Παιδεία – Εξετάσεις Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) Απαντήσεις

ΘΕΜΑ Α.

Α. Ο μαθητής μέσω της αυτοκριτικής προβαίνει σε μία σειρά ανησυχιών αναφορικά με τη συμμετοχή του στις πανελλαδικές εξετάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, επιχειρεί ανεπιτυχώς να σταματήσει τις σκέψεις που τον απασχολούν σχετικά με τις εξετάσεις. Η ψυχική του αποτελμάτωση κορυφώνεται, όταν πλέον δεν μπορεί να προσδιορίσει τους λόγους για τους οποίους επιθυμεί να περάσει. Η τελική του σκέψη εκφράζεται με τον φόβο ότι ο κοινωνικός του περίγυρος δεν θα τον συναισθανθεί στο δύσκολο αυτό εγχείρημα, αναμένοντας με δυσαρέσκεια την εκκίνηση των εξετάσεων.

ΘΕΜΑ Β.

Β1.

α. Ο μαθητής δεν είναι σίγουρος για τους λόγους που επιθυμεί να εισέλθει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. [Σωστό]

β. Ο μαθητής επιχειρεί να ξεφύγει από το άγχος των εξετάσεων, καταφεύγοντας στη μουσική. [Σωστό]

γ. Η ενδοσκόπηση στην οποία προβαίνει ο μαθητής πραγματοποιείται το πρωί. [Λάθος]

δ. Οι αλλοεθνείς θεωρούν τη δυναμική της  ελληνικής παιδείας υποδεέστερη. [Σωστό]

ε. Η πόλωση δεν αποτελεί αιτία απώλειας της εθνικής ταυτότητας. [Λάθος]

Β2.        Πρόθεση του Δημήτρη Λιαντίνη στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου 2 είναι να καυτηριάσει[1] (καταγγείλει) την ελληνική παιδεία και τις πρακτικές της, στη βάση της εθνικής συνείδησης και της αδιαλλαξίας της κοινής γνώμης στο εθνικό πλαίσιο. Το γεγονός αυτό γίνεται ορατό με τη χρήση του μικροπερίοδου λόγου (Οι νεοέλληνες είμαστε ένα γέννημα μπασταρδεμένο και νόθο… Είμαστε μούλοι. Δηλαδή μουλάρια. Και τα μουλάρια δε γεννούν.), ο οποίος προσδίδει αυθορμητισμό, προφορικότητα κι οικειότητα στο ύφος, αναδεικνύοντας με οξύτητα τη λαθεμένη θεώρηση της ελληνικής παιδείας, υπό το πρίσμα της αλλοίωσης  και της υποβάθμισής της με υπαίτιους τον ίδιο τον λαό. Επιπλέον, με την αξιοποίηση του ελλειπτικού λόγου (Ούτε ίπποι ούτε όνοι, ούτε όνισσες ούτε φοράδες), προβάλλεται εμφατικά η ανάγκη για «διεθνισμό» της παιδείας και η ανάγκη ανασυγκρότησης της αξίας της παιδείας ενδεχομένως στη γενέτειρά της. Ο καταγγελτικός τόνος του δοκιμιογράφου πλαισιώνεται από το β΄ ενικό πρόσωπο (νά ‘σαι τουρκόγυ-φτας, και να ζητάς να σε βλέπουν οι άλλοι πρίγκιπα. Σημαίνει νά ‘σαι η μούμια των Μασταβά, και να ζητάς από τους ευρωπαίους να σε βλέπουν ιδιοκτήτη της Ακρόπολης. Σημαίνει να σε θωρείς λιοντάρι, και οι ξένοι να σε λογαριάζουνε πόντικα…) με το οποίο προσδίδεται διαλογικός χαρακτήρας και νοερή παρακίνηση του αναγνώστη να κατανοήσει βαθύτερα τις συνθήκες πόλωσης και κρίσης της εθνικής ταυτότητας, που εξοβελίζουν τον σύγχρονο άνθρωπο από το κοινωνικό αγαθό της παιδείας, η οποία εννοείται από τους ξένους με διαφορετικό τρόπο κι όχι ως κεκτημένη αξία.

