Περιβάλλον Β Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Αμαζόνιος: Ακτιβιστές κατά Μπολσονάρου – Επιχειρηματικά συμφέροντα πίσω από τη φωτιά

Το χειρότερο σενάριο της μετατροπής του τροπικού δάσους σε σαβάνα είναι πιο κοντά από ποτέ, με τις ευλογίες Μπολσονάρου

Εδώ και πάνω από 10 ημέρες, το δάσος του Αμαζονίου φλέγεται, σηματοδοτώντας μια απίστευτης έκτασης και σημασίας οικολογική καταστροφή για τον πλανήτη. Μόνο την τελευταία εβδομάδα, στη Βραζιλία έχουν καταγραφεί 9.000 πυρκαγιές, ενώ ήδη για το τρέχον έτος η Εθνική Υπηρεσία Διαστημικής Έρευνας της Βραζιλίας έχει καταγράψει 72.843 φωτιές, σημειώνοντας αύξηση 80% από το 2018.

Ο οικολόγος και συνεργάτης του National Geographic, Thomas Lovejoy, δηλώνει για την πυρκαγιά που κατακαίει εδώ και ημέρες έναν από τους μεγαλύτερους πνεύμονες του πλανήτη: «Αναμφίβολα, είναι η μία από τις δύο συνολικά φορές που έχει ξεσπάσει τέτοια φωτιά στον Αμαζόνιο» και συμπληρώνει, χτυπώντας καμπανάκι για την πολιτική Μπολσονάρου: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό είναι αποτέλεσμα των πρόσφατων ενεργειών αποψίλωσης του δάσους».

Οργανώσεις που ασχολούνται με το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή έχουν βάλει στο στόχαστρο τον πρόεδρο της χώρας, Ζαΐχ Μπολσονάρου, από τη στιγμή που εξελέγη το 2018 και όχι άδικα. Μεγάλο μέρος της προεκλογικής του εκστρατείας επικεντρώθηκε στο «άνοιγμα» του Αμαζονίου στις επιχειρήσεις κι από τη στιγμή που βρέθηκε στον προεδρικό θώκο, έκανε ακριβώς αυτό. Ενδεικτικό είναι ότι, σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Υπηρεσίας Διαστημικής Έρευνας της χώρας, μόνο το καλοκαίρι του 2019 έχει αποψιλωθεί τόση έκταση από το δάσος του Αμαζονίου, όση δεν αποψιλώθηκε μέσα στα τελευταία τρία χρόνια. Μετά τη δημοσιοποίηση αυτών των στατιστικών, ο διευθυντής της Υπηρεσίας απολύθηκε. Επιπλέον, ο Μπολσονάρου άσκησε κριτική στις προειδοποιήσεις της Υπηρεσίας για την αποψίλωση, χαρακτηρίζοντάς τες επικίνδυνες για το εμπόριο και την ανάπτυξη.

«Τα προηγούμενα χρόνια, οι φωτιές που ξεσπούσαν είχαν μεγάλη σχέση με την λειψυδρία. Ωστόσο, φέτος είχαμε αρκετές βροχές, κάτι που  μας κάνει να σκεφτούμε ότι αυτή η τελευταία καταστροφική πυρκαγιά προκλήθηκε από την αποψίλωση», σημειώνει η Adriane Muelbert, οικολόγος που μελετά τις επιπτώσεις της αποψίλωσης του Αμαζονίου στην κλιματική αλλαγή.

Την ίδια ώρα, σε μια δήλωση άνευ προηγουμένου, ο πρόεδρος της Βραζιλίας ανέφερε πως για τη φωτιά που καίει το δάσος του Αμαζονίου μπορεί να ευθύνονται ΜΚΟ που έχουν ως στόχο να αυξήσουν τη διεθνή κριτική στην κυβέρνησή του.

«Συμβαίνει ένα έγκλημα και θέλουμε να σιγουρευτούμε ότι αυτό το έγκλημα δεν θα εξαπλωθεί. Γι’ αυτό κόβουμε αμέσως τις χρηματοδοτήσεις των ΜΚΟ», τόνισε ο Μπολσονάρου χαρακτηριστικά, κάνοντας μάλιστα λόγο για «πόλεμο» που δέχεται ο ίδιος και η κυβέρνησή του, προκαλώντας κατακραυγή.

