Νέες τεχνολογίες – Τεχνητή Νοημοσύνη Β Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Τεχνητή Νοημοσύνη: το μέλλον είναι ήδη εδώ

Η Μάγκυ Αθανασιάδη είναι Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ και υπεύθυνη στον ΣΕΒ (Σύνδεσμο Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών) για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την προώθηση δράσεων και προτάσεων πολιτικής που αφορούν σε θέματα καινοτομίας, ψηφιακής οικονομίας και νέας επιχειρηματικότητας.

H Τεχνητή Νοημοσύνη δεν είναι πλέον το μέλλον, αλλά μια πραγματικότητα που έχει ήδη έρθει. Βλέπουμε ρομπότ με δυνατότητα λήψης αποφάσεων, μη επανδρωμένα drones, ρομπότ αναγνώρισης ομιλίας, τα γνωστά σε όλους chatbots και πληθώρα συστημάτων μηχανικής μάθησης που μαθαίνουν από τα δεδομένα, εντοπίζουν μοτίβα συμπεριφοράς, κάνουν προβλέψεις και λαμβάνουν αποφάσεις με ελάχιστη ανθρώπινη παρέμβαση. Προφανώς απαιτείται αρκετός χρόνος και τεράστιοι όγκοι δεδομένων ώστε τα συστήματα αυτά να εκπαιδευτούν κατάλληλα. Όταν όμως αυτό συμβεί, οι επιχειρήσεις λαμβάνουν ορθότερες αποφάσεις και ενεργούν πολύ πιο γρήγορα. Μειώνουν σημαντικά τα λάθη σε επαναλαμβανόμενες, χρονοβόρες διαδικασίες που είναι επιρρεπείς σε ανθρώπινα λάθη. Έχουν τη δυνατότητα παρακολούθησης της παραγωγής 24/7, πρόβλεψης αστοχιών και έγκαιρης δρομολόγησης εργασιών συντήρησης, επισκευής, προμήθειας πρώτων υλών και εξαρτημάτων. Ελαχιστοποιείται έτσι ο χρόνος διακοπής της λειτουργίας των γραμμών παραγωγής και μειώνεται το λειτουργικό τους κόστος.

Ένας ακόμη τομέας που εισπράττει σημαντικά οφέλη από τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης είναι το στοχευμένο μάρκετινγκ. Αλγόριθμοι τεχνητής νοημοσύνης είναι σε θέση να διαμορφώνουν εξατομικευμένες προσφορές υψηλής ακρίβειας, αφού επεξεργαστούν τη συμπεριφορά πιθανών και ενεργών αγοραστών.

Για επιχειρήσεις όπου η ασφάλεια των δεδομένων είναι σημαντική, όπως για παράδειγμα στον χρηματοπιστωτικό τομέα, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί επιτυχώς για τον εντοπισμό κακόβουλων δραστηριοτήτων που επιδιώκουν να θέσουν σε κίνδυνο ψηφιακές συσκευές και να αποκτήσουν πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα.

Στην ιατρική επίσης η τεχνητή νοημοσύνη θα φέρει επανάσταση, καθώς ο γιατρός θα γνωρίζει τη συνολική εικόνα του ασθενούς, την αλληλοεπίδραση των γονιδίων μεταξύ τους και με το περιβάλλον, τους μοριακούς μηχανισμούς που προκαλούν τη νόσο και πολλά άλλα που θα του επιτρέπουν να εφαρμόζει απόλυτα στοχευμένη και εξατομικευμένη ιατρική στον κάθε ασθενή.

Είναι σαφές ότι η τεχνητή νοημοσύνη ξεκλειδώνει τεράστιες ευκαιρίες. Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη της McKinsey, οι εταιρείες που χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη θα αυξήσουν τις ταμειακές ροές πάνω από 120% έως το 2030. Οι δαπάνες παγκόσμια για λύσεις ΤΝ σύμφωνα με την International Data Corporation (IDC), αυξάνονται κατά σχεδόν 20% το 2022 και αναμένεται να σπάσουν το όριο των $500 δισ. το 2023.

Άρθρο κας Μάγκυ Αθανασιάδη, Διευθύντριας Καινοτομίας ΣΕΒ, στο Κεφάλαιο 26/3/2022

Τεχνητή νοημοσύνη: Εργαλεία για όλους

O Craig Wisneski, ένας αντι-σταρ του ψηφιακού κόσμου μας εξηγεί γιατί οι πιο εύκολα προσβάσιμες τεχνολογίες είναι το μέλλον που χρειαζόμαστε.  Το νέο επιχειρηματικό εγχείρημα του Wisneski είναι η start up Akkio, που ειδικεύεται στην αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης χωρίς τη χρήση κώδικα.

