Ποιότητα Ζωής Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) Απαντήσεις

Θέμα Α

Ο δοκιμιογράφος αναρωτιέται σχετικά με το περιεχόμενο και τους στόχους της ανθρώπινης ευτυχίας. Αρχικά, υποστηρίζει ότι ορισμένοι φιλόσοφοι αναφέρονται στην υλιστική εκδοχή της, ενώ άλλοι στην πνευματική. Στην πρώτη περίπτωση, συνδέεται με την κατανάλωση των υλικών αγαθών, αντίθετα στη δεύτερη σχετίζεται με τη φιλοσοφία και συγκεκριμένα με την πλατωνική σκέψη. Βέβαια, η ευτυχία συνδέεται και με το αγαθό της υγείας. Καθοριστικός παράγοντας, τέλος, είναι η αγάπη, που είναι αλληλένδετη με την ευτυχία, κατά την άποψη Γάλλου ποιητή.

Θέμα Β

Β1.

α) Λάθος: «αλλά και η ευτυχία που προσδιορίζεται… νόημα της ευτυχίας».

β) Λάθος: «τα υλικά αγαθά οσοδήποτε πολύτιμα… στόχων ζωής».

γ) Σωστό: «Η ελπίδα είναι μεικτό… είναι η σκέψη».

δ) Λάθος: «Σ’ αυτές τις περιπτώσεις… που θα οδηγήσουν στην ευτυχία».

ε) Σωστό: «Γιατί πιστεύω πως ακόμα και η πορεία του ανθρώπου… ευτυχία». Και «Η ελπίδα είναι αξιόλογο… αναδημιουργία».

Β2.α.

α) Ο σκοπός του συγγραφέα του κειμένου «Η Ανθρώπινη Ευτυχία» είναι να αναδείξει την αξία της ευτυχίας που στηρίζεται στα πνευματικά αγαθά και όχι αποκλειστικά στα υλικά. Αρχικά, θέτει διαδοχικά ερωτήματα στον αποδέκτη «Πώς πρέπει να νοηθεί η ευτυχία; Ποιο να ναι άραγε το βαθύτερο νόημα και το περιεχόμενο της ευτυχίας; Με ποια κριτήρια πρέπει να εκτιμηθεί ο κοινός αυτός στόχος των ανθρώπων, η ευτυχία;», με σκοπό να κινητοποιήσει τη σκέψη του και να δημιουργήσει ένα νοερό διάλογο μαζί του. Αναφορικά με τους τρόπους πειθούς αξιοποιεί την επίκληση στη λογική και την αυθεντία. Συγκεκριμένα, για τον πρώτο τρόπο παραθέτει παραδείγματα (είδος τεκμηρίου), για να φανερώσει ότι η αληθινή ευτυχία συνδέεται με την ψυχική και πνευματική ολοκλήρωση και όχι με την ύλη: «η αυτογνωσία, η ψυχική γαλήνη και η μεταφυσική ανάταση της ψυχής». Τέλος, αξιοποιεί την επίκληση στην αυθεντία, όταν αναφέρεται στα λόγια των Ελλήνων φιλοσόφων Πλάτωνα και Σωκράτη και του Γάλλου ποιητή Paul Varlain, προκειμένου να ισχυροποιήσει τις απόψεις του. Διαπιστώνουμε ότι ο δοκιμιογράφος εξετάζει το ζήτημα ποικιλοτρόπως στην προσπάθειά του να πετύχει τον στόχο του. Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται, κατά τη γνώμη μου, καθώς αυτά που αναφέρει επιβεβαιώνονται από την κοινή εμπειρία κάθε νοήμονος ανθρώπου, που αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να υπάρξει ισορροπία στον άνθρωπο ανεξάρτητα από τα πνευματικά αγαθά.