Όσο ο Μπολσονάρου κωφεύει στην ανάγκη προστασίας του Αμαζονίου ενώ χτυπά συντροφικά την πλάτη των επιχειρηματικών κολοσσών που ορέγονται μερίδιο από τα καμένα, ιθαγενείς ξεριζώνονται από τη γη τους και διεθνείς οργανισμοί προειδοποιούν πως αν η καταστροφή στον Αμαζόνιο φτάσει σε σημείο μη αναστρέψιμο, τότε το τροπικό δάσος θα μετατραπεί σε μια ξηρή σαβάνα που δεν θα μπορεί να αποτελέσει πλέον κατοικία για μεγάλο μέρος της άγριας ζωής. Αν συμβεί αυτό, αντί για πηγή οξυγόνου που υπήρξε έως σήμερα, θα αποτελεί «εργοστάσιο παραγωγής» άνθρακα, την κινητήριο δύναμη της κλιματικής αλλαγής, με ό,τι αυτό θα σημάνει για την πορεία του ανθρώπινου είδους.

[Διασκευασμένο κείμενο της Αθανασίας Κουλέτα, ΚΟΣΜΟΣ, 22.08.2019 12:25]

Ο άνθρωπος στο φυσικό περιβάλλον

[…] Ο άνθρωπος δεν είναι απλώς μέρος της φύσης, δεν διακρίνεται από τη φύση επειδή -λόγω της εργασίας του και της συνείδησής του- μπορεί να τη μεταχειρίζεται κατά τη βούλησή του, αλλά ο άνθρωπος «είναι» φύση. Κάθε παραβίαση, κάθε καταπάτηση των φυσικών νόμων συνεπάγεται ταυτόχρονη επιβάρυνση, δυσλειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Κάθε δυσμενής αλλαγή, κάθε βήμα ανατροπής του οικοσυστήματος επιδρά στο κοινωνικό περιβάλλον του ανθρώπου, στον τρόπο και στον τόπο της εργασίας, της κατοικίας του, στη διατροφή, στην υγεία του.

Αν και το επίπεδο ανάπτυξης του πολιτισμού μας μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο στο να προστατεύει και να αναδημιουργεί τη φύση, εντούτοις ο μέχρι σήμερα τρόπος ανάπτυξης αυτού του πολιτισμού έχει προξενήσει καταστροφές τεράστιας έκτασης. Η γη, το νερό και ο αέρας μολύνονται καθημερινά. Αφανίζονται πηγές ζωής στον πλανήτη. Απειλείται η ίδια η ανθρώπινη ζωή.

Αυτή η κατάσταση, την οποία βιώνουμε όλοι μας, είναι αποτέλεσμα της αλόγιστης σπατάλης της φύσης από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα που υποτάσσουν τα πάντα για την επίτευξη του μέγιστου κέρδους. Είναι, όμως, και συνέπεια μιας αποξενωμένης, μιας διαστρεβλωμένης σχέσης του ανθρώπου με τη φύση, μιας μονόπλευρης επαφής του μ’ αυτήν με σκοπό την απλή (;) της κατανάλωση. Η φύση αντιμετωπίζεται πλέον ως προϊόν ανταλλάξιμο και εμπορεύσιμο. Ο άνθρωπος παραβιάζοντας τη φυσική τάξη βιάζει ταυτόχρονα και τον εαυτό του. Ο ίδιος πλέον, ως θύμα των καταστροφών που μέσω της οικονομικής του δραστηριότητας έχει προκαλέσει γίνεται πειραματόζωο αντοχής στις νέες συνθήκες περιβάλλοντος. Νέα φάρμακα δοκιμάζονται πάνω του για ν’ αναστραφεί η πορεία εκφυλισμού του λόγω των νέων ασθενειών. Τα νέα προβλήματα ηθικής τάξεως που δημιουργούνται με τη χρησιμοποίηση του ίδιου του ανθρώπου ως εργοστασίου φαρμακευτικών ουσιών (στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ευρεσιτεχνιών έχουν κατατεθεί αιτήσεις για να κατοχυρωθεί μια φόρμουλα μετάλλαξης των αδένων στο γυναικείο στήθος, προκειμένου να παράγουν μια δραστική φαρμακευτική ουσία) θα έχουν απρόβλεπτες αρνητικές συνέπειες για τον ίδιο τον άνθρωπο.

(Αμαλία Καραλή, Ο άνθρωπος στο φυσικό περιβάλλον, Λόγος, Τεχνική και Τέχνη, εκδόσεις ΣΤΑΧΥ) (ελαφρώς διασκευασμένο)

Οδυσσέας Ελύτης, Η Γένεσις

Εισαγωγικό σημείωμα: Το παρακάτω ποιητικό απόσπασμα ανήκει στο πρώτο μέρος (Η Γένεσις) της συλλογικής σύνθεσης Το Άξιον Εστί το οποίο πλάθει ποιητικά τη γέννηση του ανθρώπου και τη δημιουργία του Κόσμου. Σε αυτόν τον κόσμο θα γεννηθεί και ο ποιητής. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα περιγράφεται η δημιουργία των μικρών πλασμάτων.

