συνδέεται με τη δυσανάλογη προσοχή που τους δίνουμε στη δημόσια σφαίρα· η δυσανάλογη προσοχή είναι ενδεικτική της κατάστασης ύπνωσης στην οποία μας έχουν υποβάλει τα κοινωνικά δίκτυα, τα ίδια που δίνουν στους ινφλουένσερ την απατηλή ταυτότητά τους.

Δεν πειράζει που η «Σούπερ Κική» δεν ήξερε τον Σταύρο Ξαρχάκο. Τα χάσματα γενεών είναι αμείλικτα και σε μεγάλο βαθμό συγγνωστά: όσο η χρονολογική απόστασή μας από τους σπουδαίους δημιουργούς μεγαλώνει, τόσο οι ίδιοι και το έργο τους απομακρύνονται από το πεδίο του ευκόλως προσβάσιμου πολιτιστικού βιώματος και περνούν στη σφαίρα της Ιστορίας και της ιστορικότητας· αυτό δεν είναι ούτε καλό ούτε κακό· είναι η ζωή. Οι διαχρονικοί δημιουργοί, όμως, θα βρίσκουν πάντα τρόπο να γίνονται σημεία αναφοράς και να επηρεάζουν τον σύγχρονο πολιτισμό, ακόμη κι αν η επικαιρότητα ή το πνεύμα της εποχής δεν τους περιλαμβάνει. Αυτή είναι η ουσία τού να είσαι πραγματικός ινφλουένσερ: επηρεάζεις την τέχνη –και μέσα από αυτήν, τον κόσμο– με έναν τρόπο άχρονο, υπερβατικό και μη προσωποκεντρικό. Ο ινφλουένσερ Σταύρος Ξαρχάκος δεν έχει ανάγκη την αναγνώριση της «ινφλουένσερ» Σούπερ Κικής. Ο ένας συνδιαλέγεται με αυτό που μένει ακόμη κι όταν το πρόσωπο φεύγει· η άλλη συνδιαλέγεται με τον εαυτό της για όσο διαρκούν τα γιγαμπάιτ στο κινητό.

Αυτό που πειράζει και δεν δικαιολογείται από κανένα ηλικιακό χάσμα είναι η αναίδεια, ότι η ινφλουένσερ Σούπερ Κική  αξιοποίησε την προβολή που τα μέσα τής χαρίζουν αφειδώς για να μας πληροφορήσει ότι η άγνοιά της είναι κάτι σαν μαγκιά. Η έλλειψη γνώσης είναι ένα θέμα προσωπικό, το οποίο θεραπεύεται· κάποια μέρα, μπορεί η ινφλουένσερ να έρθει σε επαφή με το έργο του 84χρονου δημιουργού που υποτίμησε, και να μάθει κάτι από αυτό. Η έλλειψη τρόπων και σεβασμού, από την άλλη, σε συνδυασμό με τη δημοφιλή κουλτούρα του κραξίματος για το κράξιμο και της σαχλαμάρας για τη σαχλαμάρα δεν είναι προσωπικό ζήτημα μόνο· είναι μια σήψη που εύκολα γίνεται καθεστώς. Και για τη σήψη, πάντως, υπάρχει αντίδοτο· αλλά τέτοιου είδους δώρα δεν τα κληρώνουν οι ινφλουένσερ.

Άρης Αλεξανδρής 20.08.2023 (διασκευή, εφ. Καθημερινή)