Πρόσθετοι κειμενικοί δείκτες:

• α΄ πληθυντικό
• αντίθεση
• δυνητική οριστική (πιθανολογικός χαρακτήρας)
• αποσιωπητικά

[1] Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.

Β3α. Ο συντάκτης στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου 1 προβαίνει σε υπαρξιακή αναζήτηση κι εκφράζει την εσωτερική πάλη που τον διακατέχει σχετικά με τις πανελλαδικές εξετάσεις. Για τον λόγο αυτό, αξιοποιεί τα ρητορικά ερωτήματα που σχηματοποιούν τον εσωτερικό του μονόλογο (Για τους γονείς μου, που είναι από τα λίγα πράγματα που περιμένουν; Για τον εαυτό μου και τα χρόνια που πέρασα πάνω από ένα βιβλίο με εφιάλτες από την ιστορία και τα μαθηματικά να μου ταράζουν τα  εφηβικά μου όνειρα; Ή τέλος για το σκυλολόι, τους συγγενείς και τους υποτιθέμενους φίλους και γνωστούς που περιμένουν να σε συγχαρούν ή να σε θάψουν ανάλογα με το αποτέλεσμα παίζοντας το ρόλο της Κασσάνδρας:).

Ως προς την οργάνωση του κειμένου τα ερωτήματα είναι εύστοχα και εισαγάγουν στο επίκεντρο του κειμένου, προβάλλοντας εμφατικά τις ανησυχίες του μαθητή. Παράλληλα, προσδίδουν οικειότητα, ζωντάνια, γλαφυρότητα και αυθορμητισμό στο ύφος του κειμένου. Παρακινούν, επίσης, τον αναγνώστη να συναισθανθεί το «ειδικό βάρος» των εξετάσεων (διαλογικός χαρακτήρας), ενώ παράλληλα διασφαλίζουν τη συνοχή της παραγράφου, οδηγώντας ομαλά σε όσα θα λεχθούν στη συνέχεια. Αναφορικά με την αντίδραση του αναγνώστη κινητοποιούν/ενεργοποιούν το αναγνωστικό κοινό να επιδείξει ενσυναίσθηση στις ανησυχίες του μαθητή, ωθώντας το στη συνειδητοποίηση του ζητήματος που θίγεται. Συγχρόνως, εγείρουν ηθικά διλήμματα στο πλαίσιο της εσωτερικής αναζήτησης του μαθητή αλλά κι ευρύτερα στην ψυχοσύνθεση του εκάστοτε εφήβου που θα κληθεί να αντιμετωπίσει αυτή τη διαδικασία. Για όλους τους παραπάνω λόγους, αίρουν τη μονοτονία του λόγου και διεγείρουν το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού.

Β3β. Στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου 1 παρατίθενται – εν είδει μαρτυριών – στερεότυπες εκφράσεις που ακούγονται συχνά κατόπιν της ολοκλήρωσης της διαδικασίας των πανελλαδικών εξετάσεων από τον ευρύτερο κοινωνικό και συγγενικό περίγυρο του υποψήφιου/ υποψήφιας («Το’ λεγα, αυτός σκίστηκε στο διάβασμα» ή «Μα αφού όλο στις καφετέριες και στα μπαράκια γύρναγε, πως ήθελε να περάσει;»). Μάλιστα, οι ρήσεις αποτυπώνονται με τη μορφή αντιθετικού σχήματος, θίγοντας από τη μία την επιτυχία κι από την άλλη την αποτυχία του εξεταζόμενου/ης, προκειμένου να καταστούν πιο εναργή τα συναισθήματα αμφιταλάντευσης του συντάκτη.

