ΘΕΜΑ Α.

Η αρθρογράφος παρουσιάζει το οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης στο μάρκετινγκ, στις επιχειρήσεις και στην ιατρική.  Αρχικά, επισημαίνει ότι μέσω της τεχνητής νοημοσύνης διαμορφώνονται προσφορές με βάση τις προτιμήσεις των αγοραστών.  Οι επιχειρήσεις μπορούν να προστατεύσουν τις οικονομικές συναλλαγές τους από πιθανές επιβλαβείς ενέργειες.  Τέλος, τονίζει πως δίνεται η δυνατότητα στους γιατρούς να έχουν συνολική εικόνα της κατάστασης του ασθενούς και εξατομικευμένα να σχεδιάζουν τη θεραπευτική τους αγωγή.

ΘΕΜΑ Β.

Β1. Η τεχνητή νοημοσύνη δίνει τη δυνατότητα σε πολλούς ανθρώπους να ωφεληθούν ικανοποιώντας πρακτικές ανάγκες χωρίς να αποτελεί πανάκεια.  Η δυνατότητα πρόσβασης στις πληροφορίες μπορεί να τους βοηθήσει να γίνουν ανεξάρτητοι, ικανοί να επιλύσουν προβλήματα χωρίς τη βοήθεια των ειδικών.  Παράλληλα, η δυνατότητα πρόσβασης όλων και περισσότερων ανθρώπων στις νέες πληροφοριακές τεχνολογίες έχει στόχο την άμβλυνση διακρίσεων και κοινωνικών ανισοτήτων και τον εκδημοκρατισμό της γνώσης στην κοινωνία της πληροφορίας.  Η τεχνητή νοημοσύνη, λοιπόν,  έφερε επανάσταση στο χώρο της πληροφορικής και αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για τον άνθρωπο.

Β2. α. Η αρθρογράφος στο Κείμενο 1 αξιοποιεί το ασύνδετο σχήμα «Έχουν τη δυνατότητα παρακολούθησης της παραγωγής 24/7, πρόβλεψης αστοχιών και έγκαιρης δρομολόγησης εργασιών συντήρησης, επισκευής, προμήθειας πρώτων υλών και εξαρτημάτων.».  Μέσω της χρήσης του ασύνδετου σχήματος παραθέτει λέξεις – όρους με την ίδια συντακτική λειτουργία δίνοντας έμφαση στο πλήθος των δυνατοτήτων που προσφέρουν τα συστήματα μηχανικής με αποτέλεσμα να διευκολύνουν το έργο των επιχειρήσεων.  Κατορθώνει με αυτό το σχήμα να πυκνώσει τον λόγο και να προσδώσει γοργό ρυθμό αποτυπώνοντας έτσι την ταχύτατη ανάπτυξη της τεχνολογίας.  Επίσης, η συντάκτρια του άρθρου ενημερώνει τους αναγνώστες για τις τεχνολογικές εξελίξεις με άμεσο, απλό και κατανοητό τρόπο.

Στο Κείμενο 2  ο Craig Wisneski ισχυρίζεται ότι η τεχνητή νοημοσύνη «Είναι ένα μανιφέστο».  Χαρακτηρίζοντας μεταφορικά την τεχνητή νοημοσύνη μανιφέστο επιθυμεί να καταστήσει σαφή τον επαναστατικό χαρακτήρα αυτής της τεχνολογικής εξέλιξης.  Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα εργαλείο καινοτομίας που δίνει δυνατότητες σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας με αποτέλεσμα να διευκολύνει σημαντικά τη ζωή του ανθρώπου.  Μάλιστα, η δυνατότητα αξιοποίησής της από πολλούς ανθρώπους χωρίς να είναι προγραμματιστές την καθιστά μέσο που ωθεί στη δημιουργικότητα και προσφέρει ανεξαρτησία αλλά και ίσες ευκαιρίες στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών.  Έτσι, μέσω του μεταφορικού λόγου ο Craig Wisneski κατορθώνει να καταστήσει εύληπτη και κατανοητή την αξία της τεχνητής νοημοσύνης και να διεγείρει συναισθήματα θαυμασμού και ικανοποίησης γι` αυτό το τεχνολογικό επίτευγμα στους αναγνώστες.

