Πολυπολιτισμικότητα Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

«Πώς μπορούμε να ζήσουμε ειρηνικά σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία;»

1. Η κοινωνία μας ύστερα από τις τεράστιες αλλαγές που έχουν συντελεστεί σε όλους τους τομείς της ατομικής, συλλογικής και κοινωνικής δραστηριότητας έχει γίνει ιδιαίτερα πολυποίκιλη. Όχι άδικα γίνεται συχνά λόγος για μια πολυφυλετική και πολυπολιτισμική κοινωνία, στην οποία η ομαλή και αρμονική συμβίωση όλων των μελών είναι κάθε άλλο παρά αυτονόητη. Παλιές και νέες προκαταλήψεις, αναπαραγωγή στερεοτύπων, ακόμα και ρατσιστικές συμπεριφορές σε βάρος μειονοτικών ομάδων επιβιώνουν και αναβιώνουν.
2. Σήμερα υπάρχει μια ασάφεια ως προς την κατανόηση της σημασίας των εννοιών της προκατάληψης, των στερεοτύπων και του ρατσισμού. Η προκατάληψη σχετίζεται με στάσεις και γνώμες για άτομα που ανήκουν σε μια συγκεκριμένη θρησκεία, φυλή, εθνικότητα ή άλλη πληθυσμιακή ομάδα. Η προκατάληψη αυτή περιέχει δυνατά συναισθήματα που είναι δύσκολο ν’ αλλάξουν. Τα στερεότυπα είναι απλοϊκές γενικεύσεις για μια ομάδα ανθρώπων. Όταν ενεργούμε με βάση προκαταλήψεις και στερεότυπα, τότε φτάνουμε στον ρατσισμό.
3. Το ουσιώδες, λοιπόν, ερώτημα που τίθεται είναι τι μπορούμε να κάνουμε όλοι μαζί, συνεργατικά, με αλληλοσεβασμό και κατανόηση, για να προλαμβάνουμε τέτοιου είδους συμπεριφορές, οι οποίες, σε ακραίες περιπτώσεις, είναι δυνατό να έχουν ιδιαίτερα αρνητικές συνέπειες για την κοινωνία και για τα άτομα; Αρχικά, οφείλουμε να εκπαιδεύουμε τους εαυτούς μας και τα παιδιά μας στην αυτοπειθαρχία, στον αυτοέλεγχο και στον αυτοσεβασμό. Τα παιδιά μιμητικά αναπαράγουν πολλές φορές τις συμπεριφορές μας. Αυτή η διαδικασία απαιτεί να είμαστε υγιή και θετικά πρότυπα γι’ αυτά. Έπειτα, αποδεχόμαστε τα παιδιά μας ως ξεχωριστά και μοναδικά και επαινούμε τις προσπάθειές τους. Η καταπίεση άλλων συχνά κάνει μερικούς να αισθάνονται πιο σημαντικοί και ισχυροί. Τα παιδιά που νιώθουν καλά με τον εαυτό τους έχουν μικρότερες πιθανότητες να αποκτήσουν προκαταλήψεις.
4. Επίσης, τα διδάσκουμε – γονείς, δάσκαλοι, καθηγητές – να είναι ευαίσθητα στα αισθήματα των άλλων και τα βοηθούμε να αποκτήσουν ενσυναίσθηση. Εξηγούμε την αδικία που υφίσταται κάποιος, ο οποίος υπόκειται σε οποιαδήποτε μορφή προκατάληψης ή ρατσισμού. Ενισχύουμε με τη στάση μας τον σεβασμό και την ανοχή στις διαφορές, προσφέροντας ευκαιρίες για αλληλεπίδραση με άτομα διαφόρων φυλών, εθνικοτήτων και θρησκευτικών απόψεων (για παράδειγμα, συμμετοχή σε αθλητικές ομάδες, διαθεματικές και διεπιστημονικές δραστηριότητες παντός είδους, καλλιτεχνικές ενασχολήσεις, συναυλίες κ.α.). ενθαρρύνουμε τα παιδιά και τα μαθαίνουμε να επεμβαίνουν θετικά με τη στάση τους και τα λόγια τους, όταν συναντούν ή παρατηρούν πράξεις ή στάσεις ρατσιστικές.
5. Τέλος, είναι επιτακτική ανάγκη να κατανοήσουν τα παιδιά ότι μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση του ρατσισμού και των φυλετικών διακρίσεων υιοθετώντας στάση σύμπνοιας και αλληλοσεβασμού. Αυτή η στάση παράλληλα θα οδηγήσει στη μακροχρόνια αρμονική σύμπλευση και στον δημιουργικό συγχρωτισμό ατόμων και ομάδων των πολυφυλετικών κοινωνιών μας.