Με τον ευθύ λόγο ο συγγραφέας επιτυγχάνει να προσδώσει στο κείμενο του ζωντάνια, αμεσότητα και παραστατικότητα. Δημιουργεί ένα κλίμα οικειότητας με τον αναγνώστη και τον βοηθά να βιώσει άμεσα τις απόψεις που μεταφέρονται. Παράλληλα, διασπά τη μονοτονία του λόγου με αποτέλεσμα να προσελκύσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, ενώ ταυτόχρονα προσδίδει την αίσθηση της προφορικότητας. Η βιωματικότητα του ευθέος λόγου ισχυροποιεί την αυθεντικότητα του κειμένου, προσδίδοντας αξιοπιστία και πειστικότητα στον λόγο.

ΘΕΜΑ Γ.

Γ. Στο τραγούδι του Δ. Σαββόπουλου θίγονται ζητήματα προσέγγισης της νέας γενιάς κι εξυμνείται η αυταξία της παιδική ηλικίας. Το ποιητικό υποκείμενο στο πλαίσιο της αυτοαναφορικότητας αμφιταλαντεύεται για το περιεχόμενο της μουσικής του απέναντι στα παιδιά και παράλληλα αισθάνεται αμήχανο, διστακτικό και ανασφαλές, μιας κι αυτά αντιλαμβάνονται τα πάντα. Πιο εστιασμένα, οι σκέψεις του αποτυπώνονται καθαρότερα μέσω της εναλλαγής του α’ ενικού «Δεν … παίξω», «όλο φοβάμαι» και του β΄ ενικού «πώς … παιδιά», «και σε κοιτάζουν», «όταν … πόλη», δημιουργώντας έναν νοερό διάλογο προβληματισμού και διδακτικού τόνου με τον αναγνώστη, αναφορικά με την προβολή ζητημάτων που περιορίζουν τα παιδικά όνειρα. Παράλληλα, με την αξιοποίηση της επανάληψης «ζούμε … τρίζει», προβάλλεται εμφατικά το αβέβαιο μέλλον της κοινωνίας της οποίας μέρος είναι τα παιδιά, που παρατηρούν με αγωνία τους μεγάλους μέσα στην πόλη σα να προσμένουν απ’ αυτούς την κοινωνική αλλαγή. Η παράμετρος του χρόνου ως καταλύτη και της περιφρούρησης της νέας γενιάς είναι αδήριτη και σχηματοποιείται με την αντίθεση «Μα … ο μικρός», με την οποία καθίστανται εμφανή τα συναισθήματα που ποιητικού υποκειμένου αναφορικά με την ευθύνη του απέναντι στη νέα γενιά και του χρόνου ο οποίος περιοδικά θα απαλύνει τις συνθήκες. Η αντίδραση της ποιητικής φωνής κρίνεται εύστοχη, διότι φέρνει στο προσκήνιο την ευαλωτότητα των παιδιών απέναντι σε συνθήκες που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν στη μετέπειτα ζωή τους. Υπό αυτό το πρίσμα, η μελλοντική γενιά οφείλει να στοχεύει στην κοινωνική αναδόμηση ακόμα κι αν οι κοινωνικές παθογένειες δεν το επιτρέπουν.

 Λέξεις: 240

 Πρόσθετοι κειμενικοί δείκτες:

• α΄ πληθυντικό
• προσωποποίηση
• παρομοίωση
• οπτικές εικόνες
• ενεστώτας

ΘΕΜΑ Δ.

Τίτλος: Πανελλαδικές εξετάσεις στο κανναβάτσο

Πρόλογος

• (Επικαιρική αφόρμηση συνδυαστικά με την αξιοποίηση των κειμένων αναφοράς)

Πρόσφατα διάβασα δύο κείμενα τα οποία αφορούσαν την ελληνική εκπαίδευση και ειδικά την επώδυνη διαδικασία των πανελλαδικών εξετάσεων.  Τα αποσπάσματα αυτά λειτούργησαν ως εφαλτήριο για σκέψη και προβληματισμό ενόψει των πανελλαδικών εξετάσεων. Ως υποψήφια/ος με αξιώσεις σε αυτή τη δοκιμασία είναι διακριτή εκ μέρους μου η δυσχέρεια εξοικείωσης και συνύφανσης με αυτήν, μιας και πρόκειται για μια εξέταση που βρίσκεται προ των πυλών. Για τον λόγο αυτό, θα ήθελα να παραθέσω τις απόψεις μου σχετικά με τις δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε όλοι/ες οι υποψήφιοι, αλλά και δυνητικούς τρόπους αποφόρτισης απ’ το πλαίσιο της εξέτασης που πλησιάζει.