β. Η αρθρογράφος του Κειμένου 1 στην τελευταία παράγραφο παραθέτει μελέτες στην προσπάθειά της να τεκμηριώσει και να ενισχύσει τα λεγόμενά της για τις ευκαιρίες που δίνει η τεχνητή νοημοσύνη «Είναι σαφές ότι η τεχνητή νοημοσύνη ξεκλειδώνει τεράστιες ευκαιρίες. Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη της McKinsey, … σύμφωνα με την International Data Corporation (IDC), … το όριο των $500 δισ. το 2023.».  Με αυτό τον τρόπο ενισχύεται η αξιοπιστία και η εγκυρότητα των λεγομένων της συντάκτριας.  Τα στοιχεία που παρουσιάζει είναι εξακριβωμένα και επεξεργασμένα, καθώς είναι αποτελέσματα ερευνών επώνυμων εταιριών και παραθέτει ακριβή αριθμητικά δεδομένα. Αποτελούν αδιαμφισβήτητα στοιχεία με αποτέλεσμα να ενισχύεται η πειστικότητα του λόγου της.

Στο Κείμενο 2 ο Craig Wisneski  υποστηρίζει ότι μέσω της τεχνητής νοημοσύνης επανατροφοδοτείται η δημιουργικότητα, γιατί δίνεται η δυνατότητα να δημιουργηθούν μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης χωρίς κανείς να είναι επιστήμονας.  Για να αποσαφηνίσει και να τεκμηριώσει τον ισχυρισμό του παραθέτει ένα παράδειγμα «Θα σου φέρω ένα παράδειγμα. Δημιουργήσαμε για έναν ιδιώτη έναν αυτοματισμό … Μέσα από μια ανοικτή βάση δεδομένων, φτιάξαμε έναν αυτοματισμό … Εάν ο  Έλον πει κάτι θετικό, ποιες μετοχές ανεβαίνουν; Και το αντίστροφο.».  Το παράδειγμα αναφέρεται στη δημιουργία ενός αυτοματισμού για την παρακολούθηση του χρηματιστηρίου από έναν ιδιώτη και τη διαμόρφωση της κίνησής του. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται εύληπτη και κατανοητή η θέση του και ο λόγος του πειστικός.  Η παράθεση του παραδείγματος επιβεβαιώνει τον αρχικό ισχυρισμό του, κινητοποιεί το ενδιαφέρον και διεγείρει την προσοχή των αναγνωστών.

Β3. Τα επιστημονικά άρθρα παρακολουθούν τις εξελίξεις της επιστήμης πάνω σε κάποιο συγκεκριμένο τομέα και στοχεύουν στην πληροφόρηση των αναγνωστών.  Από την άποψη αυτή ο επιστημονικός λόγος οφείλει να είναι απρόσωπος και αντικειμενικός.  Άλλωστε, στην επιστήμη επικρατεί η λογική χρήση της γλώσσας και όχι η συγκινησιακή.  Χαρακτηριστικά παραδείγματα λογικής λειτουργίας της γλώσσας στο συγκεκριμένο άρθρο είναι τα ακόλουθα: «Μειώνουν σημαντικά τα λάθη σε επαναλαμβανόμενες, χρονοβόρες διαδικασίες», «Ελαχιστοποιείται έτσι ο χρόνος διακοπής της λειτουργίας των γραμμών παραγωγής και μειώνεται το λειτουργικό τους κόστος.» και «Για επιχειρήσεις όπου η ασφάλεια των δεδομένων είναι σημαντική, … εντοπισμό κακόβουλων δραστηριοτήτων».  Στην αναφορική λειτουργία η πράξη επικοινωνίας αναφέρεται κυρίως στον πραγματικό κόσμο ή στην αντίληψη που έχουμε γι` αυτόν.  Έτσι, περιγράφουμε αντικειμενικά τον κόσμο που μας περιβάλλει και όσα συμβαίνουν.  Στο συγκεκριμένο άρθρο περιγράφονται οι δυνατότητες που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη όπως έχουν σχεδιαστεί και εφαρμοστεί από τους επιστήμονες.

Παράλληλα, στον επιστημονικό λόγο κυριαρχεί το γ` ρηματικό πρόσωπο «Μειώνουν σημαντικά τα λάθη», «Ελαχιστοποιείται έτσι ο χρόνος», «εισπράττει σημαντικά οφέλη».  Το γ` ρηματικό πρόσωπο προσδίδει αντικειμενικότητα, αμεροληψία και ουδετερότητα, αφού η συντάκτρια του άρθρου αποστασιοποιείται από τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις προσεγγίζει στις πραγματικές τους διαστάσεις.  Γίνεται αντικειμενικός παρατηρητής και οι επισημάνσεις της για τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη παρουσιάζονται αναμφισβήτητες και γενικώς αποδεκτές, καθώς όσα επικαλείται εφαρμόζονται ή είναι ήδη εφικτό να υλοποιηθούν.

