Πολιτισμός και Πανδημία Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Στη ΜΕΘ οι ναοί πολιτισμού

[…] Το lockdown εξαιτίας της COVID-19 διέκοψε τις δραστηριότητες των μουσείων, προκάλεσε τεράστια απώλεια εσόδων από τα εισιτήρια, τα πωλητήρια και τα καφέ, σκορπίζοντας ανασφάλεια στην κοινότητά τους. Παράλληλα, έδειξε ότι πρέπει να επιταχύνουν τη μετάβασή τους στην ψηφιακή εποχή. Η αλήθεια είναι ότι και την περίοδο της καραντίνας στήριξαν το κοινό (και της Ελλάδας) που έμεινε σπίτι, αύξησαν τις υπηρεσίες τους και μας έκαναν να περιηγηθούμε εικονικά (VR) εκθέσεις κυρίως μεγάλων μουσείων του εξωτερικού, να ψάξουμε προσεκτικά τα φτωχικά στην πλειονότητά τους σάιτ των δικών μας μουσείων.

Στο δεύτερο πια κύμα της πανδημίας που διανύουμε, τα μουσεία είναι πάλι κλειστά και κάποια εκπέμπουν SOS γιατί διακυβεύεται το μέλλον τους. Άραγε μπορούν να επιστρέψουν στην κανονικότητα;

«Ζούμε μια νέα πραγματικότητα για την οποία θα συζητήσουμε όταν καταλαγιάσει η πανδημία. Τότε θα μετρήσουμε τις απώλειες», λέει στην «Κ» η επίτιμη διευθύντρια του υπουργείου Πολιτισμού και πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM), Τέτη Χατζηνικολάου. Λέει ακόμη ότι οι σοβαρές συνέπειες της πανδημίας μάς υποχρεώνουν να σκεφθούμε διαφορετικά τη λειτουργία των μουσείων στο άμεσο, αλλά και στο απώτερο μέλλον. «Είναι κοινή διαπίστωση ότι το μουσείο του αύριο δεν θα είναι το ίδιο με εκείνο του χθες. Η ψηφιακή στροφή είναι γεγονός, εντούτοις η ισορροπία μεταξύ πραγματικού και ψηφιακού είναι το ζητούμενο και εμείς τώρα πρέπει να αναζητήσουμε το κατάλληλο μείγμα μεταξύ άυλου και υλικού κόσμου».

[…]Στοιχεία έρευνας του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM)  που πραγματοποιήθηκε από τις 7/4 έως τις 7/5 2020 σε 107 χώρες σε πέντε ηπείρους, με 1.600 απαντήσεις, για το πώς επηρέασε η πανδημία τον πολιτιστικό τομέα, είναι απαισιόδοξα. Στο lockdown η πλειονότητα του προσωπικού στο 84% των μουσείων εργάστηκε εκ περιτροπής. Σχεδόν όλα τα μουσεία μείωσαν τις δράσεις, ενώ αυξήθηκε η ψηφιακή τους δραστηριότητα. Οι ερωτηθέντες απάντησαν ότι σχεδόν το ένα τρίτο θα συρρικνωθεί και περισσότερα από ένα στα δέκα μουσεία μπορεί να υποχρεωθεί να κλείσει μόνιμα.

Η κ. Χατζηνικολάου επισημαίνει ότι τα μουσεία έχασαν μεγάλο μέρος από το κοινό τους –όπως προκύπτει από την παγκόσμια έρευνα του ICOM–, και πρέπει να το ξανακερδίσουν, συζητώντας τα προβλήματα του σήμερα, με δράσεις που αφορούν την καθημερινότητα. Πιστεύει ότι η πανδημία δεν είναι η μοναδική πρόκληση, ότι η κλιματική αλλαγή, οι φυσικές καταστροφές, οι ένοπλες συρράξεις, η δημογραφική έκρηξη, οι μεταναστευτικές ροές, η διατροφική ανεπάρκεια, «είναι παγκόσμιες προκλήσεις που απαιτούν αποτελεσματικές λύσεις. Στο πλαίσιο αυτό τα μουσεία καλούνται και πάλι να επαναπροσδιορίσουν τον κοινωνικό τους ρόλο».