Θέμα Α

Ποιες επικρίσεις διατυπώνονται στο Κείμενο Ι για την πολιτική και τη στάση του προέδρου της Βραζιλίας απέναντι στην καταστροφική πυρκαγιά στο δάσος του Αμαζονίου και ποιες κατηγορίες εκείνος διατυπώνει; Να απαντήσετε σε μια παράγραφο 70-80 λέξεων.

Μονάδες 15

Θέμα Β

B1. Με ποιον τρόπο και μέσα πειθούς προσπαθεί η αρθρογράφος να μας πείσει στην 1η παράγραφο (Κείμενο Ι) και με ποιον η δοκιμιογράφος στην 1^η παράγραφο (Κείμενο ΙΙ); Να γίνει αναφορά σε συγκεκριμένα παραδείγματα.

Μονάδες 15

Β2.α) Να εξηγήσετε στο Κείμενο ΙΙ τη λειτουργία: της διπλής παύλας (2^η γραμμή της 1^ης §), των εισαγωγικών (3^η γραμμή της 1^η §), του εντός παρενθέσεως ερωτηματικού (5^η γραμμή της 3^ης §) και της παρενθέσεως (12^η γραμμή της 3^ης §).

Μονάδες 5

β) Να εντοπίσετε στο Κείμενο ΙΙ (3η§) μια αναφορική προσδιοριστική και μια αναφορική  παραθετική / προσθετική πρόταση. Ποια η νοηματική λειτουργία τους σε κάθε περίπτωση;

Μονάδες 5

γ) Με αφορμή τη λέξη αμέσως (3^η §,  Κείμενο Ι) και τη λέξη απλώς (1^η §, Κείμενο ΙΙ), να δώσετε τη σημασιολογική διαφορά των λέξεων στα ζεύγη άμεσα – αμέσως και απλώς – απλά και να δημιουργήσετε από μία πρόταση για την κάθε λέξη που να διακρίνεται η σημασία της.

Μονάδες 5

Β3. «Αυτή η κατάσταση είναι αποτέλεσμα της αλόγιστης σπατάλης της φύσης από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα που υποτάσσουν τα πάντα για την επίτευξη του μέγιστου κέρδους. Είναι, όμως, και συνέπεια μιας αποξενωμένης, μιας διαστρεβλωμένης σχέσης του ανθρώπου με τη φύση, μιας μονόπλευρης επαφής του μ’ αυτήν με σκοπό την απλή (;) της κατανάλωση. Η φύση αντιμετωπίζεται πλέον ως προϊόν ανταλλάξιμο και εμπορεύσιμο. Ο άνθρωπος παραβιάζοντας τη φυσική τάξη βιάζει ταυτόχρονα και τον εαυτό του.»

Κατά πόσο οι απόψεις που διατυπώνει η δοκιμιογράφος σε αυτό το χωρίο του Κειμένου ΙΙ επιβεβαιώνονται από όσα αναφέρονται από την αρθρογράφο στο Κείμενο Ι;

Μονάδες 10

Θέμα Γ

Ποια είναι η σχέση ανθρώπου – φύσης, όπως διαγράφεται στο ποιητικό απόσπασμα από το «Άξιον Εστί» του Οδυσσέα Ελύτη; Με ποια εκφραστικά μέσα την αποδίδει (150-200 λέξεις)

Μονάδες 15

Θέμα Δ

Η μέριμνα για το περιβάλλον στις μέρες μας επιβάλλει πέραν των άλλων την επανασύνδεση των παιδιών με τη φύση. Σε ομιλία που θα εκφωνήσεις ως εκπρόσωπος του δεκαπενταμελούς στο πλαίσιο εκδήλωσης του δήμου σου να αναφερθείς στις αιτίες που τα σημερινά παιδιά έχουν χάσει την επαφή με τη φύση και να προτείνεις τρόπους για την ανάκτηση της επαφής με αυτήν. (300-400 λέξεις)

Μονάδες 30

Για να δείτε τις ενδεικτικές απαντήσεις στις ερωτήσεις του κριτηρίου επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Ενδεικτικές Απαντήσεις Κριτηρίου

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις του συναδέλφου Κωνσταντίνου Μαγκλή, ο οποίος το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.