Σε ένα επιστημονικό κείμενο συναντούμε συχνά ένα ειδικό λεξιλόγιο, δηλαδή τους ειδικούς όρους που χρησιμοποιούνται σε μια συγκεκριμένη επιστήμη.  Το άρθρο αναφέρεται στην επιστήμη των υπολογιστών. Παραδείγματα όρων ειδικού λεξιλογίου είναι η τεχνητή νοημοσύνη, οι αλγόριθμοι και τα δεδομένα.  Με τη χρήση τους η συγγραφέας προσδίδει στο κείμενο επιστημονική εγκυρότητα, γιατί γνωρίζει το θέμα στο οποίο αναφέρεται και τους όρους που το εκφράζουν λόγω της ειδικότητάς της ως Χημικός Μηχανικός.  Έτσι, το κείμενο αποκτά ακριβολογία και αντικειμενικότητα.

ΘΕΜΑ Γ.

Στο απόσπασμα από το μυθιστόρημα «Η Μηχανή σταματά» παρουσιάζεται η ζωή της Βάστι σε ένα υπερσύγχρονο δωμάτιο που όλα γίνονται αυτόματα και αυτό που νοηματοδοτεί τη ζωή της είναι η Μηχανή.  Στο δωμάτιό της υπάρχουν όλα όσα χρειάζεται και καλύπτονται όλες οι ανάγκες της -βιοτικές, πνευματικές και ψυχικές- άμεσα με το πάτημα ενός διακόπτη, όπως αισθητοποιείται από την παραστατική περιγραφή του δωματίου που βρίσκεται απομονωμένη «Ύστερα δημιούργησε φως και, κοιτάζοντας το δωμάτιό της …Το δωμάτιο, αν και άδειο, βρισκόταν σε επαφή με όλα όσα την ενδιέφεραν στον κόσμο.».   Η Βάστι, βέβαια, δε νιώθει απόλυτα ικανοποιημένη από ό,τι της παρέχει ο μηχανοποιημένος τρόπος ζωής και βρίσκεται σε σύγχυση.  Τα ερωτήματα που θέτει στον εαυτό της «Ιδέες; Σχεδόν καμία. Γεγονότα –άραγε η πρόσκληση του Κούνο ήταν γεγονός;» αποδεικνύουν ότι δυσκολεύεται να διακρίνει την πραγματικότητα που ζει από τα συμβάντα που ανακαλεί στη μνήμη της. Παράλληλα, γνωρίζει καλά το σύστημα συγκοινωνίας αλλά και τον προηγούμενο πολιτισμό και διαπιστώνει με έκπληξη, όπως φανερώνει η χρήση του θαυμαστικού ότι οι άνθρωποι τότε είχαν διαφορετικές συνήθειες «Τι παράξενες εκείνες οι παλιές μέρες … μες στο δωμάτιό τους!».  Ωστόσο, λόγω της ανάγκης της για επικοινωνία επιλέγει να επισκεφτεί τον γιό της, αν και η άμεση εμπειρία της προκαλεί τρόμο.

Προσωπική ανταπόκριση:  Οποιαδήποτε απάντηση στο ερώτημα είναι αποδεκτή, αρκεί να τεκμηριωθεί κατάλληλα και επαρκώς.

ΘΕΜΑ Δ.

Προηγμένη τεχνολογία: Ένα εργαλείο με πολλαπλά οφέλη!

Η τρέχουσα πανδημία που συγκλονίζει τον πλανήτη μας έφερε αντιμέτωπους με νέες προκλήσεις και προβλήματα.  Η συνδρομή της τεχνολογίας για την αντιμετώπιση αυτής της έκτακτης ανάγκης έδειξε ότι μπορεί  η τεχνολογία να αποτελέσει σύμμαχο των πολιτών αλλά και της Πολιτείας στις δύσκολες συνθήκες που διαμορφώθηκαν.   Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι οι τεχνολογικές εξελίξεις, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η μηχανική μάθηση, η ρομποτική, τα μεγάλα δεδομένα και η βιοτεχνολογία αποτελούν επαναστατικές καινοτομίες που θα επηρεάσουν θετικά τον τομέα της οικονομίας, της εργασίας, της φύσης αλλά και γενικότερα τη ζωή μας.