Σαν τον Μίλτο να γίνεις

Έγραψε ο Γιάννης Μακριδάκης, ο σπουδαίος  Χιώτης συγγραφέας χθες βράδυ το εξής: «Ο Μίλτος είναι η Ελλάδα που θέλουμε. Με άλμα πάνω από τις φωτιές και τ’ αποκαΐδια, μας δείχνει τον δρόμο της αναγέννησης. Ένα παιδί ανθρώπινο, αληθινό, από δαύτα που δεν έχουν συνηθίσει να συναντούν μπροστά τους εκείνοι που καμώνονται πως ορίζουν την ατζέντα της ζωής μας, οι κάθε λογής συστημικοί άριστοι και οι ανθυπάριστοί τους, γι’ αυτό τους αποσυντονίζει η κάθε του λέξη. Το μεγαλύτερο χάρισμα είναι να μιλάς και να φέρεσαι ανθρώπινα, να καταθέτεις με μάτια καθαρά κάθε στιγμή την αλήθεια σου, όσο ψηλά και αν φτάνεις, σε όποιον τομέα κι αν ασκείσαι. Ευτυχώς, είναι πολλοί άνθρωποι έτοιμοι να την νιώσουν και να συγκινηθούν απ’ αυτήν. Μόνο με τη συγκίνηση κινείται συντονισμένα ο κόσμος μας προς την ανάταση, την αναγέννηση. Ο Μίλτος είναι δώρο για την νεοελληνική κοινωνία.»

Στο μυαλό όλων μας, σε μια εποχή που έχει χαθεί εντελώς το μέτρο, το φωτεινό παράδειγμα, η αφορμή για να πιαστούμε από κάπου και να εμπνευστούμε. Δεν θα μείνω σε όσα κατάφερε και στον κόπο που κατέβαλε. Θα μείνω σε μια χθεσινή του φράση: «Το τελευταίο άλμα ήταν για 8,70μ αλλά άφησα τα πόδια μου στην άμμο. Γι’ αυτό θύμωσα. Είναι ένα λάθος που θα το θυμάμαι για πάντα…» Τι λέει εδώ ο καλύτερος αθλητής της κατηγορίας του στον κόσμο; Ότι ακόμα και τη στιγμή του θριάμβου θα κάνω την αυτοκριτική μου. Δεν θα χαριστώ στον εαυτό μου. Δεν θα κομπάσω.

Σκεπτόμουν τη συμπεριφορά αυτή σε αντίστιξη με την ανικανότητα εκατοντάδων ή και χιλιάδων απίθανων τύπων που από μια ζαριά της τύχης (κοινωνική καταγωγή, οικονομική επιφάνεια, κομματικός μηχανισμός κ.λπ.) έγιναν ξαφνικά κάτι από τίποτε. Πήραν ένα αξίωμα, μια θέση, τους βλέπουμε στα πάνελ να μιλάνε με αμετροέπεια, να μας κουνάνε τα αγορασμένα πτυχία και τους τίτλους τους, ως σπουδαία προίκα. Τη σεμνότητα αυτού του γήινου θεού, μπροστά στην ύβρη όσων είναι στον αφρό και την ώρα των εθνικών τραγωδιών. Οι τυχάρπαστοι. Οι παπατζήδες. Ο καλύτερος των καλύτερων να χαμηλώνει τα μάτια και να λέει μπορούσα και καλύτερα, έκανα λάθος και τα θρασίμια ενός ολόκληρου συστήματος ανικανότητας να χτυπούν την πλάτη ο ένας του άλλου και να λένε είμαστε σπουδαίοι…

https://parallaximag.gr/parallax-view/san-ton-milto-na-gineis

Κάθε πρωί…

Κάθε πρωί

Καταργούμε τα όνειρα

Χτίζουμε με περίσκεψη τα λόγια

Τα ρούχα μας είναι μια φωλιά από σίδερο

Κάθε πρωί

Χαιρετάμε τους χτεσινούς φίλους

Οι νύχτες μεγαλώνουν σαν αρμόνικες

—Ήχοι, καημοί, πεθαμένα φιλιά.

(Ασήμαντες απαριθμήσεις

—Τίποτα, λέξεις μόνο για τους άλλους.

Μα πού τελειώνει η μοναξιά;).

Μανόλης Αναγνωστάκης, Τα ποιήματα 1941-1971, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 2000

ΘΕΜΑ Α.

Α. Ο συντάκτης του Κειμένου 1 αναφέρει τις απόψεις του για τους «ινφλουένσερ» στην εποχή μας. Να τις παρουσιάσετε σε ένα περιληπτικό κείμενο 60-70 λέξεων.