«Τεχνητή Νοημοσύνη για όλους». Μοιάζει λίγο με ένα μανιφέστο*. Κάτι σαν τη δύναμη της τεχνολογίας πίσω στα χέρια του κόσμου. Είναι πράγματι έτσι;

Είναι ένα μανιφέστο. Υπάρχει ένα μεγαλύτερο κίνημα προς αυτή την κατεύθυνση. Το ίδιο συνέβη και με τα λογισμικά. Όταν περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν, χωρίς να είναι οι ίδιοι προγραμματιστές, τόσο περισσότερα δημιουργικά πράγματα βγήκαν στην επιφάνεια. Επανατροφοδοτείται η δημιουργικότητα. Το ίδιο θα συμβεί και με την Τεχνητή Νοημοσύνη. Δεν χρειάζεται να είσαι επιστήμονας για να κάνεις ένα μοντέλο ΤΝ, χρειάζεται μόνο να έχεις δεδομένα. Θα σου φέρω ένα παράδειγμα. Δημιουργήσαμε για έναν ιδιώτη έναν αυτοματισμό ώστε κάθε φορά που ο Έλον Μασκ κάνει ένα tweet να βλέπει πώς κινείται το χρηματιστήριο. Μέσα από μια ανοικτή βάση δεδομένων, φτιάξαμε έναν αυτοματισμό που κάνει την επεξεργασία της γλώσσας στο tweet και καθορίζει για ποια εταιρεία μιλάει και εάν είναι κάτι θετικό ή αρνητικό. Εάν ο  Έλον πει κάτι θετικό, ποιες μετοχές ανεβαίνουν; Και το αντίστροφο.  Μπορείς λοιπόν να αυτοματοποιήσεις μια διαδικασία χωρίς να γράψεις ούτε μία λέξη κώδικα. Οι άνθρωποι της Wall Street μπορούν να το κάνουν αυτό εδώ και καιρό, αλλά, για να το πετύχουν, χρειάζονται να έχουν για πολύ καιρό στη διάθεσή τους έναν στρατό από προγραμματιστές. Υπάρχουν λοιπόν μεγάλες δυνατότητες σε αυτό το κομμάτι. Σίγουρα, βέβαια, η ΤΝ δεν μπορεί να λύσει όλα τα θέματα. Αλλά αυτό που θα πετύχουμε είναι περισσότεροι άνθρωποι να έχουμε πρόσβαση στην πληροφορία. Εκδημοκρατισμό.

Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για την ΤΝ, κατά τη γνώμη σου;

Εάν οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες ελέγχουν τους επιστήμονες και συνεπώς εάν μείνει η ΤΝ για πάντα στη διάθεση μόνο των κολοσσών, πιστεύω πως θα βρεθούμε σε ένα πάρα πολύ άσχημο σημείο.

Απόσπασμα από συνέντευξη του Craig Wisneski, απόφοιτου του ΜΙΤ, στη Νατάσσα Μπλάτσιου στο περιοδικό «Κ» 18/5/2022

H Νατάσσα Μπλάτσιου είναι υπότροφος του Fulbright Greece και Research Fellow στο Open Documentary Lab του Πανεπιστημίου Massachusetts Institute of Technology: MIT.

*μανιφέστο: γραπτή διακήρυξη με πολιτικό, κοινωνικό ή καλλιτεχνικό περιεχόμενο, όπου διατυπώνονται γενικές αρχές ενός κινήματος ή διαμαρτυρίες για τα κακώς κείμενα.

Η Μηχανή σταματά (απόσπασμα από μυθιστόρημα)

Οι άνθρωποι ζουν κάτω από τη γη, απομονωμένοι σε δωμάτια, ενώ όλα ρυθμίζονται από ένα σύστημα ανώτερης τεχνητής νοημοσύνης, τη Μηχανή. Διάγουν έναν αυτοματοποιημένο βίο και η ζωή τους αποκτά νόημα από τη Μηχανή. Στα παρακάτω αποσπάσματα η Βάστι, η πρωταγωνίστρια, αναρωτιέται αν πρέπει να αποδεχτεί την πρόσκληση του γιού της, Κούνο, να τον επισκεφτεί από κοντά, σπάζοντας την απομόνωσή της. Έτσι στο τέλος αποφασίζει να κάνει χρήση του συστήματος μεταφοράς για να τον επισκεφτεί.