β) απογυμνώνει: αποστερεί

απόλαυση: ευχαρίστηση

αθεράπευτη: ανίατη

εκτρέφουν: καλλιεργούν

ακατάλυτα: ακατανίκητα

ανάταση: ανύψωση

Β3. Η ελπίδα αποτελεί απαραίτητο εφόδιο στον ηθικό οπλισμό του ανθρώπου, ένα εφόδιο που χωρίς αυτό φαντάζουν ανυπέρβλητες οι δυσκολίες και τα εμπόδια. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, ανανεώνει το θάρρος και την πίστη στον εαυτό μας, θωρακίζει με υπομονή και κουράγιο για την επίτευξη ακόμη και των πιο υψηλών στόχων, ενώ παράλληλα προφυλάσσει από την παραίτηση και την απελπισία. Καλλιεργεί την καρτερικότητα και ωθεί στη δημιουργία, ενώ συνάμα επαναφέρει την αισιοδοξία και την αυτοπεποίθηση, εφόσον συνδέεται άρρηκτα με θετικά συναισθήματα.

Θέμα Γ

Το ποίημα του Καβάφη «Όσο μπορείς» πραγματεύεται τις προσπάθειες που οφείλει να καταβάλλει ο άνθρωπος καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, ώστε να διασφαλίσει έναν ενάρετο και αξιοπρεπή βίο.

Αξιοποίηση κειμενικών δεικτών:

• Η χρήση του β’ ενικού προσώπου «κι αν δεν μπορείς» και ο παράλληλος συνδυασμός της προστακτικής και υποτακτικής έγκλισης σε β’ ενικό πρόσωπο «προσπάθησε, μην την εξευτελίζεις», δηλώνουν την προτροπή, την παραίνεση και τη διδακτική πρόθεση του ποιητικού υποκειμένου. Φανερώνουν μια διάθεση πειθούς με την πρόκληση συναισθημάτων και προσδίδουν στο ύφος παραστατικότητα, ζωντάνια και οικειότητα.
• Το επίρρημα «τουλάχιστον» καταδεικνύει, επίσης, την επιτακτική ανάγκη της προσπάθειας για μια αξιοπρεπή βίωση της ζωής, ως μια έσχατη προτροπή για την αφύπνιση της συνείδησης.
• Η επανάληψη της φράσης «όσο μπορείς» επιδιώκει να παρουσιάσει εμφατικά την αναγκαιότητα και την αξία της προσπάθειας, έστω και μηδαμινής, που έχει ηθική υποχρέωση να καταβάλει ο αποδέκτης του ποιήματος, ώστε να αναβαθμίσει τη ζωή του.
• Οι τροπικές μετοχές «πηαίνοντας, γυρίζοντας, εκθέτοντας» δείχνουν τους τρόπους με τους οποίους ένας άνθρωπος μπορεί να απομακρυνθεί από την αλήθεια και την ουσία της αληθινής ζωής και εν τέλει να ευτελίσει τον βίο του.
• Με τη χρήση της παρομοίωσης «σα μια ξένη φορτική» στο τέλος του ποιήματος, φαίνεται η αλλοτρίωση που δύναται να επέλθει, σε περίπτωση που κάποιος παρεκκλίνει και χάσει εντελώς τον στόχο του. Θα χάσει τον εαυτό του και η ζωή του θα γίνει φορτική, μίζερη και ανυπόφορη.

Προσωπικά θεωρώ ότι η αυτογνωσία είναι άκρως σημαντική για τον άνθρωπο, διότι μπορεί να οδηγήσει στην αληθινή και ουσιαστική ευτυχία. Όταν το άτομο γνωρίζει τον εαυτό του, τόσο τα προτερήματα όσο και τα μειονεκτήματά του, είναι σε θέση να σκέφτεται ώριμα και να πράττει με ψυχραιμία. Διακρίνεται από αυτοκυριαρχία και αυτοέλεγχο, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι θα ζει μια ζωή με συμβιβασμούς και στερήσεις. Αντίθετα, θα έχει ξεκάθαρους στόχους, ευθύβολη ματιά στα πράγματα και οι συνήθειές του θα οδηγούν αυτομάτως σε ποιοτικές επιλογές. Επομένως, θεωρώ ότι είναι σημαντικό οι συνήθειες του ανθρώπου να έχουν πνευματικό περιεχόμενο, προκειμένου να διασφαλιστεί ένας ποιοτικός βίος.