   «Πολυπολιτισμικότητα: Αλήθεια ή Μύθος;»

1. Ειδικότερα η πολυπολιτισμικότητα ως έννοια και φαινόμενο προϋποθέτει και εμπεριέχει επί μέρους έννοιες και γνωρίσματα με θετικό πρόσημο. Αρχικά, η πολυπολιτισμικότητα θεμελιώθηκε και τρέφεται από τον πλουραλισμό και την πολυφωνία. Θεμελιακό, επίσης, γνώρισμα των πολυπολιτισμικών κοινωνιών είναι ο σεβασμός και η ανεκτικότητα στο διαφορετικό και το αντίθετο. Προβάλλεται η μοναδικότητα και η ιδιαιτερότητα της ατομικής ταυτότητας αλλά και των πολιτιστικών στοιχείων. Η ετερότητα – ετερογένεια των διαφόρων μειονοτικών ομάδων ή εθνοτήτων λαμβάνεται ως φυσικό δικαίωμα και προβάλλεται ως γονιμοποιό στοιχείο. Τέλος, το εννοιολογικό φορτίο της πολυπολιτισμικότητας το συμπληρώνει η πολλαπλότητα και η ποικιλότητα σε ένα πλήθος πολιτιστικών στοιχείων και αφορούν τη φυλή, τη γλώσσα, τη θρησκεία, την καταγωγή, την κοσμοθεωρία και τις παραδόσεις.
2. Για πολλούς οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες δρουν ως αντίβαρο στους ισοπεδωτικούς μηχανισμούς της παγκοσμιοποίησης. Οι τελευταίοι απειλούν τους εθνικούς πολιτισμούς – και βέβαια τον πολιτισμό των εθνικών μειονοτήτων – με μια πλανητική ομοιογενοποίηση που παράγεται κι επιβάλλεται από τη γενίκευση του δυτικού τρόπου ζωής. Ο πλουραλισμός και η ποικιλομορφία των πολυπολιτισμικών κοινωνιών δρα αναζωογονητικά και ευνοεί τον αυτοπροσδιορισμό τόσο σε ατομικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Ο συγχρωτισμός των διαφορετικών στοιχείων στις πολυπολιτισμικές κοινωνίες επιτρέπει το διαρκή εμπλουτισμό των τοπικών κοινωνιών με νέα στοιχεία που βοηθούν την ανανέωση, την εξέλιξη και τη γόνιμη επικοινωνία των αντίθετων στοιχείων χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Βέβαια, ο «πλούτος» των πολυπολιτισμικών κοινωνιών δεν βρίσκεται στην αποδοχή και προβολή των διαφορών – αντιθέσεων αλλά στην ικανότητα και βούληση για τη δημιουργική ανάμειξη – σύνθεσή τους.
3. Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι πως θα πετύχουμε και θα εμβαθύνουμε την ενότητα των διαφορετικών ανθρώπων και πολιτισμών, χωρίς να αποκηρύξουμε την πολυμορφία που αποτελεί και τον πλούτο του παγκόσμιου πολιτισμού. Γιατί «το να ζούμε σε αγέλη είναι σαν να ζούμε ανάμεσα σε καθρέφτες». Δεν χρειαζόμαστε ως άτομα ή ως χώρα μόνο τον αντικατοπτρισμό του δικού μας προσώπου. Έχουμε ανάγκη κι από το «ξένο», το διαφορετικό. Ας μην αφήσουμε το «αγελαίο ζώο» που υπάρχει μέσα μας να μας τρομάξει και να μας καταστήσει επιθετικούς απέναντι στο διαφορετικό.
4. «Την τε γαρ πόλιν κοινήν παρέχομεν και ουκ έστιν ότε ξενηλασίαις…». Ίσως η αναφορά αυτή του Περικλή στον «Επιτάφιό» του μπορεί να αποτελέσει τον πλοηγό των σύγχρονων κοινωνιών, έτσι ώστε η «πολυπολιτισμικότητα» να εμπνέει και να μη φοβίζει, να συνθέτει και να μην τροφοδοτεί τις αντιθέσεις.