Μονάδες 20

ΘΕΜΑ Β.

Β1. Να γράψετε στο τετράδιό σας δίπλα στον αριθμό της Στήλης Α το γράμμα από τη Στήλη Β που αντιστοιχεί στην ορθή απάντηση με βάση το περιεχόμενο των αντίστοιχων κειμένων (χωρίς αναφορά σε χωρία των κειμένων).

Μονάδες 15

Β2α. «Στην Ελλάδα της επικοινωνιακής φλυαρίας έχουμε την τάση να ξεχειλώνουμε τα νοήματα· να κάνουμε τέτοια κατάχρηση των λέξεων, ώστε στο τέλος να χάνουμε την αίσθησή τους και να μην ξέρουμε για ποιο πράγμα μιλάμε. Χρησιμοποιούμε, για παράδειγμα, κατά κόρον τη λέξη «ινφλουένσερ», χωρίς όμως να εννοούμε το επιδραστικό άτομο, εκείνο που πράγματι επηρεάζει κι αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση.» Στο παραπάνω απόσπασμα να εντοπίσετε το κυρίαρχο ρηματικό πρόσωπο και να προσδιορίσετε την επικοινωνιακή του λειτουργία (μονάδες 3). Να μεταγράψετε το απόσπασμα στο γ’ πρόσωπο (ενικού ή πληθυντικού) (μονάδα 1) και να αναφέρετε ποιες διαφορές παρατηρούνται ως προς την επικοινωνιακή του διάσταση (μονάδες 2).

β. Να προσδιορίσετε το είδος του λόγου (μακροπερίοδος-μικροπερίοδος) στην τελευταία παράγραφο του κειμένου 1 (μονάδα 1). Πώς εξυπηρετεί η συγκεκριμένη επιλογή τον στόχο του συντάκτη του κειμένου (μονάδες 3);

Μονάδες 10

Β3α. Ποιος είναι ο στόχος του συγγραφέα του κειμένου 2 στην πρώτη παράγραφο (μονάδες 2). Με ποιο τρόπο τον επιτυγχάνει (μονάδες 2);

Μονάδες 4

β. Να προσδιορίσετε την επικοινωνιακή λειτουργία των σημείων στίξης στα παρακάτω παραδείγματα:

1. (από σπαραξικάρδιες εξομολογήσεις μέχρι μπλεξίματα με τον νόμο)
2. –και μέσα από αυτήν, τον κόσμο–
3. την αναγνώριση της «ινφλουένσερ» Σούπερ Κικής

Μονάδες 6

ΘΕΜΑ Γ.

Γ. Ποιο είναι το βασικό θέμα που θέτει το ποίημα, κατά τη γνώμη σας; Να το σχολιάσετε αξιοποιώντας τρεις διαφορετικούς κειμενικούς δείκτες. Ποια είναι η δική σας θέση σε αυτό; (150-200 λέξεις).

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Δ.

Δ. Αξιοποιώντας παραγωγικά τις ιδέες των κειμένων αναφοράς αποφασίζετε να συντάξετε και εσείς ένα άρθρο για την ιστοσελίδα του σχολείου σας (350-400 λέξεων). Σε αυτό αναφέρετε:

α) ποιοι παράγοντες διαμορφώνουν τα πρότυπα των σημερινών νέων

β) ποια είναι τα ιδανικά που μπορούν να εμπνεύσουν τους σημερινούς νέους, ώστε να ονειρεύονται ένα καλύτερο αύριο.

Μονάδες 30 

Για να δείτε Απαντήσεις στις ερωτήσεις του Κριτηρίου πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο:

Πρότυπα & Ιδανικά Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) – Απαντήσεις

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις των συναδέλφων Άννα Σιάτρα και Μπικάκης Μιχάλης, οι οποίοι στη συνέχεια το παραχώρησαν στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τους ευχαριστούμε από καρδιάς και τους ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική τους ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.