Επιπλέον, «η ψηφιακή καταγραφή και διαχείριση των συλλογών, η ευαισθητοποίηση των πολιτών, η συνεχής επιμόρφωση και η ανάπτυξη δεξιοτήτων, η ανταλλαγή απόψεων και η συνεργασία με τους διεθνείς οργανισμούς, η κατάρτιση σχεδίων έκτακτης ανάγκης και η προσαρμογή τους σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, η ενεργειακή αναβάθμιση των μουσείων, η ενδυνάμωση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, σε συνδυασμό πάντοτε με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι ζητήματα που πρέπει να απασχολήσουν άμεσα τη μουσειακή κοινότητα. Είναι προφανές ότι για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών είναι αναγκαία η διεπιστημονική συνεργασία σε όλους τους τομείς». […]

(απόσπασμα άρθρου, εφ. Καθημερινή, Γιώτα Σηκκά, 07-12-20)

Το μέλλον των μουσείων: αναστοχασμός και επανεκκίνηση.

Το 2020 η κρίση του Covid-19 αιφνιδίασε και έπληξε με πρωτοφανή και βίαιο τρόπο ολόκληρο τον πλανήτη, επηρεάζοντας κάθε πτυχή της ζωής μας, τις σχέσεις με τους συνανθρώπους μας, καθώς και τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τους χώρους κατοικίας και εργασίας. Παράλληλα, διογκώθηκαν προβλήματα που ήδη υπήρχαν, θέτοντας υπό αμφισβήτηση τη δομή των κοινωνιών μας. Έτσι, σήμερα η ανάγκη για ισότητα είναι περισσότερο επιτακτική από ποτέ.

Η λειτουργία των μουσείων έχει επηρεαστεί βαθύτατα από όλες τις παραπάνω αλλαγές, αλλά και γενικότερα ο χώρος του πολιτισμού έχει πληγεί περισσότερο από κάθε άλλον τομέα, με σοβαρότατες οικονομικές, κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις, τόσο βραχυπρόθεσμες όσο και μακροπρόθεσμες.

Από την άλλη πλευρά, η παγκόσμια κρίση λειτουργεί και ως καταλύτης για την προώθηση σημαντικών αλλαγών που είχαν ήδη δρομολογηθεί και αφορούν ιδιαίτερα την ψηφιοποίηση των μουσειακών συλλογών και την αναζήτηση νέων μεθόδων για την απόκτηση εμπειριών και τη διάχυση της πολιτισμικής δημιουργίας.

Σε μια ιδιαίτερα σημαντική καμπή για την κοινωνία μας, τα μουσεία καλούνται να γίνουν πρωτοπόροι στη νέα εποχή. Είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση τους με το κοινό, να αναζητήσουν νέους ορίζοντες και να επιβεβαιώσουν με αποφασιστικό τρόπο τον ουσιαστικό και καθοριστικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν για ένα δίκαιο και βιώσιμο μέλλον.

Σήμερα είμαστε υποχρεωμένοι – περισσότερο από ποτέ άλλοτε – να υπερασπιστούμε τη δημιουργική δύναμη του πολιτισμού, ως μοχλού επανεκκίνησης και αλλαγής στην μετά-Covid εποχή.

(Από την ιστοσελίδα: http://icom-greece.mini.icom.museum/ Ανάκτηση: 20-04-21)

Τα λυπημένα αγάλματα

Εκεί όπου η μοίρα χορεύει με τις αρχαίες πέτρες,
βλέπω τ’ αγάλματα να στέκουν λυπημένα
μες στους καπνούς κοιτάνε απορημένα.
Κάπνιζε ο τόπος λύπη.