 Υποερώτημα α΄ [ενδεικτικά]

Δυσκολίες που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο υποψήφιος/α ενόψει των εξετάσεων[1]:

• Μη δημιουργικό άγχος – οικογενειακές συγκρούσεις
• Ανταγωνισμός με άλλους μαθητές
• Ψυχική – σωματική εξάντληση [κείμενο αναφοράς 1]
• Ανταπόκριση στις προσδοκίες της οικογένειας και του κοινωνικού περίγυρου – κοινωνικά στερεότυπα περί «επιτυχίας»/ «αποτυχίας» [κείμενο αναφοράς 1]

 Κατά προέκταση:

• Στείρα απομνημόνευση πληροφοριών
• Ατομική ματαίωση – αμφισβήτηση – θυμός
• Αποτυχημένη διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων, εξαιτίας της πίεσης
• Υπέρογκος φόρτος εργασίας στα φροντιστήρια
• Αμφίβολη εν πολλοίς η επιτυχία εισδοχής στα ελληνικά πανεπιστήμια, λόγω διαρροής εγκεφάλων (brain drain), ανεργίας κλπ [κείμενο αναφοράς 2]

 Υποερώτημα β΄ [ενδεικτικά]

Ενέργειες αποφόρτισης από τη διαδικασία[2]:

• Διαφυγή σε δραστηριότητες που χαλαρώνουν, όπως η μουσική, ο αθλητισμός, η παρακολούθηση ταινιών κλπ [κείμενο αναφοράς 1]
• Υγιεινή διατροφή – Ξεκούραση
• Εποικοδομητικές επαναλήψεις
• Συστηματοποιημένος προγραμματισμός διαβάσματος με ενδιάμεσα διαλείμματα

 Κατά προέκταση:

• Γόνιμος διάλογος, ενθάρρυνση, συμβουλευτική από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς
• Κατανόηση ότι οι πανελλαδικές εξετάσεις δεν αποτελούν μια τελεσίδικη διαδικασία, αλλά μια θεσμική εξέταση η οποία δεν κρίνει το μέλλον του υποψήφιου/ας
• Εξωτερίκευση του άγχους

 Επίλογος [ανακεφαλαίωση]

Ολοκληρώνοντας, είναι άξιο υπογράμμισης ότι οι πανελλαδικές εξετάσεις συνιστούν απλώς τον πρώτο πυλώνα  λίγο πριν την αυγή της ενήλικης ζωής. Είναι η πρώτη δοκιμασία μα όχι η τελευταία. Ως εκ τούτου, οφείλουμε να κατανοήσουμε ότι δεν προσκρούουν στα όνειρα και τις μελλοντικές φιλοδοξίες μας. Το πλαίσιο της εξέτασης, αν και επίμοχθο, δύναται να καρποφορήσει και να επεκτείνει τις προσδοκίες μας με αρωγούς τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς μας. Σε κάθε «μάχη» υπάρχει και η πιθανότητα της ήττας. Η ήττα όμως μπορεί να αποτελέσει ώθηση για την εκκίνηση μιας ακόμα μεγαλύτερης επιτυχίας. Για όλους τους παραπάνω λόγους, η εξέταση που πλησιάζει κρίνεται πολυσυλλεκτική, μιας και μας δίνει την ικανότητα να σχεδιάσουμε το μέλλον μας με τις δικές μας συνιστώσες.

Ο/Η αρθρογράφος

[1] Αρκούν δύο – τρεις τεκμηριωμένες θέσεις /επιχειρήματα, ανάλογα με το όριο των λέξεων.

[2] Ό.π.

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Παιδεία – Εξετάσεις Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις του συναδέλφου Τάσου Τριανταφυλλόπουλου, ο οποίος το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.