Νέες τεχνολογίες – Τεχνητή Νοημοσύνη Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) Απαντήσεις

ΘΕΜΑ Α.

Α. Στο κείμενο ο συγγραφέας καταγράφει τα θετικά και τα αρνητικά που απορρέουν από την ψηφιακή τεχνολογία. Αρχικά τονίζει τη θετική συνεισφορά της στην αποκάλυψη νέων δρόμων και κόσμων μέσα από την παροχή νέων γνώσεων και ενημέρωσης σε ένα μεγάλο φάσμα δραστηριοτήτων. Επιπρόσθετα βοηθά στην επικοινωνία των ανθρώπων και στην προαγωγή της επιστήμης. Ωστόσο οι ψηφιακές μηχανές αλλοιώνουν την αμεσότητα των ανθρώπινων επαφών και καταργούν τη δημιουργία ενός χώρου για επαφή με τον εσωτερικό μας κόσμο. Στα αρνητικά συνυπολογίζεται και η μέσω μηνυμάτων συμμετοχή στα κοινά. Έτσι οι πολίτες αν και πληροφορημένοι φτωχαίνουν σε γνώσεις με αποτέλεσμα τη διάλυση της συντροφικότητας και του εαυτού μας. Επιλογικά παρατίθενται οι αρνητικές επιπτώσεις στο χώρο της παιδείας, αφού διευκολύνει την αντιγραφή.

ΘΕΜΑ Β.

Β1.1Λ («Στο παρελθόν…μέσα μας», §1),

2Λ («Η επανάσταση…οι συνέπειες», §2),

3Σ («Στον επόμενο αιώνα…καταρρεύσει», §3),

4Σ («Οι άνθρωποι…δεδομένων», §4),

5Λ («Δεν ξέρουμε…εστιάσουμε», §5).

Εναλλακτικά

Η σωστή πρόταση είναι η β. Ο ανθρώπινος πολιτισμός έχει να επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα που επικυρώνουν τις μεγάλες δυνατότητες που έχει ο άνθρωπος ως έλλογο και δημιουργικό ον. Ειδικότερα οι επεμβάσεις στη φύση και η προοπτική δημιουργίας «ανθρώπου» προβληματίζουν την επιστημονική κοινότητα – και όχι μόνο. Κι αυτό γιατί υπάρχει ο κίνδυνος αλλοίωσης του φυσικού περιβάλλοντος και ανατροπής λειτουργίας των φυσικών νόμων. Ωστόσο διλήμματα εγείρονται και για τη «διαχείριση» του ανθρώπινου σώματος και νου. Διλήμματα όχι μόνο ηθικά αλλά και «τεχνικά», αφού αυτό μπορεί να σημάνει την απαρχή μιας «άλλης» ανθρώπινης ζωής χωρίς τις φυσικές της λειτουργίες. Ζητούμενο, λοιπόν, είναι η επιστημονική και ηθική διερεύνηση κάθε επέμβασης στη φύση και στην ανθρώπινη ύπαρξη και ο αναγκαίος σεβασμός στους διαχρονικούς και ακατάλυτους φυσικούς νόμους. Ο άνθρωπος, δηλαδή, οφείλει να χρησιμοποιεί τα επιτεύγματά του στην εσωτερική τελείωση του ανθρώπου και όχι στον μετασχηματισμό του σε ον χωρίς αυτονομία και ελευθερία.

Β2α. Στη συγκεκριμένη παράγραφο ο συγγραφέας διατυπώνει με ενάργεια και βεβαιότητα τους κινδύνους που ελλοχεύουν στην κυριαρχία των νέων τεχνολογιών – ψηφιακών μηχανών. Ειδικότερα τονίζει την υπονόμευση της άμεσης – ζωντανής σχέσης – επαφής – επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Τα πολλά μηνύματα εμποδίζουν τη δημιουργία χώρου για εσωτερική περισυλλογή. Η συμμετοχή στα κοινά είναι υποτυπώδης και πραγματώνεται με αναρτήσεις. Έτσι χάνεται η συντροφικότητα και διαλύεται – αφυδατώνεται ο εσωτερικός μας κόσμος που πλημμυρίζεται από τις πληροφορίες και όχι από τις γνώσεις. Ως τεχνικές – τρόπους πειθούς χρησιμοποιεί τόσο την επίκληση στη Λογική με μέσα (Επιχειρήματα και Τεκμήρια/Παραδείγματα) αλλά και επίκληση στην Αυθεντία (Seymour, Gergen). Ως γλωσσικές επιλογές θα μπορούσαν να ανιχνευτούν οι: Ο μικροπερίοδος λόγος, το γ΄ Ενικό πρόσωπο – α΄ Πληθυντικό πρόσωπο και χρήση λέξεων με αρνητικό περιεχόμενο ή και το ασύνδετο σχήμα. Κάθε τεχνική ξεχωριστά υποστηρίζει με το δικό της τρόπο τη βασική θέση του συγγραφέα.