Όλα πεθαίνουν, ακόμη και τ’ αγάλματα.
Βλέπω ν’ ανατριχιάζουν αρχαίες κολόνες,
να στάζουν αίμα τ’ αγάλματα,
γυναικείες θεότητες, σκιές βασιλιάδων,
αθλητές και θεατές να τρέχουν αλαφιασμένοι.
Δρυάδες πεθαίνουν κλαίγοντας
κι ο ποιητής συλλογισμένος,
κρατάει στα χέρια του μαρμάρινο κεφάλι.

Κλείσαν όλοι οι δρόμοι.

Λαθρεπιβάτες του χρόνου ανήμποροι
Μέτριοι
Δουλοπρεπείς

παίζουμε στις τσέπες μας
κίβδηλα νομίσματα.

(Γιάννης Η. Παππάς, Το ανεκτίμητο τίποτα, εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2011)

ΘΕΜΑ Α.

Α1. Η πανδημία διέκοψε τις δραστηριότητες των μουσείων. Στο Κείμενο 1   αναφέρονται οι τρόποι με τους οποίους τα μουσεία μπορούν να ανταποκριθούν στο εξής στην πρόκληση που δημιούργησε η πανδημία. Να τους καταγράψετε συνοπτικά σε ένα κείμενο 80-90 λέξεων.

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Β.

Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση τα Κείμενα 1 και 2, τις παρακάτω προτάσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στα κείμενα:

Κείμενο 1

• Το μέλλον των μουσείων διακυβεύεται εξαιτίας της πανδημίας.
• Η ψηφιακή «στροφή» των μουσείων είναι η μόνη λύση, αν θέλουν να επιβιώσουν.
• Πολλές προκλήσεις, όχι μόνο οικονομικές αλλά και κοινωνικές, απαιτούν επαναπροσδιορισμό του ρόλου του μουσείου.

Κείμενο 2

• Τα μουσεία οφείλουν να διατηρήσουν τον παραδοσιακό τους ρόλο, που είναι η έκθεση των συλλογών τους.
• Ένα δίκαιο και βιώσιμο μέλλον είναι πλέον το «στοίχημα» για ένα σύγχρονο μουσείο.

Μονάδες 10

Β2. «Πιστεύει ότι η πανδημία δεν είναι η μοναδική πρόκληση, ότι η κλιματική αλλαγή, οι φυσικές καταστροφές, οι ένοπλες συρράξεις, η δημογραφική έκρηξη, οι μεταναστευτικές ροές, η διατροφική ανεπάρκεια, είναι παγκόσμιες προκλήσεις που απαιτούν αποτελεσματικές λύσεις.» Στο παραπάνω απόσπασμα από το Κείμενο 1 η αρθρογράφος επιλέγει το ασύνδετο σχήμα. Σε τι πιστεύετε ότι εξυπηρετεί αυτή η επιλογή;

Μονάδες 15

Β3. Να συγκρίνετε τους τίτλους των Κειμένων 1 και 2 ως προς το περιεχόμενό τους και τη σχέση τους με το κείμενο.

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Γ.

Γ1. Ποιο είναι το θέμα του ποιήματος κατά τη γνώμη σας; Να απαντήσετε αξιοποιώντας τρεις κειμενικούς δείκτες. (100-150 λέξεις).

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Δ.

Δ1. Λαμβάνοντας υπόψη τα κείμενα 1 και 2, σε μια ομιλία για εκδήλωση που διοργανώνει το σχολείο σας με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα των Μουσείων 2021, που φέτος θα εορταστεί ψηφιακά, να παρουσιάσετε τις απόψεις σας σχετικά με τον ρόλο που καλείται να παίξει ένα σύγχρονο μουσείο, ώστε να προσεγγίζει το κοινό και τα μέσα που μπορεί να αξιοποιεί, προκειμένου να «απαντά» στις διαρκώς μεταβαλλόμενες προκλήσεις. (300 λέξεις)

Μονάδες 30 

Για να δείτε Απαντήσεις στις ερωτήσεις του Κριτηρίου πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο:

Πολιτισμός και Πανδημία Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) – Απαντήσεις

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις της  συναδέλφου-συγγραφέα Άννα Δ. Σιάτρα, η οποία το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.