[…] Ύστερα δημιούργησε φως και, κοιτάζοντας το δωμάτιό της, που ήταν φωτεινό και γεμάτο ηλεκτρικά κουμπιά, αναπτερώθηκε. Κουμπιά και διακόπτες υπήρχαν παντού –κουμπιά για να ζητήσει φαγητό, μουσική, ρούχα. Υπήρχε το κουμπί για το ζεστό μπάνιο, που με το πάτημά του μια μπανιέρα (απομίμησης) μαρμάρου αναδυόταν μέσα από το πάτωμα ξέχειλη με ζεστό αρωματικό νερό. Υπήρχε το κουμπί για το κρύο μπάνιο. Υπήρχε το κουμπί που παρήγε λογοτεχνία. Και φυσικά υπήρχαν τα κουμπιά με τα οποία επικοινωνούσε με τους φίλους της. Το δωμάτιο, αν και άδειο, βρισκόταν σε επαφή με όλα όσα την ενδιέφεραν στον κόσμο.

Στη συνέχεια η Βάστι έκλεισε τον διακόπτη απομόνωσης και όλα όσα είχαν συσσωρευτεί τα τελευταία τρία λεπτά μεμιάς ξεπρόβαλαν μπροστά της. Το δωμάτιο γέμισε με θορύβους κουδουνιών και αγωγούς συνομιλίας. Πώς ήταν το καινούργιο φαγητό; Θα το συνιστούσε; Της ήρθε πρόσφατα καμιά ιδέα; Θα μπορούσε να της μιλήσει κάποιος για τις δικές του ιδέες; Θα μπορούσε να δεσμευτεί πως θα επισκεπτόταν σύντομα τους δημόσιους παιδικούς σταθμούς –ας πούμε μέσα στο μήνα; […]

Το κρεβάτι δεν της άρεσε. Παραήταν μεγάλο, θα προτιμούσε ένα μικρό κρεβάτι. Δεν είχε βέβαια νόημα να παραπονιέται, αφού τα κρεβάτια είχαν τις ίδιες διαστάσεις σε όλο τον κόσμο και, για να αποκτήσει κανείς ένα κρεβάτι διαφορετικού μεγέθους, θα έπρεπε να γίνουν τεράστιες αλλαγές στη Μηχανή. Η Βάστι απομονώθηκε –αναγκαστικά, αφού κάτω από το έδαφος δεν υπήρχε ούτε μέρα ούτε νύχτα– και έκανε μία ανασκόπηση όλων των συμβάντων ως τη στιγμή που είχε καλέσει το κρεβάτι. Ιδέες; Σχεδόν καμία. Γεγονότα –άραγε η πρόσκληση του Κούνο ήταν γεγονός;

Δίπλα της, πάνω στο μικρό αναλόγιο, υπήρχε ένα λείψανο από την εποχή των σκουπιδιών –ένα βιβλίο. Αυτό ήταν το βιβλίο της Μηχανής. Περιείχε οδηγίες για κάθε ενδεχόμενο. Αν η Βάστι ένιωθε κρύο ή ζέστη ή δυσπεψία, ή αν της διέφευγε κάποια λέξη, ανέτρεχε στο βιβλίο και αυτό της έλεγε ποιο κουμπί να πατήσει. Το εξέδιδε η κεντρική Επιτροπή. Τελευταία εκδιδόταν όλο και πιο πολυτελώς βιβλιοδετημένο.

Καθισμένη στην άκρη του κρεβατιού, το πήρε ευλαβικά στα χέρια της. Έριξε μία ματιά γύρω της, στο φωτισμένο δωμάτιο, λες και κάποιος την παρακολουθούσε. Έπειτα, με αιδώ όσο και με χαρά, μουρμούρισε: «Ω Μηχανή! Ω Μηχανή!» και έφερε τον τόμο στα χείλη της. Τον φίλησε τρεις φορές, τρεις φορές έκλινε με σεβασμό το κεφάλι της, τρεις φορές ένιωσε την έκσταση της συγκατάθεσης.

[…] Γνώριζε φυσικά τα πάντα για το σύστημα συγκοινωνίας· δεν ήταν δα και κανένα μυστήριο. Θα καλούσε ένα βαγόνι και αυτό θα την περνούσε μέσα από το τούνελ οδηγώντας τη στον ανελκυστήρα που συνδεόταν με τον σταθμό των αερόπλοιων: το σύστημα χρησιμοποιούνταν για πάρα πολλά χρόνια, πολύ πριν από την παγκόσμια εγκαθίδρυση της Μηχανής. Και φυσικά η Βάστι είχε μελετήσει τον αμέσως προηγούμενο πολιτισμό –τον πολιτισμό που είχε μπερδέψει τις λειτουργίες του συστήματος και το είχε χρησιμοποιήσει για να φέρνει τους ανθρώπους στα αντικείμενα, αντί να φέρνει τα αντικείμενα στους ανθρώπους. Τι παράξενες εκείνες οι παλιές μέρες, όταν οι άνθρωποι έβγαιναν για να πάρουν αέρα, αντί να αλλάζουν τον αέρα μες στο δωμάτιό τους! Και όμως, φοβόταν το τούνελ: δεν το είχε δει από τότε που γεννήθηκε το τελευταίο της παιδί. Είχε μία στροφή –αλλά όχι όπως τη θυμόταν· ήταν έξοχο –αλλά όχι τόσο έξοχο όσο είχε υποστηρίξει ένας καθηγητής. Τη Βάστι την κατέλαβε ο τρόμος της άμεσης εμπειρίας.