Θέμα Δ

Η ποιότητα στάση ζωής

Στη σύγχρονη εποχή της ραγδαίας τεχνολογικής ανάπτυξης, των γρήγορων ρυθμών ζωής και του αυτοματισμού, παρ’ όλες τις προσπάθειες για πρόοδο και αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου, αποτελεί διαπίστωση της πλειονότητας των ανθρώπων ότι οι ποιοτικές επιλογές και συνήθειες τείνουν να εκλείψουν. Αναγκαίο κρίνεται, επομένως, να αναδειχθούν τόσο οι κατάλληλες προϋποθέσεις, που δύνανται να εξασφαλίσουν έναν ποιοτικό βίο, όσο και τα εφόδια και οι αρετές που οφείλει να διαθέτει το άτομο για να προσεγγίσει και σε τελικό στάδιο να κατακτήσει την ποιότητα.

Προϋποθέσεις στον κοινωνικό βίο:

• Ενίσχυση του δημοκρατικού πολιτεύματος, το οποίο είναι ανάγκη να βασίζεται στην αρχή της λαϊκής κυριαρχίας και βούλησης, να προωθεί τη διαφάνεια και την αξιοκρατία, ώστε να επιτευχθεί η δικαιοσύνη.
• Κράτος δικαίου, το οποίο να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και να παρέχει αλληλεγγύη, κυρίως απέναντι στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού. Πρόβλεψη για τις μειονότητες, τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, γεγονός που αποτελεί δείγμα πολιτισμένης κοινωνίας.
• Μέριμνα από τη μεριά της πολιτείας για την εξάλειψη της βίας, της εγκληματικότητας και γενικότερα των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας.
• Ουσιαστικά μέτρα για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, ανάληψη πρωτοβουλιών και εθελοντικές δράσεις για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής στον πλανήτη.

Εφόδια σύγχρονου ανθρώπου:

• Πνευματική ωριμότητα, μόρφωση αλλά και καλλιέργεια με βάση τις ανθρωπιστικές αξίες για την κατάκτηση της ποιότητας και της ενάρετης στάσης απέναντι στη ζωή. Σεβασμός σε κανόνες και ηθικές αξίες απαράβατου κύρους.
• Ανάπτυξη κριτικής ικανότητας και αντίληψης για την ορθή και υπεύθυνη αντιμετώπιση των δυσκολιών, αποφεύγοντας τα σφάλματα, εφόσον έχει διδαχθεί από τις εμπειρίες του παρελθόντος.
• Συναισθηματική πληρότητα και ωριμότητα, αυτοέλεγχος και αυτοκυριαρχία στα πάθη και στις άλογες παρορμήσεις, με σκοπό την κατάκτηση της σοφίας και του πνεύματος της διάκρισης.
• Αυτογνωσία και αυτοκριτική για τον επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων και των αξιών, εξασφαλίζοντας την ψυχική και πνευματική ελευθερία και ανεξαρτησία.

Συνοψίζοντας, γίνεται κατανοητό ότι η επιλογή της ποιότητας ως τρόπος ζωής και δράσης αποτελεί μια πρόκληση για τη σύγχρονη πραγματικότητα. Είναι όμως σημείο των καιρών να εξασφαλιστούν οι αναγκαίοι όροι και οι κατάλληλες προϋποθέσεις όχι μόνο στο κοινωνικό αλλά και στο ατομικό επίπεδο, καθώς η επιδίωξη της ποιότητας συνδέεται άρρηκτα με την πνευματική ολοκλήρωση και την ψυχοσυναισθηματική ισορροπία. Σε αντίθετη περίπτωση, η εσφαλμένη νοοτροπία του υλικού ευδαιμονισμού και το κυνήγι της ποσότητας, εκμηδενίζουν τις ανθρωπιστικές αξίες και υποβαθμίζουν τη ζωή, εφόσον αποπροσανατολίζουν τον άνθρωπο από τους στόχους που τόν ηθικοποιούν και τόν εξυψώνουν.

Ο/Η Αρθρογράφος

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Κριτήριο Αξιολόγησης Ποιότητα Ζωής

Οι απαντήσεις που μόλις διαβάσατε συντάχθηκαν σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχονται από τις προσωπικές σημειώσεις της συναδέλφου Ελένης Κανελλοπούλου, η οποία τις παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.