Ζ1. Οφέλη από τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας

1^η § Επαγγελματικός – Οικονομικός τομέας

• Νέες θέσεις εργασίας, προγραμματισμός και μεθοδικότητα, λήψη ορθών αποφάσεων, πρόβλεψη αποτυχιών και περιορισμός του ανθρώπινου λάθους, περιορισμός εργάσιμου χρόνου, ασφαλέστερος ο χώρος εργασίας μέσω της χρήσης ρομπότ για την εκτέλεση επικίνδυνων εργασιακών δραστηριοτήτων, διευκόλυνση στις οικονομικές συναλλαγές, προστασία από επιβλαβείς ενέργειες σε ψηφιακές συσκευές, αύξηση κέρδους, ανάπτυξη παραγωγικών οικονομικών κλάδων, πρόληψη και αντιμετώπιση ασθενειών αλλά και εξατομικευμένη θεραπεία.

2^η § Κοινωνικός – Πολιτικός τομέας

• Εκδημοκρατισμός της γνώσης και της τεχνογνωσίας, άμβλυνση κοινωνικών ανισοτήτων και κοινωνικού αποκλεισμού, ίσες ευκαιρίες, εργαλεία για όλους, μείωση της αδικίας, ανεξαρτησία, εντοπισμός κοινωνικών προβλημάτων μέσω ερευνών, διεπιστημονική συνεργασία για την επίλυσή τους, εξυπηρέτηση πολιτών χάρη στην αναβάθμιση υπηρεσιών, άμεση συμμετοχή των πολιτών, δυνατότητες προσωπικής έκφρασης, νέες ελκυστικές μορφές επικοινωνίας.

 Μετάβαση: Τα οφέλη από τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας είναι πολλαπλά.  Η τεχνολογική ανάπτυξη αποδεικνύει ότι ζούμε μια εποχή συνεχών αλλαγών, ευκαιριών αλλά και προκλήσεων που επηρεάζουν όλους τους τομείς της ζωής του ανθρώπου.  Επομένως, οι νέοι οφείλουν να παρακολουθούν τις τεχνολογικές εξελίξεις.

Ζ2. Στάση νέων απέναντι στην τεχνολογική εξέλιξη

1^η § Οι νέοι οφείλουν να είναι δεκτικοί απέναντι στις τεχνολογικές εξελίξεις, γιατί:

• Εξοικείωση και χρήση νέων τεχνολογιών: δυνατότητες μάθησης, αυτομόρφωση, αυτονομία στην απόκτηση γνώσεων, «μαθαίνεις πώς να μαθαίνεις», ανάληψη ευθύνης, προσπάθεια για επίτευξη στόχων, δημιουργικότητα, ανακάλυψη υπαρχουσών ευκαιριών, εφόδια για την επαγγελματική αποκατάσταση, διεύρυνση δυνατοτήτων επαγγελματικού προσανατολισμού → θα ανταπεξέρχονται με επιτυχία στις απαιτήσεις της σύγχρονης περίπλοκης κοινωνίας.

2^η § Οι νέοι οφείλουν να τηρούν ορθολογική και κριτική στάση απέναντι στην τεχνολογική πρόοδο, γιατί:

• Κίνδυνοι: παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων, παραποίηση της πληροφορίας και χειραγώγηση, παραβίαση προσωπικών δεδομένων, κοινωνική απομόνωση, μοναξιά, εσωστρέφεια, άγχος, πίεση, ανταγωνισμός, πνευματική μονομέρεια λόγω εξειδίκευσης, κατίσχυση τεχνοκρατικού πνεύματος, κίνδυνος απομάκρυνσης από την πνευματική και ηθική ολοκλήρωση, προοδοπληξία, απομάκρυνση από την παράδοση → προστασία, μέτρο.

Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι η ταχύτατη ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει βελτιώσει σημαντικά το βιοτικό επίπεδο του ανθρώπου προσφέροντάς του λύσεις και διευκολύνσεις.  Ειδικά, οι νέοι άνθρωποι οφείλουν να ενημερώνονται για τις νέες τεχνολογίες και να εξοικειώνονται με αυτές.  Επομένως, η αναβάθμιση των τεχνολογικών δεξιοτήτων και γνώσεων και η παροχή ευκαιριών κατάρτισης στους νέους σε συνδυασμό με τη διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας επιβάλλεται να είναι προτεραιότητες για να αποφύγουμε τις ανισότητες και τον αποκλεισμό.

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Νέες τεχνολογίες – Τεχνητή Νοημοσύνη Β Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) 

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις της συναδέλφου Μαρίας Μποβολή, η οποία το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.