Ε.Μ. Φόρστερ, Η Μηχανή σταματά, μτφ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδόσεις οκτώ, 2016

ΘΕΜΑ Α

Α1. Να αποδώσετε συνοπτικά το περιεχόμενο της 2^ης (Ένας ακόμη τομέας … τη συμπεριφορά πιθανών και ενεργών αγοραστών.), της 3^ης (Για επιχειρήσεις … να αποκτήσουν πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα.) και της 4^ης παραγράφου (Στην ιατρική … στον κάθε ασθενή.) του Κειμένου 1.  (60-70 λέξεις)

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Β

Β1.  Ο Craig Wisneski στο Κείμενο 2 ισχυρίζεται ότι «Σίγουρα, βέβαια, η ΤΝ δεν μπορεί να λύσει όλα τα θέματα. Αλλά αυτό που θα πετύχουμε είναι περισσότεροι άνθρωποι να έχουμε πρόσβαση στην πληροφορία. Εκδημοκρατισμό.»;  Να αναπτύξετε το νόημα του παραπάνω αποσπάσματος σε μια παράγραφο 60-80 λέξεων.

Μονάδες 10

Β2.α. Τι επιτυγχάνεται με τη χρήση του ασύνδετου σχήματος στο Κείμενο 1 «Έχουν τη δυνατότητα παρακολούθησης της παραγωγής 24/7, πρόβλεψης αστοχιών και έγκαιρης δρομολόγησης εργασιών συντήρησης, επισκευής, προμήθειας πρώτων υλών και εξαρτημάτων.» (μονάδες 4) και τη χρήση της μεταφοράς στο Κείμενο 2 «Είναι ένα μανιφέστο.» (μονάδες 4);

β. Τι επιδιώκεται με την αναφορά στις μελέτες στο Κείμενο 1 «Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη της McKinsey, … αυξάνονται κατά σχεδόν 20% το 2022 και αναμένεται να σπάσουν το όριο των $500 δισ. το 2023.» (μονάδες 3) και τη χρήση του παραδείγματος στο Κείμενο 2 «Θα σου φέρω ένα παράδειγμα. Δημιουργήσαμε για έναν ιδιώτη έναν αυτοματισμό … Εάν ο  Έλον πει κάτι θετικό, ποιες μετοχές ανεβαίνουν; Και το αντίστροφο.» (μονάδες 4);

Μονάδες 15

Β3. Το Κείμενο 1 είναι ένα επιστημονικό άρθρο. Ο επιστημονικός λόγος είναι απρόσωπος και αντικειμενικός.  Να αναφέρετε τρεις (3) διαφορετικές γλωσσικές επιλογές που τον καθιστούν απρόσωπο και αντικειμενικό παραθέτοντας τα αντίστοιχα χωρία (μονάδες 6) και να εξηγήσετε τη λειτουργία της καθεμίας από αυτές στο κείμενο (μονάδες 9).

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Γ

Ποιο είναι το θέμα του Κειμένου 3, κατά τη γνώμη σας; Να απαντήσετε αξιοποιώντας  τρεις (3) διαφορετικούς κειμενικούς δείκτες.  Ποιος είναι ο ρόλος της τεχνολογίας στη δική σας ζωή; (150-200 λέξεις)

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Δ

Σε μια νεανική ιστοσελίδα δημοσιεύονται τα Κείμενα 1 και 2 και καλείσαι, αφού τα μελετήσεις, να απαντήσεις με ένα άρθρο (350-400 λέξεις), στην ίδια ιστοσελίδα, στα παρακάτω ερωτήματα:

α. Ποια οφέλη προκύπτουν από τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας;

β.  Ποια στάση οφείλουν να έχουν οι νέοι απέναντι στην τεχνολογική εξέλιξη;

Μονάδες 30

Για να δείτε τις ενδεικτικές απαντήσεις στις ερωτήσεις του κριτηρίου επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Νέες τεχνολογίες – Τεχνητή Νοημοσύνη Β Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) – Απαντήσεις

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις της συναδέλφου Μαρίας Μποβολή, η οποία το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.