β. Ο τίτλος του Κειμένου ΙΙ αποδίδει με ενάργεια το βασικό περιεχόμενο του κειμένου αφού οι συνέπειες της νέας τεχνολογίας και των ψηφιακών μηχανών τείνουν στη δημιουργία ενός νέου τύπου ανθρώπου, του ψηφιακού. α. Η σχέση τίτλου και περιεχομένου του κειμένου είναι εμφανής σε πολλά σημεία, όπου καταγράφονται οι συνέπειες της κυριαρχίας της ψηφιακής μηχανής. Στην §1 τονίζεται η παρουσία των νέων τεχνολογιών σε πλήθος δραστηριοτήτων του ανθρώπου, όπως διαφαίνεται και στην §3 (θετική συνεισφορά). β. Ο τίτλος κινεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη, αφού δηλώνεται η γέννηση ενός νέου τύπου ανθρώπου συμβατού με το ψηφιακό περιβάλλον. Έτσι προϊδεάζεται ο αναγνώστης για το περιεχόμενο του κειμένου και την θέση του ανθρώπου μέσα στο νέο περιβάλλον των νέων τεχνολογιών.

Β3α. Οι επιλογικές § και των δύο κειμένων εμπεριέχουν τόσο τον προβληματισμό για το νέο ψηφιακό περιβάλλον όσο και προτάσεις για τη νέα στάση του ανθρώπου σε αυτό. Ειδικότερα, στο Κείμενο Ι – §5 καταγράφεται ο προβληματισμός σε διλημματικό και ερωτηματικό τόνο μπροστά στη νέα πραγματικότητα. Η αντίδραση διέπεται από έναν ιδιότυπο «αγνωστικισμό» (δεν ξέρουμε…), αφού τα παλιά δεδομένα διαφοροποιούνται από τα σύγχρονα στον τομέα της πληροφόρησης. Γι’ αυτό και η παρουσία του ερωτηματικού αποτυπώνει την αγωνία και τον σκεπτικισμό του σύγχρονου ανθρώπου. Αντίθετα στο Κείμενο ΙΙ – §8 ο συγγραφέας προβλέπει την απόλυτη ψηφιοποίηση του κόσμου και προτείνει τρόπους αντίδρασης μέσα από τη δημιουργία χώρων και τρόπων «αποψηφιοποίησης». Η πρότασή του στοχεύει σε μια άλλη ποιότητα ζωής (ευ ζην) που θα αναδεικνύει τον άνθρωπο ως υποκείμενο και πρωταγωνιστή. Υπάρχει εμφανής διαφορά στο ύφος των επιλογικών§, αφού στο Κείμενο Ι κυριαρχεί ο προβληματισμός και το ερωτηματικό, ενώ στο Κείμενο ΙΙ ο καταφατικός λόγος – προτάσεις. Κυρίαρχη επίσης είναι η παρουσία του α΄ Πληθυντικού Προσώπου ως γλωσσική επιλογή που αναδεικνύει την καθολικότητα του φαινομένου…

B3β. 1. χειραγωγούν ‡ χειραφετούν, 2. Αμβλύνεται ‡ οξύνεται, 3. Ραγδαία ‡ βραδεία, 4. υποβαθμίσω ‡ αναβαθμίσω, 5. Ρευστή ‡ στέρεα – σταθερή.

ΘΕΜΑ Γ.