(Ηλίας Γιαννακόπουλος)

«Στα 200 π.Χ.»

1. Κι απ’ την θαυμάσια πανελλήνιαν εκστρατεία,
2. την νικηφόρα, την περίλαμπρη,
3. την περιλάλητη, την δοξασμένη
4. ως άλλη δεν δοξάσθηκε καμιά,
5. την απαράμιλλη: βγήκαμ’ εμείς∙
6. ελληνικός καινούριος κόσμος, μέγας.
7. Εμείς∙ οι Αλεξανδρείς, οι Αντιοχείς,
8. οι Σελευκείς, κ’ οι πολυάριθμοι
9. επίλοιποι Έλληνες Αιγύπτου και Συρίας,
10. κ’ οι εν Μηδία, κ’ οι εν Περσίδι, κι όσοι άλλοι.
11. Με τις εκτεταμένες επικράτειες,
12. Με την ποικίλη δράσι των στοχαστικών προσαρμογών.
13. Και την Κοινήν Ελληνική Λαλιά
14. ως μέσα στην Βακτριανή την πήγαμεν, ως τους Ινδούς.

(Κωνσταντίνος Καβάφης)

Θέμα Α

Α1. Να αποδώσετε συνοπτικά σε  μία παράγραφο των 80-90 λέξεων τις απόψεις του συγγραφέα του Κειμένου 1.

Μονάδες 20

Θέμα Β

Β1. Να γράψετε στο τετράδιό σας δίπλα στον αριθμό της Στήλης Α το γράμμα από τη Στήλη Β που αντιστοιχεί στην ορθή απάντηση με βάση το περιεχόμενο των αντίστοιχων κειμένων (χωρίς αναφορά σε χωρία των κειμένων).

Μονάδες 15

Β2α. Στην §4 του Κειμένου 1 παρατηρείται μία ασύνδετη χρήση προτάσεων. Σε τι στοχεύει αυτή η υφολογική επιλογή και ποιο το αισθητικό αποτέλεσμά της;

Μονάδες 5

β. Να βρείτε στο Κείμενο 2 πέντε όρους του επιστημονικού – ειδικού λεξιλογίου και να αναλύσετε τη συνδρομή τους στη διαμόρφωση του ύφους του κειμένου.

Μονάδες 5

Β3. «Ο συγχρωτισμός…σύνθεσής τους» (§2, Κείμενο 2) / «Τέλος…κοινωνιών μας» (§5, Κείμενο 1). Να βρείτε κοινά στοιχεία μεταξύ των δύο αποσπασμάτων  και να τα σχολιάσετε με συντομία (150-200 λέξεις).

Μονάδες 10

Θέμα Γ

Γ1. «Με την ποικίλην…προσαρμογών» (στιχ. 12). Ποια βασική θέση – συμπεριφορά – επιτυχία των Ελλήνων  προβάλλει ο ποιητής με το στίχο αυτό; Πιστεύετε πώς η πρόταση αυτή μπορεί να βρει εφαρμογή στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες (150-200λέξεις).

Μονάδες 15

Θέμα Δ

Με αφορμή την συμμετοχή σας με μία εκπαιδευτική ομάδα με άτομα – συμμαθητές διαφορετικής φυλής και γλώσσας με στόχο την προώθηση της αξίας της πολιτιστικής ποικιλότητας εκφωνείτε ως εκπρόσωπος αυτής της ομάδας μία ομιλία (400 λέξεις) στο πνευματικό κέντρο του δήμου της περιοχής )σας.

α. Να αναπτύξετε σε αντίστοιχες παραγράφους ένα θετικό (1&) κι ένα αρνητικό (1&) στοιχείο της πολυπολιτισμικότητας..

β. Τους τρόπους (2&) με τους οποίους μπορούμε να εμπλουτίσουμε την πολυπολιτισμικότητα της κοινωνίας μας.

^­Μπορείτε να αξιοποιήσετε με δημιουργικό τρόπο σχετικές αναφορές των κειμένων 1 και 2.

Μονάδες 30

Για να δείτε τις ενδεικτικές απαντήσεις στις ερωτήσεις του κριτηρίου επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Πολυπολιτισμικότητα Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) – Απαντήσεις 

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις του συναδέλφου Ηλία Γιαννακόπουλου, ο οποίος το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.