Ο συγγραφέας εκφράζει τον προβληματισμό του για το ρόλο της Επιστήμης και τον τρόπο ή στόχο χρήσης της επιστημονικής γνώσης. Ειδικότερα επισημαίνει την αναγκαιότητα δύναμης και αντοχής για την επιστήμη (σπάνιο κουράγιο). Τονίζει πως ο ρόλος της είναι να απαλλάξει τον άνθρωπος από τον κόπο (μόχθο). Επιπρόσθετα πρεσβεύει πως ο ρόλος της επιστήμης δεν πρέπει να αρκείται στη συσσώρευση γνώσης, γιατί αυτό μπορεί να οδηγήσει στην αναπηρία της (σακάτισσα). Απορρίπτει, δηλαδή, το δόγμα «Η επιστήμη για την επιστήμη» (αυτοσκοπός). Προβάλλει, επίσης, την εκτίμησή του πως οι νέες μηχανές μπορεί να συνοδευτούν από νέα «μαρτύρια» – βάσανα για τον άνθρωπο. Θεωρεί, δηλαδή, πως οι επιστημονικές ανακαλύψεις δεν θα συνιστούν κατ’ ανάγκην «πρόοδο» αφού θα απομακρύνεται από τον άνθρωπο. Αυτή η απόσταση της επιστημονικής προόδου από τον άνθρωπο πρεσβεύει πως μπορεί να μετεξελιχθεί σε μια «κραυγή φρίκης» αποτροπιασμού αντί για χαρούμενες εκδηλώσεις για τα επιστημονικά επιτεύγματα. Γενικά εκφράζει τις επιφυλάξεις του για το μέλλον και τον τρόπο χρήσης της επιστημονικής γνώσης.

Με βάση τα δεδομένα των σύγχρονων επιστημονικών επιτευγμάτων θα μπορούσα να προτείνω ως τρόπο – στόχο χρήσης της επιστημονικής γνώσης την εξασφάλιση εκείνων των συνθηκών για την ολόπλευρη ανάπτυξη του ανθρώπου σε όλη την υφήλιο. Η γνώση, ως πνευματικό αγαθό, θα πρέπει να συνδεθεί με την Ηθική και να διακονεί τον άνθρωπο στον αγώνα του για την επίλυση των σύγχρονων προβλημάτων. Δεν πρέπει, δηλαδή, στο ιδεολόγημα της «ουδετερότητας» της επιστήμης να αποενοχοποιήσουμε τους Επιστήμονες και την Επιστήμη από την «κακή» χρήση της και την υπαγωγή της σε οικονομικά συμφέροντα ή σε άλλους στόχους που απεργάζονται την υποδούλωση της ανθρώπινης ύπαρξης. Οδηγός μας η διαχρονικής αξίας θέση του Πλάτωνα «Πάσα δε επιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης πανουργία ου σοφία φαίνεται», (Ευθύνη επιστήμονα).

Το β΄ Ενικό Πρόσωπο ως γλωσσική επιλογή στοχεύει να προκαλέσει το ενδιαφέρον του ανθρώπου αφού εμπεριέχει έμμεσα ή άμεσα μία προειδοποίηση ή προτροπή για τους κινδύνους και το ρόλο της επιστημονικής γνώσης. Το ύφος γίνεται πιο οικείο, άμεσο και ζωντανό και υπόρρητα διαφαίνεται ένας διάλογος με την παράλληλη θεατρικότητα. Έτσι οι θέσεις – επισημάνσεις ή και προειδοποιήσεις του Μπρεχτ καθίστανται πιο ενδιαφέρουσες και νοηματικά εύληπτες και πειστικές.

ΘΕΜΑ Δ.

^­Η ανάλυση του θέματος βρίσκεται στο blog του συντάκτη στον παρακάτω σύνδεσμο:

https://iliasgiannakopoulos.blogspot.com/

και ειδικότερα στα άρθρα:1.«Άνθρωποι και ανθρωποειδή», 2.«Επικοινωνία Τώρα», 3.«Στον αστερισμό της μετα-αλήθειας»,4.«Κινητή Επικοινωνία: Το βασίλειο των μηνυμάτων»,5.«Σύγκρουση πολιτισμών: Εικόνα vs Λόγος»,6.«Μετα-δημοκρατία: Η δημοκρατία αλλού».

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Νέες τεχνολογίες – Τεχνητή Νοημοσύνη Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) 

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις του συναδέλφου Ηλία Γιαννακόπουλου, ο οποίος το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.